ΕΣΗΕΑ: Μια συγκινητική ημερίδα για τις γυναικοκτονίες και την έμφυλη βία μάς καλεί να «Σπάσουμε τη Σιωπή»

Με το σύνθημα: «Σπάσε η σιωπή» άνοιξε η αυλαία της ημερίδας του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ με θέμα «Γυναικοκτονίες, Έμφυλη βία και ΜΜΕ» που πραγματοποιήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου. Δημοσιογράφοι, επιστήμονες και άνθρωποι από αρκετούς κοινωνικούς φορείς έδωσαν το παρόν και χαιρέτησαν την εκδήλωση.

Η Dominique Pradalié, πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων (Δ.Ο.Δ.) που εκπροσωπεί πάνω από 600.000 δημοσιογράφους από 146 χώρες, ήρθε στην Ελλάδα προκειμένου να λάβει μέρος στην ημερίδα και μεταξύ άλλων τόνισε: «Γνωρίζουμε πολύ καλά τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σε όλες τις χώρες. Αγωνιζόμαστε και προσπαθούμε για να «σπάσει η σιωπή» και για να διαφωτιστεί αυτό το σκάνδαλο. Κύριο μέλημα και σκοπός μας είναι οι γυναίκες να μπορούν να σηκώνουν το κεφάλι ψηλά και να μπορούν να λένε βαδίζω με ασφάλεια στη ζωή». Από την πλευρά της, η πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ, Μαρία Αντωνιάδου είπε: «Καλούμε τις γυναίκες να καταγγέλλουν τα φαινόμενα βίας. Στόχος μας είναι να διασώσουμε όσες περισσότερες γυναίκες μπορούμε και αυτό μπορεί να συμβεί μόνο σπάζοντας την σιωπή . Όλες μαζί ενωμένες».

photo credits: Χρήστος Μπόνης

Της Ελένης Τοπαλούδη, της Ντόρας Ζαχαριά, της Ερατούς Μανωλακέλλη, και της Σοφίας Σαββίδου.

Η κ. Ελένη Κρεμαστιώτη, μητέρα της Ερατούς Μανωλακέλη, με κατάφορο και πληγωμένο ύφος είπε ότι «ισόβια καταδικάστηκαν τα δικά μας παιδιά , όχι οι φονιάδες τους. Δεν υπάρχει αίσθηση δικαίου».

photo credits: Χρήστος Μπόνης

Όταν η κ. Κούλα Αρμουτίδου, μητέρα της Ελένης Τοπαλούδη πήρε το λόγο, ήταν ακατόρθωτο να σταματήσουν τα μάτια να κυλάνε δάκρυα και προφανώς μάταιο. Δάκρυα όχι μόνο πόνου αλλά και θυμού. Η συγκίνηση και τα λόγια της μάνας που φτάνουν ως τα μύχια της ψυχής είναι τόσο έντονα που μας έχουν ήδη συγκλονίσει. Μιλάει για τα όνειρα του παιδιού της που δεν πρόλαβε να κάνει πραγματικότητα γιατί όπως είπε χαρακτηριστικά: «Υπάρχουν γύπες που καιροφυλακτούν και τρέφονται με ανθρώπινες σάρκες». Το αξιοσημείωτο, το μεγαλύτερο όλων και το πιο «υψηλό» είναι ότι αυτές οι μάνες, παρά τον απύθμενο πόνο τους, στέκονται με όρθιο ανάστημα και προτάσσουν ιδέες, καταθέτουν απόψεις και μάχονται. Διάβασε την επιστολή που έστειλαν οι οικογένειες των θυμάτων στην πρόεδρο Δημοκρατίας και στον πρωθυπουργό όπου αναφέρονται τα αιτήματα και οι προτάσεις τους.  Ας τις ακούσουν επιτέλους οι αρμόδιοι φορείς, η πολιτεία και η πολιτική ηγεσία, ας τις αγκαλιάσει η δικαιοσύνη και ας τους δείξει το φωτεινό της πρόσωπο (δεν μπορεί, πρέπει να έχει και τέτοιο). Ας δικαιωθούν οι ψυχές των παιδιών που χάθηκαν τόσο άδικα και ας αλλάξει το καθεστώς ώστε να μην υπάρξει «καμία άλλη Ελένη». Γι΄αυτό παλεύουν και αυτοί οι γονείς. Γι’ αυτό στέκονται αγόγγυστα εδώ τόσες ώρες, όπως και στις αίθουσες των δικαστηρίων κατά τις αλλεπάλληλες δίκες. Τους την χρωστάμε την δικαίωση. Είναι ύψιστο καθήκον να τιμωρηθούν οι ένοχοι για να μπορέσει να αγαλλιάσει η ψυχή αυτών των κοριτσιών που χάθηκαν  και βεβηλώθηκε η μνήμη τους. Και πάλι τα λόγια της κ. Αρμουτίδου: «τα παιδιά μας είναι οργισμένοι άγγελοι για την ζωή τους την κλεμμένη. Οι ψυχές τους τριγυρίζουν και ζητούν δικαίωση». Τί πιο αληθινό από αυτά τα λόγια ; Βρέθηκα για λίγο να συνομιλώ με τους γονείς της Ελένης Τοπαλούδη. Αν έχεις αναρωτηθεί  ποτέ πώς είναι να μιλάς με ήρωες, κάπως έτσι πρέπει να είναι. Γιατί αυτοί οι άνθρωποι αποτελούν τους σύγχρονες ήρωες. Αυτοί ήταν οι πρωταγωνιστές της ημερίδας και οι ήρωες της σύγχρονης κοινωνίας. Απεριόριστος σεβασμός, μαθήματα ζωής και τεράστια δύναμη ψυχής.

