Dreamland: Ένα φεστιβάλ πειραματικού και ποιητικού κινηματογράφου στην Ταινιοθήκη

Το φεστιβάλ ονειρικού κινηματογράφου Dreamland θα διεξαχθεί στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος από τις 31 Μαρτίου έως τις 2 Απριλίου.

«Το Dreamland είναι µια επιθυµία, µια παρόρµηση, µια σπίθα. Δηµιουργήθηκε από την ανάγκη να υπάρχει πρόσβαση στον πειραµατικό και ποιητικό κινηµατογράφο στην Αθήνα σε ένα ευρύτερο κοινό, πέρα από αυτό το κοινό που αποκαλούµε «σινεφίλ».

Πιστεύουµε ότι αυτού του είδους οι ταινίες ανοίγουν πύλες σε διαφορετικούς κόσµους, διευρύνοντας έτσι τον τρόπο µε τον οποίο αντιλαµβανόµαστε την πραγµατικότητα και τις δυνατότητές της. Έχει ήδη γίνει µια πολύ καλή αρχή από την Κινηµατογραφική Λέσχη Ανωµαλίας του καλλιτεχνικού χώρου ΛΑΛΑ, όπου το κοινό έχει τη δυνατότητα να δει avant-garde, πειραµατικές και ποιητικές ταινίες, καθώς και εκθέσεις και περφόρµανς. Το Dreamland θέλει να φέρει τέτοιου είδους έργα και στις κινηµατογραφικές αίθουσες.

Η έµπνευση και το έναυσµα για αυτό το φεστιβάλ είναι το έργο του Jack Smith. Το 2009 το Άλεξ Δηµητρίου, εµπνευστ@ του Dreamland, είχε την τύχη να βρίσκεται στο Βερολίνο και να παρακολουθήσει το φεστιβάλ «Live Film! Jack Smith». Αυτό το φεστιβάλ του έδωσε την ευκαιρία να εµβαθύνει στον κόσµο του Jack Smith, να συναντήσει ανθρώπους που τον γνώριζαν και να ακούσει ιστορίες γι’ αυτόν από πρώτο χέρι, καθώς και να δει τη δουλειά ανθρώπων που ενέπνευσε o Smith και να τους ακούσει να µιλούν γι’ αυτόν.

Μας λέει το Άλεξ: «Βλέποντας τις σηµαντικές ταινίες του Jack Smith Flaming Creatures και Normal Love βυθίστηκα στον κόσµο που δηµιουργήθηκε µπροστά µου και το σώµα µου ένιωσε σαν να ήµουν µέρος αυτών των ταινιών, σαν να ήµουν κι εγώ εκεί µέσα. Από τότε ήλπιζα να φέρω κάποτε το έργο του Τζακ Σµιθ στην Αθήνα, στο σινεµά».

Συµπληρωµατικά µε το έργο του Jack Smith, η επιµελητική οµάδα θέλει να παρουσιάσει προγράµµατα ταινιών µικρού αλλά και µεγάλου µήκους, µε παλαιότερα και νεότερα έργα κινηµατογραφιστών που το έργο τους είναι ακόµα αρκετά άγνωστο στην Ελλάδα, ειδικά στο νεανικό κοινό, όπως αυτή των Ulrike Ottinger, Stan Brakhage, Bertrand Mandico, Barbara Hammer, Guy Maddin για να αναφέρουµε µερικούς, αλλά και Ελλήνων κινηµατογραφιστών, όπως η Εύα Στεφανή και ο Filtig. Αυτό θα γίνει σε βάθος χρόνου, και κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ, αλλά και σε προβολές κατά τη διάρκεια του έτους, είτε σε κινηµατογραφικές αίθουσες είτε στο χώρο του ΛΑΛΑ, µιας και το Άλεξ είναι και µέλος της οµάδας που τρέχει το χώρο». 

Το Dreamland είναι ένα self-funded φεστιβάλ, χωρίς εξωτερική χρηµατοδότηση.

