Χριστούγεννα στο ΚΠΙΣΝ: Οι πέντε εντυπωσιακές φωτιστικές εγκαταστάσεις στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχος

Για έκτη συνεχόμενη χρονιά, πέντε εντυπωσιακές φωτιστικές εγκαταστάσεις παρουσιάζονται στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχος του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) και συνθέτουν ένα ονειρικό χριστουγεννιάτικο σκηνικό.

Πρόκειται για τέσσερις φωτιστικές εγκαταστάσεις κορυφαίων ξένων δημιουργών (Light Piano 2.0 των Arion de Munck και Mark Ridder, Submergence των Squidsoup, Halo των Venividimultiplex, Light Holders του Jonas Vorwerk), αλλά και μία ελληνική συμμετοχή, την «Πομπή», των Γιώργου Νίκα και Ελένης Μαραγκάκη, που επιλέχθηκε, για πρώτη φορά, μέσα από ανοιχτή πρόσκληση (open call).

Όλες οι φωτιστικές εγκαταστάσεις, που παρουσιάζονται χάρη στη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) ως μέρος του Χριστουγεννιάτικου Κόσμου του ΚΠΙΣΝ, είναι μεγάλης κλίμακας, ορατές από απόσταση, προορισμένες για έκθεση σε δημόσιο χώρο και προσφέρουν στον επισκέπτη μια μοναδική εμπειρία καλώντας τον να αλληλεπιδράσει μαζί τους, να τις φωτογραφίσει και να φωτογραφηθεί.

Lightholders του Jonas Vorwerk_photo(c) Nikos Karanikolas

Στο Ξέφωτο οι επισκέπτες του Πάρκου Σταύρος Νιάρχος συναντούν μια φωτιστική εγκατάσταση που τους προσφέρει τη μοναδική δυνατότητα να βιώσουν την εμπειρία της μουσικής σύνθεσης με λούπες. Το έργο Light Holders αποτελεί έναν πραγματικό φόρο τιμής στα στούντιο όπου γεννήθηκαν οι μουσικές των δεκαετιών του 1950 και 1960, τότε που ο πειραματισμός με τις αναλογικές μαγνητικές ταινίες έθεσε τις βάσεις για τον σύγχρονο τρόπο μουσικής δημιουργίας. Ωστόσο, το στούντιο του Vorwerk δεν είναι κλειστό, αλλά λειτουργεί στον δημόσιο χώρο.

Η μινιμαλιστική και κομψή φόρμα του, σε συνδυασμό με ένα ολοζώντανο παιχνίδι με το φως, αντικατοπτρίζουν οπτικά ένα ηχοτοπίο που το δημιουργεί ένας αλγόριθμος από υπολογιστή. Το αποτέλεσμα είναι ένα πρωτότυπο οπτικοακουστικό θέαμα το οποίο απέσπασε το Foederer Talent Award.

Για το ΚΠΙΣΝ το Light Holders δημιουργεί ένα νέο ηχοτοπίο που ηλεκτρίζει την ατμόσφαιρα στο Ξέφωτο.

Ο Jonas Vorwerk είναι ένας πολυτάλαντος καλλιτέχνης που αντλεί έμπνευση τόσο από την εμπειρία του στην ηλεκτρονική μουσική σκηνή, όσο και από τις σπουδές του ως μηχανικού. Οι δημιουργίες του πραγματεύονται συχνά τις έννοιες της επανάληψης, της αλληλεπίδρασης, της τύχης και της αλλαγής.

Τα έργα του εμπεριέχουν έναν εντυπωσιακό και παιχνιδιάρικο τρόπο σύνδεσης του φυσικού με το ψηφιακό και δεν προορίζονται για έκθεση σε παραδοσιακούς λευκούς κλειστούς χώρους∙ αντιθέτως, είναι κατάλληλα για πολυσύχναστους δρόμους, υπαίθρια φεστιβάλ ή μεγάλους ανοιχτούς εξωτερικούς χώρους. Σε αυτά τα μέρη, ο κόσμος μπορεί να τα βιώσει και να αλληλεπιδράσει μαζί τους.

