Η Κωνσταντίνα Νικολαΐδη σπούδασε υποκριτική όμως πολύ σύντομα συνειδητοποίησε πως η σκηνοθεσία είναι αυτή που την εκφράζει περισσότερο. Πλέον είναι μια από τις πιο δραστήριες σκηνοθέτιδες του ελληνικού θεάτρου υπογράφοντας παραστάσεις που έχουν αγαπηθεί πολύ από το κοινό γι΄αυτό και ανεβαίνουν ξανά και ξανά, όπως «Ο θάνατος του Ιβάν Ιλίτς» που παρουσιάζεται για 4η σεζόν, και οι «12 Ένορκοι» που παίζουν για 8η. Εξίσου δραστήρια είναι και στον χώρο του παιδικού και εφηβικού θεάτρου. Φέτος ανεβάζει στο Θέατρο του Κέντρου Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος την αγαπημένη ιστορία του «Όλιβερ Τουιστ», βασισμένη στο κλασικό και διαχρονικό έργο του Ντίκενς.
Ωστόσο αφορμή για τη συνάντησή μας είναι το έργο «Άκρως Συμπαντικό», η πολυβραβευμένη μαύρη κωμωδία της Charlotte Jones που παρουσιάζεται σε πανελλήνια πρώτη στο Σύγχρονο Θέατρο, σε δική της μετάφραση και σκηνοθεσία.
Σπουδάσατε υποκριτική στη σχολή του Γιώργου Αρμένη, στο «Νέο Ελληνικό Θέατρο». Ωστόσο επιλέξατε να μείνετε πίσω από τη κουίντα. Πότε συνειδητοποιήσατε ότι ο ρόλος της σκηνοθέτιδας και δραματουργού σας εκφράζει περισσότερο;Η συνειδητοποίηση έγινε σε πολύ νεαρή ηλικία, πολύ πριν μπω στη σχολή υποκριτικής, αλλά δεν ήταν σαφής. Λόγω του ότι στο θέατρο, στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση στην πρώτη γραμμή και σε άμεση σύνδεση με τους θεατές βρίσκονται οι ηθοποιοί, θεώρησα – εσφαλμένα όταν ήμουν μικρή – ότι αυτό ήταν που ήθελα να κάνω. Να γίνω ηθοποιός. Όμως η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν ήταν αυτό. Ήθελα να γίνω σκηνοθέτης και μέσα από τη σχολή – και ευτυχώς πολύ νωρίς- το έκανα ξεκάθαρο στον εαυτό μου και το ακολούθησα.
Δεν ήμουν από τα παιδιά που τους άρεσε να παρακολουθούν θέατρο, ούτε οι γονείς μου με πήγαιναν συχνά σε θεατρικές παραστάσεις. Από μικρή όμως είχα ένα περίεργο και ιδιαίτερο δέσιμο με την τέχνη του θεάτρου, την ένιωθα κοντά μου ακόμα κι αν δεν είχα σχεδόν καμία επαφή μαζί της. Όταν κάποια στιγμή παρακολούθησα θεατρικές παραστάσεις στο Λονδίνο και με συνεπήρε η μεστότητα, ο όγκος και η καθαρότητά τους (κάτι που δυστυχώς λείπει από το ελληνικό θέατρο) ένιωσα ότι θέλω να γίνω μέρος αυτού του μαγικού πράγματος και να προσπαθήσω να το κάνω όσο καλύτερα μπορώ.
Πώς είχατε νιώσει όταν είδατε την πρώτη σας παράσταση να ζωντανεύει στη θεατρική σκηνή;Και την πρώτη φορά, αλλά και μέχρι σήμερα, με κάθε νέα καλλιτεχνική δημιουργία νιώθω άγχος, αδρεναλίνη, πάθος, συγκίνηση και θαυμασμό. Θαυμάζω τους ηθοποιούς μου. Τους αγαπώ τους ηθοποιούς. Μπορεί να μην τους κάνω συχνά κομπλιμέντα και να είμαι απαιτητική όσον αφορά την εύρεση της αλήθειας του ρόλου, αλλά είναι πολύ όμορφο το συναίσθημα μου έχω όταν τους παρακολουθώ από κάτω.
Τι έχει αλλάξει στο συναίσθημά σας αυτό σήμερα, κάθε φορά που βλέπετε δική σας δουλειά;Είμαι περισσότερο από ευγνώμων για όσα έχω ζήσει τόσο στην καλλιτεχνική μου πορεία, όσο και ως άνθρωπος.