Από τις πιο δυνατές στιγμές της ημερίδας ήταν η παράδοση ενός t-shirt από την μητέρα της Ελένης, στην Dominique Pradalié η οποία κοιτάζοντάς το, το φόρεσε αμέσως πάνω από τα ρούχα της κάνοντας το ακροατήριο να ξεσπάσει σε παρατεταμένα χειροκροτήματα και την κ. Κούλα να πέσει στην αγκαλιά της. «Καμία άλλη Ελένη» αποτέλεσε και αποτελεί σύνθημα που δονεί τις καρδιές μας και ανασύρει θύμησες βουτηγμένες σε φρικτά εγκλήματα. Ευχής έργον να μην χρειαστεί να ακουστεί μελλοντικά κανένα παρόμοιο σύνθημα.

photo credits: Χρήστος Μπόνης

Παρόν στην ημερίδα και ο κ. Πατούλης, ο οποίος κατά την διάρκεια του λόγου του τόνισε ότι αποτελεί ξεκάθαρα πράξη δειλίας και ανανδρίας οποιαδήποτε μορφή βίας και ότι πρέπει να δράσουμε όλοι ενεργά, να σπάσουμε τη σιωπή και να ευαισθητοποιήσουμε με κάθε τρόπο την κοινή γνώμη. Καίρια η θέση και τα λόγια της δημοσιογράφος της ΕΡΤ κ. Χριστίνας Βίδου: «Έχει αποτύχει η κοινωνία μας που δεν έχουν μάθει αγόρια και κορίτσια τι σημαίνουν οι λέξεις «σέβομαι, ναι και όχι» . Ας γίνουμε οι δημοσιογράφοι η πλατφόρμα που θα πάμε στο θέμα της εκπαίδευσης».

Τονίστηκε επανειλημμένως, από επιστήμονες και αντιπροσώπους κοινωνικών φορέων που έλαβαν μέρος, η ανάγκη της αναδιαμόρφωσης του ρόλου της οικογένειας και του σχολείου και οι συνέπειες που μπορεί αυτό να αποφέρει. Χαρακτηρίστηκε ακόμη και ως επιτακτική ανάγκη να υπάρχει μόνιμα γραφείο ψυχολόγου σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης προκειμένου οι μαθητές να καταφεύγουν εκεί όποτε νοιώθουν την ανάγκη. Δεδομένου επίσης ότι η συμβολή των κοινωνικών λειτουργών στους ΟΤΑ είναι ελάχιστη κι αυτό γιατί ο αριθμός απασχολούμενων δεν επαρκεί, απαιτείται μεγαλύτερη και καλύτερη εκπαίδευση όχι μόνο των  μαθητών αλλά και των γονέων καθώς η οικογένεια που παραμελεί τα παιδιά της όταν αντιμετωπίζουν θέματα, γίνεται έμμεσος αυτουργός στα εγκλήματα που διαπράττονται.

