Με την πένα της συγγραφέως: Άννα Γαλανού, “Το τίμημα της αλήθειας”

για τα συναισθήματα που ένιωθα στον μικρό κόσμο της κρητικής επαρχίας όπου ζούσα, πήγαινα μόλις στην Ε΄ Τάξη του Δημοτικού. Τότε δεν ήξερα καν τι σημαίνει να είναι κανείς συγγραφέας. Μου άρεσε όμως η ανακούφιση και η γαλήνη που μου χάρισε αυτή η εξομολόγηση κι έτσι συνέχισα να γράφω. Σταδιακά επεκτάθηκα και σ’ άλλα πράγματα, αφήνοντας απ’ έξω τον εαυτό μου, κι αυτό μου άρεσε ακόμα πιο πολύ… Και κάπως έτσι ξεκίνησα το ταξίδι μου στον κόσμο της λογοτεχνίας, όμως και αυτή την «πλεύση» ακριβώς να μην είχα επιλέξει ο τομέας των τεχνών πάλι θα με είχε κερδίσει, ίσως η ποίηση που είναι ένα μεγάλο ζητούμενο για μένα ή η παραδοσιακή μουσική!

Ποτέ δεν φοράς τα ίδια ρούχα, ποτέ δεν έχεις την ίδια διάθεση και ποτέ δεν συναντάς τους ίδιους ανθρώπους. Το ίδιο διαφορετική είναι και η προετοιμασία που κάνω κάθε φορά μέχρι ν’ αρχίσω να γράφω. Εκείνο που μ’ ενδιαφέρει περισσότερο όμως πάντα είναι να διαμορφώσω προσωπική άποψη για την εποχή με την οποία θ’ ασχοληθώ. Η περίοδος αναμονής και συγκέντρωσης στοιχείων, μέχρι τελικά ν’ αρχίσω να γράφω την ιστορία, είναι πολύ βασική για μένα. Αν δεν είμαι απόλυτα τεκμηριωμένη, δεν το επιχειρώ.

Στη νέα διλογία μου, «Το τίμημα της αλήθειας», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα, δε δυσκολεύτηκα ιδιαίτερα να βρω άτομα να μου περιγράψουν και να μου αφηγηθούν γεγονότα που είχαν ζήσει την εποχή που επέλεξα.

Το 1ο βιβλίο της διλογίας της Άννας Γαλανού “Άλλη θάλασσα εκεί” κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Και τελικά, μια ολόκληρη ζωή χρειάστηκε για να βγει αυτή η αλήθεια στην επιφάνεια και όλα να αποκατασταθούν. Μια ζωή γεμάτη απορρίψεις, αποδοχές, συμβιβασμούς, δάκρυα, μοναξιά, αγώνα, πικρές αλήθειες και μαρτυρικά ψέματα. Μια ζωή με όνειρα που δεν πραγματοποιήθηκαν, με σχέδια που ματαιώθηκαν, με κατευθύνσεις που άλλαξαν στην πορεία. Αυτό είναι το «Τίμημα της αλήθειας», ο τίτλος της διλογίας. Έτσι το είχα σχεδιάσει εξαρχής.

Τότε είχα ξεκινήσει να γράφω ένα βιβλίο στο οποίο είχα δώσει τίτλο «Φάτα Μοργκάνα». Η αρχική  μου σκέψη ήταν να έχω ως κεντρικό ήρωα τον ποιητή Νίκο Καββαδία, εξ ου και ο αρχικός τίτλος του βιβλίου, που αναφέρεται στο γνωστό του ποίημα. Άρχισα να ψάχνω και να διαβάζω οτιδήποτε τον αφορούσε και τότε διαπίστωσα πως η εποχή που έζησε και δημιούργησε ήταν η ίδια μ’ εκείνη στην οποία ήθελα κάποια στιγμή ν’ αναφερθώ. Στα χρόνια δηλαδή που ακολούθησαν τον πόλεμο του ’40 και τον Εμφύλιο, στη μεταπολεμική Ελλάδα. Ήξερα πως κάποια στιγμή ένα τέτοιο βιβλίο θα γινόταν πραγματικότητα και γι’ αυτό τον λόγο ασχολήθηκα με τη μελέτη της συγκεκριμένης περιόδου.