Δεν θα έλεγα πως έχει αλλάξει απολύτως τίποτα από την πρώτη φορά. Ίσως μόνο το ότι κάθε φορά γίνομαι όλο και πιο απαιτητική με εμένα και τους συνεργάτες μου, γιατί θέλω ο θεατής να λάβει την καλύτερη εμπειρία που μπορούμε να του δώσουμε μέσα από τα έργα που επιλέγω.
Η 20χρονη Κωνσταντίνα φανταζόταν τη ζωή της Κωνσταντίνας όπως την έχει ζήσει ως σήμερα;Είμαι περισσότερο από ευγνώμων για όσα έχω ζήσει τόσο στην καλλιτεχνική μου πορεία, όσο και ως άνθρωπος, με την οικογένειά μου, τους φίλους μου, τον σύντροφό μου, οπότε δεν θα ήθελα κάτι από αυτά να ήταν διαφορετικό.
Στο διάστημα όλης αυτής της πορείας σας μέχρι σήμερα τι θα λέγατε πως σας έμαθε το θέατρο;Με έμαθε την συνύπαρξη, τον σεβασμό, την υπομονή, την ευγνωμοσύνη, την ενσυναίσθηση και πολλά ακόμα. Και συνεχίζει να με μαθαίνει, γιατί ποιος μπορεί να πει με σιγουριά ότι άγγιξε στο απόλυτο αυτές τις αρετές;
Με τη συγγραφή και την ποίηση πιθανότατα, όπως κάνω και τώρα. Αλλά είναι πολύ μοναχική διαδικασία κι εμένα μου αρέσουν οι άνθρωποι και η επαφή μου μαζί τους.
Το 2011 αν δεν κάνω λάθος ιδρύσατε την εταιρία θεατρικών παραγωγών APRIORI. Ποια ανάγκη σας οδήγησε σε αυτή την κίνηση και τι στόχους είχατε εξαρχής όσον αφορά στη λειτουργία της;Θεωρώ ότι δεν υπάρχει μη-θεατρόφιλο κοινό, όπως δεν υπάρχει και μη-μουσικόφιλο.
Το όραμα μου σχετικά με το θέατρο ήταν και παραμένει το ίδιο. Θέλω να παρουσιάσω σημαντικά κλασικά και σύγχρονα έργα στο ελληνικό κοινό (πολλά από τα οποία παρουσιάζονται σε πανελλήνια πρώτη) μέσα σε ένα πλαίσιο σεβασμού τόσο προς την πρώτη ύλη (τον συγγραφέα) όσο και προς τους καλλιτέχνες συνδημιουργούς και να έλξω στο θέατρο ακόμα και θεατές που πιστεύουν πως δεν τους αρέσει η συγκεκριμένη τέχνη. Θεωρώ ότι δεν υπάρχει μη-θεατρόφιλο κοινό, όπως δεν υπάρχει και μη-μουσικόφιλο. Κάποια μουσική θα σου αρέσει, υπάρχουν πολλά είδη. Το ίδιο συμβαίνει και με το θέατρο. Κάποιο είδος θεάτρου θα σε έλξει, θα σε μαγνητίσει, θα κατορθώσει να σε μετατοπίσει, να σε εξελίξει και τότε θα συμβούν πολύ όμορφα πράγματα τόσο ατομικά όσο και συλλογικά.
Για την ακρίβεια το σχολείο το έχει ιδρύσει ο καλός μου φίλος, Θεόδωρος, που είναι από την Ουγκάντα και του αξίζουν πράγματι συγχαρητήρια για την πρωτοβουλία. Εγώ ουσιαστικά βοηθάω τη συγκεκριμένη δράση από το 2011 που τον γνώρισα, μέσω οικονομικής στήριξης (χορηγία), αλλά και μέσω του δικτύου της A PRIORI προσπαθώντας να λαμβάνουμε όσο δυνατόν μεγαλύτερη στήριξη από ανάδοχους γονείς και δωρεές. Η παραμικρή βοήθεια είναι σημαντική για τα ορφανά παιδιά της Ουγκάντα τα οποία συχνά καλούνται να επιζήσουν κάτω από άθλιες συνθήκες, οπότε όποιος θα ήθελε να μάθει περισσότερα γι’ αυτή την αφιλοκερδή δράση μας, μπορεί να επισκεφθεί το site μας: Φιλανθρωπική Δράση Ουγκάντα | A PRIORI – Theatre for a Cause (a-priori.gr)
Οι 12 Ένορκοι – η sold out παράσταση που φέρει τη δική σας σκηνοθεσία – ανεβαίνει για 8η χρονιά φέτος στο θέατρο. Πού πιστεύετε πως βασίζει την επιτυχία της αυτή και τι έχει να πει στο σήμερα σαν έργο;Το έργο του Ρέτζιναλντ Ρόουζ παραμένει δυστυχώς διαχρονικό και πέρα από τον ρατσισμό, τον φασισμό και την προκατάληψη, θίγει ένα και πολύ επίκαιρο θέμα. Το πόσο εύκολα καταδικάζουμε τον συνάνθρωπό μας. Χωρίς δεύτερη σκέψη «τραβάμε τον μοχλό της ηλεκτρικής καρέκλας» και πείθουμε τον εαυτό μας ότι αφού το κάνουν οι πολλοί είναι αυτομάτως και το σωστό. Αρετές όμως όπως η ηθική, η αλληλεγγύη, η συγχώρεση και η δικαιοσύνη δεν καθορίζονται από την ποσότητα.
Μου αρέσουν οι μαύρες κωμωδίες. Ο λόγος που στο ρεπερτόριο μου όλα αυτά τα χρόνια είναι μόνο η δεύτερη φορά που ασχολούμαι με το είδος, είναι ότι δεν βρίσκω εύκολα μαύρες κωμωδίες που να με αγγίξουν βαθιά όπως συνέβη με το συγκεκριμένο έργο το οποίο μου πρότεινε να διαβάσω ο ηθοποιός Κωνσταντίνος Μουταφτσής ο οποίος παίζει και στην παράσταση. Τον ευχαριστώ γι’ αυτό, γιατί αποτέλεσε το έναυσμα, πέραν του να ασχοληθώ με ένα τόσο όμορφο, γλυκό, συγκινητικό και μεταφυσικό έργο, να συνεργαστώ με τους υπέροχους αυτούς ηθοποιούς με τους οποίους μπήκα στην ίδια τροχιά και συνταξιδεύουμε μέσα στο σύμπαν της Charlotte.
Ποια θέματα πραγματεύεται επί της ουσίας το έργο της Charlotte Jones;Το έργο πραγματεύεται τις ανθρώπινες σχέσεις, αλλά με έναν μοναδικό τρόπο. Μέσα από τη ζωή και από τον θάνατο, αλλά αγγίζοντας παράλληλα φυσικές και μεταφυσικές αναζητήσεις.
Εσείς τι είναι αυτό που επιθυμούσατε εξαρχής να αναδείξετε μέσα από τη δική σας σκηνοθετική προσέγγιση;Δύσκολα βρίσκω τον απαιτούμενο για μένα πνευματικό πλούτο σε θεατρικά κείμενα, γι’ αυτό και πολλές φορές διασκευάζω για το θέατρο νουβέλες και μυθιστορήματα. Στην προκειμένη περίπτωση όμως, το έργο της Charlotte με κάλυψε και θέλησα μέσα από τη σκηνοθετική προσέγγιση να βρω την ουσία του και να καταφέρω να την αναδείξω.
Στη δύναμη της Αγάπης. Αυτό πραγματεύεται στην ουσία του το έργο. Η Αγάπη είναι η μεγαλύτερη δύναμη που κατορθώνει να θεραπεύσει, να αναγεννήσει και να αναστήσει. Αυτό μάς δείχνει ξεκάθαρα στο τέλος του έργου της η συγγραφέας.
Έχετε κάποιο αγαπημένο απόσπασμα από το κείμενο;Όλα αυτά τα σύμπαντα στα οποία έχω βουτήξει τα τελευταία χρόνια που ασχολούμαι με το θέατρο, μου έχουν δημιουργήσει έναν νέο κόσμο και νιώθω ευλογημένη γι’ αυτό.
Ευτυχώς είναι πολλά τα αποσπάσματα που μου αρέσουν στο κείμενο αυτό. Ένα από αυτά είναι στο φινάλε του έργου, όπου ο ήρωάς μας, ο Φήλιξ, αστροφυσικός στο επάγγελμα, κρατάει την τεφροδόχο με τις στάχτες του πατέρα του και ελευθερώνοντάς τις, λέει «Ελευθερώνω τον πατέρα μου στο διάστημα. Μέσα από μια μαύρη τρύπα. Στην κατάσταση της μοναδικότητας. Σκόνη σε αθάνατη σκόνη. Σε ένα νέο σύμπαν όπου ρέει μέλι και αγάπη, αιώνια».
