63o ΦΚΘ: Τα μεγάλα αφιερώματα της φετινής διοργάνωσης

Η συνέντευξη τύπου για την ανακοίνωση του προγράμματος του 63ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης έγινε όπως συνηθίζεται τα τελευταία χρόνια, στο αμφιθέατρο του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών με ταυτόχρονη ζωντανή συνδεση με τη Θεσσαλονίκη, όπου βρίσκονταν ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Ορέστης Ανδρεαδάκης και η υπεύθυνη της Αγοράς Αγγελική Βέργου. Στην Αθήνα μας υποδέχτηκαν η γενική διευθύντρια του Φεστιβάλ Ελίζ Ζαλαντό και ο υπεύθυνος προγράμματος Γιώργος Κρασσακόπουλος.

Ο παλμός για το φετινό φεστιβάλ μεταδόθηκε από τους διοργανωτές ενώ, η ταυτόχρονη μετάδοση μας “μετέφερε” στην αίθουσα Παύλος Ζάννας του Ολύμπιον, όπου σε λιγότερο από 10 μέρες θα κατακλύζεται από θεατές. Κι όπως είπε χαρακτηριστικά και η Ελίζ Ζαλαντό “το σινεμά είναι μαζί μας πάντα, στα δύσκολα και στα εύκολα. Είναι μαζί με τους θεατές, στους οποίους ανήκει, και μαζί με τους καλλιτέχνες, τους οποίους στηρίζει”.

Από την συνέντευξη Τύπου του 63ου ΦΚΘ

Το 63ο ΦΚΘ θα γίνει φέτος από τις 3 έως τις 13 Νοεμβρίου σε φυσικούς χώρους αλλά και online. Συνολικά, θα προβληθούν 199 μεγάλου μήκους και 68 μικρού μήκους ταινίες, εκ των οποίων 93 και διαδικτυακά μέσω της πλατφόρμας online.filmfestival.gr. Η προπώληση των εισιτηρίων θα ξεκινήσει την Τρίτη 1 Νοεμβρίου.

Έως τότε, ας δούμε αναλυτικά τα μεγάλα αφιερώματα που περιλαμβάνει το φετινό Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.

Από τους Ινουίτ του Καναδά και τις ιθαγενείς φυλές της Λατινικής Αμερικής, μέχρι τους Αβορίγινες της Αυστραλίας και τους Μαορί της Νέας Ζηλανδίας, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ρίχνει φως σε πολιτισμούς, τρόπους ζωής και κοσμοθεωρίες που έχουν εξοριστεί από το επίσημο κάδρο, μέσα από ένα μεγάλο αφιέρωμα στο σινεμά των αυτόχθονων (indigenous cinema), το πρώτο αυτού του είδους από διεθνή κινηματογραφική διοργάνωση.

Είτε γυρισμένες από αυτόχθονες σκηνοθέτες είτε με τη ζωή των αυτόχθονων στο επίκεντρο, οι 17 ταινίες μυθοπλασίας του αφιερώματος αντιστέκονται στις στερεοτυπικές απεικονίσεις της αποικιοκρατικής ματιάς και τον «εξωτισμό» που επιβάλλει το Δυτικό βλέμμα, ενώ ιδιαίτερη αξία έχει το γεγονός ότι πολλές από τις ταινίες γυρίστηκαν σε γλώσσες και διαλέκτους που κινδυνεύουν άμεσα με αφανισμό.

Birdwatchers του Marco Bechis

Η ορατότητα και η προβολή του σινεμά των αυτόχθονων ανοίγει τον δρόμο για μια ανεκτίμητη πολιτισμική επανοικειοποίηση, μέσα από την οποία οι λαοί αυτοί διεκδικούν το δικαίωμα να προσδιορίσουν οι ίδιοι τις εικόνες που ορίζουν την ταυτότητά τους. Το αφιέρωμα του Φεστιβάλ αντανακλά κάτι μεγαλύτερο και σπουδαιότερο από το σινεμά και την τέχνη: τις αθέατες όψεις, τις καταβολές και την ποικιλομορφία της ζωής και του κόσμου μας, που απειλούνται και βάλλονται διαρκώς.