Submergence των Squidsoup_photo(c) Nikos Karanikolas

Στο έργο Submergence χιλιάδες μεμονωμένες φωτιστικές πηγές είναι αναρτημένες με τέτοιο τρόπο ώστε να δημιουργείται η αίσθηση της ψηφιακής παρουσίας και της κίνησης, μέσα στον φυσικό χώρο.

Η εγκατάσταση μεταμορφώνει τον χώρο σε ένα υβριδικό περιβάλλον όπου ο εικονικός και ο φυσικός κόσμος συμπίπτουν με πραγματικά, όσο και εικονικά συστατικά.

Το φως κινείται προς διαφορετικές κατευθύνσεις δημιουργώντας ένα ημιγραμμικό έργο. Κάθε κίνηση είναι μοναδική με τη δική της ατμόσφαιρα και ταχύτητα απόκρισης παραμένοντας ανοιχτή σε διαφορετικές ερμηνείες.

Οι Squidsoup χρησιμοποιούν με πρωτοποριακούς τρόπους το φως, τον ήχο και την τεχνολογία για να δημιουργήσουν δυναμικές εγκαταστάσεις. Τα έργα τους τα έχουν δει εκατομμύρια άνθρωποι από όλο τον κόσμο σε γκαλερί, εκδηλώσεις, φεστιβάλ και σε ατομικές εκθέσεις. Αναπτύσσουν μεγάλης κλίμακας εγκαταστάσεις που αποτελούνται από μεμονωμένα φωτιστικά σημεία με στόχο να αναπαράγουν εικονική αρχιτεκτονική και φόρμα, κίνηση και παρουσία στον φυσικό κόσμο.

Light Piano 2.0 των Arion de Munck και Mark Ridder_photo(c) Nikos Karanikolas

Το ερώτημα «πώς μπορούν μουσική και εικόνα να γίνουν ένα;» αποτέλεσε την πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία της διαδραστικής εγκατάστασης Light Piano 2.0, η οποία λειτουργεί ως ένα έργο τέχνης και ταυτόχρονα ένα μουσικό όργανο.

Οι κύβοι σε αυτή τη χωρική σύνθεση είναι συνδεδεμένοι με τα πλήκτρα ενός πιάνου και ο ήχος αποκτά συνάμα κίνηση και εικόνα, προσφέροντας με αυτόν τον τρόπο τη δυνατότητα στον επισκέπτη να παίξει πιάνο, παίζοντας παράλληλα με τον φωτισμό και δημιουργώντας μια νέα φωτιστική σύνθεση.

Το αποτέλεσμα είναι ένα πολύ ιδιαίτερο μουσικό όργανο που αγγίζει τα αυτιά, τα μάτια και την καρδιά.

Η καλλιτεχνική κολεκτίβα Kleurbleur με βασικά μέλη τους Mark Ridder και Arion De Munck δημιουργεί οπτικές εμπειρίες που ανταποκρίνονται σε διαφορετικές ανάγκες (θέατρο, εκθέσεις, χορός, εταιρικές εκδηλώσεις). Κάθε τους project πραγματεύεται μια δική του, μοναδική πρόκληση, με σταθερό πάντα καλλιτεχνικό γνώμονα τον συνδυασμό του χωρικού, φωτιστικού και  διαδραστικού design με την παράλληλη χρήση μουσικής, χαρτογραφικής προβολής και γραφικών.

Halo των Venividimultiplex | Φωτογραφία: (c) Nikos Karanikolas

Το Halo είναι μια άμεση αναφορά στον ήλιο, τη σημαντικότερη πηγή φωτός και θερμότητας που καθορίζει τις συνθήκες της ζωής στον πλανήτη μας. Παράλληλα, η λέξη «Halo» (άλως) σημαίνει ένα οπτικό φαινόμενο που δημιουργείται καθώς το φως έρχεται σε επαφή με τους κρυστάλλους της ατμόσφαιρας, ενώ σε επίπεδο υπερφυσικό και πολιτισμικό, το Halo (φωτοστέφανο) είναι ένα παγκόσμιο σύμβολο ιερότητας.

