Πώς κυλάει ο θεατρικός χειμώνας σου, Βίκυ Βολιώτη;

Αν ρωτήσεις τη Βίκυ Βολιώτη τι κάνει αυτόν τον καιρό, θα απαντήσει πως σπουδάζει. Έχει – με εφηβικό ενθουσιασμό – ξεκινήσει τις σπουδές της στο Τμήμα Θεατρολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και διαβάζει με την ‘εκνευριστική’ επιμέλεια που την διακατέχει πάντα. «Έδωσα κατατακτήριες εξετάσεις, πέρασα, μετά ήρθε η πρώτη εξεταστική – όπου φυσικά έδωσα τα μαθήματα ως γνήσιο σπασικλάκι. Το σκεφτόμουν χρόνια αλλά το αποφάσισα πρόσφατα, μετά από μια παρακίνηση φίλου», προσθέτει η ίδια.

Βέβαια, στο πρώτο εξάμηνο των σπουδών της, δεν άφησε το θέατρο πίσω· απεναντίας. Αυτόν τον καιρό, τρεις παραστάσεις στην πόλη, φέρουν την δική της σκηνοθετική υπογραφή. Όχι, από κάποιου είδους ζωηρή σκηνοθετική επιδίωξη, αλλά εξαιτίας των επιδημιολογικών συγκυριών που έσπρωξαν πολλούς προγραμματισμούς σε ταυτόχρονη πλήρωση. Κάπως έτσι, οι «Επικίνδυνες σχέσεις», του πολύφημου μυθιστορήματος του Λακλό ανεβαίνουν στο Vault, το «Kabarett Katakombe» ανεβαίνει στο Faust ενώ ένας μονόλογος, το νέο θεατρικό της Ευσταθίας για την Ιζαμπέλ Ρεμπώ παρουσιάζεται με την ίδια στον επώνυμο ρόλο σε ένα παλιό, ατμοσφαιρικό αρχοντικό του Αμαρουσίου. «Δεν μπορώ να ισχυριστώ πως με απασχολεί να κάνω μόνο δικά μου πράγματα. Το σίγουρο είναι πως αισθάνθηκα τόσο καλά δουλεύοντας για όλα αυτά, τόσο εγώ στο 100% μου, ώστε ναι, εισπράττω πως είναι μια πολύ δημιουργική περίοδος για μένα» εξηγεί.

Μπροστά στο τζάκι για το μονόλογο της “Ιζαμπέλας Ρεμπώ”.

Κι ενώ, εκ πρώτη όψεως, μοιάζουν εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους τα τρία αυτά εγχειρήματα, τελικά η Βολιώτη διακρίνει μια κοινή ρίζα στην προβληματική τους. «Μέσα από τρεις διαφορετικές ιστορίες αφηγούμαστε μια κοινή πρακτική: Το πως οι μεγαλύτερες γενιές ερμηνεύουμε τον κόσμο μέσα από τα δικά μας μάτια και με το δικό μας βλέμμα θέλουμε να τον παραδώσουμε στους επόμενους. Ευνουχίζουμε τα παιδιά μας με παράλογες, συχνά χυδαίες, γονεϊκές απαιτήσεις κι όλο αυτό κορυφώνεται σε χρόνιες προβληματικές σχέσεις με τους εαυτούς τους, τους άλλους και την κοινωνία» σχολιάζει.

Η Ευσταθία Τσαπαρέλη και ο Δημήτρης Αλεξανδρής σε σκηνή από τις “Επικίνδυνες σχέσεις”.

Στις σκανδαλώδεις «Επικίνδυνες σχέσεις», έργο που συνάντησε τρομακτική λογοκρισία, απαγορεύτηκε για τουλάχιστον έναν αιώνα και αποθεώθηκε και στον κινηματογράφο (αρκεί να θυμίσουμε τη ματιά του Μίλος Φόρμαν και του Στίβεν Φρίαρς πάνω του), η Μαρκησία ντε Μερτέιγ και ο υποκόμης Βαλμόν θέτουν σε εφαρμογή ένα σατανικό σχέδιο εκδίκησης: Να αποπλανήσουν δύο γυναίκες, να τις εκθέσουν, δηλαδή ηθικά και κοινωνικά, μέσα από τεχνάσματα ερωτικής σαγήνης, σε μια προσπάθεια να τις ελέγξουν και να τις υποτάξουν. «Την πρώτη φορά που είχα διαβάσει το βιβλίο είχα θυμώσει με το πως δύο άνθρωποι σπαταλούν την ευφυΐα τους για να χειραγωγήσουν και να καταστρέψουν ανθρώπινες ψυχές. Όταν πια, ξέσπασε το metoo, ξαναβρήκα το κείμενο εστιάζοντας πιο καθαρά στην άσκηση εξουσίας μέσω της σαγήνης, της γοητείας που σε κάθε περίπτωση αντανακλά μια σωματική και ψυχική κακοποίηση» παρατηρεί η Βίκυ Βολιώτη.

Βασισμένη στην βραβευμένη διασκευή για το θέατρο του Κρίστοφερ Χάμπτον σε μετάφραση Αντώνη Γαλέου και Γεωργίας Ζάχου, σκηνοθετεί τους Δημήτρη Αλεξανδρή, Άντρια Ράπτη, Ευσταθία Τσαπαρέλη, Έλενα Τυρέα και Μαριλένα Μπαρταλούτσι επί της σκηνής του Vault.

Πλάνο από το “Kabaret Katakombe” που ανεβαίνει στο Faust.

Την ίδια ώρα, στο Faust, ανεβαίνει το «Κabarett Katakombe», μια νέα σύνθεση κειμένων σε φορμά γερμανικού καμπαρέ – ένα είδος που πάντα ιντρίγκαρε την Βολιώτη – κι εδώ υλοποίησε δουλεύοντας με μια ομάδα νέων ηθοποιών και παλιών μαθητών της. Συγκεντρώνοντας κείμενα από τον Θοδωρή Αθερίδη, τον Αλέξανδρο Βούλγαρη, τη Φωτεινή Αθερίδου, το Μίνωα Θεοχάρη, την Κική Μαυρίδου και την Εύη Δόβελου επιχειρεί να αποτυπώσει τις συνθήκες ανόδου του φασισμού επί Γ΄ Ράιχ αλλά και σήμερα.

«Τότε η ακροδεξιά, ο εθνικισμός και η οικονομική λιτότητα πυροδότησε, τουλάχιστον σε ένα μέρος της κοινωνίας, μια πολιτισμική και σεξουαλική ελευθεριότητα – παιδί της οποίας ήταν και το βερολινέζικο καμπαρέ. Στις μέρες μας, όμως, οι ίδιες συνθήκες οδηγούν σε έναν έντονο συντηρητισμό. Κι αυτό σχολιάζουν μια σειρά από σύντομα, επιδραστικά κι ευθύβολα κείμενα που συνδυάζονται με τραγούδια και μουσική» σημειώνει. Ήταν μια σοβαρή πρόκληση, αφενός γιατί δούλεψε με πρωτοεμφανιζόμενους ηθοποιούς που «έπρεπε να πειστούν και να τολμήσουν να αφεθούν ελεύθεροι»· κι αφετέρου γιατί χρειαζόταν να αποδώσει την φαντασμαγορία του cabaret, παρότι επρόκειτο για μια ερευνητική προσπάθεια (άρα και χωρίς budget).

Ο μονόλογος για την Ρεμπώ βασίζεται πάνω στο νεόκοπο κείμενο της Ευσταθίας.

Σε αυτά τα εγχειρήματα, τις τελευταίες εβδομάδες, ήρθε να προστεθεί κι ένα πιο προσωπικό: Ο μονόλογος της Ιζαμπέλας Ρεμπώ,  αδερφής του Αρθούρου Ρεμπώ, όπως τον παρέδωσε η Ευσταθία, βασισμένη σε ντοκουμέντα αλλά και αποσπάσματα από το βιβλίο της πρώτης «Ο αδερφός μου, ο Αρθούρος». Κι ενώ στις άλλες δύο παραστάσεις η Βολιώτη αναλαμβάνει την σκηνοθεσία (και άλλα δημιουργικά πόστα), εδώ ερμηνεύει συνάμα και την ηρωίδα, γοητευμένη από το πρόσωπο και το βίο της. «Δουλεύουμε πάνω σε ένα πολύ τρυφερό κείμενο για μια γυναίκα που θα μπορούσε να μην είχε κάνει τίποτα σημαντικό στη ζωή της. Κόρη μιας καταπιεστικής και θρησκόληπτης μητέρας που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην γκρίζα γαλλική επαρχία, αλλά τελικά αποδείχθηκε πως ήταν πιο δυνατή από τον Αρθούρο. Σ’ αυτήν, οφείλεται όχι μόνο ότι διασώθηκε το έργο του, αλλά και ότι τον επέβαλλε στους λογοτεχνικούς κύκλους, όντας κατατρεγμένος και στο περιθώριο. Κι ενώ ήταν και η ίδια τρομερά συντηρητική, ξεπέρασε αυτά τα κωλύματα , χάρη στην αγάπη για τον αδερφό της και την διάθεση της να τον καταλάβει» σημειώνει η ηθοποιός.

Η φιλοξενία της παράστασης με τίτλο «Ιζαμπέλ Ρεμπώ, ο δικός μου Αρθούρος» σε ένα παλιό αρχοντικό του 1920 στο Μαρούσι, οδήγησε και τη σκέψη της σκηνοθεσίας που «μοιάζει με κάλεσμα σε σπίτι, όχι σε θέατρο. Η Ιζαμπέλ ανοίγει την πόρτα, ανάβει το τζάκι, προσφέρει κρασί και λικέρ και αφηγείται τη ζωή που έζησε στη σκιά του αδερφού της, ανάμεσα σε εχθρούς και φίλους. Είναι μια πολύ ζεστή συνθήκη που προκαλεί σε όλους μας, συντελεστές και θεατές, μεγάλη συγκίνηση» παρατηρεί.

Παρότι, οι τελευταίοι μήνες δουλειάς στο θέατρο την βρίσκουν σε πιο ανεξάρτητους δρόμους, η Βίκυ Βολιώτη πιστεύει ότι πρόκειται για σύμπτωση· κι ούτε ισχυρίζεται ότι αυτό περιγράφει μια γενική τάση στις επιλογές της. Αντίθετα, «θέλω να κολυμπάω και στα νερά των άλλων. Σε ρόλους και έργα που μου προτείνονται και δεν έχω επιλέξει η ίδια. Μου αρέσει, εξίσου, με το να ορίζω εγώ τις συνθήκες δουλειάς μου. Εξάλλου, είχα δουλέψει πολλά χρόνια ως βοηθός σκηνοθέτη, κατά συνέπεια δεν μου ήταν μια ξένη διαδικασία. Αν κάτι μπορώ να πω πια, είναι πως μετά από τόσα χρόνια δουλειάς, κυνηγάω περισσότερο να εμπλέκομαι σε διαφορετικά πράγματα. Και να τα διεκδικώ».