Γιούλικα Σκαφιδά: Κατέληξα πως το θέατρο δεν είναι ιερό

Στο ραντεβού μας εμφανίζονται δύο: Η Γιούλικα και ο Κούπερ. Ο Κούπερ, ένα δίχρονο κανίς με μελί μπούκλες κλαψουρίζει όταν συνειδητοποιεί πως πρέπει να κάτσει ήσυχος για μερικές ώρες στο πλευρό της «σκυλομάνας» του.

Η Γιούλικα Σκαφιδά, πάλι, εκπέμπει μια ησυχία, μια ηρεμία και κάθε φορά που ολοκληρώνει μια φράση, χαμογελάει – ακόμα κι αν δεν έχει πει κάτι ευχάριστο. Μοιάζει λες και αγαπάει τις λέξεις που μόλις έχει ξεστομίσει. Και πως σίγουρα τις νιώθει. Μου υπενθυμίζει πως μόλις έχει κλείσει τα 40 της χρόνια. Και πως μάλλον αυτό, μαζί με κάποιες δυσάρεστες δοκιμασίες που βίωσε, την έχουν περάσει σε μιαν άλλη πίστα ζωής. Εκεί όπου νοιάζεται για να υπερασπίζεται τις ελευθερίες της και τις ελευθερίες των άλλων. Με όποιο κόστος. Κι έτσι δεν χαμογελάει μόνο εκείνη τώρα· χαμογελάς κι εσύ. «Δεν θα ήθελα να είμαι μόνο η ηθοποιός που έπαιξε στα τάδε σίριαλ και τις τάδε παραστάσεις, αλλά μια γυναίκα που είπε ψύχραιμα κάποια πράγματα για την κοινωνική συνύπαρξη» λέει. Κι ας τα σίριαλ που έπαιζε («Μια νύχτα του Αυγούστου» στην ΕΡΤ) και θα παίξει («Milky way» στο Mega) είναι από τα πιο συζητημένα της σεζόν.

Η αναθεωρημένη στάση ζωής της γίνεται πιο καθαρή και στην επαγγελματική της ζωή. «Αγαπάω την κάμερα» λέει με παρρησία και «δεν θεωρώ το θέατρο ιερό». Μη αναμενόμενες δηλώσεις, με λίγα λόγια, για τον κόσμο της υποκριτικής, να προκρίνει κανείς την τηλεόραση κι όχι την Επίδαυρο. Ναι, το έχει κάνει κι αυτό, όπως ομολογεί, και δεν το έχει μετανιώσει. Η Γιούλικα Σκαφιδά γιορτάζει τις επιλογές της και περισσότερο την ελευθερία να είναι ο εαυτός της. Αυτό πιστεύει ότι είναι ευτυχία. Πώς να μην χαμογελάσει κανείς, μετά από αυτό;

Φέτος (αλλά και πέρυσι) αφοσιώθηκες στην τηλεόραση. Έτυχε ή ήταν πιο συνειδητό;

Μου αρέσει η τηλεόραση. Δεν είμαι από αυτούς που θα κάνουν τηλεόραση με επιχείρημα να ζήσουν την οικογένεια τους. Η τηλεόραση δεν είναι λύση ανάγκης, ούτε και δεύτερη επιλογή για μένα. Θα προτιμήσω μια καλή δουλειά στην τηλεόραση, από μια κακή δουλειά στο θέατρο. Και πλέον έχω σταματήσει να παραμυθιάζομαι με την ατάκα ότι «κάνουμε τηλεόραση με κινηματογραφικούς όρους». Τι είναι αυτό το κόμπλεξ; Κάνουμε τηλεόραση, καλή ή κακή. Υπάρχει ένα κόμπλεξ να μην πούμε την τηλεόραση με το όνομα της. Έχω κάνει κι εγώ αυτό το λάθος, αλλά, πλέον απενοχοποιημένα, λέω πως κάνω τηλεόραση, απολαμβάνοντας την.

Και το θέατρο; Δεν σου λείπει;

Το μόνο που μου λείπει από το θέατρο είναι η ζωντανή επαφή με το κοινό. Να αυτές τις μέρες, περνούσα έξω από τα γεμάτα θέατρα και μου άρεσε να βλέπω τον κόσμο στο κατώφλι τους. Είχα, όμως, κάποιες πολύ ωραίες προτάσεις για την τηλεόραση, ήθελα να αφοσιωθώ σε αυτές και να εξερευνήσω λίγο την υποκριτική μου στην κάμερα ή ακόμα και να την εξελίξω. Και ήθελα χρόνο γι’ αυτό. Δεν έχω μετανιώσει. Θα κάνω θέατρο όποτε έρθει η ώρα του.

