Ποια θα είναι τα επόμενα βήματα των καλλιτεχνών

Χωρίς να εξαγγείλουν άμεση απεργιακή κινητοποίηση, αλλά αφήνοντας σαφείς αιχμές για την ομαλή τέλεση ή αν χρειαστεί την αναστολή του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, έληξε χθες η Γενική Συνέλευση του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών.

Η απόφαση λήφθηκε κατά πλειοψηφία, αφού άλλες παρατάξεις – η Ανατρεπτική Συσπείρωση Ηθοποιών και η Συνέλευση Αγωνιζόμενων Ηθοποιών – εισηγήθηκαν την κλιμάκωση των απεργιακών κινητοποιήσεων με τριήμερη απεργία για τις 25, 26 και 27 Φεβρουαρίου• πρόταση που τελικά δεν υιοθετήθηκε, με την αντιπολίτευση ν’ αφήνει αιχμές για «προσπάθεια αποκλιμάκωσης του αγώνα».

Ήταν η πρώτη συνέλευση του σώματος μετά τον κυβερνητικό ελιγμό της Κοινής Υπουργικής Απόφασης – αντί της δέσμευσης για νομοθετική ρύθμιση του ΠΔ 85/2022, η οποία και προκάλεσε την απόρριψη των καλλιτεχνικών σωματείων και οδήγησε στην συνέχιση των διεκδικήσεων τους.

Στη διάρκεια της συνέλευσης, η Πανελλήνια Ένωση Θεάτρου (ΠΕΘ) έκανε γραπτή παρέμβαση, προσπαθώντας να αποτρέψει την λήψη αποφάσεων σχετικών με απεργιακή κινητοποίηση. Προβάλλοντας ως κεντρικό επιχείρημα την επικείμενη υπογραφή συλλογικής σύμβασης και πως «ο διάλογος αυτός σε τίποτα δεν θα επηρεαστεί από το επίμαχο Προεδρικό Διάταγμα», το ΔΣ της ΠΕΘ εξέφρασε επιφυλάξεις «για πιθανές μελλοντικές κινητοποιήσεις, που θα ματαιώσουν παραστάσεις. Τα αιτήματά σας δεν απευθύνονται σε εμάς, με την ιδιότητα του εργοδότη, αλλά στην Πολιτεία. Φαίνεται από τις εξελίξεις ότι η κυβερνητική βούληση έχει εξαντληθεί. Αντιστοίχως, έχουν εξαντληθεί και οι δικές μας δυνατότητες αποτελεσματικών παρεμβάσεων. Εξάλλου, διανύουμε προεκλογική περίοδο, συνθήκη που δεν μας επιτρέπει να ελπίζουμε πλέον σε άμεση ουσιαστική λύση του προβλήματος. Ήδη, το ζήτημα έχει τεθεί έντονα και οι αγώνες σας είναι παρακαταθήκη για την όποια επόμενη κυβέρνηση. Συνεπώς, πιθανές νέες απεργιακές κινητοποιήσεις μοιάζουν πλέον αναποτελεσματικές» ανέφεραν συγκεκριμένα αφού «το κλείσιμο των θεάτρων δεν συγκινεί ούτε πιέζει την κυβέρνηση. Αναλογιστείτε ότι ένα κλειστό θέατρο είναι λιγότερο ‘επικίνδυνο’ στις εξουσίες από ένα ανοιχτό θέατρο. Αυτό ίσχυε και θα ισχύει πάντοτε. Όπως ισχύει πάντοτε και το γεγονός ότι χωρίς θεατές δεν υπάρχει θέατρο. Και πόσο δίκαιο είναι να πληρώσει η ελεύθερη θεατρική αγορά τις κυβερνητικές αστοχίες και ευθύνες;» τόνιζαν.

@Σίσσυ Σουβατζόγλου

Η επιστολή της ΠΕΘ δεν ήταν η μόνη παρέμβαση κατά στη διάρκεια της συνέλευσης, καθώς ο υφυπουργός Πολιτισμού Νικόλας Γιατρομανωλάκης – σε άλλο κλίμα ωστόσο – επιχείρησε να απαντήσει στην Πανελλήνια Ομοσπονδία Θεάματος και Ακροάματος (ΠΟΘΑ). Η παρέμβαση του αναφερόταν στο περιεχόμενο της συνάντησης που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου στις 15 Φεβρουαρίου 2023, δηλώνοντας πως η συζήτηση «εστίαζε επί μακρόν στο μισθολογικό ζήτημα και στον διάλογο που ακολούθησε συμφωνήθηκε και από τις δύο πλευρές η κυβέρνηση να υποβάλει πρόταση επ’ αυτού».