Το έργο Halo συνδέεται και αλληλεπιδρά με το περιβάλλον με όλους αυτούς τους τρόπους προσφέροντας στους επισκέπτες στιγμές ανάτασης και ονειροπόλησης, καθώς το συναντούν στους Πίδακες Nερού.

Η εγκατάσταση αποτελείται από έναν δακτύλιο με πολλές λεπτεπίλεπτες ακτίνες φωτός σε διαφορετικά μήκη. Μόλις ο επισκέπτης την πλησιάσει ξεκινάει ένα μοναδικό παιχνίδι με το φως, το οποίο ολοκληρώνεται όταν το Halo ανάψει πλήρως.

Οι Joost van Bergen, Dirk Schlebusch και Onne Walsmit συνεργάζονται από το 2012 ως Venividimultiplex με μότο «Ας δώσουμε στα πάντα επικές διαστάσεις» και επιχειρούν να ξεπεράσουν τα όρια με τις διατομεακές και διαδραστικές εγκαταστάσεις τους.

Lightholders και Πομπή (c) photo Nikos Karanikolas

Με το έργο τους ο Γιώργος Νίκας και η Ελένη Μαραγκάκη προσκαλούν τους επισκέπτες του Πάρκου Σταύρος Νιάρχος να συμμετάσχουν σε μια διαφορετική φωτεινή πομπή η οποία διατρέχει εκατέρωθεν το μονοπάτι προς τον Φάρο του ΚΠΙΣΝ.

120 φωτεινές στήλες τοποθετηµένες σύµφωνα µε ένα γεωµετρικό πλέγµα έρχονται σε αντιπαράθεση µε τον φυσικό χαρακτήρα της βλάστησης και λειτουργούν ως υπόμνηση της ανθρώπινης φιγούρας σε μια τελετουργική πομπή.

Κάθε στήλη φωτίζεται από ένα καθαρό, λευκό φως, ως έµπνευση από τον µυστηριακό και τελετουργικό χαρακτήρα των ποµπών της αρχαιότητας και όλες μαζί συνθέτουν ένα έργο που εξερευνά τη σχέση μεταξύ της φύσης και του δοµηµένου χώρου, του ανθρώπινου στοιχείου και της αρχιτεκτονικής, της κίνησης και της παύσης.

Η Πομπή αποτελεί μια ανάθεση του ΚΠΙΣΝ, η οποία επελέγη μετά από διαδικασία ανοιχτής πρόσκλησης. Φέτος, για πρώτη φορά, το ΚΠΙΣΝ απηύθυνε ανοιχτό κάλεσμα (open call) σε μεμονωμένους καλλιτέχνες ή καλλιτεχνικές ομάδες με έδρα την Ελλάδα για να συμμετάσχουν με δικό τους, πρωτότυπο έργο.

Ο Γιώργος Νίκας (Αρχιτέκτων µηχ. ΕΜΠ) έχει εργαστεί σε αρχιτεκτονικά γραφεία της Αθήνας και έχει λάβει διακρίσεις σε πανελλήνιους αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς. Από τον Μάρτιο του 2021 εργάζεται στον Αρχαιολογικό Χώρο του Μυστρά ως αρχιτέκτονας/ αναστηλωτής. Ταυτόχρονα, εργάζεται και ως ελεύθερος επαγγελματίας, αναλαμβάνοντας ιδιωτικές και δημόσιες μελέτες.

Η Ελένη Μαραγκάκη είναι εικαστικός γεννημένη στην Αθήνα. Σπούδασε Ζωγραφική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας και έχει μεταπτυχιακό (MA Fine Art) από το Central Saint Martins στο Λονδίνο, όπου φοίτησε με υποτροφία από το Ίδρυμα Mona Hatoum. Το καλλιτεχνικό της έργο επικεντρώνεται σε διάφορες τεχνικές όπως η γλυπτική, το σχέδιο, η χαρακτική και το βίντεο. Έχει λάβει διακρίσεις από οργανισμούς όπως η Tate Modern και η Muse Gallery και έχει συμμετάσχει σε εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό.