ΚΘΒΕ: Στην έναρξη μιας νέας σεζόν (και ίσως μιας νέας εποχής)

Μια προβολή στο φεστιβαλικό καλοκαίρι του 2024: Ο σκηνοθέτης Τιμοφέϊ Κουλιάμπιν έρχεται στην Επίδαυρο, προσκεκλημένος του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, και σκηνοθετεί την «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» του Ευριπίδη με ένα θίασο Ελλήνων ηθοποιών. Ο διεθνούς φήμης Ρώσος δημιουργός – που είχε προκαλέσει ρίγος στο ευρωπαϊκό κοινό με τις «Τρεις αδερφές» του Τσέχωφ στη νοηματική γλώσσα (το Φεστιβάλ Αθηνών ήταν ένας από τους σταθμούς της παράστασης) – αποτελεί μια από τις εξέχουσες μετακλήσεις στη μακρά λίστα των δημιουργών που συνδράμουν την προσπάθεια αναμόρφωσης του ΚΘΒΕ.

Είδηση: Ο Ρώσος, νέος σούπερ σταρ της σκηνοθεσίας Τιμοφέϊ Κουλιάμπιν κατεβαίνει στην Επίδαυρο με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος

Μόλις έξι μήνες μετά την ανάληψη καθηκόντων της καλλιτεχνικής διεύθυνσης από τον Αστέρη Πελτέκη (με την διαδικασία προκήρυξης ενδιαφέροντος), ο προγραμματισμός της τριετίας έχει συστηθεί στο σύνολο του. Συμπεριλαμβάνοντας, μάλιστα, πολλά από τα πλέον δραστήρια ονόματα της ελληνικής σκηνής. Το κεφάλαιο της Επιδαύρου είναι, αναμφίβολα, μια σημαντική προτεραιότητα στο ρεπερτόριο του θεάτρου, αφού τον Τιμοφέϊ Κουλιάμπιν, το καλοκαίρι του 2025, θα διαδεχθεί ο Μιχαήλ Μαρμαρινός με τις «Ευμενίδες» του Αισχύλου. Θα προηγηθούν οι «Τρωάδες» του Ευριπίδη με την Ρούλα Πατεράκη στο ρόλο της Εκάβης, σε σκηνοθεσία του Χρήστου Σουγάρη, υπεύθυνου του καλλιτεχνικού σχεδιασμού στο νέο σχήμα διοίκησης του ΚΘΒΕ.

Ο τελευταίος διατρέχει με ενθουσιασμό τη λίστα των σκηνοθετών και των υπολοίπων συντελεστών που θα ανέβουν στη Θεσσαλονίκη, συγκεντρώνοντας, κατά κοινή ομολογία, το ενδιαφέρον μιας μεγάλης μερίδας της εγχώριας θεατρικής παραγωγής. «Πιστεύουμε πως έχουμε επιλέξει τους καλύτερους εκπροσώπους κάθε γενιάς του ελληνικού θεάτρου και είναι συγκινητικό που όλοι αυτοί οι άνθρωποι επιθυμούν να γίνουν αρωγοί στην αναβάθμιση του πολιτιστικού προϊόντος που παράγει το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας. Το ευχάριστο είναι πως το κοινό της Θεσσαλονίκης θα δει για πρώτη φορά τη δουλειά κάποιων καλλιτεχνών, ενώ σε άλλους θα δοθεί η ευκαιρία της επανασύνδεσης με την πόλη, καθώς πολλοί από τους συνεργάτες μας είτε γεννήθηκαν και μεγάλωσαν, είτε σπούδασαν εδώ και έχουν συνδέσει την πορεία τους με τον τόπο και το ΚΘΒΕ», εξηγεί.

Έξι μήνες μετά την ανάληψη της νέας διοίκησης από τον Αστέρη Πελτέκη, έχει συσταθεί το σύνολο του τριετούς προγραμματισμού.