Η τηλεόραση δεν είναι λύση ανάγκης, ούτε και δεύτερη επιλογή για μένα

Ήταν, δηλαδή, και μια περίοδος αυτοεκπαίδευσης στα εκφραστικά σου στην τηλεόραση;

Κάθε σειρά λειτουργεί ως μια εκπαίδευση· αλλά αυτή τη φορά, είδα τα πράγματα σαν μαθητεία. Συνάντησα υπέροχους ανθρώπους και δούλεψα διαφορετικά. Σαν να βγήκα λίγο από τα κλισέ και τις μανιέρες μου, προσπάθησα να εξερευνήσω πράγματα που δεν ήξερα καν ότι τα έχω ή πράγματα που φοβόμουν. Κι αυτό ήταν πολύ σημαντικό.

Τι φοβόσουν δηλαδή;

Σε κάθε γύρισμα είχα ένα άγχος ότι η εσωστρέφεια που -ιδανικά θέλω να προβάλω- δεν θα ‘περάσει’. Κι έτυχαν 1-2 άνθρωποι που μου είπαν «μείνε εκεί και κοίτα». Και όλο αυτό δούλεψε μέσα μου – ήταν σαν να μου άνοιξε μια πόρτα. Βλέπεις, καμιά φορά η εσωστρέφεια μου μπορεί να είναι λίγο ναρκισσιστική ή να είναι η δική μου ευκολία. Έτυχε να έχω ένα πρόσωπο που γράφει ωραία κι ίσως δεν χρειάστηκε να εξελίξω άλλα μέσα.

Επαναπαύτηκες, εννοείς, σε αυτά τα προσόντα;

Πολλές φορές ναι, έκανα αυτό που ήξερα. Γιατί δεν είχα χρόνο ή γιατί δεν ήθελα. Καμιά φορά, όταν κάνεις κάτι και σου βγαίνει λες «αυτό είναι».

Τώρα, λοιπόν σε ποια φάση είσαι; Αισθάνεσαι πως έχεις αλλάξει επίπεδο;

Χωρίς να θέλω να υποτιμήσω τη δουλειά που έχω κάνει μέχρι σήμερα (όπως τα «Μαύρα μεσάνυχτα»), νομίζω ότι η συνάντηση μου με τον Βασίλη Κεκάτο για το «Milky way» στο Mega, τη Ζωή Σγουρού για το «Μια νύχτα του Αυγούστου» στην ΕΡΤ αλλά και το Χάρη Μαζαράκη με τους «Αόρατους» – δουλειές που έγιναν μέσα σε δύο χρόνια – με έκαναν μια τελείως διαφορετική ηθοποιό.

Η συνεργασία με τον Βασίλη Κεκάτο για το πολυαναμενόμενο «Milky way», πως κύλησε;

Ανυπομονώ να βγει το «Milky Way». Ο Βασίλης, έχει φτιάξει ένα υπέροχο σύμπαν, τον πιστεύω πάρα πολύ, είναι τρομερά ταλαντούχος, έχει τρομερή αντίληψη, ξέρει τι κάνει ο ίδιος, ξέρει τι κάνεις και τι όχι εσύ. Φτιάχνει μια τηλεοπτική σειρά λες και το κάνει 20 χρόνια! Με τέτοια εμπειρία το διαχειρίζεται. Είναι γεννημένος να βλέπει τα πράγματα μέσα από την κάμερα.

Έτυχε να έχω ένα πρόσωπο που γράφει ωραία κι ίσως δεν χρειάστηκε να εξελίξω άλλα μέσα

Είπες πως όλοι αυτοί οι σκηνοθέτες σε έπλασαν σε μια άλλη ηθοποιό. Που διαφέρεις πια;

Δεν ξέρω να το προσδιορίσω· αλλά νιώθω πως βλέπω τα πράγματα αλλιώς. Και σίγουρα δεν ξέρω αν είμαι καλύτερη ή χειρότερη. Ίσως, είμαι πιο σιωπηλή αλλά με μια εσωτερική δύναμη.

Συνέβαλε και κάτι άλλο σε αυτό;

Γενικότερα, η τελευταία διετία ήταν δύσκολη σε προσωπικό επίπεδο και είμαι πλέον ένας διαφορετικός άνθρωπος. Προέκυψαν διάφορες προκλήσεις που έπρεπε να παλέψω, τις πάλεψα και συνεχίζω.

Τι είδους δυσκολίες;

Με σχέσεις που ήρθαν κι έφυγαν και εγώ έπρεπε κάπως να συμβιβαστώ με τις απώλειες τους. Ήταν μια μεταβατική περίοδος. Δεν ξέρω αν όλη αυτή η αίσθηση είχε να κάνει και με τα 40 – γιατί έκλεισα τα 40 μου χρόνια, ξέρεις. Πάντως, μπήκα σε μια άλλη φάση. Αλλά χαίρομαι που είχα τη δυνατότητα να βγαίνω λίγο απ’ έξω και να με ‘βλέπω’, να έχω τη διαύγεια να παρατηρώ τι γίνεται και να φέρνω μετά το υλικό στη δουλειά μου.

Σε δυσκολεύουν οι αποχωρισμοί;

Νομίζω πως ναι. Είμαι ένας συναισθηματικός άνθρωπος, απλώς μπορεί να μην εκδηλώνω εύκολα τη χαρά και τη λύπη μου. Είμαι συγκρατημένη γενικά.

Δεν πρέπει να υπάρχει απόλυτη πίστη στο θέατρο – με την έννοια της απόλυτης πίστης στις αυθεντίες

Έχει αλλάξει καθόλου αυτό;

Η δουλειά με έχει βοηθήσει να μεταμφιέζω την αμηχανία και την ντροπή μου, όταν βρίσκομαι σε ένα χώρο με πολύ κόσμο. Με έχει βοηθήσει να ‘ανοίξω’.

Και κάνεις αυτή τη δουλειά εδώ και 20 χρόνια.

Ναι, τη μισή μου ζωή.

Πόσο έχεις αλλάξει από τότε που πρωτοπάτησες το πόδι σου στο Ωδείο Αθηνών για να σπουδάσεις;

Θυμάμαι πως όταν οι αργίες έπεφταν καθημερινές και δεν μπορούσα να πάω στη σχολή ένιωθα φοβερή στενοχώρια. Ήμουν τέτοιο σπασικλάκι. Μέσα στη σχολή, ωστόσο, πέρασα από διάφορες φάσεις.

Ήσουν κλειστό παιδί;

Πάρα πολύ, ναι. Την πρώτη μέρα στη σχολή μας ρώτησαν «γιατί ήρθατε εδώ;». Κι εγώ απάντησα πως «θέλω να διοχετεύσω μια δυναμική που έχω μέσα μου, να επικοινωνήσω με τους ανθρώπους με άλλοθι ιστορίες άλλων».

Τα κατάφερες;

Τα κατάφερα, αλλά πολύ σύντομα έφυγα από αυτό – δεν το χρειαζόμουν πια. Κατάφερα να σπάσω την εσωστρέφεια μου – τουλάχιστον στο βαθμό που εγώ ήθελα. Αλλά η βασική μου αλλαγή είναι οι άνθρωποι που γνώρισα, συνεργάστηκα και τους άφησα να με επηρεάσουν. Διάβασα πολύ, μελέτησα πολύ, παρατήρησα πολύ.

Δεν ήθελα να πω ότι «να, έπαιξα στην Επίδαυρο». Προτίμησα να σεβαστώ αυτό που μου προτείνεται κι όχι να κάνω ένα τικ στο ‘κουτάκι’ Επίδαυρος

Ωραία, αγαπάς την τηλεόραση. Αλλά μήπως έχεις ξενερώσει κι από το θέατρο για κάποιο λόγο; Μήπως σε αυτό συνέβαλε και η έκρηξη του #metoo;

Όχι, δεν με αποξένωσε από το θέατρο η κρίση του metoo. Ωστόσο, στο πλαίσιο κάποιων σκέψεων που έκανα και μιας αναδρομής – χωρίς να θέλω να ισχυριστώ πως όλοι είναι το ίδιο – κατέληξα πως το θέατρο δεν είναι ιερό. Δεν πρέπει να υπάρχει απόλυτη πίστη στο θέατρο – με την έννοια της απόλυτης πίστης στις αυθεντίες. Σκέφτηκα ότι είχα δίκιο που αγαπούσα εξίσου την τηλεόραση και που δεν καταλάβαινα γιατί όταν κάνεις θέατρο πρέπει να στέκεται πάνω από όλα! Αν χαρακτηρίσεις κάτι ιερό, σημαίνει πως αποδέχεσαι ό,τι σου ζητηθεί στο πλαίσιο του. Με αυτή τη σκέψη πάλεψα. Είπα «είχες δίκιο· δεν ήσουν παράλογη που δεν πήγες στην Επίδαυρο, επειδή είχες γύρισμα».

Μπήκες πράγματι σε ένα τέτοιο δίλημμα και επέλεξες την τηλεόραση;

Ναι, συνέβη παλαιότερα και ήμουν οk με αυτό. Όταν, δυστυχώς, έχουμε κάτι τόσο ψηλά θα πέσουμε σε παγίδες. Αντίστοιχα, αν δίνεις το αλάνθαστο σ’ έναν άνθρωπο θα κάνεις ό,τι σου ζητήσει. Μα όχι! Η κριτική μας ικανότητα δεν πρέπει να λυγίζει μπροστά στην αυθεντία, ούτε στη δουλειά, ούτε στην καθημερινότητα μας.

