ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Πέτρος Κλαμπάνης: Η ελληνική παραδοσιακή μουσική και η jazz είναι αδελφές ψυχές

Ο Πέτρος Κλαμπάνης άρχισε να οραματίζεται το Tora Collective στην Νέα Υόρκη, όταν κατάλαβε πόσο του λείπει η Ελλάδα. “Τώρα” ήρθε η στιγμή που θα πραγματοποιήσει το όραμά του: να γεφυρώσει την ελληνική παράδοση με τον κόσμο της σύγχρονης jazz.

KEIMENO: Τατιάνα Γεωργακοπούλου | 27.01.2023 Φωτογραφίες: Ziv Ravitz

«Η Νέα Υόρκη είναι μαζί μου συνεχώς. Όπως και η Αθήνα» λέει ο Πέτρος Κλαμπάνης, όταν μιλά για τη Νέα Υόρκη, την πόλη που έμελλε να καθορίσει τα πρώτα του βήματα, όταν αποφάσισε να αφήσει τις σπουδές του στο Πολυτεχνείο για να κυνηγήσει το μεγάλο του όνειρο: μία καριέρα στη μουσική.

Από τότε έχουν μεσολαβήσει σχεδόν είκοσι χρόνια, ένα ντεμπούτο που τον έκανε αμέσως να ξεχωρίσει, τέσσερα ακόμη προσωπικά άλμπουμ που γνώρισαν σημαντική αναγνώριση στο εξωτερικό (με βραβεία και διακρίσεις σε διεθνή μέσα), επιτυχημένα σύνολα, διεθνείς συνεργασίες: Ο Πέτρος Κλαμπάνης έχει εδραιωθεί ως ένας από τους πιο ταλαντούχους μπασίστες και συνθέτες, συμβάλλοντας σημαντικά στο να μπει η ελληνική τζαζ σκηνή επιτέλους «στον χάρτη».

Σήμερα, ετοιμάζεται να παρουσιάσει μία από τις πιο ευρηματικές δουλειές του μέχρι τώρα, έναν δίσκο που θα γεφυρώνει την ελληνική παράδοση με τη σύγχρονη jazz, το παρελθόν με το μέλλον. Μιλάμε για το “Tora Collective”, το οποίο πρόκειται να παρουσιάσει για πρώτη φορά στην Αθήνα, το Σάββατο 28 Ιανουαρίου, στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός», μαζί με ένα διεθνές σχήμα σπουδαίων μουσικών.

Λίγες ημέρες πριν από τη συναυλία του, ο Πέτρος Κλαμπάνης μάς μιλά για το πολύ πρωτότυπο αυτό πρότζεκτ, τη σχέση της ελληνικής μουσικής με τη τζαζ, την ελληνική τζαζ σκηνή, την Νέα Υόρκη.

Μεγαλώνοντας στη Ζάκυνθο ποια ήταν τα ακούσματά σας; Είχατε «ανακαλύψει» από μικρός την jazz;

Ήταν μουσική που άκουγαν οι γονείς μου, μουσική του νησιού και ό,τι έπαιζαν τα ραδιόφωνα. Η jazz με απωθούσε μέχρι τα 12-13 μου. Κάποια στιγμή όμως άρχισαν να μου αρέσουν κάποια κομμάτια που είναι απλά σε φόρμα, μελωδία, αρμονία (“Take Five”/Dave Brubeck, “Canteloupe Island”/Herbie Hancock, “Kind of Blue”/Miles Davis) κι έτσι άρχισα να μπαίνω και να ανακαλύπτω τη μουσική αυτή παράδοση.

Πότε μπήκε μέσα σας το «μικρόβιο» της μουσικής; Θυμάστε την πρώτη φορά που πιάσατε στα χέρια σας το πρώτο σας μπάσο;

Μπήκε από πολύ μικρή ηλικία με το πιάνο και το τραγούδι αρχικά. Το μπάσο ήρθε πολύ αργότερα, όταν ήμουν έφηβος. Το δε κοντραμπάσο, ακόμα αργότερα.

Το επόμενο «στοίχημα» για την ελληνική jazz είναι η εξωστρέφεια.

Τι σήμαινε για εσάς η απόφαση να αφήσετε την Ελλάδα και το Πολυτεχνείο, για να κυνηγήσετε το όνειρό σας στο εξωτερικό; Έχετε αναρωτηθεί ποτέ τι θα συνέβαινε αν δεν φεύγατε ποτέ από την Ελλάδα;

Ήταν μεγάλη απόφαση. Θυμάμαι πόσο δύσκολο μου φαινόταν να φύγω. Όταν ήμουν έφηβος και ήδη προετοιμαζόμουν για τις πανελλαδικές, σκεφτόμουν πόσο πολύ θα ήθελα να σπουδάζω/παίζω μουσική στην Αμερική, αντί αυτού που έκανα. Για κάποιον λόγο -που πιστεύω πως όλοι το έχουμε νιώσει- αυτό που “I was supposed to do” με νικούσε σ’ εκείνη τη φάση. Αν δεν είχα πάρει αυτή την απόφαση, η πορεία μου θα ήταν τελείως διαφορετική. Ίσως να μην έπαιζα καν μουσική.