Θα έπρεπε να αναφερθώ σε τελείως διαφορετικούς χαρακτήρες που προέρχονταν από διαφορετικές τάξεις, με άλλες αφετηρίες, συνιστώσες ζωής και επιδιώξεις. Αλλάζοντας λοιπόν ρότα, δόμησα με διαφορετικό τρόπο την ιστορία μου. Η ανθρωπογεωγραφία εκείνης της περιόδου, η ηθογραφία  και τα γεγονότα που τη χαρακτηρίζουν ήταν τόσο πολλά και τόσο έντονα, που δεν χρειάστηκε να σκεφτώ τίποτα παραπάνω.

είναι η Βασιλική, ο Διονύσης, η Κατερίνα, η Μυρτώ και ο Σιδερής. Κάθε χαρακτήρας αναφέρεται και σε συγκεκριμένη κοινωνική τάξη. Τρεις υπήρχαν στην Ελλάδα τότε, η αστική, η εργατική και η αγροτική, κι έπρεπε να βρω τους ανάλογους χαρακτήρες που θα τις εκπροσωπούσαν. Έτσι επιλέχτηκαν κατ’ αρχάς οι πρώτοι ήρωες της διλογίας. Τρεις δεκαοκτάχρονοι νέοι: ο Διονύσης, η Βασιλική και η Κατερίνα.

Η Βασιλική εκπροσωπεί την αγροτική τάξη, αλλά και την επιθυμία που υπήρχε τότε σε πολλά παιδιά της επαρχίας να ξεφύγουν από το χωριό και ν’ ανοίξουν τα φτερά τους. Ο Διονύσης την εργατική τάξη, που από την δεκαετία του ’50 και μετά έχει δυναμικό ρόλο, κυρίως στα αστικά κέντρα, με την κλωστοϋφαντουργία στην πρώτη γραμμή, τα παντός είδους μαγαζιά, τους επιτηδευματίες αλλά και την ανάπτυξη της ναυτιλίας. Η Κατερίνα τη νέα αστική τάξη, που εμφανίστηκε μετά τον πόλεμο, με ανθρώπους που καρπώθηκαν πολλά οφέλη κατά τη διάρκειά του, αλλάζοντας το status quo της Ελλάδας, ενώ η Μυρτώ και ο Σιδερής, που εμφανίζονται στην ιστορία μας αρκετά πιο μετά στο δεύτερο βιβλίο, εκπροσωπούν την απελευθερωμένη γενιά των ’70, όπου τα πράγματα έχουν πάρει πλέον άλλη κατεύθυνση.

Ο Καββαδίας με ενέπνεε ανέκαθεν. Μέσα μου ήταν σαν να τον είχα γνωρίσει. Τα κείμενά του μου μιλούσαν σε μια γλώσσα που καταλάβαινα απόλυτα. Ήταν λοιπόν συνειδητή επιλογή να τον εντάξω τελικά στη διλογία με τον τρόπο που το έκανα, δηλαδή μέσω αλληλογραφίας με τον κεντρικό ήρωα. Και δεν μου φάνηκε καθόλου δύσκολο, ήταν σαν να μετέφερα τις σκέψεις ενός δικού μου ανθρώπου, τον οποίο ήξερα πολύ καλά. Καμιά φορά βέβαια, οι ήρωες και ο τρόπος που τους εντάσσουμε στη μυθοπλασία μπορούν να καθοδηγήσουν με τον χαρακτήρα τους την εξέλιξη της ιστορίας. Μου έχει συμβεί αρκετές φορές αυτό. Εν μέρει και στα “Λιμάνια ονείρων”, το δεύτερο βιβλίο της διλογίας αυτό έγινε.

Το 2ο βιβλίο της διλογίας της Άννας Γαλανού “Λιμάνια ονείρων” κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Η ηρωϊδα αυτή κουβαλά τα δικά της μυστικά από τα οποία δεν μπορεί να ξεφύγει, η αγάπη όμως που έχει στην καρδιά της θα μαγνητίσει τον Διονύση, ο οποίος βέβαια έχει να φροντίσει τα δικά του τραύματα. Εφόσον λοιπόν ανοίξουμε την καρδιά μας στην αγάπη, όλα γίνονται πιο εύκολα· το δύσκολο είναι να το κάνουμε. Η αγάπη, σαν συναίσθημα, έχει τόσο μεγάλη δύναμη, που αρκετά συχνά πολλοί από μας φοβόμαστε να το αποδεχτούμε. Οι υπερβάσεις που χρειάζονται παραβιάζουν πολλά «πρέπει» και πολλούς κανόνες και είναι λίγοι εκείνοι που είναι διατεθειμένοι να τους παραβλέψουν.