Υπήρξε κάτι που ανακαλύψατε σε σχέση με το έργο, τον εαυτό σας ή και την εποχή μας, κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας;Με κάθε ενασχόληση μου με ένα κείμενο (μετάφραση, δραματουργία, σκηνοθεσία) ανοίγεται ένα νέο σύμπαν στο οποίο μέσα βουτάω και χάνομαι. Εκεί ανακαλύπτω πράγματα για μένα, για την ανθρωπότητα, για την πλάση, για την ύπαρξη, για την ζωή, για την αθανασία, για την Αγάπη. Όλα αυτά τα σύμπαντα στα οποία έχω βουτήξει τα τελευταία χρόνια που ασχολούμαι με το θέατρο, μου έχουν δημιουργήσει έναν νέο κόσμο και νιώθω ευλογημένη γι’ αυτό.
Με τι συναισθήματα θα θέλατε να φεύγει ο θεατής από την παράσταση;Να φύγει όπως ακριβώς φεύγει, με υγρά μάτια μετά από πολύ γέλιο.
Πρόσφατα η κυβέρνηση παγίωσε μια εντελώς νέα πραγματικότητα, προχωρώντας στην απόφαση της υποβάθμισης των πτυχίων των ηθοποιών και εξισώνοντάς τα με απολυτήριο του Λυκείου ανοίγοντας έτσι διάπλατα τον δρόμο για την ίδρυση ιδιωτικών κολεγίων – δραματικών σχολών. Πώς βλέπετε εσείς αυτή την απόφαση;Το θέατρο και οι άνθρωποί του χρειάζονται αναγνώριση και στήριξη. Η τέχνη του θεάτρου και κάθε μορφή τέχνης είναι ιερή και οι δημιουργοί τελούν λειτούργημα μέσω αυτής. Προσφέρουν κομμάτια του εαυτού τους στον κόσμο και ως αντάλλαγμα, το λιγότερο που τους οφείλουμε, είναι η αναγνώριση αυτής της θυσίας τους και ο σεβασμός.
Είστε αισιόδοξη; Πιστεύετε ότι θα έρθει κάποια στιγμή που τα πράγματα θα είναι καλύτερα στο θέατρο που τα τελευταία χρόνια δεν σταματάει να μετρά πληγές;Πιστεύω κι επιλέγω να πιστεύω στην καθαρότητα, την συλλογικότητα και το καθαρό πνεύμα των ανθρώπων της τέχνης του θεάτρου.
Το θέατρο και κάθε μορφή τέχνης είναι όπλο και είναι και ασπίδα. Το θέατρο δεν μετρά πληγές, δεν βάλλεται. Οι άνθρωποί του δυστυχώς πληγώνονται και χάνουν το κουράγιο και τη δύναμή τους. Όμως είμαι αισιόδοξη, ναι. Πιστεύω κι επιλέγω να πιστεύω στην καθαρότητα, την συλλογικότητα και το καθαρό πνεύμα των ανθρώπων της τέχνης του θεάτρου.
Υπάρχει κάτι άλλο που ετοιμάζετε και θα θέλατε να το μοιραστείτε μαζί μας;Βρίσκομαι σε συζητήσεις για τη νέα σεζόν αλλά ακόμα δεν είναι κάτι οριστικό. Όμως, όπως κάθε φορά, ότι νέο δημιουργήσουμε με την όμορφη ομάδα μου, με την Χριστίνα Φωτεινάκη (κινησιολόγος), τον Γιάννη Οικονόμου (μουσικός), την Μαρία Φιλίππου (σκηνογράφος), την Μαντώ Ψυχουντάκη (ενδυματολόγος) και τον Αργύρη Θέο (φωτιστής), θα είναι κάτι που θα βγαίνει κατευθείαν από τις ψυχές μας και θα δώσουμε όλο μας τον εαυτό.
Η Κωνσταντίνα Νικολαΐδη σκηνοθετεί την παράσταση «Άκρως Συμπαντικό» στο Σύγχρονο Θέατρο. (Παραστάσεις: Τετάρτη 18:00, Πέμπτη 21:00, Σάββατο και Κυριακή 18:00).
Παράλληλα, υπογράφει τη σκηνοθεσία της παράστασης «Οι 12 Ένορκοι» που ανεβαίνει για 8η χρονιά (Παραστάσεις: Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 21:30 και Κυριακή στις 18:00) και της παράστασης «Ο θάνατος του Ιβάν Ίλιτς» (Παραστάσεις: Κάθε Δευτέρα στις 18:00) – και οι δύο στο Θέατρο Αλκμήνη.
Τέλος, σκηνοθετεί την παράσταση «Όλιβερ Τουίστ» που παρουσιάζεται στο «Θέατρον» του Κέντρου Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος». (Παραστάσεις: Κάθε Σάββατο στις 14:30 και Κυριακή στις 11:30).