«Ανοίξαμε» το Ερμάριο με τα Αλλόκοτα Αντικείμενα του σκοτεινού παραμυθά Guillermo del Toro

Στις 25 Οκτωβρίου έκανε πρεμιέρα στο Netflix το «Ερμάριο με τα Αλλόκοτα Αντικείμενα του Guillermo del Toro» – ή αλλιώς Guillermo del Toro’s Cabinet of Curiosities – και εμείς ανυπομονούσαμε να το “ανοίξουμε”.

Όπως είναι γνωστό, ήδη πριν την κυκλοφορία της, η νέα σειρά, επιμέλειας del Toro, πρόκειται για μία ανθολογία από «εφιάλτες». Μικρές, προσεγμένες δόσεις τρόμου, αγωνίας και ανατριχίλας περιμένουν τους θεατές σε κάθε ένα από τα 8 αυτοτελή επεισόδιά της, διάρκειας – περίπου – μίας ώρας. Κάθε επεισόδιο, μάλιστα, είναι διαφορετικού σκηνοθέτη, υπό το βλέμμα, βέβαια, του προαναφερθέντος del Toro.

Το Ερμάριο με τα Αλλόκοτα Αντικείμενα: μία -ψύχραιμη- τοποθέτηση για την νέα horror σειρά του Netflix, πηγή: Netflix

Δεν θα πω ψέματα, είμαι κι εγώ ένα από αυτά τα άτομα που θα δουν μία ταινία επειδή το poster της έχει μία ιδιαίτερη αισθητική ή θα διαβάσουν ένα βιβλίο μόνο και μόνο επειδή ο τίτλος του τους τράβηξε την προσοχή. Ούσα, λοιπόν, «τέτοια», δεν θα γινόταν να μην σταθώ στους τίτλους αρχής της σειράς.

Κατά τη γνώμη μου – και τη γνώμη πολλών ακόμα (ευτυχώς υπάρχουν ακόμα αυτά τα άτομα που στην εποχή της fast κατανάλωσης κάνουν ένα slow down για να δουν, να αφουγκραστούν και να νιώσουν) – οι τίτλοι, τόσο έναρξης όσο και λήξης, μίας σειράς ή μίας ταινίας αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της, δίνοντας ή αφαιρώντας κάτι από την αίγλη της.

Στην προκειμένη περίπτωση οι τίτλοι αρχής είναι ένα ξεκάθαρο συν για τη σειρά. Ευρηματικοί, ατμοσφαιρικοί -με την κατάλληλη μουσική υπόκρουση- και ταυτόχρονα έτοιμοι να σε εισάγουν κατευθείαν σε αυτό που πρόκειται να ακολουθήσει. Με λίγα λόγια, σαν να λέμε, η κατάλληλη μετάβαση.

Πηγή: Netflix

Σαν άλλος Alfred Hitchcock (στο Alfred Hitchcock Presents), ο Guillermo del Toro μάς υποδέχεται σε κάθε επεισόδιο «ανοίγοντας» το ερμάριό του και δείχνοντάς μας ένα-ένα τα πολύτιμα αντικείμενα που περιέχει –8 διαφορετικά αντικείμενα, 8 ιστορίες που κρύβονται πίσω τους και μάς περιμένουν να τις ανακαλύψουμε.

Νομίζω, οι παραμυθάδες έχουν μία ειδική ονομασία για εκείνα τα στιχάκια (τύπου «κόκκινη κλωστή δεμένη, στην ανέμη τυλιγμένη…») που απαγγέλουν πριν προχωρήσουν στην αφήγηση του κάθε παραμυθιού. Αυτή ακριβώς την ονομασία θα χρησιμοποιούσα, αν έπρεπε να περιγράψω κάπως την παρουσία του del Toro -και των τίτλων αρχής- στην έναρξη κάθε επεισοδίου «…δίνουν κλώτσο να γυρίσει, παραμύθι ν’ αρχινίσει».

Το Ερμάριο με τα Αλλόκοτα Αντικείμενα: μία -ψύχραιμη- τοποθέτηση για την νέα horror σειρά του Netflix, πηγή: Netflix

Κι όταν το παραμύθι «αρχινίσει» -αυτό το σκοτεινό παραμύθι, που τόσο πολύ αρέσει στον Μεξικανό σκηνοθέτη να αφηγείται- μας παίρνει μαζί του, μέσα στην υποβλητική του ατμόσφαιρα.