Η Βασιλική εξελίσσεται τελικά σε μία πολύ πετυχημένη όμως πάντα προσγειωμένη ηθοποιό, γι’ αυτό και χρειάστηκε να μελετήσω πολύ την εποχή της εξέλιξης του ελληνικού θεάτρου μετά τον πόλεμο. Υπήρχε μεγάλη σεμνότητα, πολλή δουλειά και καθόλου «μύτη» από πρωταγωνιστές, που πλέον δεν τολμάμε καν να τους ακουμπήσουμε. Σήμερα, αν πάρει κάποιος ένα «ρολάκι» σε μια σειρά, κατευθείαν γίνεται σταρ, άλλοι, πάλι, χρησιμοποιούν βωμολοχίες ή εκθέτουν με απαράδεκτο τρόπο την προσωπική τους ζωή για τον ίδιο λόγο.

Τότε μιλούσε η τέχνη. Αν δεν ήσουν όπως έπρεπε, σωστός και μελετημένος, δεν έβγαινες στην Επίδαυρο ή στο Ηρώδειο. Τότε υπήρχαν πραγματικοί κριτικοί θεάτρου, που δεν χάριζαν κάστανα και οι περισσότεροι δεν αμείβονταν καν. Μια μεγάλη πρωταγωνίστρια, όπως η Βασιλική, δεν θα μπορούσε να φερθεί διαφορετικά, ειδάλλως δεν θα μπορούσε να σταθεί πουθενά. Και εν μέρει, για αυτόν τον λόγο δεν θα μπορούσε να υπάρξει καν αυτή η διλογία, αν έγραφα για χαρακτήρες του 2023!

Είναι άλλο η μυθοπλασία κι άλλο να παραπλανάς τον αναγνώστη. Έτσι λοιπόν, δεν θα μπορούσα να τοποθετήσω στο σήμερα μια τέτοια ιστορία.

Προσωπικά, προσπαθώ να χρησιμοποιώ σωστά την ελληνική γλώσσα, να μη γράφω υπερβολές και ανακρίβειες, να είμαι συνεπής στον χαρακτήρα του βιβλίου και στα πρόσωπα που σηκώνουν το βάρος της μυθοπλασίας. Δεν χρησιμοποιώ αγοραίες εκφράσεις, δεν μου αρέσουν στη λογοτεχνία, αλλά ούτε ωραιοποιώ τα πράγματα.

Όλα μπορείς να τα πεις διαφορετικά, υπάρχει τρόπος. Δεν μου αρέσουν τα αδιέξοδα και ο υποθετικός λόγος. Για μένα ο συγγραφέας πρέπει  να τοποθετείται με σαφήνεια και ο αναγνώστης να βγάζει στη συνέχεια τα δικά του συμπεράσματα.

Μου λείπουν οι ήρωές του· είχα μάθει να ζω πολύ καιρό μαζί τους και χρειάζομαι αρκετό χρόνο ώσπου να επανέλθω. Όταν όμως σκέπτομαι πως έχω δώσει «ζωή» σε ιστορίες που έχουν αγαπηθεί τόσο από τους αναγνώστες νιώθω συγκίνηση. Είναι εκπληκτικό πράγμα ο κόσμος να αγκαλιάζει τις ιστορίες που γράφω, να ταυτίζεται με τους ήρωές μου, να τους λατρεύει, να τους μισεί, να τους κρίνει. Το ίδιο κάνω κι εγώ σαν αναγνώστρια. Είναι ένα μαγικό συναίσθημα!

Πολύ δύσκολα θα τον δεχτεί ένας εκδοτικός οίκος. Και τα βιβλιοπωλεία το ίδιο, αυτή είναι η αλήθεια. Εξαιρούνται οι «επώνυμοι», που, ό, τι κι αν γράψουν, γίνονται αμέσως δεκτοί…  

να κάνουν πολύ σκληρή κριτική στον εαυτό τους και, τρίτο και σημαντικότερο να μάθουν να περιμένουν. Ο αληθινός συγγραφέας, αυτός που έχει πράγματα να πει, κάποια στιγμή θα βρει τον δρόμο του!