Ακόμα δεν «καίγεσαι» να παίξεις στην Επίδαυρο;

Μου πρότειναν έναν ρόλο πρόσφατα, αλλά πάλι είπα όχι, γιατί είχα πολύ λίγο χρόνο να προετοιμαστώ. Δεν αισθάνομαι ότι κατέχω το χώρο κι αν έπρεπε να το κάνω, θα ήθελα να το κάνω σωστά, να δουλέψω τη φωνή μου, την κίνηση μου. Δεν ήθελα να πω ότι «να, έπαιξα στην Επίδαυρο». Προτίμησα να σεβαστώ αυτό που μου προτείνεται κι όχι να κάνω ένα τικ στο ‘κουτάκι’ Επίδαυρος.

Έχω ακούσει δηλώσεις πως «εγώ με ηθοποιό που έχει κάνει τηλεόραση δεν θα δουλέψω ποτέ». Ή είναι «εμπορική, δεν την θέλω». Ναι, αυτά τα έχω ακούσει με τ’ αυτιά μου

Προτιμάς να πεις «όχι», από το να κάνεις κάτι δεν θα σε ικανοποιεί κι ας μείνεις άνεργη;

Μια και μοναδική φορά το έχω κάνει και στο τέλος αναγκάστηκα να φύγω. Λειτουργώ, βάσει ενστίκτου που, μέχρι στιγμής, δεν με έχει προδώσει. Ποτέ δεν έπεσα στην παγίδα να κάνω πράγματα για να παίξω τον τάδε ρόλο, να συνεργαστώ με τον τάδε σκηνοθέτη. Όχι, δεν μου έλεγε κάτι αυτό. Έβαζα τη Γιούλικα πρώτα από όλα και μετά τους ρόλους και τις συνεργασίες. Ήθελα να είμαι σίγουρη ότι θα είμαι καλή σε αυτό που προτείνεται εκείνη τη στιγμή. Με αυτό το κριτήριο δεν πήγα και στην Επίδαυρο.

Εν ολίγοις δεν αντιμετώπιζες το θέατρο ως κάτι το υπερβατικό.

Ναι, γλίτωσα από αυτό. Είναι η δουλειά μου, που την αγαπώ, τη σέβομαι, που μου χαρίζει μαγικές στιγμές· έστω και μια τέτοια μαγική στιγμή να ζήσεις, θα την κυνηγάς για όλη σου τη ζωή: Αυτό που συμβαίνει ένα βράδυ και νιώθεις σαν να αιωρείσαι πάνω από την αίθουσα και τους θεατές.

Αλλά από εκεί και πέρα;

Από εκεί και πέρα, αγαπώ την κάμερα.

Που σημαίνει ότι θα μπεις πιο δυναμικά και στο σινεμά;

Έχω, ήδη, κάνει μια ταινία που θα βγει μέσα στο ’23, την «Μονοκατοικία», σε σκηνοθεσία του Ιωακείμ Μυλωνά σε παραγωγή του Γιάννη Οικονομίδη και της εταιρείας «Αργοναύτες», βασισμένη στο βιβλίο του Δημήτρη Μητσοτάκη. Είναι αλήθεια πως δεν έχω κάνει όσο σινεμά θα ήθελα. Κι αν μπορούσα να κάνω σινεμά, δύο ταινίες το χρόνο και να ζω από αυτές, θα έλεγα «ναι». Ή και τηλεόραση τώρα πια. Αλλά είναι πολύ ‘κλειστή’ η ιστορία του ελληνικού σινεμά. Από τη μια, το καταλαβαίνω γιατί οι επιχορηγήσεις είναι περιορισμένες, μα από την άλλη είναι αδικία να απορρίπτεις ανθρώπους επειδή έχουν κάνει τηλεόραση, δήθεν γιατί δεν θα σεβαστούν το σινεμά ή δεν θα ψάξουν σε βάθος το ρόλο τους.

Το να αρέσω δεν έχει να κάνει με την εικόνα μου, αλλά κυρίως με το αν εγκλωβίζομαι σε ρόλους, αν τυποποιούμαι, αν μπαίνω στο συρτάρι με τις ηθοποιούς που είναι λίγο δραματικούλες και λιγάκι κωμικές

Έχεις συναντήσει τέτοιες προκαταλήψεις;

Ναι, βέβαια. Έχω ακούσει δηλώσεις πως «εγώ με ηθοποιό που έχει κάνει τηλεόραση δεν θα δουλέψω ποτέ». Ή «είναι εμπορική, δεν την θέλω». Ναι, αυτά τα έχω ακούσει με τ’ αυτιά μου.

