Onassis Dance Days: Οι γυναίκες στη σκηνή

Η Χαρά Κότσαλη, η Ξένια Κογχυλάκη, η Έλενα Αντωνίου και η Νεφέλη Αστερίου καταπιάνονται με διαφορετικές προβληματικές που τροφοδοτεί το γυναικείο σώμα και τα έμφυλα στερεότυπα: Από την υπερσεξουαλικοποίηση του στριπτίζ έως το φαινόμενο της δαιμονισμένης γυναίκας (και το εξορκισμό της από άνδρα).

Κι από την κριτική στάση απέναντι στο χορό του headbaging (ταυτισμένου με το ανδρικό σώμα) έως τα ζωϊκής προέλευσης στερεότυπα που αποδίδονται στις γυναίκες, ανάλογα με το σωματότυπο τους. Οι τέσσερις Ελληνίδες δημιουργοί που συνθέτουν τον φετινό προγραμματισμό – μαζί με την Αργεντινή Μαρίνα Οτέρο – μιλούν για τις απόπειρες ελέγχου και κριτικής στα γυναικεία σώματα, πριν μετουσιώσουν τον λόγο τους σε έργο.

@Mάρθα Βλάχου

Μια old school πρακτική αρρενωπότητας, το headbanging, το ρυθμικό κούνημα του κεφαλιού ενός μακρυμάλλη άνδρα – που ακούει ροκ και μέταλ μουσική – φέρνει την Κογχυλάκη στη σκηνή. Μαζί με την Λουίζα Φερντάντα Αλφόνσο επιχειρούν ένα ντουέτο που αμφισβητεί και δονεί τις διαμορφωμένες ιεραρχίες. Η δημιουργός του, λοιπόν, καταφάσκει ως προς το γεγονός πως το σώμα μιας χορεύτριας είναι εργαλείο στο δημόσιο κοινωνικό διάλογο: «Η φύση του χορού είναι ότι χρησιμοποιεί το σώμα ως το βασικό εργαλείο έκφρασης και επικοινωνίας. Όταν μιλάμε για ένα άτομο το οποίο εργάζεται στον τομέα του χορού, το σώμα του γίνεται αναπόφευκτα ένα πεδίο διαπραγμάτευσης. Τόσο εν ώρα έκθεσης-παράστασης όσο και εν ώρα καθημερινής εργασίας-πρόβας. Και αυτό είναι τόσο το προνόμιο του χορού, όσο και το μειονέκτημά του. Το να προτάσσει ένα άτομο το σώμα του ως εργαλείο στο δημόσιο διάλογο μπορεί να δρα ως μέσο χειραφέτησης και αντίστασης στο εκάστοτε κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο – αλλά το ερώτημα είναι με τι απώλειες. Γιατί είναι αρκετά απαιτητικό για οποιοδήποτε σώμα, να έρχεται αντιμέτωπο με συγκεκριμένα αισθητικά κριτήρια σε σχέση με την εικόνα του, με κοινωνικά στερεότυπα σχετικά με το τι σημαίνει να ανήκει ή με παρεμβατικές συμπεριφορές με πρόσχημα την τέχνη».

Η αφετηρία της Ξένιας Κογχυλάκη για το «Bang Bang Bodies», τόσο ως χορεύτριας όσο και ως δημιουργού, ήταν να καταπιαστεί με διάφορες έννοιες της ενσώματης μνήμης, της κοινωνικής εκτόνωσης, της συλλογικότητας και του τι σημαίνει για το σώμα να «ανήκει». Δεν εστίασε, δηλαδή, απαραίτητα στο έμφυλο ζήτημα ή σε μια φεμινιστική ματιά. «Απλώς δεν αγνοώ το γεγονός ότι είμαστε δύο γυναικεία σώματα πάνω στη σκηνή. Κάτι που, από μόνο του, δεν αρκεί να με κάνει να λειτουργώ φεμινιστικά. Αυτό είναι κάτι που θέλει πρόθεση, είναι μία θέση».