Τι ήταν αυτό που σας κέρδισε στη Νέα Υόρκη; Πώς θα λέγατε ότι σας επηρέασε καλλιτεχνικά;

Η πολυπολιτισμικότητα. Ο επαγγελματισμός και η αφοσίωση. Η φιλοδοξία και η εργατικότητα. Η συναδελφικότητα. Και, φυσικά, οι ατέλειωτες ώρες παίζοντας με καλούς μουσικούς και κοντραμπάσο μόνος μου. Η Νέα Υόρκη είναι μαζί μου συνεχώς. Όπως και η Αθήνα.

Έχουν περάσει σχεδόν 20 χρόνια από τότε που φύγατε από την Ελλάδα. Από τότε, η ελληνική jazz έχει εξελιχθεί σημαντικά και μπορούμε πλέον να μιλάμε για μία πολύ δυνατή εγχώρια σκηνή. Είστε ικανοποιημένος με το επίπεδό της σήμερα; Ποιο θα λέγατε ότι είναι το επόμενο «στοίχημα» για την ελληνική jazz;

Η εξωστρέφεια. Και η δημιουργία μιας δομής που να επιτρέψει σε αυτό το ταλέντο και το καλλιτεχνικό φορτίο και potential της σκηνής να δημιουργήσει αποτύπωμα σε παγκόσμιο επίπεδο. Εγώ προσπαθώ να το κάνω με το label που έχω ιδρύσει εδώ και λίγο καιρό και δουλεύοντας με καλλιτέχνες της εγχώριας σκηνής, όπως ο Δημήτρης Αγγελάκης, η Μαρία Μανουσάκη, ο Απόστολος Λεβεντόπουλος, ο Βαγγέλης Στεφανόπουλος. Πρόκειται για την ΠΚmusic.

Με μία πρώτη όψη, η ελληνική παραδοσιακή μουσική με την jazz μοιάζουν να είναι από δύο διαφορετικούς κόσμους. Πώς συνδέονται στο δικό σας μυαλό;

Είναι αδελφές ψυχές. Ή τουλάχιστον έτσι το βλέπω εγώ. Ο αυτοσχεδιασμός είναι ένας σημαντικός συνδετικός κρίκος. Το στοιχείο του blues, με την πιο οικουμενική του έννοια, επίσης. Η αγάπη, ο πόνος, ο αποχωρισμός είναι στοιχεία έμπνευσης και για τις δύο μουσικές. Η χρήση της πεντατονικής, ως έναν βαθμό. Το groove και η χορευτική διάθεση, επίσης.

Μερικοί βλέπουν ακόμα την jazz ως μία «ελιτίστικη» τέχνη. Δουλειές όπως το “Tora Collective” μπορούν να αλλάξουν τέτοιες απόψεις;

Το «ελιτίστικο» της jazz έχει να κάνει με το ότι χρειάζεται μια εξοικείωση μέχρι να αρχίσει να είναι fun. Και έτσι πρέπει να είναι: fun – μεταξύ πολλών πραγμάτων. Υπάρχει κόσμος που πάει σε jazz ή και κλασικές συναυλίες, γιατί, παρόλο που δεν του πολυαρέσει, αναγνωρίζει την ποιότητα και θέλει να ακούσει κάτι λιγότερο mainstream. Αυτό από μια μεριά είναι καλό. Από την άλλη, θα ήθελα να πω πως προσωπικά όταν ακούω ένα γκρουπ που μου αρέσει θέλω να χορέψω. Δηλαδή η jazz δεν είναι μόνο μουσική του μυαλού, είναι και της καρδιάς εξίσου – και το αντίθετο. Το “Tora Collective” και οι άλλες μου δουλειές τιμούν, θεωρώ, αυτό το δίπολο – αν όχι, τείνουν στο συναισθηματικό μέρος.

Αν δεν είχα πάρει την απόφαση να φύγω, η πορεία μου θα ήταν τελείως διαφορετική. Ίσως να μην έπαιζα καν μουσική.