• The Exiles (ΗΠΑ, 1961) του Kent Mackenzie
• Ngāti (Νέα Ζηλανδία, 1987) του Barry Barclay
• BeDevil (Αυστραλία, 1993) της Tracey Moffatt
• Seven Songs of the Tundra (Φινλανδία, 2000) των Anastasia Lapsui και Markku Lehmuskallio
• Atanarjuat: The Fast Runner (Καναδάς, 2001) του Zacharias Kunuk
• Birdwatchers (Βραζιλία-Ιταλία, 2008) του Marco Bechis
• Samson & Delilah (Αυστραλία, 2009) του Warwick Thornton
• Heart of Time (Μεξικό, 2009) του Alberto Cortés
• The Orator (Σαμόα-Νέα Ζηλανδία, 2011) του Tusi Tamasese
• The Quispe Girls (Χιλή, 2013) του Sebastián Sepúlveda
• Gerónima (Αργεντινή, 1986/2015) του Raúl Tosso
• Tanna (Αυστραλία, 2015) των Martin Butler και Bentley Dean
• Sami Blood (Σουηδία-Δανία-Νορβηγία, 2016) της Amanda Kernell
• The Ballad of Crowfoot (Καναδάς, 1968) του Willie Dunn
• When All the Leaves Are Gone (Καναδάς, 2010) της Alanis Obomsawin
• Snow in Paradise (Νέα Ζηλανδία, 2011) των Justine Simei-Barton και Nikki Si’ulera
• Blackbird (Αυστραλία, 2015) της Amie Batalibasi

Το Φεστιβάλ υποδέχεται έναν ένας από τους πιο ενδιαφέροντες, ριζοσπαστικούς και ιδιοσυγκρασιακούς σκηνοθέτες της τελευταίας δεκαπενταετίας, φιλοξενώντας πλήρη ρετροσπεκτίβα στο έργο του. Ο Βρετανός Πίτερ Στρίκλαντ, με τις ελληνικές ρίζες, ο οποίος θα τιμήσει το φετινό Φεστιβάλ με την παρουσία του, έχει χτίσει ένα φανατικό κοινό που τον ακολουθεί σε όλα τα αλλόκοτα, αντισυμβατικά και περιπετειώδη εγχειρήματά του. Από το queer δράμα δωματίου και τη στιλιζαρισμένη horror πανδαισία, μέχρι τον σκοτεινό ρεαλισμό και το sui generis χιούμορ που φλερτάρει σαρκαστικά με την αβαν-γκαρντ, ο Πίτερ Στρίκλαντ βαδίζει σε μονοπάτια δύσβατα, ανοίκεια και πειραματικά.

Πίτερ Στρίκλαντ

Το πάθος του για τον ήχο και τη μουσική είναι διάχυτο στο έργο του –για αυτό, εξάλλου και η Björk τού εμπιστεύτηκε τη σκηνοθεσία του Björk: Biophilia Live–, όπως και η αγάπη του για τη διαδικασία της φιλμοκατασκευής. Ο κόσμος του Πίτερ Στρίκλαντ αποτελείται από θραύσματα τρόμου και μυστηρίου, καθώς ο ίδιος κόβει βόλτες στους σκοτεινούς διαδρόμους του μυαλού, διαπλέκοντας το όνειρο με την πραγματικότητα. Στο πλαίσιο του αφιερώματος που πραγματοποιεί το 63ο ΦΚΘ στον Πίτερ Στρίκλαντ θα προβληθούν πέντε μεγάλου μήκους και έξι μικρού μήκους ταινίες, ανάμεσα στις οποίες και το τελευταίο του πόνημα, με τίτλο Flux Gourmet, στο οποίο πρωταγωνιστούν, μεταξύ άλλων, ο Μάκης Παπαδημητρίου και η Αριάν Λαμπέντ.

Μεγάλου Μήκους:

• Η Εκδίκηση της Καταλίν Βάργκα (2009)
• Στούντιο Ηχογραφήσεων Μπερμπέριαν (2012)
• Ο Δούκας της Βουργουνδίας (2014)
• Το Στοιχειωμένο Ύφασμα (2018)
• Flux Gourmet (2022)

Μικρού Μήκους:

• Μια Μεταφυσική Άσκηση (2004)
• Στούντιο Ηχογραφήσεων Μπερμπέριαν (2005)
• Οι Τσαγκάρηδες (2017)
• GUO4 (2019)
• Ψυχρός Μεσημβρινός (2020)
• Κενός Νάρκισσος (Τα πάθη του κύκνου) (2022)

To Φεστιβάλ υποδέχεται τον Πέτερ Τσερκάσκι, μια εμβληματική μορφή της κεντροευρωπαϊκής αβαν-γκαρντ, στον οποίο πραγματοποιεί αφιέρωμα στο πλαίσιο του τμήματος Film Forward. Πολυβραβευμένος, πολυσυλλεκτικός και αγαπημένος των φεστιβάλ, από τις εξειδικευμένες διοργανώσεις του πειραματικού σινεμά ως τις Κάννες, ο αυστριακός σκηνοθέτης δημιουργεί με τρομερή συνέπεια, από τη δεκαετία του ’70 έως σήμερα, ένα σινεμά που βιώνεται ως φυσική, σωματική εμπειρία.