Σε μια δισέλιδη, επιστολή, ο κ. Γιατρομανωλάκης διέψευδε, εν ολίγοις, τους εκπροσώπους των καλλιτεχνικών σωματείων λέγοντας πως «το αίτημα της συνάντησης ήταν μισθολογικού χαρακτήρα και πως η προτεινόμενη ΚΥΑ απαντάει σε αυτό, στη μισθολογική εξίσωση» παραπέμποντας σε επόμενες κινήσεις της κυβέρνησης (αν και εφόσον εκλεγεί ασφαλώς) για την επίλυση των ακαδημαϊκών ζητημάτων που έχουν προκύψει.

@Σίσσυ Σουβατζόγλου

Με τα αιτήματα των καλλιτεχνών να παραμένουν ανοιχτά και ανικανοποίητα, οι κινητοποιήσεις συνεχίζονται με κάθε τρόπο. Μετά την προχθεσινή μεγάλη συναυλία που δόθηκε έξω από το, υπό κατάληψη, Rex, άρχισαν να φτάνουν ανταποκρίσεις από την Ευρώπη για τον αντίκτυπο των εγχώριων κινητοποιήσεων. Ο ηθοποιός Αργύρης Ξάφης στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Βερολίνου, όπου και συμμετέχει, ανάρτησε για μερικά λεπτά πανό με το σύνθημα «Stop killing culture in Greece». Νωρίτερα, στην συνέντευξη τύπου της ταινίας «Music» της Άνγκελα Σάνελεκ αναφέρθηκε στην υποβάθμιση του ελληνικού πολιτισμού, ζητώντας από τους παριστάμενους δημοσιογράφους να διεθνοποιήσουν το ζήτημα.

Την ίδια ώρα, οι επαφές των σπουδαστών με συναδέλφους τους και θεσμούς στην Ευρώπη, αποδίδουν καρπούς. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Σαουμπίνε, Τόμας Οστερμάγιερ και τακτικός επισκέπτης του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου δηλώνει σε μήνυμα του πως θεωρεί ως «εχθρική πράξη για τον ελληνικό πολιτισμό και για το σύνολο του ευρωπαϊκού θεατρικού τοπίου» την υποβάθμιση των πτυχίων των δραματικών σχολών. Ο Οστερμάγιερ τονίζει πως οι κυβερνητικές ενέργειες αυτές δεν πρέπει να γίνουν αποδεκτές πως η κοινότητα των σπουδαστών και των καθηγητών που παραιτήθηκαν «έχουν την απόλυτη στήριξη του».

Την ίδια ώρα, φοιτητές του τμήματος θεατρικών σπουδών του Πανεπιστημίου της Σορβόννης, προχώρησαν σε μια φορτισμένη επιστολή προς τους ‘Ελληνες σπουδαστές δραματικών σχολών. «Ως φοιτητές/ιες θεατρικών σπουδών (ορισμένοι/ες ανάμεσά μας για περισσότερο από τέσσερα χρόνια), σας εκφράζουμε την αμέριστη εκτίμησή μας και τον ειλικρινή θαυμασμό μας, για το κουράγιο και το πάθος σας. Ζούμε σε μία εποχή όπου πολύ συχνά η τέχνη υποτιμάται, πράγμα παράδοξο όταν αναλογιζόμαστε ότι η τέχνη διευρύνει το πνεύμα και την ψυχή των ανθρώπων, αλλά και χρησιμοποιείται ως θεραπεία. Η δημιουργία τέχνης δεν αφορά μόνο τους καλλιτέχνες, αλλά όλους τους ανθρώπους» αναφέρουν. Σε άλλο σημείο της επιστολής υπογραμμίζουν πως «από την πρώτη ακαδημαϊκή χρονιά του Προπτυχιακού μας, παρακολουθούμε και δίνουμε εξετάσεις πάνω στην αρχαία ελληνική τραγωδία και την κωμωδία, μελετούμε την “Ποιητική” του Αριστοτέλη και μας εξέπληξε το γεγονός ότι όλος αυτός ο πόλεμος ενάντια στον τομέα της τέχνης λαμβάνει χώρα στην Ελλάδα, τη χώρα γέννησης του Θεάτρου… Ο Olivier Neveux στο βιβλίο του “Contre un théâtre politique” μας θυμίζει ότι το πολιτικό θέατρο δεν είναι το θέατρο που αλλάζει τον κόσμο, αλλά το θέατρο που έχει την ελπίδα ότι μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Για εμάς λοιπόν, το Ελληνικό θέατρο, από σήμερα, θα έχει μια ακόμη πιο βαθιά πολιτική υπόσταση».