Πώς εμπνευστήκατε το πρωτότυπο “Tora Collective”; Στο παρελθόν έχετε διασκευάσει το «Θαλασσάκι» και το «Χαρικλάκι» μεταξύ άλλων. Ήταν, λοιπόν, κάτι που ονειρευόσασταν καιρό;

Είναι ίσως το album μου με τα περισσότερα χρόνια αναμονής μέχρι την πραγματοποίησή του. Η ιδέα ήρθε όταν είχα πρωτοπάει στη Νέα Υόρκη και άρχισα να αντιλαμβάνομαι πόσο μου λείπει η Ελλάδα – οι μυρωδιές και όλα αυτά τα «μπανάλ» που λέμε φεύγοντας. Επίσης, άρχισα να αντιλαμβάνομαι πως ως ένας άνθρωπος και δη μουσικός που έρχεται από αυτή τη γωνιά του κόσμου, είχα καθήκον να τιμήσω αυτό το γεγονός. Όχι από κάποιο τοπικιστικό καπρίτσιο, αλλά γιατί ήταν ο ειλικρινής δρόμος που έπρεπε και θέλησα να ακολουθήσω.

[relart 2]

Έχει κάποια σημασία ο τίτλος “Tora Collective”; Τι το ιδιαίτερο έχει το «τώρα» που μπορεί να «σηκώσει» ένα τέτοιο πρότζεκτ;

Είναι ένας διάλογος το «Τώρα». Μεταξύ πολιτισμών. Εποχών. Μουσικών. Φίλων. Η ελληνική παράδοση και τα ελληνικά μυαλά -στο δικό μου τουλάχιστον μυαλό- βρίσκουν καταφύγιο στη νοσταλγία. Το παρελθόν είναι αυτό που μας κάνει να νιώσουμε ασφάλεια, περηφάνια και χαρά. Αυτό που έμαθα και ζω στη Νέα Υόρκη είναι η ταχύτητα και ελαφρότητα με την οποία συμβαίνουν τα πράγματα. Η ιστορία δημιουργείται επιτόπου και όλα πάνε προς τα μπρος. Έτσι λοιπόν, με μια ποιητική διάθεση -απλοϊκή, ομολογώ-, προέκυψε το όνομα για τη μουσική μας κολεκτίβα: το παρελθόν συναντά το μέλλον στο τώρα.

Θέλετε να μας μιλήσετε για τους συνοδοιπόρους σας στο “Tora Collective”;

Είναι όλοι τους σπουδαίοι μουσικοί και άνθρωποι. Τι να πρωτοπώ για την Αρετή Κετιμέ; Την αγαπάμε όλοι. Είναι τιμή μου που συνεργαζόμαστε. Το ίδιο ισχύει για τον καλό φίλο και συνεργάτη χρόνια πλέον Θωμά Κωνσταντίνου. Ο Γιώργος Κωτσίνης μπήκε αργότερα στην παρέα κι αυτό που φέρει με τον ήχο του και τη φρασεολογία στο κλαρίνο είναι μοναδικό. Ο Kristjan Randalu είναι ένα τρομερό πιανιστικό ταλέντο με ιστορία στην παγκόσμια σκηνή – κλασική και jazz. Έρχεται από μουσική οικογένεια και στη χώρα του είναι household name. Τέλος, ο Ziv Ravitz είναι ίσως ο πιο αγαπημένος μου drummer, με απίστευτη ενέργεια, εμπειρία και όρεξη για δημιουργία.

Σε ποιο κοινό θα λέγατε ότι θέλετε να απευθυνθείτε με αυτό το πρότζεκτ;

Σε όλους.

Η Νέα Υόρκη είναι μαζί μου συνεχώς. Όπως και η Αθήνα.

Κάτι που αγαπάτε στην ελληνική παραδοσιακή μουσική και κάτι που αγαπάτε στην jazz;

Τι να πρωτοδιαλέξω… Ας πούμε τη βαρύτητα της ελληνικής παράδοσης, που της προσδίδει η μακροβιότητά της. Και η παιγνιώδης, περιπετειώδης διάθεση της jazz.

Τι θα ακούσουμε, λοιπόν, στη συναυλία σας στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός» στις 28 Ιανουαρίου;

Θα παρουσιάσουμε όλο το album και μερικά ακόμα ακυκλοφόρητα κομμάτια -ίσως- παιγμένα από το “Collective”. Στον ήχο θα είναι ο καλός μου συνεργάτης, που ηχογράφησε και μίξαρε το album, Γιώργος Καρυώτης και στα φώτα η εξαιρετική Σεμίνα Παπαλεξανδροπούλου.

Μερικά επόμενα σχέδιά σας που μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας; Στις 24 Φεβρουαρίου πρόκειται να κυκλοφορήσει και ψηφιακά ο δίσκος σας “Tora Collective”, σωστά;

Ακριβώς. Ήδη έχει κυκλοφορήσει το “Disoriented”, που είναι ένα δικό μου κομμάτι, και στις 3/2 θα κυκλοφορήσει ένα ακόμα single του album. Τα πλάνα μου έχουν αρκετά ταξίδια και συναυλίες με το TC και το τρίο μου, καθώς και τα projects συνεργατών που συμμετέχω – Arooj Aftab, Oded Tzur κ.ά.