Πέτερ Τσερκάσκι

Με σταθερή αναφορά το found footage και το κάθε είδους αρχειακό υλικό, ο Τσερκάσκι υπονομεύει τους μηχανισμούς του αναπαραστατικού κινηματογράφου με σκοπό, όπως σημειώνει, «να μειώσει την απόσταση ανάμεσα στον θεατή και το θέαμα, πυροδοτώντας την ενεργητική θέαση». Οι ταινίες του Τσερκάσκι εκκινούν από το οπτικό ερέθισμα και τη δύναμη των ατραξιόν, καταλήγοντας σε έναν επαναπροσδιορισμό του βλέμματος, τόσο από την πλευρά του θεατή όσο από τη σκοπιά της κινηματογραφικής εικόνας. Το αφιέρωμα στο έργο του Πέτερ Τσερκάσκι περιλαμβάνει δώδεκα μικρού μήκους ταινίες, ενώ πλαισιώνεται και από την εκδήλωση  «Χειροποίητος κινηματογράφος: masterclass του Πέτερ Τσερκάσκι», το οποίο θα διεξαχθεί την Κυριακή 6 Νοεμβρίου, στις 12:00, στην αίθουσα Παύλος Ζάννας, με δωρεάν είσοδο για το κοινό.

• Χειροτεχνία (1985)
• Παράλληλο Σύμπαν: Inter-View (1992)
• Χάπι Εντ (1996)
• L’ Arrivée (1998)
• Εξώτερο Διάστημα (1999)
• Ετοιμάσου (1999)
• Ονειρική διεργασία (2001)
• Οδηγίες για μια Μηχανή Φωτός και Ήχου (2005)
• Νυχτερινό (Λεπτό 09 Μότσαρτ) (2006)
• Προσεχείς Ατραξιόν (2010)
• Το Εξαίσιο Σώμα (2015)
• Τρένα από την Αρχή (2021)

Ζώντας και δημιουργώντας μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης, η Αμερικανίδα σκηνοθέτις Ιβ Χέλερ εμβαθύνει σε ένα χειροποίητο σινεμά, γεμάτο με τρυφερές αυτοβιογραφικές πινελιές, που σκύβει πάνω στο μικρό, στο φευγαλέο και στο ανεπαίσθητο, στις αθέατες λεπτομέρειες που ξεφεύγουν από το βλέμμα της καθημερινότητας, για να αναδείξει το μεγαλείο της ζωής που μονίμως ξεγλιστρά από τα μάτια και το μυαλό μας. Στα ολιγόλεπτα πειραματικά φιλμ της, ένας σκύλος παίζει στην αυλή, διαβάτες περνούν φευγαλέα μπροστά από μια βιτρίνα, πουλιά κελαηδούν στο νεκροταφείο, μια σειρά από εικόνες και στιγμιότυπα που μόνο το σινεμά μπορεί να αναδείξει με τον τρόπο που τους αρμόζει.

Ιβ Χέλερ

Η καινοτόμος σκηνοθέτις πειραματίζεται με το φως και τις σκιές για να τυλίξει το μικρό και το τετριμμένο με μια αχλή ποίησης και ονείρου. Οι ταινίες της έχουν προβληθεί σε όλον τον κόσμο, από το Λούβρο και το Whitney μέχρι το Φεστιβάλ του Ρότερνταμ, και η Χέλερ θα βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη για να παρουσιάσει τη δουλειά της στο κοινό του Φεστιβάλ. Το αφιέρωμα του 63ου ΦΚΘ στην πειραματική και πρωτοπόρο αυτή δημιουργό περιλαμβάνει εννέα μικρού μήκους ταινίας και εντάσσεται στο πλαίσιο του τμήματος  Film Forward.

