Η Βελανιδιά: Το θεατρικό πείραμα που συσπειρώνει γνωστούς καλλιτέχνες στο Bios

Είσαι η Δήμητρα Γαλάνη. Ή ο Νίκος Χατζόπουλος. Ή η Τάνια Τσανακλίδου. Και δέχεσαι να συμμετέχεις σε ένα θεατρικό πείραμα, όπου ανεβαίνοντας στην σκηνή, εντελώς απροετοίμαστος/η, χωρίς να ξέρεις ακριβώς τι θα επακολουθήσει, αναγκασμένος/η να αφεθείς εν μέρει στην τυχαιότητα, να πέσεις θύμα ενός ψέματος ή μιας αλήθειας.

Ο Τιμ Κράουτς, το ‘τρομερό παιδί’ από το Μπράϊτον της Αγγλίας έχει κατασκευάσει μια πρωτότυπη συνθήκη, την έχει ονομάσει «Βελανιδιά», την έχει παρουσιάσει για πρώτη φορά στο Φεστιβάλ του Εδιμβούργου το 2005 (όπου και βραβεύτηκε) κι έκτοτε στη θέση των διάσημων προσκεκλημένων για την επίτευξη της έχουν περάσει η Λόρι Άντερσον, η Φράνσις ΜακΝτόρμαντ, η Αλάνις Μόρισετ, η Κάθριν Χάντερ και πολλοί ακόμα.

H Tάνια Στανακλίδου ανάμεσα στους προσκεκλημένους της “Βελανιδιάς”. @Ελίνα Γιουνανλή

Είναι αυτή η συνθήκη όπου ένας μεγάλος fan του, ο ‘Ελληνας σκηνοθέτης Ανδρέας Ανδρέου αποφασίζει να ανεβάσει στη σκηνή του Bios, ‘εκθέτοντας’ στο απρόσμενο πολλούς και γνωστούς Έλληνες δημιουργούς: Εκτός από τους προαναφερθέντες, η Ελένη Κοκκίδου, η Άννα Μάσχα, ο Γιάννης Στάνκογλου, ο Μίλτος Πασχαλίδης, ο Λεωνίδας Κακούρης, ο Μιχάλης Μητρούσης, ο Γιάννης Νιάρρος, η Μάρθα Φριντζήλα, η Ιώβη Φραγκάτου, η Σοφία Κόκκαλη, ο Μανώλης Καραντίνης, ο Στρατής Χατζησταματίου, ο Αλέξανδρος Σφακιανάκης θα παίξουν το σκηνικό αυτό παιχνίδι.

Καταρχάς, δύο πρόσωπα, τον Άντυ και μια Υπνωτίστρια. Οι δυο τους – βάσει της ιστορίας – ήταν κάποτε συνεπιβάτες σε ένα αυτοκίνητο που οδηγούσε η πρώτη. Όμως, όταν το αυτοκίνητο ξέφυγε από τον έλεγχο της η κατάληξη ήταν τραγική: Θύμα, η κόρη του Άντυ. Έκτοτε, η Υπνωτίστρια έχασε την δυνατότητα της να συνεπαίρνει το κοινό και τα σόου της εξελίσσονται καταστροφικά· μέχρι που ο Άντυ εμφανίζεται σε ένα από αυτά και γίνεται εθελοντής στον υπνωτισμό της…  Το έργο, λοιπόν, προποθέτει την συνάντηση των δύο προσώπων που φιλτράρεται πότε μέσα από διάθεση συνεργασίας και πότε μέσα από κλίμα αντιπαράθεσης αλλά «και από την συνθήκη της ρευστότητας ανάμεσα στο τι είναι αλήθεια και τι ψέμα» προσθέτει ο σκηνοθέτης.