Όλα τα επεισόδια της σειράς – καθένα από τα οποία είναι γυρισμένο από διαφορετικό σκηνοθέτη, όπως προαναφέρθηκε – είναι, αισθητικά και καλλιτεχνικά, προσεγμένα σε επίπεδο ταινίας. Το φως, οι σκιές, η φωτογραφία, τα κάδρα, τα εφέ… η συνολική αισθητική απόδοση είναι ένα στοίχημα που σίγουρα κερδήθηκε. Οι εικόνες, τα χρώματα, οι φωτισμοί μιλάνε, και όλα συνηγορούν σε ένα πράγμα: ότι πάνω και πέρα από αυτό που επικοινωνείται με τα λόγια, βρίσκεται εκείνο που επικοινωνείται μέσω των αισθήσεων.

Πηγή: Netflix

Στο Ερμάριο θα δούμε εξπρεσιονιστικούς φωτισμούς, ψυχρά φίλτρα, χρήση ευρυγώνιων φακών, κεκλιμένα κάδρα, ανορθόδοξες γωνίες λήψης και όλα μαζί “παντρεμένα” σε ένα αρμονικό σύνολο που μας ταξιδεύει στην χώρα του τρόμου του Guillermo del Toro. Το γεγονός, μάλιστα, ότι το κάθε επεισόδιο είναι γυρισμένο από διαφορετικό σκηνοθέτη προσφέρει μία διαφορετική οπτική του horror, βάζοντας το δικό του λιθαράκι στο “μωσαϊκό του τρόμου” που σχηματίζει η σειρά.

Πηγή: Netflix

Αυτό που μάς αρέσει στην αισθητική προσέγγιση του horror από τον del Toro είναι πως αντιμετωπίζει τους «εφιάλτες», όπως ακριβώς και τα όνειρα. Πράγματι, ένα τρομακτικό παραμύθι σε κάνει να πετάγεσαι από τη θέση σου ή να αφήνεις ένα φωτάκι αναμμένο όταν πας για ύπνο, αλλά δεν παύει να είναι παραμύθι, με τους δράκους του -οι οποίοι μπορεί να μην είναι δράκοι, αλλά τεράστιοι αρουραίοι που ζουν κάτω από νεκροταφεία- και τις μάγισσές του, που καλούν όλη τους την οικογένεια σε δείπνο -στο οποίο κυρίως πιάτο είναι το μαγειρεμένο σώμα του συζύγου τους.

Πηγή: Netflix

Αυτή την προσέγγιση, όπως καταλάβατε, συναντάμε και στο Ερμάριο με τα Αλλόκοτα Αντικείμενα, και μάς αρέσει πολύ. Η σειρά δεν προσφέρει τρόμο για τον τρόμο, αλλά μία αίσθηση φόβου, που πηγάζει αβίαστα, μέσα από τις ιστορίες που μας διηγούνται οι δημιουργοί. Ιστορίες φαντασίας -ή και ρεαλιστικές, δοσμένες μέσα από τα μάτια του φανταστικού- για την απληστία, τη ματαιοδοξία, την περιέργεια, τις φοβίες, το παρελθόν -όλα εκείνα τα πράγματα που με τον έναν ή άλλο τρόπο μας “στοιχειώνουν”- και τελικά, τη λύτρωση.

Πηγή: Netflix

Όσον αφορά στη θεματολογία της σειράς, στο Ερμάριο ο τρόμος δεν προσεγγίζεται μονοδιάστατα. Έχουμε ιστορίες για φαντάσματα και στοιχειωμένα σπίτια, ιστορίες με νεκροταφεία και κλέφτες, ιστορίες για μάγισσες και τέρατα που κρύβονται στα υπόγεια, αστυνομικά μυστήρια και ιστορίες με εξωγήινους, χριστουγεννιάτικες διηγήσεις και ιστορίες που το πιο τρομακτικό “τέρας” είναι κρυμμένο μέσα στο μυαλό. Ο del Toro βρίσκει όλα τα μέρη, στα οποία ο φόβος μπορεί να κρυφτεί και μάς τον παρουσιάζει με τις διάφορες μορφές του, που πάντα, όμως, συγκρατούν την ίδια ουσία.

Πηγή: Netflix

Αδιαμφισβήτητα, ένα βασικό κομμάτι στις horror παραγωγές είναι το jump-scare.

Όσοι θεωρείτε ότι τα jump-scares είναι δείγμα μίας σειράς/ταινίας που δεν επικαλείται τον γνήσιο τρόμο, αλλά προσπαθεί να τον εκμαιεύσει με «δόλια»-κατώτερα μέσα (ναι, μία από αυτούς είμαι κι εγώ), ένα έχω να σας πω: ετοιμαστείτε να αλλάξετε γνώμη!