Σίμος Κακάλας, Γιάννης Χουβαρδάς, Ακύλλας Καραζήσης, Θωμάς Μοσχόπουλος, Δημήτρης Τάρλοου, Κωνσταντίνος Ρήγος, Ρούλα Πατεράκη, Βίκτωρ Αρδίττης, Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, Κώστας Φιλίππογλου, Τσέζαρις Γκραουζίνις, Δημήτρης Καραντζάς, Πρόδρομος Τσινικόρης, Ανέστης Αζάς, Λένα Κιτσοπούλου, Σύλλας Τζουμέρκας, Μάρθα Φριντζήλα, Νικαίτη Κοντούρη, Άρης Μπινιάρης, Γιώργος Κουτλής, Μαρία Μαγκανάρη, Σοφία Μαραθάκη, Μαρία Πανουργιά, Γιώργος Παπαγεωργίου, Ένκε Φεζολλάρι, Αλέξανδρος Ραπτοτάσιος, Ιόλη Ανδρεάδη αθροίζονται στους σκηνοθέτες που θα συνεργαστούν με τον οργανισμό σε ορίζοντα τριετίας, πάνω σε μια πλούσια πινακοθήκη ελληνικών και ξένων έργων. Ο Χρήστος Σουγάρης δεν παραλείπει να αναφέρει πως στην «ομάδα» του ΚΘΒΕ υπάρχει η διακαής επιθυμία συμμετοχής του Θόδωρου Τερζόπουλου και του Νίκου Καραθάνου – οι διαδοχικές υποχρεώσεις των οποίων δεν έχουν ακόμα επιτρέψει τον ορισμό του ακριβή χρόνου που αυτές θα υλοποιηθούν.

Οι διακεκριμένες συνεργασίες του ΚΘΒΕ, προστίθενται στους καλλιτέχνες που δουλεύουν για το τρέχον ρεπερτόριο: Κωνσταντίνος Ασπιώτης, Ελένη Γκασούκα, Μέλοντι Μουρέ, Θοδωρής Αμπαζής, Θέμης Θεοχάρογλου, Γιώργος Καπουντζίδης, Αγγελική Παπούλια, Χρήστος Πασσαλής, Ευριπίδης Λασκαρίδης, Αργυρώ Χιώτη, Μαίρη Ανδρέου, Γιάννης Σκουρλέτης, Χριστίνα Χατζηβασιλείου, Γιάννης Κακλέας, Δημήτρης Μπίτος, Στάθης Λιβαθινός, Αλεξάνδρα Καζάζου, Ελεάννα Γεωργούλη, Ανδρομάχη Χρυσομάλλη, Χρήστος Θεοδωρίδης, Παντελής Δεντάκης, Τάσος Πυργιέρης.

«Μας ενδιέφερε πάρα πολύ να τοποθετήσουμε στο επίκεντρο τον καλλιτέχνη. Είναι η πρώτη φορά που στο ΚΘΒΕ δεν υπάρχει η έννοια του πατερούλη – διευθυντή. Δεν είναι ένας εκείνος που υλοποιεί, αλλά δεκάδες οι άμεσοι φορείς αυτής της αλλαγής» εξηγεί ο Χρήστος Σουγάρης.

Το μεγάλο εγχείρημα

Κι έτσι, αυτό που τις τελευταίες εβδομάδες λέγεται «έναρξη της χειμερινής περιόδου στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος» στην πραγματικότητα είναι κάτι πολύ περισσότερο: Είναι η αρχή υλοποίησης ενός από τα, πλέον, φιλόδοξα εγχειρήματα που έχει δοκιμάσει ποτέ κρατικός θεατρικός οργανισμός στην Ελλάδα. Μετά από μια σειρά πολυετών δοκιμασιών, εσωτερικών κρίσεων, διαχειριστικών και άλλων οικονομικών σκανδάλων – η συσπείρωση καλλιτεχνικών δυνάμεων γύρω από το ΚΘΒΕ, δηλώνει με τρόπο συλλογικό την ανάγκη εξυγίανσης του.

