Περίπατος στη μεσογειακή ψυχεδέλεια των Callas

Τα μαύρα πλαστικά καφάσια. Οι πάντες για τους τοίχους. Τα πλεκτά εργόχειρα. Οι μαρτυρίες του χωριού. Κι ύστερα, η ξέφρενη αστικότητα: Τα ερείπια των αθηναϊκών πεζοδρομίων. Η ξεχαρβαλωμένη αποτύπωση της πόλης πιξελαρισμένη μέχρι εκεί που δεν παίρνει. Και οι punk μπασογραμμές στο περιθώριο του ήχου. Τι μπορείς να περιμένεις ή να μην περιμένεις από τους Callas;

Τα αδέρφια Λάκης και Άρης Ιωνάς δεν είναι ακριβώς αυτό που ονομάζουμε ολιστικοί καλλιτέχνες. Είναι εκπρόσωποι μιας ανεξάντλητης συνομιλίας ανάμεσα στο παλιό και στο καινούργιο που σμίγει σε αναπάντεχες υβριδικές φόρμες. Και το δοκιμάζουν σταθερά μέσα από τη μουσική, τα εικαστικά, τη μόδα, την αστική κουλτούρα, την επαρχιακή ζωή και άγνωστο που αλλού θα οδηγηθεί το ιδίωμα τους. Αυτό επιχειρούν και στη νέα τους πολυαισθητηριακή εμπειρία – ας την πούμε έκθεση για να συνεννοηθούμε – στο -1 της Στέγης που ανοίγει μεθαύριο Σάββατο 26 Νοεμβρίου και βηματίζει σε όλες αυτές τις περιοχές, εντός κι εκτός Αθήνας, εντός κι εκτός εποχής. Ο τίτλος εξάλλου είναι άλλο τόσο μέσα κι άλλο τόσο έξω από την πραγματικότητα «Love Solidarity Death» (Αγάπη, Αλληλεγγύη, Θάνατος).

Οι Callas, κατά κόσμον Λάκης και Άρης Ιωνάς.

Μια μαύρη πασαρέλα σπαρμένη από πλεκτά σε γεωμετρικά μοτίβα. Χρυσοί, ολόχρυσοι καμβάδες που σηκώνουν ψηλά γυναικείες μορφές σε κίνηση – τις ονομάζουν working class Μαντόνες. Χαλιά, υφαντά, κεντήματα, κάπες, πάντες που ντύνουν τους τοίχους με μια πολύχρωμη ψυχεδελική ενέργεια. Η μητέρα και θεία των Callas, δηλαδή η υπόλοιπη οικογένεια Ιωνά, είναι οι κατασκευάστριες των έργων, διασταυρώνοντας μια ασίγαστη δημιουργική παράδοση με τη φαντασία των Ιωνάδων.

Και μετά, δυο ναοί, στη μέση του χώρου. Ο πρώτος (σε μακέτα του Δημήτρη Κορρέ) μια γλυπτική σύνθεση από φθαρμένα, ραγισμένα πεζοδρόμια της Αθήνας. Το έχουν βαφτίσει Punkthenon. Ο δεύτερος, ένα ξωκλήσι ή το ιερό του, από μαύρα καφάσια ενώ στο κέντρο του δεσπόζει το φορούσι ενός νεοκλασικού μπαλκονιού. «Τα μάρμαρα συμπυκνώνουν τη ζωή της πόλης. Έτσι επιλέξαμε αυτό το υλικό – που το έχει πατήσει ολόκληρη η Αθήνα. Και θελήσαμε να φέρουμε τα κάτω, πάνω. Να δημιουργήσουμε αυτήν την υπέροχη αδύνατη ισορροπία, ένα μνημείο – αντιμνημείο που εμπεριέχει όλη μας τη ζωή. Ο δικός μας Παρθενώνας είναι ένας ναός μη ενσωμάτωσης, απειθαρχίας, παραμένει ατελής, ευαίσθητος και εύθραυστος» λένε μπροστά στο ‘αναρχικό’ τους δημιούργημα. Ω, τι έκπληξη, η αλλόκοτη θρησκευτικότητα τους ή ένα, επιπλέον, τελετουργικό σήμα εκπέμπει και από τον διπλανό καφασοναό, μια σκέπη όπου το φως, θαρρείς, διεισδύει για να φωτίσει κάτι ιερό. Και, πράγματι, το φωτίζει στο λευκό μάρμαρο ενός μπαλκονιού του προηγούμενου αιώνα.
Μόνο οι πίνακες στο βάθος του -1 – μια συστάδα με πίνακες που με απαλά χρώματα αντανακλούν το φως και την ποιότητα της κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής – μοιάζει να απομακρύνεται (ηθελημένα) από την κυρίαρχη διαλογική παραδοξότητα. «Το Love Solidarity Death θέλει να αρνηθεί όλα τα εκθεσιακά στερεότυπα» επιβεβαιώνει η αρχαιολόγος – ιστορικός, επιμελήτρια της έκθεσης και σταθερή συνεργάτιδα των Callas, Νάντια Αργυροπούλου.

