Τα Κατά Μάρκον – Μια Ρεμπέτικη Λειτουργία, σε σκηνοθεσία Τάκη Χρυσικάκου στο Θέατρο Τόπος Αλλού

Δυο στην κυριολεξία Άγιοι της Ελληνικής μουσική παράδοσης θα ανέβουν στο θεατρικό σανίδι. Θα ξυπνήσουν έτσι μουσικές μνήμες αλλά και ιστορικές μια που αυτοί οι δύο σηματοδοτούν σημαίνουσες στιγμές της Ελληνικής ιστορίας την οποία και βίωσαν κυριολεκτικά στο πετσί τους αλλά και την τραγούδησαν. Είναι ο  Μάρκος Βαμβακάρης και ο Μιχάλης Γενίτσαρης ανεβαίνουν στη σκηνή του Τόπος Αλλού και μετά το Πάσχα, 21-30 Απριλίου 2023, σε μία ερμηνεία του Τάκη Χρυσικάκου που υπογράφει και την σκηνοθεσία.

Το κείμενο προέκυψε μετά από βαθύτατη ιστορική-μουσικολογική έρευνα, του έγκυρου καθηγητής εθνομουσικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Λάμπρου Λιάβα που εγγυάται και τη μουσική επιμέλεια.

Η θεατρική-μουσική παράσταση με τίτλο Τα «Κατά Μάρκον»… ερευνά και προβάλει τις ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες που γέννησαν την παράδοση του Ρεμπέτικου και προσδιόρισαν το ύφος και το ήθος του. Αφετηρία αποτελούν οι δραματοποιημένες αφηγήσεις δύο από τους κορυφαίους ρεμπέτες, του Μάρκου Βαμβακάρη και του Μιχάλη Γενίτσαρη, από τις αρχές του 20ου αιώνα έως τη δεκαετία του ’60, καθώς και άλλα αντιπροσωπευτικά κείμενα της περιόδου.

Μέσα από τις μνήμες, τις διηγήσεις και τα τραγούδια τους, ξεκινάμε από την παλιά Σύρα του Μάρκου, για να καταλήξουμε στον Πειραιά της εποχής του Μεσοπολέμου, όπου η σμυρναίικη σχολή παραχωρεί τη θέση της στο πειραιώτικο ρεμπέτικο. Σε μιαν εποχή κρίσιμη και μεταβατική για την Ελλάδα, με τους πρόσφυγες και τους εργάτες του λιμανιού να εξωθούνται στο περιθώριο, παρακολουθούμε τη μύησή τους στον κόσμο της «πιάτσας» και τη γεμάτη πάθος κι ένταση ζωή του ρεμπέτη, με την ιδιαίτερη ιδεολογία, τις αξίες και τα σύμβολά της. Κύριο μέσο έκφρασης, επικοινωνίας και σύμβολο ταυτότητας αυτού του κόσμου αποτελούν το τραγούδι, η μουσική και ο χορός, μέσα από τα οποία γίνεται και η αντίστοιχη «μύηση» του θεατή στο ύφος και το ήθος του κλασικού Ρεμπέτικου.

Στον θεατρικό μονόλογο ξεδιπλώνονται ανάγλυφα η ξεχωριστή θέση και ο ρόλος των μουσικών ανάμεσα στους μάγκες, η τελετουργία του καφενείου και του τεκέ, η βιωματική σχέση με το μπουζούκι, η σημειολογία του ζεϊμπέκικου, το κυνηγητό από την αστυνομία, η λογοκρισία και οι εκτοπισμοί από τη δικτατορία του Μεταξά, ο ρόλος της δισκογραφίας, η διαφοροποίηση στην επιτέλεση του ρεμπέτικου μετά τον Πόλεμο με την αστικοποίηση και το πέρασμα στους επώνυμους δεξιοτέχνες-σταρ του τραγουδιού.

Η όλη θεατρική προσέγγιση αποδίδει ιδιαίτερη έμφαση στον «τελετουργικό» χαρακτήρα της επιτέλεσης του Ρεμπέτικου, με τη δομή της παράστασης και τη διαμόρφωση του σκηνικού χώρου να υποβάλλουν την ατμόσφαιρα μιας «λαϊκής Λειτουργίας», όπου «ο Ευαγγελιστής Μάρκος (Βαμβακάρης) συναντά τον Αρχάγγελο Μιχαήλ (Γενίτσαρη)».