Πηγή: Netflix

Ο τρόπος με τον οποίο τα, λεγόμενα jump-scares -τα ξαφνικά πετάγματα, οι ξαφνικές εμφανίσεις ενός χαρακτήρα (συνήθως του «κακού») εκεί που δεν τον περιμένουμε- λειτουργούν στην εν λόγω σειρά τόσο φυσικά, συνοδεύοντας, απλώς, την γενική αίσθηση ανατριχίλας, και όχι προσπαθώντας να την προκαλέσουν εκ του μη όντως. Η ύπαρξή τους, μάλιστα, προκύπτει τόσο αβίαστα από το σύνολο, που κάποιος θα μπορούσε να πει πως η δράση τους -σε ορισμένα σημεία- είναι υποσυνείδητη.

Το Ερμάριο με τα Αλλόκοτα Αντικείμενα: μία -ψύχραιμη- τοποθέτηση για την νέα horror σειρά του Netflix, πηγή: Netflix

Αν πρέπει να βρω ένα αρνητικό στο Ερμάριο με τα Αλλόκοτα Αντικείμενα του del Toro, είναι ότι δεν έχουν όλα τα επεισόδια της σειράς την ίδια δυναμική.

Σίγουρα η προσέγγιση του horror από “διαφορετικές πλευρές” είναι ένα από τα συν της σειράς και της προσδίδει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ταυτόχρονα, το ποια απόδοση του “τρόμου” αγγίζει τον καθένα είναι ένα ζήτημα αρκετά προσωπικό και άρα, κατά κύριο λόγο, υποκειμενικό. Έχοντας, όμως, ολοκληρώσει τα επεισόδια, μπορώ (με σιγουριά) να πω, πως ορισμένες από τις ιστορίες “χωλαίνουν” σε σχέση με τις υπόλοιπες -μία παρατήρηση, ωστόσο, η οποία θα ήταν από ανεπαίσθητη, έως μη αντιληπτή, αν οι ιστορίες αυτές δεν εντάσσονταν στο γενικότερο πλαίσιο δυναμικής της σειράς.

Πηγή: Netflix

Συνολικά -προσπαθώντας να διατηρήσω την υποκειμενικότητά μου, γιατί υπάρχει και μία αγάπη προς τον del Toro- το Ερμάριο με τα Αλλόκοτα Αντικείμενα είναι ένα μεγάλο «ναι», τόσο για τους λάτρεις του horror, όσο και για εκείνους που δεν είναι τόσο fan του είδους.

Ο del Toro (και μαζί οι σκηνοθέτες των επεισοδίων της σειράς -καθένας με τη δική του αισθητική) παρακολουθεί όλα αυτά τα “απόκοσμα” και τα “ανατριχιαστικά” μέσα από τα μάτια ενός παιδιού που αφηγείται μία τρομακτική ιστορία. Αυτή η αίσθηση πλανάται και στην ατμόσφαιρα του κάθε επεισοδίου. Αυτή η αθωότητα και η “έξαψη” κάποιου που έρχεται πρώτη φορά σε επαφή με τον ωμό τρόμο.

Ταυτόχρονα, ωστόσο, η πολύχρονη ενασχόληση του σκηνοθέτη με τον κόσμο του horror (στα διάφορα πλάτη και μήκη του), οδηγεί σε έναν “ώριμο χειρισμό” όσον αφορά τη λειτουργία του φόβου μέσα στα επεισόδια. Πρωταγωνιστής είναι διαρκώς η ιστορία και η δημιουργία τρόμου εξυπηρετεί την εξέλιξη της, αποφεύγοντας την αντίστροφη πορεία (η ιστορία να “λειτουργεί” προς όφελος της δημιουργίας τρόμου), η οποία αποτελεί παγίδα για πολλούς δημιουργούς, οδηγώντας τους σε υπερβολές και “παραγκωνίζοντας” την ουσία του κινηματογράφου: να αφηγηθούμε μία ιστορία.

Κλείνοντας, το Ερμάριο με τα Αλλόκοτα Αντικείμενα είναι μία σειρά που αξίζει να μπει στη λίστα μας φέτος το φθινόπωρο. Και μιας και φέτος το Halloween “πέφτει” Δευτέρα, αν δεν το έχετε ήδη ξεκινήσει, δεν υπάρχει πιο κατάλληλη στιγμή για να το κάνετε!