Το να προτάσσει ένα άτομο το σώμα του ως εργαλείο στο δημόσιο διάλογο μπορεί να δρα ως μέσο χειραφέτησης και αντίστασης στο εκάστοτε κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο

Εκπροσωπώντας μοιραία την νεότερη γενιά των γυναικών στην Ελλάδα, πως πιστεύει ότι μια νέα γυναίκα αντιλαμβάνεται το σώμα της σήμερα, σε αντίθεση με την κυρίαρχη αντίληψη; Η Ξένια Κογχυλάκη τονίζει πως έχει σημασία να προσδιορίσουμε τι σημαίνει αυτός ο όρος: Νέα, Ελληνίδα, γυναίκα. «Ποια άτομα αυτό συμπεριλαμβάνει;» αναρωτιέται. «Το πως αντιλαμβάνεται κάποια θηλυκότητα το σώμα της σήμερα έχει να κάνει με πολλούς παράγοντες και είναι αποτέλεσμα πολλαπλά βιωμένων ανισοτήτων. Πέρα, δηλαδή από την εθνικότητα και την ηλικία, υπάρχουν διακρίσεις που έχουν να κάνουν με την οικονομική και κοινωνική θέση, τη σωματική ικανότητα, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, και άλλα πολλά, οι οποίες βιώνονται με διαφορετικό τρόπο από την κάθε μία. Υπάρχουν, δηλαδή, ‘νέες Ελληνίδες γυναίκες’ που αντιλαμβάνονται το σώμα τους περισσότερο προνομιούχα από άλλες ‘νέες Ελληνίδες γυναίκες’. Σχετικά με την κυρίαρχη αντίληψη είναι σημαντικό να προσδιορίσουμε και το πλαίσιο μέσα στο οποίο παράγεται. Δηλαδή, αλλιώς, αντιμετωπίζεται μία θηλυκότητα στην Αθήνα και αλλιώς στην ελληνική επαρχία ή στο χωριό. Πράγματι, έχουν γίνει αγώνες και έχουν κερδηθεί πολλά το τελευταίο καιρό με κινήματα όπως το #ΜeΤoo, με βασική κατάκτηση τον χώρο για δημόσιο διάλογο. Παρόλα αυτά, υπάρχουν ακόμα κοινωνικά συμπτώματα μη ανεκτικότητας και διακρίσεων, τα οποία είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιων δομών, για την ανατροπή των οποίων χρειάζεται ακόμα προσωπική και συλλογική δουλειά» απαντά.

Ανήκει δε στην ίδια γενιά που βιώνει μια υποτίμηση του Χορού, πάντα σε μια ευρύτερη συνθήκη υποτίμηση της Τέχνης – κατάσταση που έχει γιγαντωθεί τα τελευταία χρόνια με αποκορύφωμα το ΠΔ 85. «Να πω για τα πτυχία μας που είναι ισότιμα με απολυτήρια λυκείου; Να πω για το μειωμένο προϋπολογισμό των φετινών κρατικών επιχορηγήσεων στο χορό; Να πω για το ότι δεν υπάρχει δημόσιο πανεπιστήμιο χορού;» ρωτάει ακαδημαϊκά. «Τα θεσμικά και συστημικά κενά είναι πράγματι πολλά. Και έχουν να κάνουν με την απουσία δομών, με την έλλειψη έρευνας στον κλάδο του χορού, με την αδυναμία του χορού να συσχετιστεί με άλλα επιστημονικά και καλλιτεχνικά πεδία. Παρόλα αυτά, το σίγουρο είναι ότι όσο υπάρχει αυτή η συνολική υποτίμηση, τόσο δημιουργείται συσπείρωση της εγχώριας χορευτικής κοινότητας, τόσο αναπτύσσονται πρακτικές αλληλοϋποστήριξης και διευρύνεται ο δημόσιος διάλογος. Κάτι που είναι χαρακτηριστικό αυτών των ημερών, και προσωπικά λειτουργεί ως ένα διαρκές κίνητρο».
«Bang Bang Bodies»: Πέμπτη 2 (19:30 ), Παρασκευή 3 Μαρτίου (17:30) – Μικρή Σκηνή της Στέγης.