photo credits: Χρήστος Μπόνης

Ψυχολόγοι, βοηθός συνηγόρου του πολίτη , κοινωνιολόγοι-ερευνητές ,που έδωσαν το παρόν στην ημερίδα συμφώνησαν ότι είναι σοκαριστικά τα στατιστικά στοιχεία που δείχνουν ότι 1 στα 5 παιδιά θα δεχτεί σεξουαλική κακοποίηση. Αδυνατεί να το χωρέσει ο ανθρώπινος νους. Υπάρχει τόσο μεγάλη δυστοκία από τη μια και παραμέληση από την άλλη που δημιουργούνται οδυνηρές καταστάσεις. Πάσχουμε στα ζητήματα διερεύνησης . Η ενδυνάμωση των δικαιωμάτων των παιδιών, η δημιουργία ασφαλούς χώρου ώστε να μπορούν εκμυστηρευτούν την παραβίαση και κυρίως η ύπαρξη ενός curriculum σεξουαλικής αγωγής, αποτελούν πυλώνες που θα μπορεί να στηριχθεί η προσπάθεια για ένα μέλλον με περιορισμένα φαινόμενα βίας.

Η εκπρόσωπος της ΕΛ.ΑΣ  κ. Σοφία Σακκά μας μίλησε με στατιστικά στοιχεία που σοκάρουν επίσης, καθώς τα περιστατικά βίας που έχουν καταγραφεί παρουσιάζουν κατακόρυφη και ραγδαία αύξηση. Συγκεκριμένα, από τα 5.000 περιστατικά το έτος 2020, έχουν φτάσει τα 11.000 κατά την διάρκεια του δεκάμηνου του 2022.  Από την πλευρά του ο ψυχίατρος κος Γεώργιος Τζεφεράκος, κατέστησε σαφές ότι ο covid και η καραντίνα συντέλεσαν στην αύξηση της βίας και των ψυχικών διαταραχών, προκαλώντας την έξαρση του φαινομένου της έμφυλης βίας. Ιδιαίτερη μνεία δε, έκανε στο γεγονός ότι τα περιστατικά βίας συνδέονται άμεσα και περιστρέφονται γύρω από τον έλεγχο και την εξουσία. «Δεν βγαίνει ο θύτης εκτός ελέγχου, αυτό που συμβαίνει είναι ότι ο θύτης αντιλαμβάνεται πως δεν μπορεί να έχει τον έλεγχο του θύματος, καθώς το θεωρεί κτήμα του, αντικείμενο και τότε φτάνει στην εγκληματική πράξη». Η πρόληψη, η αντιμετώπιση του σεξισμού καθώς και η χρήση της εφαρμογής panic button, είναι ορισμένες από τις λύσεις που πρότεινε για την αντιμετώπιση και του φαινομένου.

photo credits: Χρήστος Μπόνης

Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια της Ημερίδας πραγματοποιήθηκε στον ίδιο χώρο δραματοποιημένη έκθεση φωτογραφίας της Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας (Ε.Φ.Ε.).Τι χρώμα έχει η βία; Κόκκινο; Το αιματοβαμμένο; Ή μαύρο; Του πένθους, του σκότους και της ατέλειωτης θλίψης; Ο κάθε καλλιτέχνης, δίνει την δική του εκδοχή μέσα από τα έργα του και την απεικόνιση πορτραίτων που έχουν υποστεί βία. Κατά την διάρκεια της ημερίδας, δεν μπορούσα να μην στρέφω το κεφάλι μου ανά τακτά χρονικά διαστήματα σε κάποιο έργο. Κάθε φορά το ίδιο αίσθημα: αυτό της άφατης αδικίας, οδύνης και οργής. Ένας κόμπος από το λαιμό στο στομάχι και ανάποδα. Και το «Γιατί» που ταλανίζει μυαλό, μάτια και ψυχή γίνεται σύνθημα «Σπάσε τη σιωπή» .Κάνε το για εσένα, για τα θύματα, για όλες όσες υποφέρουν και για να πάψουμε να αντικρύζουμε φοβισμένα μάτια, σημάδια βίας και βεβηλωμένα πτώματα. Σκοπός και επιθυμία είναι, η έκθεση αυτή να τοποθετηθεί σε σταθμούς του μετρό προκειμένου να αποτελέσει ένα ακόμη μέσο ευαισθητοποίησης στο εξόχως σημαντικό κοινωνικό θέμα της κακοποίησης των γυναικών.