Χρήστος Σουγάρης: Αν ονειρευόμαστε ένα καλύτερο Κρατικό, τώρα είναι η ώρα να το διεκδικήσουμε. Γιατί ο θεσμός είναι πάνω από όλους μας

«Μας ενδιέφερε πάρα πολύ να τοποθετήσουμε στο επίκεντρο τον καλλιτέχνη. Είναι η πρώτη φορά που στο ΚΘΒΕ δεν υπάρχει η έννοια του πατερούλη – διευθυντή. Δεν είναι ένας εκείνος που υλοποιεί, αλλά δεκάδες οι άμεσοι φορείς αυτής της αλλαγής. Αποκηρύσσουμε τη φιλοσοφία που θέλει το όραμα του ενός και δίνουμε χώρο στους δημιουργούς. Προσεγγίζουμε τον προγραμματισμό με σεβασμό στο έργο του καθενός. Και είναι χαρακτηριστικό πως δεν έχουμε έρθει με αναθέσεις έργων, αλλά το ρεπερτόριο μας έχει προκύψει μέσα από συζητήσεις για τα κείμενα που ο καθένας θέλει να υλοποιήσει. Κι αυτό για εμάς είναι μια πολιτική δήλωση» σημειώνει ο Χρήστος Σουγάρης.

Μετά τους αριστουργηματικούς «Ιχνευτές» ο Μιχαήλ Μαρμαρινός θα σκηνοθετήσει «Ευμενίδες» στην Επίδαυρο, αυτή τη φορά για λογαριασμό του ΚΘΒΕ. photo credit: Ελίνα Γιουνανλή/monopoli.gr

Λαμβάνοντας υπόψιν όλα τα παραπάνω ονόματα, γίνεται κατανοητό πως οι ετήσιες παραγωγές του ΚΘΒΕ θα αυξηθούν κι αυτό μοιάζει να είναι, επίσης, μια συνειδητή επιλογή.

«Πολλαπλασιάζουμε τις παραστάσεις και μειώνουμε τη διάρκεια παρουσίασης τους. Τριπλασιάζουμε, δηλαδή, τον όγκο εργασίας αξιοποιώντας τον ίδιο προϋπολογισμό. Θεωρούμε εξαιρετικά δημοκρατικό να μπορέσουν να βρουν περισσότεροι δημιουργοί χώρο έκφρασης και δουλειάς. Μελετάμε την πρακτική μέσα από την οποία λειτουργεί το ρεπερτόριο της η Στέγη, όπως και άλλοι μεγάλοι ευρωπαϊκοί οργανισμοί. Ταξιδεύουμε πολύ, παρατηρούμε και επιχειρούμε να εφαρμόσουμε επιτυχημένες πρακτικές» λέει ο κ. Σουγάρης, έχοντας ήδη αναπτύξει στενές επαφές με το Odeon του Παρισιού και το βελγικό Τoneelhuis – καλώντας τον απερχόμενο καλλιτεχνικό του διευθυντή, Γκι Κασίερς να σκηνοθετήσει.

Με το κορυφαίο έργο του Σίλερ «Δον Κάρλος» αναμένεται να αναμετρηθεί ο Γιάννης Χουβαρδάς. photo credit: Θανάσης Καρατζάς/monopoli.gr

Ο στόχος ενός πλουραλιστικού και μαξιμαλιστικού μοντέλου στο ΚΘΒΕ σκοπεύει να ισορροπήσει την δυσκολία πρόσβασης σε θεατρικές παραγωγές για το κοινό της Θεσσαλονίκης όσο και της ευρύτερης περιφέρειας της Βόρειας Ελλάδας – μια πραγματικότητα που βρίσκεται σε απόλυτη αντίφαση με την αθηναϊκή.
Επιπλέον, ο αυξημένος όγκος των παραγωγών, έρχεται – σύμφωνα με τη νέα διοίκηση του οργανισμού – να θεραπεύσει μια από τις σοβαρές παθογένειες του, σχετικά με τις αργομισθίες ηθοποιών που έμεναν άπραγοι στη διάρκεια κάποιων σεζόν, ενώ αμείβονταν κανονικά.

«Καθώς οι ηθοποιοί θα παίζουν σε περισσότερες από μια παραγωγές μέσα στη σεζόν, θα εξαλειφθούν οι αργομισθίες. Ήδη, 135 ηθοποιοί εργάζονται κανονικά και μόνον επτά βρίσκονται σε καθεστώς αργομισθίας. Έχουμε στοιχεία όπου, κατά περιόδους, το ποσοστό των ηθοποιών του ΚΘΒΕ που δεν εργαζόταν έφτανε μέχρι και στο 50%, αποτελώντας ένα μεγάλο οικονομικό βάρος για τον οργανισμό. Πλέον, όχι μόνο οι εργαζόμενοι του θα απασχολούνται, αλλά θα το κάνουν και επί της ουσίας» εξηγεί ο καλλιτεχνικός υπεύθυνος του προγραμματισμού.

Ήδη το δυναμικό του ΚΘΒΕ εργάζεται κάτω από τις, άρτι υπογεγραμμένες, συλλογικές συμβάσεις διετούς διάρκειας «ως μια απόδειξη των προθέσεων μας να επικρατήσει εργασιακή ειρήνη», σχολιάζει ο Χρήστος Σουγάρης, λαμβάνοντας υπόψη τις άγριες συνθήκες που είχαν επικρατήσει κατά το πρόσφατο παρελθόν, πλήττοντας το Κρατικό με πολύμηνες παύσεις εργασιών.

Το νέο διοικητικό σχήμα του θεσμού εκτιμά πως η άσκηση κοντά σε πολλούς και άξιους δημιουργούς θα ωφελήσει το ανσάμπλ του ΚΘΒΕ, θα ανανεώσει τον τρόπο εργασίας και την διαδικασία παραγωγής. «Από την στιγμή, που η ομάδα ηθοποιών του ΚΘΒΕ θα κληθεί να συνεργαστεί με τόσους σκηνοθέτες, θα μπει σε τροχιά νέων απαιτήσεων. Θεωρούμε πως όλοι οι προσκεκλημένοι συνεργάτες είναι καλύτεροι από εκείνους που τους καλούν. Αν ονειρευόμαστε ένα καλύτερο Κρατικό, τώρα είναι η ώρα να το διεκδικήσουμε. Γιατί ο θεσμός είναι πάνω από όλους μας» συνεχίζει ο κ. Σουγάρης.

Σχέδιο ανακατασκευής και των τριών σκηνών του Κρατικού εκπονεί η νέα διοίκηση.

Όπως ήταν αναμενόμενο, η αλλαγή της εργασιακής φιλοσοφίας έχει προκαλέσει κάποιες μεμονωμένες αντιδράσεις εντός του ΚΘΒΕ, αλλά αυτό κατά τον Σουγάρη «είναι φυσιολογικό να συμβαίνει όταν ο πήχης ανεβαίνει. Το ΚΘΒΕ και οι άνθρωποι του ονειρεύονται αυτό που τους αξίζει. Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε ένα θέατρο ευρωπαϊκού επιπέδου».

Σε αυτήν την κατεύθυνση αναμένεται να ενταχθούν και τα έργα αναβάθμισης των τριών σκηνών του οργανισμού – το Βασιλικό Θέατρο, η Σχολή Μακεδονικών Σπουδών και η Μονή Λαζαριστών – οι εγκαταστάσεις των οποίων έχουν να ανακαινιστούν 30 χρόνια.