Εντός Ελλάδος, θέση πήραν και οι επικεφαλής του διδακτικού προσωπικού του Ωδείου Αθηνών (Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης, Διευθυντής της Δραματικής Σχολής / Λίλα Ζαφειροπούλου, Διευθύντρια της Σχολής Χορού / Όλγα Καλογρηάδου, Διευθύντρια Καλλιτεχνικών Σπουδών και Εκδηλώσεων / Δημήτρης Μαρίνος, Διοικητικός Διευθυντής και Διευθυντής του Κολλεγίου Μουσικής / Φίλιππος Τσαλαχούρης, Διευθυντής των Μουσικών Σχολών / Νίκος Τσούχλος, Πρόεδρος Δ.Σ.). με ανακοίνωση τους όπου τονίζουν πως «στο πεδίο των καλλιτεχνικών σπουδών τα πράγματα είναι εξαιρετικά απλά, και θεμελιώνονται με απόλυτη σαφήνεια στο Σύνταγμα της χώρας, το οποίο, στο άρθρο 16 παρ. 7 ορίζει ότι η επαγγελματική και κάθε άλλη ειδική εκπαίδευση (όπως η καλλιτεχνική) παρέχεται από σχολές ανώτερης βαθμίδας {…}. Ακούμε σήμερα ότι ολόκληρη η ανώτερη αυτή βαθμίδα που προβλέπεται από το Σύνταγμα έχει καταργηθεί μαζί με τα ΤΕΙ, αλλά περιμένουμε ακόμα να πληροφορηθούμε σε ποια ακριβώς συνταγματική αναθεώρηση εμπεριέχεται η εν λόγω κατάργηση. Διαβάζουμε με προσοχή τις πρόσφατες κυβερνητικές εξαγγελίες, {…} χωρίς ακόμα να προσεγγίζεται η καρδιά του ζητήματος. Δεν είναι άλλη από την ακατανόητη επιμονή στη θεσμική καθαίρεση των καλλιτεχνικών τίτλων από το συνταγματικά προβλεπόμενο ανώτερο επίπεδο στο επίπεδο των λυκειακών σπουδών, που εξελήφθη από σπουδαστές και διδάσκοντες ως ευθέως προσβλητική – μια εμμονή που συντηρεί πολλά πρακτικά προβλήματα, ενώ λειτουργεί ως ισχυρό σύμβολο μιας θεσμικής απαξίωσης που εξοργίζει και συσπειρώνει» εξηγούν και παραπέμπουν προς επίλυση στα σύγχρονα δεδομένα της, συνταγματικά κατοχυρωμένης έννοιας των ανώτερων σπουδών στα καλλιτεχνικά αντικείμενα, λαμβανομένου σοβαρά υπόψη του ισχύοντος Ευρωπαϊκού ρυθμιστικού πλαισίου.

Πάντως, παρά την απεργιακή αποκλιμάκωση, οι φοιτητικές καταλήψεις συνεχίζονται με το Εθνικό Θέατρο να παραμένει κλειστό για τρίτη συνεχόμενη εβδομάδα, ενώ για την Πέμπτη 23/2/2023 και ώρα 12:00 μμ. στα Προπύλαια, προγραμματίζεται κινητοποίηση που οργανώνει το σπουδαστικό σώμα των καλλιτεχνικών σχολών με τη συμμετοχή της ΠΟΘΑ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Θεάματος Ακροάματος).