@Στέλιος Καλλινίκου

Η κουλτούρα του στριπτίζ – κατ΄εξοχήν συνδεδεμένη με το γυναικείο σώμα – απασχολεί την Έλενα Αντωνίου που σ’ ένα σόλο υπερσεξουαλικοποιεί το σώμα της, εμφατικά και προβοκατόρικα. Πώς νιώθει, καθώς χρησιμοποιεί το σώμα της ως μια δήλωση στο δημόσιο διάλογο; «Όταν προτάσσω το σώμα μου ως εργαλείο για να μιλήσω για θέματα όπως η βία εναντίον των γυναικών, οι γυναικοκτονίες και για το πως γενικά ορίζει τις ζωές μας η πατριαρχία, τότε ναι είναι και δύσκολο, απαιτητικό και επίπονο. Ταυτόχρονα είναι και κάπως λυτρωτικό γιατί υπάρχει το μοίρασμα, το βλέμμα, η επικοινωνία, γιατί το δικό μου τραύμα μπορεί να είναι και δικό σου, γιατί στο δικό μου σώμα μπορεί να αναγνωρίσεις κάτι από το δικό σου, γιατί το προσωπικό μου τοπίο μπορεί να είναι συλλογικό τοπίο. Επίσης, είναι ένας τρόπος να ειπωθούν τα πράγματα. Γιατί πρέπει να ειπωθούν χωρίς φόβο. Ο δικός μου τρόπος είναι αυτός. Το σώμα μου» λέει χωρίς περιστροφές.

Αν, λοιπόν, η δουλειά της χορεύτριας εντατικοποιεί και την συναίσθηση για το το σώμα της, σίγουρα εισπράττει και τα vibes της πατριαρχικής αντίληψης για το γυναικείο σώμα «μέσα από το male gaze». «Και δεν εννοώ μόνο το πως μας βλέπουν οι άντρες. Κι εμείς οι γυναίκες βλέπουμε και κρίνουμε τα σώματα μας μέσα από αυτό το βλέμμα, γιατί η κοινωνία που ζούμε μόνο αυτό το βλέμμα μας έμαθε· όλα φιλτράρονται μέσα από το αρσενικό βλέμμα. Για παράδειγμα, η απενοχοποίηση της γυναικείας απόλαυσης, το να αποδεχτεί μια γυναίκα τον σεξουαλικό της εαυτό – όχι μόνο μέσα από τα μάτια ενός άντρα – αλλά επειδή εκείνη το επιλέγει, εκείνη το απολαμβάνει, χωρίς να πρέπει να δικαιολογηθεί σε κανένα και τίποτα» σχολιάζει, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν διαπιστώνει και σταδιακές μετακινήσεις. «Παρατηρώντας τα σώματα άλλων γυναικών αλλά και το δικό μου σώμα, νιώθω πως είναι πιο έντονη από ποτέ η αίσθηση ότι το σώμα μας είναι ο τόπος μας. Όσο λιγότερο μας νοιάζει για το πως αντιμετωπίζει το σώμα μας η κυρίαρχη αντίληψη, τόσο η κυρίαρχη αντίληψη αποδυναμώνεται, και όσο αποδυναμώνεται τόσο πιο εύκολα θα αλλάξει. Όπου κυρίαρχη αντίληψη, βάλε πατριαρχική αντίληψη».

Όσο λιγότερο μας νοιάζει για το πως αντιμετωπίζει το σώμα μας η κυρίαρχη αντίληψη, τόσο η κυρίαρχη αντίληψη αποδυναμώνεται, και όσο αποδυναμώνεται τόσο πιο εύκολα θα αλλάξει

Δυσκολεύεται – και το δηλώνει – όταν στη συζήτηση μπαίνει και η σκέψη πως μια χορεύτρια, μια γυναίκα δηλαδή, κάνει μια φεμινιστική δήλωση άμα τη εμφανίσει της στη σκηνή. Πόσο, μάλλον, όταν καλείται να υπονομεύσει το στριπτίζ. «Μοιράζομαι το σώμα μου στο τώρα, μέσα από το τραύμα αλλά και μέσα από την απόλαυση. Αν αυτό είναι πληροφορία για οποιαδήποτε άλλη γυναίκα, για οποιοδήποτε άλλο άνθρωπο, τότε ναι, υπάρχει φεμινιστική ματιά στον τρόπο που λειτουργεί μια χορεύτρια/άνθρωπος» καταλήγει.