Είσαι εμπορική;

Θα έλεγα πως ναι, είμαι. Αλλά κανείς δεν σκίζει το μπλουζάκι του κάτω από το σπίτι μου και κανείς δεν ψάχνει τα σκουπίδια μου. Είμαι εμπορική, με την έννοια ότι οι άνθρωποι με ξέρουν και μάλλον με συμπαθούν – κρίνοντας από τις εκδηλώσεις τους στο δρόμο. Το σίγουρο είναι πως δεν έχω το «εμπορικό» στο μυαλό μου ως κάτι κακό – ότι, δηλαδή, θα με εμποδίσει να παίξω στο Εθνικό ή στο Φεστιβάλ. Και μου αρέσει που η γενιά μας είναι πιο απενοχοποιημένη και μπορεί να παίξει και στην τηλεόραση και στην Επίδαυρο και να το κάνει σωστά. Κι αν κάτι δεν πάει καλά και το κοινό θα στο πει, και η κριτική θα στο πει, και το ένστικτο σου.

Ακούς το κοινό, την κριτική;

Το ακούω, δεν είμαι εξυπνάκιας να μην τα λαμβάνω υπόψιν. Και δεν σου κρύβω πως η κριτική θα με επηρεάσει. Κακά τα ψέματα, ξέρεις τι έχεις κάνει σε μια δουλειά και πριν διαβάσεις την κριτική, ξέρεις αν τα έχεις πάει καλά ή όχι. Αν και η συζήτηση περί κριτικής είναι πολύ μεγάλη. Και το τι θέλει το κοινό έχει να κάνει και με το επίπεδο του κοινού – χωρίς φυσικά να υπονοώ ότι μια παράσταση αρέσει σε όποιον την καταλαβαίνει. Παλαιότερα, ένας καθηγητής στη σχολή μας είχε πει «πως όσα λιγότερα καταλάβεις από μια ταινία, τόσο πιο καλή είναι». Ακαταλαβίστικη ίσον αριστούργημα; Όχι.

Σηκώνω κι εγώ το τηλέφωνο και λέω «έχω μάθει ότι ετοιμάζετε αυτό και θα ήθελα πολύ να μου επιτρέψετε να δοκιμάσω». Δηλώνω την διάθεση μου και είναι ωραίο

Πάντως, οι επιλογές σου περνούν από το φίλτρο αν θα αρέσει αυτό που θα κάνεις;

Είναι μοιρασμένο. Με απασχολεί αν θα μπορώ να κάνω κάτι καλά κι αν είμαι έτοιμη να το κάνω. Πάνω από δέκα χρόνια, οι επιλογές μου ορίζονται από όσα μου αρέσουν. Όμως, το να αρέσω δεν έχει να κάνει με την εικόνα μου, αλλά κυρίως με το αν εγκλωβίζομαι σε ρόλους, αν τυποποιούμαι, αν μπαίνω στο συρτάρι με τις ηθοποιούς που είναι λίγο δραματικούλες και λιγάκι κωμικές.

Έχεις κάποιον άσσο στο μανίκι που δεν έχεις αποκαλύψει;

Ναι, έχω πράγματα που δεν θέλω να τα πω, αλλά θέλω να τα δείξω ή τουλάχιστον να τα δοκιμάσω. Και δεν μιλάω για συγκεκριμένους ρόλους, αλλά γενικότερα για πολύ κόντρα επιλογές.

Τα οποία, όμως, θα διεκδικήσεις;

Ναι, θα προσέγγιζα ένα σκηνοθέτη καταθέτοντας του μια πρόταση για συνεργασία. Χρειάζεται να βάλω και το χεράκι μου, δεν έρχονται όλα αβίαστα. Προς το παρόν, περιμένω ότι θα πάρω ένα σενάριο στα χέρια μου, που θα εκπληρώνει κάτι από αυτά που έχω στο μυαλό μου. Για την ώρα, άνθρωποι με παίρνουν στο τηλέφωνο και μου λένε «κάνω αυτό, μήπως ενδιαφέρεσαι;». Αλλά την ίδια στιγμή, σηκώνω κι εγώ το τηλέφωνο και λέω «έχω μάθει ότι ετοιμάζετε αυτό και θα ήθελα πολύ, αν μου επιτρέψετε, να δοκιμάσω». Δηλώνω την διάθεση μου και είναι ωραίο.