Για το τέλος της εκδήλωσης, ο συνθέτης και τραγουδοποιός Κωνσταντίνος Γερμανός, μας μίλησε για το τραγούδι του «Μαύρο τριαντάφυλλο. Ένα τραγούδι που έμοιαζε πιότερο με αργόσυρτο μοιρολόι, με ένα βαθύ αναστεναγμό και με πολλά αναπάντητα «ΓΙΑΤΙ» να γίνονται κραυγές που σχίζουν τον αέρα και την ψυχή. Αποτελείται ουσιαστικά από καταθέσεις και λόγια τεσσάρων μητέρων που έχασαν τα κορίτσια τους. Για την ακρίβεια, που τους στέρησαν τα κορίτσια τους κάποια ανθρωπόμορφα κτήνη. Το ΕΣΡ επιτρέπει ραδιοτηλεοπτικά σποτ με συγκεκριμένη διάρκεια και τούτο εδώ την ξεπερνά κατά πολύ. Θα μπορούσε όμως πραγματικά να αποτελέσει ιδανικό σποτ για καμπάνιες κατά των γυναικοκτονιών.

photo credits: Χρήστος Μπόνης

Υπόσχεση και δέσμευση έδωσε η πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ κ. Μαρία Αντωνιάδου ότι «Δεν τελειώσαμε, τώρα ξεκινάμε». Μακάρι να σταθεί δυνατό να πραγματοποιηθούν και άλλες παρόμοιες εκδηλώσεις με μεγαλύτερη συμμετοχή ειδικών αλλά κυρίως ενδιαφερομένων. Είναι άδικο μια τέτοια προσπάθεια, μια τόσο σοβαρή πρωτοβουλία με μεγαλειώδη σημασία για το κοινωνικό σύνολο, να μην τυγχάνει της αποδοχής που της αναλογεί. Η αίθουσα θα έπρεπε να είναι κατάμεστη και το ενδιαφέρον των κοινωνικοπολιτικών φορέων πολύ μεγαλύτερο. Αποτελεί χρέος και καθήκον όλου του κοινωνικού συνόλου η ενημέρωση, η συμμετοχή και η προαγωγή αντίστοιχων δράσεων ευαισθητοποίησης. Οι δημοσιογράφοι μπορεί να είναι η «φωνή» αλλά για να μπορέσουν να αλλάξουν τα κακώς κείμενα είναι απαραίτητη η προσπάθεια και η συμβολή όλων μας.

Έρχονται Χριστούγεννα. Κάποια παιδιά όμως λείπουν… οι αγκαλιές των γονιών τους θα είναι άδειες και δεν θα ακούσουν ξανά από τα χείλη τους «Χρόνια πολλά», όσα χρόνια και αν περάσουν. Κάποιες απουσίες δεν συνηθίζονται ποτέ. Πάντα θα μας λείπουν οι άνθρωποι που γνωρίσαμε βαθιά, αγαπήσαμε και συμπορευτήκαμε. Και αυτές τις γιορτινές ημέρες , μας λείπουν παραπάνω. Ας μην μείνει αόριστη ευχή λοιπόν το «καμία άλλη Ελένη» αλλά ας φροντίσουμε όλοι, ο καθένας από την θέση του, να γίνει πραγματικότητα. Η νέα πραγματικότητα για το κοινωνικό σύνολο και κυρίως για τα παιδιά μας.