• Ένα (1978)
• Τηλεχειριστήριο Αυτο-εξέτασης (1981)
• Tζους (1982)
• Εστία Εστίαση (1996)
• Astor Place (1997)
• Βραδυκίνητη Τροχιά (2001)
• Πίσω από Αυτή την Έκλειψη την Τρυφερή (2004)
• Kρέμα 21 (2013)
• To Γλυκό Πουλί της Λήθης (2021)

Οι σημαντικότερες ταινίες μυθοπλασίας του μεγάλου γιουγκοσλάβου δημιουργού Αλεξάνταρ Πέτροβιτς, θα παρουσιαστούν στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο του πρώτου μεγάλου αφιερώματος στο έργο του στη χώρα μας.

Αλεξάνταρ Πέτροβιτς

Από τις μεγαλύτερες μορφές της κινηματογραφικής πρωτοπορίας της χώρας του, ο σερβικής καταγωγής Αλεξάνταρ Πέτροβιτς, με δύο υποψηφιότητες για Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας, συμμετοχές και βραβεία στο διαγωνιστικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών, άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο.

• Και η Αγάπη Έσβησε (1961)
• Μέρες (1963)
• Τρία (1965)
• Συνάντησα και Ευτυχισμένους Τσιγγάνους (1967)
• Βρέχει στο Χωριό μου (1968)
• Ο Μετρ και η Μαργαρίτα (1972)
• Μεταναστεύσεις (1989)

Κανένας σκηνοθέτης δεν σφράγισε την τέχνη του θεάτρου τον 20ό αιώνα περισσότερο από τον Πίτερ Μπρουκ, που έφυγε φέτος από τη ζωή στα 97 του χρόνια. Όμως η πνευματική περιπέτεια του Μπρουκ έδωσε καρπούς και στον κινηματογράφο: πέντε σπουδαίες ταινίες του –από τον θρυλικό Άρχοντα των μυγών (1963) ως την επική, διάρκειας πέντε ωρών Μαχαμπαράτα (1989)– φωτίζουν το κινηματογραφικό πρόσωπο ενός μεγάλου και πρωτοποριακού δημιουργού. Τον φόρο τιμής στον Πίτερ Μπρουκ συμπληρώνει το μύχιο ντοκιμαντέρ-πορτρέτο του, που γύρισε το 2002 ο γιος του, ο επίσης σκηνοθέτης Σάιμον Μπρουκ, ο οποίος θα παρευρεθεί στη Θεσσαλονίκη για να μιλήσει για τον πατέρα του και την σπουδαία καλλιτεχνική παρακαταθήκη που άφησε πίσω του.

• Μοντεράτο Καντάμπιλε (1960)
• Ο Άρχοντας των Μυγών (1963)
• Πες μου Ψέματα (Μια Ταινία για το Λονδίνο) (1968)
• Σημειώσεις με Αξιοσημείωτους Ανθρώπους (1979)
• Μαχαμπαράτα (1989)
• Μπρουκ και Μπρουκ (2002) του Σάιμον Μπρουκ

Δεν σταματούν εδώ όμως τα αφιερώματα και οι δράσεις που έχει ετοιμάσει φέτος το 63ο ΦΚΘ όπως μας πληροφόρησαν. Υπάρχει το αφιέρωμα στον Θεόδωρο Αγγελόπουλο με αφορμή την συμπλήρωση 10 χρόνων από τον θάνατό του και ένα μεγάλο αφιέρωμα στην υποκριτική με τίτλο “Ποιος Παίζει/Time to Act” με μια σειρά από masterclass με επαγγελματίες του χώρου. Αλλά ξεχωρίζει και το αφιέρωμα στο Ελληνικό Κινηματογράφο, το οποίο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων στην πρωτοπόρο του εγχώριου σινεμά, Μαρία Πλύτα αλλά και στην εξίσου σημαντική και τιμούμενη φέτος με τον Χρυσό Αλέξανδρο, Μαρία Γαβαλά. Ακόμη, πρόκειται να προβληθούν 28 μεγάλου μήκους και 19 μικρού μήκους ελληνικές ταινίες αλλά και οι επίσημες βραβευμένες μικρού μήκους ταινίες του 45ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας. Τέλος, θα επισκεφτούν την Θεσσαλονίκη η Σαρλότ Γκενσμπούρ για την νέα ταινία στην οποία πρωταγωνιστεί με τίτλο “Νυχτερινοί Επισκέπτες” αλλά και ο σκηνοθέτης Φατίχ Ακίν με τη νέα του ταινία “Το Χρυσάφι του Ρήνου”.

Το φετινό Φεστιβάλ είναι όλα όσα αναφέραμε και ακόμη περισσότερα τα οποία μπορείτε να ανακαλύψετε στην επίσημη ιστοσελίδα τους.