Η Έλενα Αντωνίου, παρότι έχει γεννηθεί και μεγαλώσει στην Κύπρο – με σπουδές χορού στην Ελλάδα – μεταφέρει μια παρόμοια εμπειρία για την υποβάθμιση της χορευτικής τέχνης και στην πατρίδα της. «Στην Κύπρο υπάρχουν προγράμματα και δομές που στηρίζουν την Τέχνη του Χορού – και μέσα από αυτά τα προγράμματα είχα την ευκαιρία να δημιουργήσω το έργο που θα παρουσιάσω στη Στέγη. Γίνονται προσπάθειες, δεν θέλω να τα εκμηδενίζω όλα. Αλλά, δυστυχώς, ζω και δημιουργώ σε μια χώρα που ακόμα δεν έχει κατοχυρωθεί το επάγγελμα του καλλιτέχνη. Άρα, δεν μιλάμε απλώς για υποτίμηση, μιλάμε σχεδόν για ανυπαρξία».
«Landscape»: Πέμπτη 2 – Κυριακή 5 Μαρτίου (18:30). Κεντρική Σκηνή της Στέγης

@Πηνελόπη Γερασίμου

Στην ανεπίσημη κοινωνική και θρησκευτική ιστορία, υπάρχουν πολλά παραδείγματα «δαιμονισμένων» γυναικών, γυναικείων σωμάτων που καταλήφθηκαν από άλλα πνεύματα, μιλούσαν με άλλες φωνές, έκαναν ανόσιες πράξεις ως εκτός ευατού. Ποιοι καλούνταν να τις σώσουν – εξορκίσουν (ή ακόμα και να τις καταδικάσουν); Μα οι άνδρες, φυσικά. Η Χαρά Κότσαλη κάνει, επί σκηνής, μια έρευνα για το γυναικείο «κατειλημμένο» σώμα (σε δραματουργία της Δήμητρας Μητροπούλου) σε μια προσπάθεια να προσεγγίσει και τις έμφυλες διαστάσεις του φαινομένου. Το ονομάζει «To be possessed».

Είναι απαιτητική συνθήκη να προτάσσει το σώμα της ως εργαλείο στο δημόσιο διάλογο; Η Κότσαλη εκτιμά πως το πιο απαιτητικό για τις περισσότερες χορεύτριες (αλλά και χορευτές) είναι να διεκδικήσουν το χώρο και τα χρήματα που δεν τους δίνονται για να εργαστούν και να δημιουργήσουν. «Ειδικότερα, όμως, για τις χορεύτριες υπάρχει τεράστια έλλειψη μέριμνας ή έστω έγνοιας για το κομμάτι της μητρότητας. Παρά τις μεγάλες διακηρύξεις, η αποδοχή της μητέρας ή εγκυμονούσας χορεύτριας είναι ακόμα ένα ταμπού στο παραστατικό κομμάτι του χορού. Και ενώ σε πολλές περιπτώσεις μπορεί και να είναι αισθητικά ‘πιασάρικο’ να υπάρχει μια γυναίκα που εγκυμονεί επί σκηνής, στην ουσία των εργασιακών συνθηκών δεν λαμβάνονται καθόλου υπόψιν οι ανάγκες αυτού του σώματος ή αυτού του ρόλου. Και τις περισσότερες φορές αυτό γίνεται άρρητα. Πώς μπορεί μια μητέρα να κάνει πρόβες που ξεπερνούν το δίκαιο και λογικό ωράριο εργασίας; Τι δομές έχουμε φτιάξει για να υποστηρίξουμε αυτές τις γυναίκες πάνω στο πεδίο της εργασίας; Κι ενώ σε άλλους κλάδους έχουν απομείνει κάποιες (ελάχιστες πια είναι η αλήθεια) κατακτήσεις, όπως ορισμένες άδειες και επιδόματα, στον δικό μας κλάδο αυτά ακούγονται επιστημονική φαντασία. Και αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με την απόλυτη επισφάλεια και ευελιξία του εργασιακού μας χώρου, αλλά και με την βαθιά εμπεδωμένη αντίληψη στην τέχνη του χορού ότι πρέπει να υπάρχει διαθεσιμότητα για εργασία άνευ οριοθέτησης προσωπικού χρόνου και χώρου και μια επεισοδιακή κούρσα στην οποία ένα παιδί είναι εμπόδιο» τονίζει.