Αγάπη, Αλληλεγγύη, Θάνατος ή αλλιώς LSD στον εκθεσιακό χώρο της Στέγης.

Το αστείο είναι πως η έκθεση προέκυψε από ένα… ατύχημα. Η αρχική σκέψη συνεργασίας με τη Στέγη, ήταν να επενδύσουν την γυάλινη πρόσοψη του κτιρίου της με ένα, γιγαντιαίας διάστασης, υφαντό. Τελικά, το project αποδείχθηκε ότι δεν μπορούσε να υλοποιηθεί και τεχνικούς και λόγους ασφαλείας. «Η διαδικασία λοιπόν ξεκίνησε με μια αποτυχία. Και αυτό μας έβαλε να σκεφτούμε την έννοια της αποτυχίας. Έτσι κι αλλιώς, τα μεγάλα έργα δεν πραγματοποιούνται σχεδόν ποτέ» σχολιάζουν.

Η «αποτυχία» τους τροφοδότησε με την ιδέα του «Love Solidarity Death», ύστερα από ανάθεση και επιμέλεια της διευθύντριας Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση, Αφροδίτης Παναγιωτάκου και σε συνεπιμέλεια των Ιλειάνας Δημάδη και Κωνσταντίνου Τζάθα. Η συνεργάτιδα των Callas, Νάντια Αργυροπούλου, αναγνωρίζοντας το πλήθος των ερεθισμάτων της έκθεσης προτείνει «να μην το δούμε σαν μια επιθετική κίνηση ενός μεγάλου έργου, αλλά ως ένα σύνολο μελών. Τα μέλη είναι μεγαλύτερα από το όλον».

Μπροστά από το Punkthenon, έναν δικό τους Παρθενώνα αντιμνημείο.

Το εικαστικό σύμπλεγμα της έκθεσης του Λάκη και Άρη Ιωνά θα ανοίξει για το κοινό το απόγευμα του προσεχούς Σαββάτου με τις περίφημες Callasetes, τις γυναίκες που βρίσκονται σταθερά στο κάδρο ενδιαφέροντος των δύο αδερφών και δημιουργών. Οι Φιλίππα Δημητριάδη, Διονυσία Μποσμή, Ανίτα Πολυχρόνη, Λίνα Ρόκου, Δάφνη Κυριακίδου και οι χορεύτριες Μάρθα Πασακοπούλου, Χριστίνα Καραγιάννη, Αγγελική Χατζή θα οργανώσουν ένα διαφορετικό catwalk με φόντο την έκθεση των Callas. To επόμενο Σαββατοκύριακο (3-4/12) θα προβληθεί το σύνολο της κινηματογραφικής δουλειάς των Callas. Και τέλος την Παρασκευή 16 και το Σάββατο 17 Δεκεμβρίου, οι Ιωνάδες θα δείξουν το μουσικό τους πρόσωπο με δύο live, πολλούς καλεσμένους και τις Callasettes στην εικαστική ενίσχυση της περφόρμανς.

Το «Love Solidarity Death» διατρέχει όλο το φάσμα του δημιουργικού σύμπαντος των Callas, ως μπάντα, ως εικαστικούς, ευφάνταστους συνεχιστές και ανατροφοδότες μιας λαϊκής παράδοσης, οικοδεσπότες στο κτήμα και (ενίοτε stage) στο Θερμίσι της Ερμιόνης, εκθέτες στη Νέα Υόρκη, στο Παρίσι και το Λονδίνο, εισηγητές μιας τρυφερότητας για την επαρχία (πριν γίνει μόδα), υποστηρικτές του φεμινιστικού κινήματος (πριν γίνει τάση), συνειδητούς οπαδούς της έννοιας του κοινοτισμού και του συνόλου (πριν γίνει ανάγκη).