Μου είναι φοβερά ψυχοφθόρο να ξέρω πως υπάρχει αρκετός κόσμος, μερικά χιλιόμετρα από το σπίτι μου, που λειτουργεί εντελώς διαφορετικά και αν – για παράδειγμα – ήταν στο χέρι του, οι γυναίκες δεν θα έπρεπε να έχουν δικαίωμα ψήφου

Eίσαι λίγο ονειροπόλα;

Ου, πολύ. Το όνειρο είναι τροφή για μένα. Η Κόλαση ισοδυναμεί μέσα μου με το κλείσιμο του διακόπτη των ονείρων. Αυτό θα ήταν ότι χειρότερο που θα μπορούσα να πάθω, θα μαράζωνα ακαριαία. Από το πρωί που ξυπνάω, μέχρι το βράδυ που κοιμάμαι ονειρεύομαι, φαντάζομαι και επιθυμώ. Συνέχεια σκέφτομαι πως μπορεί να γίνει ο κόσμος αλλιώς. Δεν θα ήθελα να είμαι μόνο η ηθοποιός που έπαιξε στα τάδε σίριαλ και τις τάδε παραστάσεις, αλλά μια γυναίκα που είπε ψύχραιμα κάποια πράγματα για την κοινωνική συνύπαρξη. Θέλω να βάζω νόημα σε ό,τι κάνω.

Πώς μπορεί να γίνει αλλιώς ο κόσμος με εφικτές κινήσεις;

Να αφήνεις ένα σημείωμα στο αυτοκίνητο εκείνου που έχει παρκάρει στη ράμπα τυφλών και αναπήρων. Και ίσως το δουν κι άλλοι πέντε και κάτι συμβεί. Θα μου πεις, έτσι αλλάζει το χάος; Δεν θα μας φτάσει αυτή η ζωή! Αλλά πρέπει να μιλάμε για το αυτονόητο. Πριν δυο μήνες τρέξαμε στον Κλασικό Μαραθώνιο με τη φίλη μου Ποθητή Κυνηγοπούλου στο αμαξίδιο και μας είδαν κάποιοι άνθρωποι. Πιστεύω πως ανάμεσα τους, κάποιοι θα είπαν «θα ζυγίζω στο εξής αλλιώς την καθημερινότητα μου και δεν θα δυσκολεύω τους γύρω μου». Επίσης, σε μια δεδομένη ευκαιρία θα πω «αφήστε ήσυχες τις γυναίκες, φτάνει». Δεν είμαστε τέλειες, δεν μπορούμε να αναλαμβάνουμε τόσους ρόλους και έχει έρθει η στιγμή να τινάξουμε από πάνω μας κάποια στερεότυπα.

Δίνεις την εντύπωση μιας ενεργής ύπαρξης.

Καθώς περνούσαν τα χρόνια, ένιωσα πως είχα μια ευθύνη. Κάποιοι άνθρωποι μπορεί να με ήξεραν από την τηλεόραση, το θέατρο ή το σινεμά και θεώρησα ότι κάνω πρέπει να κάνω γι’ αυτό. Για ένα διάστημα περιέφερα τον εαυτό μου σε εκδηλώσεις προώθησης της δουλειάς μου, μίλησα για μένα, την οικογένεια μου, τα έκανα όλα αυτά – ωραία! Όταν αυτό άρχισε να επαναλαμβάνεται, ένιωσα πως δεν είμαι εγώ, δεν είμαι ο εαυτός μου εκεί και έπρεπε να πρεσβεύω κάτι άλλο στη ζωή μου – εκτός από τις παραστάσεις και τις σειρές που παίζω. Πίστεψα πως εφόσον έχω ένα βήμα, καλό θα ήταν να το αξιοποιήσω – όχι κινηματικά, αλλά ανθρώπινα. Να επικοινωνήσω τη δική μου στάση στα πράγματα και να ταρακουνήσω τους συνανθρώπους μου. Δεν έκανα ποτέ την έξυπνη να μιλήσω για πράγματα που δεν με άγγιζαν ή δεν γνώριζα.

Έχει κόστος αυτή η στάση ζωής;

Φυσικά και είχε. Πάντα κάποιος θα βρεθεί να σχολιάσει – κι όχι πάντα με ευγενικό τρόπο· πόσο μάλλον σε θέματα τα οποία είναι σοβαρά, όπως η αναπηρία ή η έμφυλη βία. Δεν μου ήταν ευχάριστο να διαβάζω κατάρες και βρισιές. ΄Η να μπαίνω στη διαδικασία συζήτησης και διευκρινίσεων σε αγνώστους. Μου είναι φοβερά ψυχοφθόρο να ξέρω πως υπάρχει αρκετός κόσμος, μερικά χιλιόμετρα από το σπίτι μου, που λειτουργεί εντελώς διαφορετικά και αν – για παράδειγμα – ήταν στο χέρι του οι γυναίκες δεν θα έπρεπε να έχουν δικαίωμα ψήφου.