Μέσα σε μια, ήδη, δυσχεράστατη συνθήκη για τις τέχνες στην Ελλάδα, ο χορός δυστυχώς βρίσκεται σε μια από τις πιο ευάλωτες θέσεις ακόμα και σε σχέση με την αδερφή τέχνη του θέατρου

Η Χαρά Κότσαλη πιστεύει πως ο σύγχρονος χορός και οι πρακτικές γύρω από αυτόν φέρουν τη δυνατότητα μιας διαφορετικής προσέγγισης του σώματος και των ζητημάτων κυριαρχίας και υποεκπροσώπησης, βιοεξουσίας και ταξικής καταπίεσης. Παρόλα αυτά, μια χορεύτρια – μια γυναίκα, δηλαδή, που δουλεύει πάνω στην, σε βάθος, εμπειρία του γυναικείου σώματος – δεν σημαίνει πως γίνεται φορέας φεμινιστικών ιδεών. Εξάλλου, η ίδια εκτιμά πως η ορολογία του φεμινισμού έχει μπει καταχρηστικά σε πολλά πεδία του δημόσιου λόγου. «Μοιάζει να είναι το νέο νόμισμα στην δικαιωματική αγορά που διαμορφώνει ο νεοφιλελεύθερος λόγος. Όλοι αυτοί οι όροι που έχουν μπει με φόρα στην δημοσιολογία – ο φεμινισμός, η οικολογία, τα LGBTQIA+ δικαιώματα – έχουν ιστορία, είναι αποτέλεσμα αγώνων απέναντι στην κυριαρχία που τώρα τα εξαργυρώνει. Έχουν ένα ειδικό φορτίο, το οποίο οφείλουμε να διαφυλάξουμε. Και δεν θα έλεγα ότι καταλαβαίνουμε όλες και όλοι αυτές τι έννοιες με τον ίδιο τρόπο. Οπότε προσωπικά θα απέφευγα να πω ότι υπάρχει καταστατικά μια φεμινιστική ματιά στον τρόπο που λειτουργεί μια χορεύτρια. Δεν είναι κάθε γυναίκα και φεμινίστρια, όπως δεν είναι και κάθε φεμινισμός στ’ αλήθεια φεμινιστικός».

Στη συζήτηση για το πως αισθάνεται ότι μια νέα γυναίκα αντιλαμβάνεται το σώμα της σήμερα, σε μια κοινωνία παραδομένη σε στερεότυπα, καταθέτει την άποψη πως το τρίπτυχο «νέα, γυναίκα και Ελληνίδα» δεν περιγράφει μια ομοιογενή εμπειρία. «Νέα, διευθύντρια σε επιχείρηση με μηνιαίες αποδοχές 2000 ευρώ και ισχυρό κοινωνικό στάτους. Νέα, εργαζόμενη στην καθαριότητα (στην επιχείρηση της παραπάνω νέας) με μηνιαίες αποδοχές 400 ευρώ και τα μισά ένσημα από αυτά που αντιστοιχούν στην εργασία της» λέει δίνοντας ένα παράδειγμα ανομοιογένειας «αφού ο τρόπος που βιώνει η καθεμία το σώμα της στο τέλος της ημέρας, ή όταν θα χρειαστεί ιατρική ή άλλη φροντίδα αυτό το σώμα, είναι τελείως διαφορετικός».