Η ηθοποιός Μαρίνα Αργυρίδου στο ρόλο της Υπνωτίστριας. @Ελίνα Γιουνανλή

Στο ρόλο της Υπνωτίστριας θα βρίσκεται σταθερά η ηθοποιός Μαρίνα Αργυρίδου ενώ στο ρόλο του Άντυ θα εναλλάσσονται οι γνωστοί καλεσμένοι. Ο Ανδρέας Ανδρέου παραδέχεται πως κάποιοι από αυτούς δίστασαν αρχικά, αλλά τελικώς όλοι ενέδωσαν στην πρόκληση της, περίπου, άγνωστης έκβασης κάθε παράστασης. «Ο Τιμ Κράουτς έχει εξασφαλίσει αφενός μια συμπαγή ιστορία και αφετέρου έχει προβλέψει να δίνονται κάποιες οδηγίες στον εκάστοτε ‘εθελοντή΄. Με λίγα λόγια, υπάρχει μια συγγραφική μέριμνα προκειμένου, ο κάθε καλεσμένος, να νιώθει ασφάλεια και στήριξη και μαζί να έχει την ελευθερία και το περιθώριο να φέρει δικά του πράγματα στη σκηνή. Στο έργο αυτό δεν υπάρχει σωστό και λάθος. Ο Κράουτς ζητάει να ‘έρθεις όπως είσαι’. Ακόμα κι εγώ ο ίδιος, περιμένω από αυτές τις συναντήσεις και όσα δεν φαντάζομαι» συνεχίζει ο σκηνοθέτης.

Καλεσμένη και η Άννα Μάσχα. @Ελίνα Γιουνανλή

Είναι η δεύτερη φορά που προσεγγίζει αυτό το έργο, αφού το 2017 είχε κάνει την πρώτη του απόπειρα να το ανεβάσει – τότε για ένα μικρό κύκλο παραστάσεων στη σκηνή του Θεάτρου της Οδού Κεφαλληνίας. «Η ‘Βελανιδιά’ είναι μια πρόκληση που απευθύνεται και στο κοινό και στους ηθοποιούς. Είναι μια δραματουργία που έλκει στοιχεία από το πειραματικό θέατρο, φέρει μια διάσταση ελλειπτικότητας και αφηγείται μια σκληρή και συνάμα μια βαθιά συγκινητική ιστορία, η οποία σχετίζεται με την απώλεια. Είναι από εκείνα τα έργα που σε κάνουν να θαυμάζεις την απενοχοποιημένη δυνατότητα του θεάτρου να κατασκευάζει ολόκληρους κόσμους με ελάχιστα μέσα. Κι αυτό είναι κάτι που επιτυγχάνει ο Κράουτς» εξηγεί.

Σήμερα, πέντε χρονιά μετά από την πρώτη εκδοχή της «Βελανιδιάς» θα προσπαθήσει να δικαιώσει με μεγαλύτερη θέρμη το φορμάτ του Βρετανού δραματουργού «και να έρθω πιο κοντά σε αυτό που προτείνει: Σε ένα θέατρο που αντιστέκεται στα οπτικά, στα εικαστικά, στα τηλεοπτικά μέσα, στην προσπάθεια του θεάτρου να γίνει κάτι άλλο από αυτό που είναι. Το θέατρο του Κράουτς πιστεύει απλώς σε μια δυνατή δραματουργική συνθήκη».

Ανδρέας Ανδρέου: Το πιο σημαντικό δεν είναι που βρίσκεσαι, αλλά τι κάνεις και τι καταθέτεις δημιουργικά εκεί όπου βρίσκεσαι. Προσωπικά με ενδιάφερε η χώρα μου, η γλώσσα μου, η θεατρική της παράδοση

Παρότι, ο Ανδρέας Ανδρέου μπήκε από πολύ νωρίς στον κόσμο της θεατρικής τέχνης, δουλεύοντας ερασιτεχνικά και ως εθελοντής βοηθός σκηνοθέτη, η «Βελανιδιά» (στην πρώτη εκδοχή της) ήταν και η παράσταση που τον έβαλε για τα καλά στο επαγγελματικό θέατρο. Μόλις είχε επιστρέψει από τις σπουδές του στην Αγγλία  για να μπει ενεργά στη θεατρική σκηνοθεσία.

Βέβαια, στην Αγγλία διατηρούσε πάντα την σχέση του με την σκηνική δημιουργία συμμετέχοντας κι εκεί σε θεατρικές ομάδες εντός κι εκτός του πανεπιστημίου, καθώς και σε μικρές φεστιβαλικές οργανώσεις. Φρόντισε δε, να αναπτύξει επαφές με καταξιωμένους καλλιτέχνες – μεταξύ των οποίων και με τους Rimini Protokoll – κοντά στους οποίους εργάστηκε κατ’ επανάληψη ως βοηθός σκηνοθέτη και δραματουργός.

Παρά τις ευνοϊκές συνθήκες που είχε δημιουργήσει για τον εαυτό εκτός, αποφάσισε να επιστρέψει εντός Ελλάδας, πιστεύοντας ακράδαντα πως «το πιο σημαντικό δεν είναι που βρίσκεσαι, αλλά τι κάνεις και τι καταθέτεις δημιουργικά εκεί όπου βρίσκεσαι. Προσωπικά με ενδιάφερε η χώρα μου, η γλώσσα μου, η θεατρική της παράδοση. Αυτό δεν σημαίνει ότι αγνόησα τις δυσκολίες που υπάρχουν εδώ, απλώς δυσκολίες εμφανίζονται παντού – πουθενά δεν υπάρχει ένα ιδανικό πλαίσιο εργασίας» εξηγεί. Εξάλλου, παράλληλα με τα αθηναϊκά εγχειρήματα του, συνεχίζει να δίνει παρουσία και στο εξωτερικό: Μόλις επέστρεψε από το Βερολίνο όπου και συνεργάστηκε ξανά με τους Rimini Protokoll στο στήσιμο της νέας τους παράστασης.

“Είναι από εκείνα τα έργα που σε κάνουν να θαυμάζεις την απενοχοποιημένη δυνατότητα του θεάτρου να κατασκευάζει ολόκληρους κόσμους με ελάχιστα μέσα”, λέει ο Ανδρέας Ανδρέου για την “Βελανιδιά” του Τιμ Κράουτς. @Ελίνα Γιουνανλή

Αναθρεμμένος μέσα σ’ ένα πληθωρικό περιβάλλον τέχνης, ως παιδί του συνθέτη Γιώργου Ανδρέου, ο Ανδρέας Ανδρέου δεν θεωρεί πως ο καλλιτεχνικός του προσανατολισμός ήταν ένα αναπόδραστο πεπρωμένο για εκείνον. «Παρά τις οικογενειακές καταβολές μου, δεν αισθάνομαι πως η τέχνη ήταν μονόδρομος για μένα. Θυμάμαι όταν ήμουν μικρός, μαθητής Δημοτικού ακόμα, είχα ξεκινήσει μαθήματα πιάνου, τα οποία πότε παρατούσα και πότε ξανάρχιζα. Κάποια στιγμή, έβγαλα ένα δικανικό λόγο στον πατέρα μου πως δεν ήθελα να συνεχίσω κι εκείνος με ψυχραιμία μου εξήγησε πως ‘αν μαθαίνω μουσική είναι για τον εαυτό μου· για κανέναν άλλο’. Συνειδητοποίησα, έκτοτε, πως μου προσφέρθηκε μια πολύ ανοιχτή προσέγγιση στο πως φαντάζομαι τον εαυτό μου. Φυσικά, κοντά στους γονείς μου επηρεάστηκα βιωματικά και βαθύτερα από την στάση που είχαν απέναντι στη ζωή λόγω της τέχνης, από έναν κοσμοπολιτισμό που έφεραν. Κι αυτό μου έδωσε περισσότερες απαντήσεις για το ποιος θα ήθελα να είμαι». Κάπως έτσι όλα αυτά τα αισθητήρια και οι εμπειρίες συμπυκνώθηκαν και οδηγήθηκαν προς το θέατρο.

Ήταν από νωρίς ορατή η σύνδεση του Ανδρέα Ανδρέου με τα κείμενα – εξ ου και η σπουδή του στην Φιλολογία. Είναι απόφοιτος  Κλασσικής Φιλολογίας στο King’s College του Λονδίνου με μεταπτυχιακό μεταπτυχιακό στη RADA -Royal Academy of  Dramatic Art, όπου σπούδασε σκηνοθεσία, δραματολογία, δημιουργική γραφή και υποκριτική. Γι’ αυτό και έχει εξελιχθεί σ’ ένα συστηματικό μελετητή σύγχρονης εργογραφίας, την οποία συχνά μεταφράζει κιόλας. Όπως μετέφρασε τη «Βελανιδιά» του Κράουτς αλλά και τον «Έναν αριθμό» της, επίσης, Βρετανίδας Κάριλ Τσέρτσιλ.