Αυτή η στάση είχε αντίκτυπο και στη δουλειά σου; Να χαρακτηριστείς ως μια αντιδραστική ηθοποιός;

Μέχρι στιγμής, όχι. Δεν ξέρω φυσικά αν έχει ειπωθεί κάτι τέτοιο για μένα κεκλεισμένων των θυρών, σε κάποιο γραφείο παραγωγής. Γενικά, στη δουλειά είχα την τύχη να δουλέψω με ανθρώπους που επιδιώκαμε να ξανασυναντηθούμε.

Μου έχει τύχει να μου δίνουν 5 και ο άνδρας συμπρωταγωνιστής μου να παίρνει 10. Οπότε φυσικά διεκδίκησα τα 10 – και τα πήρα!

Είσαι λίγο αγωνίστρια;

Μου αρέσει να μου το λένε. Αν και δεν το λέω εγώ για μένα.

Είναι εφικτή η ελευθερία για μια γυναίκα ακόμα και σε μια δημοκρατική κοινωνία, όπως η ελληνική;

Μολονότι δεν έχουμε τα τρομερά αδιέξοδα χωρών σαν το Ιράν – στην Ελλάδα χρειάζεται καθημερινή μάχη. Είναι μια παγίδα να θεωρούμε πως ανήκουμε στη Δύση. Πιστεύουμε ότι έχουμε ισότητα, ότι αμειβόμαστε το ίδιο με τους άνδρες, ότι έχουμε τις ίδιες ευκαιρίες. Όμως, ζούμε μέσα σε μια ψευδαίσθηση, γιατί αλλιώς θα δουλεύαμε για μια ουσιαστική ισότητα. Αλλά πες μου ποιος άνδρας, όταν ο οδηγός του μπροστινού αυτοκινήτου, κάνει μια βλακεία ανοίγει το παράθυρο και του λέει «το ήξερα ότι ήσουν άνδρας!». Ή σε ποιό οικογενειακό τραπέζι ρωτούν πάντα την γυναίκα αν ο άνδρας της, βοηθάει στις δουλειές;

Πληρώνεσαι λιγότερο από τους άνδρες συναδέλφους σου;

Ναι. Κι όποτε το διαπιστώνω διεκδικώ την ίδια αμοιβή, αν μη τι άλλο. Μου έχει τύχει να μου δίνουν 5 και ο άνδρας συμπρωταγωνιστής μου να παίρνει 10. Οπότε φυσικά διεκδίκησα τα 10 – και τα πήρα! Οι γυναίκες, κύριοι, δεν δουλεύουν από χόμπι. Φυσικά, και δεν αρνούμαι ότι έχουν γίνει βήματα αλλά υπάρχουν πολλά ακόμα να γίνουν. Ζούμε σε μια συντηρητική κοινωνία που θέλει περισσότερο χρόνο για να πάει μπροστά.

Ευτυχία είναι να έχεις την ελευθερία να είσαι ο εαυτός σου

Η οικογένεια σου σε προφύλαξε από συντηρητικές αντιλήψεις, πόσο μάλλον στο περιβάλλον της ελληνικής περιφέρειας όπου μεγάλωσες;

Ναι, φυσικά. Θυμάμαι όταν ήμουν μικρή δεν έπαιζα με κούκλες, αλλά με στρατιωτάκια και τα υπόλοιπα παιδιά στο σχολείο με κορόιδευαν. Όμως, η μητέρα μου έμπαινε μπροστά λέγοντας πως τα παιχνίδια είναι για όλα τα παιδάκια. Με υπερασπιζόταν που δεν φορούσα φούστα, αλλά παντελόνια, που έπαιζα με τα αγόρια κι όχι με τα κορίτσια και εξηγούσε στους άλλους, μικρούς και μεγάλους. Κι εγώ την άκουγα και είχα την ίδια αυτοπεποίθηση. Έτσι, δεν είχα μαράζι ότι κάτι δεν κάνω καλά – είχα την αυτοπεποίθηση που μου έδινε η μητέρα μου. Ακόμα και τώρα που στην Καλαμάτα ρωτούν αν έχω παντρευτεί, αν θα κάνω παιδιά, η μαμά μου (και ο μπαμπάς μου) συνεχίζουν να εξηγούν. «Ας κάνει ότι θέλει, αρκεί να είναι χαρούμενη» λένε.