Καθόλου τυχαίο το παράδειγμα της, για τους ανθρώπους δύο ή περισσότερων ταχυτήτων – καθώς το φετινό Φεστιβάλ στη Στέγη συμπίπτει με μια περίοδο που ο καλλιτεχνικός κόσμος της χώρας βρίσκεται σε έναν μαχητικό αναβρασμό με πρωτόγνωρη ορμή και συσπείρωση. «Και είναι γεγονός», σχολιάζει, «πως ο,τιδήποτε και να συμβαίνει αυτή τη στιγμή επικαθορίζεται από αυτή τη συγκλονιστική κινητοποίηση των εργαζομένων και της σπουδαστικής κοινότητας και τις πλατιές συμμαχίες με άλλους εργασιακούς κλάδους και κοινωνικές ομάδες. Οι αντιδράσεις του καλλιτεχνικού κόσμου απέναντι στο προεδρικό διάταγμα 85/2022 κατάφεραν να αναδείξουν ζητήματα που ξεπερνούν το άμεσο σημαντικότατο αίτημα της αναγνώρισης των πτυχίων μας ως Τ.Ε. και αφορούν στη μεγάλη εικόνα της καλλιτεχνικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και την εργασιακή επισφάλεια που έχει γίνει σχεδόν οντολογικό χαρακτηριστικό του τρόπου που δουλεύουμε». Ξεσπώντας για την συστηματική υποβάθμιση του χορού στην Ελλάδα, η Κότσαλη στέκεται στο τοπίο του σύγχρονου ελληνικού χορού που είναι απολύτως παραγνωρισμένος και παραγκωνισμένος: «Μέσα σε μια, ήδη, δυσχεράστατη συνθήκη για τις τέχνες στην Ελλάδα, ο χορός δυστυχώς βρίσκεται σε μια από τις πιο ευάλωτες θέσεις ακόμα και σε σχέση με την αδερφή τέχνη του θέατρου. Δεν θα κουραστούμε να λέμε ότι δεν υπάρχει ούτε μια κρατική σκηνή για το σύγχρονο χορό, δεν υπάρχουν συλλογικές συμβάσεις εργασίας και δεν υπάρχει ούτε ένα Πανεπιστημιακό Τμήμα για το χορό. Είμαστε όλες εγκλωβισμένες ακαδημαϊκά και εργασιακά συνομιλώντας με μια ηγεσία που, αφενός δεν γνωρίζει τίποτα για τον κλάδο μας και αφετέρου, έχει προγραμματικό στόχο να εξαφανίσει την δημόσια παιδεία και συνολικά όποιο ακαδημαϊκό και εργασιακό πεδίο δεν μπορεί να αποτελέσει κομμάτι της αγοράς ή των ιδεολογικών μηχανισμών του κράτους».
«To be possessed»: Σάβατο 4, Κυριακή 5 Μαρτίου (19:30). Μικρή Σκηνή της Στέγης 

@Ανδρέας Σιμόπουλος

Πότε αλόγα, πότε γοργόνα. Άλλοτε φώκια κι άλλοτε γαζέλα. Οι στερεοτυπικές επικλήσεις ζωικών μοντέλων για να περιγράψουν μια γυναίκα – κρίνοντας μόνο από το σωματότυπο της – βοηθούν τη Νεφέλη Αστερίου να κατασκευάσει ένα μακρύ κατάλογο χορευτικών μεταμορφώσεων με τον τίτλο «Bestiaire». «Νομίζω ότι τα σώματα σήμερα – ανεξαρτήτως φυλετικού προσδιορισμού – αποτελούν μέρη ενός φιλελεύθερου καπιταλιστικού συστήματος και άρα υπόκεινται σε κανόνες “αγοραστικής” αξίας, σε ηγεμονικές αντιλήψεις σε σχέση με την δύναμη ή την αδυναμία τους, σε όρους επιτυχίας σε σχέση με τα βιώματα τους» σχολιάζει η χορεύτρια και χορογράφος στην ερώτηση για τις στρεβλώσεις της κυρίαρχης αντίληψης σε σχέση με το γυναικείο σώμα. Και συνεχίζει: «Σκέφτομαι ότι αξίζει, αντί να μιλήσω για το σώμα της νέας γυναίκας, να στρέψω τη ματιά μου στην δυνατότητα του σώματός μου (και των σωμάτων γύρω μου) να ενεργοποιούν τη φαντασία τους στη σύνθεση της ταυτότητας τους. Ο χορός, όπως και ο πόθος και ο έρωτας, επιτρέπει στο φαντασιακό μου να υπάρξει και νιώθω ότι μέσω αυτού διεκδικώ καταφύγια από την κυρίαρχη αντίληψη. Πολύ συχνά, αποτυγχάνω παταγωδώς. Όσο θέτω την ερώτηση για το πόσο δικιά μου είναι η αντίληψη για το σώμα μου, άλλο τόσο αναρωτιέμαι πόσο δικιά μου μπορεί να είναι η φαντασία που γεννιέται από αυτό».