Έχεις κατακτήσει τις ελευθερίες σου; Έχεις αποτινάξει δεσμεύσεις ή προσδοκίες άλλων που σε βάραιναν;

Είχα τη χαρά και την τύχη να γεννηθώ σε μια οικογένεια που μου έδωσε, από πολύ νωρίς, την ελευθερία να είμαι ο εαυτός μου ή να ψάξω να τον βρω. Δεν με έβαλε ποτέ σε κλισέ, σε καθωσπρεπισμούς, δεν μου κούνησε το δάχτυλο· μου έδωσε όμως τα εφόδια για να είμαι καλή και χρήσιμη στην κοινωνία. Από εκεί και πέρα, με άφησε ελεύθερη να με αναζητήσω. Στα 40 μου, σου λέω με πολύ μεγάλη ευκολία ότι είμαι πολύ κοντά στον εαυτό μου και πιστεύω – αυτή τη στιγμή – πως ευτυχία είναι να είσαι ο εαυτός σου. Θυμάμαι να με ρωτούν μικρή στα περιοδικά και να μην ξέρω τι να απαντήσω σε τέτοιες ερωτήσεις: «Τι είναι ευτυχία, τι είναι έρωτας». Τώρα ξέρω: Να έχεις την ελευθερία να είσαι ο εαυτός σου. Κι αυτό απομακρύνει οποιοδήποτε βαρίδι σε κρατάει πίσω από το να εξελιχθείς. Οπότε για να απαντήσω στην ερώτηση, η διαδρομή δεν ήταν τόσο δύσκολη. Φυσικά, είχα να παλέψω και με τον εαυτό μου και το κοινωνικό περιβάλλον και χρειαζόταν πάντα να βρίσκω το θάρρος και να μιλάω δυνατά λέγοντας τη γνώμη μου με οποιοδήποτε κόστος, αλλά πιστεύω πήγε καλά.

Ευτυχία έμαθες τι είναι. Για τον έρωτα τι έμαθες;

Ο έρωτας θέλει δουλειά – όπως κάθε ανθρώπινη σχέση. Κι επειδή δημιουργεί πολύ έντονα συναισθήματα, θέλει ακόμα περισσότερη. Θέλω να μου συμβαίνει ο έρωτας, είναι αναζωογονητικός, πηγή έμπνευσης αλλά πάντα θα πρέπει να έχω υπόψιν πως το να ερωτευτώ είναι τυχαίο γεγονός. Όμως, το να κρατήσω αυτή τη σχέση ζωντανή και θερμή είναι μια προσωπική προσπάθεια που δεν πρέπει ν’ αφήσω στην τύχη της.

Δεν φοβάμαι να με δεις. Όποιο φως βλέπεις, πηγάζει από την ελαφρότητα να κάνω τη ζωή που έχω επιλέξει

Είσαι συντροφική ως φύση;

Ναι, είμαι πολύ. Το μόνο καλό που βρίσκω στη στενοχώρια της μοναξιάς είναι πως κάπως εξαργυρώνεται. Δεν μπορώ, δηλαδή, να διανοηθώ ότι είμαι θλιμμένη για μια χαμένη αγάπη κι αυτό δεν θα το ‘περάσω’ στη δουλειά μου. Κάτι τροφοδοτεί, δηλαδή. Ή το κρατάς στην ψυχική σου αποθήκη, όπως μας έλεγε ο Κώστας Κουτσομύτης. Μας έλεγε να παρατηρούμε τη σιωπή μας, όταν τη νιώθουμε σαν ανάσα στο σβέρκο, όχι όταν σωπαίνουμε στο στόμα.

Θα μου πεις από που αντλείς αυτό το φως;

Προκύπτει από όσα έχω κατακτήσει, πράγματα που δεν αναπαράγω σαν παπαγάλος. Σε ευχαριστώ που με χαρακτηρίζεις φωτεινή, αλλά έχω και γκρίζο μέσα μου· έχω και το μαύρο και το άσπρο – όπως όλοι – και επειδή ακριβώς είμαι ο εαυτός μου, δεν φοβάμαι να εμφανίσω καμιά από αυτές τις αποχρώσεις. Δεν φοβάμαι να με δεις. Όποιο φως βλέπεις, πηγάζει από την ελαφρότητα να μπορώ να κάνω τη ζωή που έχω επιλέξει. Έχω μια ησυχία, μια ηρεμία και μια χαρά για όλα αυτά. Κι από την άλλη, τα πράγματα μου έχουν πάει πολύ καλά. Ναι, η ζωή μου δεν ήταν στρωμένη με ροδοπέταλα, αλλά νιώθω πλήρης: Προσωπικά και επαγγελματικά.

Σε απασχολεί η κοινωνική αποδοχή, πέραν του ότι έχεις αποδεχτεί τον εαυτό σου;

Βέβαια. Οι σχέσεις – προσωπικές και επαγγελματικές – θέλουν φροντίδα. Μέσα σε αυτές πάντα με ενδιέφερε να είμαι αρεστή, αλλά ποτέ δεν έκανα κάτι για να το καταφέρω. Είχα πάντα μια έγνοια να δείξω ότι είμαι αυτό που βλέπεις, ότι δεν κρύβω κάτι άλλο.