Νομίζω ότι τα σώματα σήμερα αποτελούν μέρη ενός φιλελεύθερου καπιταλιστικού συστήματος και άρα υπόκεινται σε κανόνες “αγοραστικής” αξίας, σε ηγεμονικές αντιλήψεις σε σχέση με την δύναμη ή την αδυναμία τους

Δεν θεωρεί πως μια χορεύτρια κατ’ ανάγκη συμμετέχει στο δημόσιο διάλογο απλώς και μόνο επειδή το σώμα της έχει το προνόμιο της σκηνής. «Η δυνατότητά του σώματος να αποτελεί εργαλείο για το δημόσιο διάλογο είναι άρρηκτα συνδεδεμένη ακριβώς με την αναγνώριση της εργασίας του. Μόνο έτσι μπορεί αρχικά να εμφανιστεί και στη συνέχεια να αποτελέσει σημείο διαλόγου. Σίγουρα, υπάρχουν σώματα που βρίσκονται σε μεγαλύτερη επισφάλεια από το δικό μου, και νομίζω ότι το ενδιαφέρον βρίσκεται στην παρατήρηση των στρατηγικών που αυτά υιοθετούν – ατομικά και συλλογικά – για να γίνονται ορατά, για να καταλαμβάνουν χώρο, για να διεκδικούν. Αυτές τις μέρες βλέπουμε για πρώτη φορά ένα μεγάλο συλλογικό σώμα της καλλιτεχνικής κοινότητας να καταλαμβάνει χώρο και να αντιστέκεται. Από την άλλη, βλέπουμε ότι από πλευράς κράτους η απάντηση σε αυτή τη δύναμη είναι η μαζική (σωματική και όχι μόνο) βία» αναφέρει παραπέμποντας στην τρέχουσα καλλιτεχνική εξέγερση με αφορμή το ΠΔ 85. Βέβαια, η τέχνη του χορού έχει υπάρξει θύμα κακών πολιτιστικών πολιτικών και πριν την ψήφιση του ΠΔ. «Στην Ελλάδα, η συνολικότερη υποτίμηση του χορού μάλλον προέρχεται από την άγνοια του όρου πολιτισμική πολιτική. Δεν υπάρχει πολιτικός σχεδιασμός σχετικά με τις τέχνες γενικότερα και ο τρόπος που διατίθενται οι πόροι για τη σύγχρονη δημιουργία είναι μη βιώσιμος, ούτε οικονομικά ούτε ψυχολογικά. Συνεπώς, διαιωνίζεται μια αίσθηση ότι ο χορός είναι κάτι που συμβαίνει πολύ μακριά, σχεδόν δεν συμβαίνει, και δεν επιτρέπει καμία σύνδεση της χορευτικής δημιουργίας με το κοινό. Νομίζω ότι είναι αρκετά απλό: Όσο δεν υπάρχει πολιτικό ενδιαφέρον και φροντίδα γι’ αυτή την τέχνη, τόσο ο χορός θα δαιμονοποιείται σε κάτι το κενό, το διακοσμητικό, το επιπλέον σε κάποιο “θέαμα” εξίσου υποτιμημένο».
«Bestiaire»: Πέμπτη 2 (17:30) – Παρασκευή 3 Μαρτίου (19:30). Μικρή Σκηνή της Στέγης