«Days», των Ellinor Aurora Aasgaard και Zayne Armstrong

• 21:00 Jack Smith short films, ΗΠΑ, 65’
  Scotch Tape, 1959-62
  Yellow Sequence, 1963-65
  Flaming Creatures, 1962-63

• 19:00 Ticket of No Return της Ulrike Ottinger, Γερµανία 1979, 107’, γερµανικά µε ελληνικούς υπότιτλους
• 21:30 Days των Ellinor Aurora Aasgaard & Zayne Armstrong, Γερµανία 2022, 70’, πολλαπλές γλώσσες µε αγγλικούς υπότιτλους
  Παρουσία των σκηνοθετούντων, θα ακολουθήσει Q&A στα αγγλικά µετά την προβολή
• 23:00 Πάρτυ στο χώρο του ΛΑΛΑ, Δεριγνύ 39, Βικτώρια

• 19:00 Ταινίες µικρού µήκους από Filtig & Veronique Tromokratisch
  Ελλάδα, 2020-2021, 64’
  Trilogy XYZ 45’
  200 Χρόνια Βερονίκ 6’
  Cruella’s TV 12’
• 21:00 Escape from Rented Island: The Lost Paradise of Jack Smith του Jerry Tartaglia, ΗΠΑ 2018, 88’, αγγλικά µε ελληνικούς υπότιτλους

«Flaming Creatures»

Τα µεσάνυχτα της 29ης Απριλίου 1963, η οθόνη του κινηµατογράφου Bleecker Street της Νέας Υόρκης φωτίστηκε µε ονειρικές εικόνες ατόµων µε µακιγιάζ και φορέµατα, λευκά υφάσµατα και ένα ψηλό βάζο γεµάτο µε φτερωτά άνθη, καθώς και αποσπασµατικά πλάνα χειλιών, µατιών, µπλεγµένων άκρων και γεννητικών οργάνων. Οι εικόνες αυτές αποτελούσαν µέρος του «Flaming Creatures», µιας πειραµατικής ταινίας του Jack Smith, η οποία έκανε πρεµιέρα εκείνη τη νύχτα. Η αστυνοµία κλήθηκε και κατέσχεσε την ταινία. Λίγο αργότερα, απαγορεύτηκε σε 22 πολιτείες των ΗΠΑ και τέσσερις χώρες. Τελικά, έπεσε στην αντίληψη του Κογκρέσου και του Ανώτατου Δικαστηρίου, ως µέρος µιας µάχης για τη λογοκρισία που διεξαγόταν τότε στην Αµερική. Οι πολέµιοι και οι υπέρµαχοι πήραν το µέρος τους. Και ο Σµιθ, ο πρωτοπόρος καλλιτέχνης περφόρµανς, ηθοποιός, σκηνοθέτης και φωτογράφος που ήταν σε µεγάλο βαθµό άγνωστος εκτός της underground καλλιτεχνικής σκηνής της Νέας Υόρκης, έγινε ξαφνικά διάσηµος.

Η αντισυµβατική προσέγγιση του Smith στις ταινίες του ήταν εµπνευσµένη από το µελόδραµα και την υπερβολική αίγλη του Χόλιγουντ και των Β-movies, καθώς και από φανταχτερές µορφές περφόρµανς όπως το µπουρλέσκ. Στα «Flaming Creatures», όπως και σε όλα τα έργα του, δεν υπάρχει σταθερή αφήγηση, τα σκηνικά και τα ειδικά εφέ είναι χαµηλής τεχνολογίας και αυτοσχέδια, και τα µη επαγγελµατί@ περφόρµερ αποτελούν το καστ. Γυρισµένο από ψηλά ή από περίεργες και κοντινές γωνίες, το «Flaming Creatures» αποτελείται από χαλαρά συνδεδεµένες βινιέτες γεµάτες χιούµορ, ερωτισµό και βία.

Εξαιτίας αυτών των σκηνών και της DIY, ελεύθερης προσέγγισης του Smith για την παραγωγή του «Flaming Creatures», η ταινία πήγε ενάντια στα πρότυπα τόσο της κοινωνίας όσο και της κινηµατογραφίας -θέτοντας τελικά ένα ριζοσπαστικό νέο παράδειγµα που ενέπνευσε άλλ@ καλλιτέχν@ και κινηµατογραφιστ@. Στη σηµασία της προσθέτει το γεγονός ότι έφερε στο προσκήνιο τη ρευστότητα του φύλου, της σεξουαλικότητας και της ταυτότητας και γιόρτασε την ελεύθερη έκφρασή τους, σε µια εποχή που αυτά γίνονταν αντιληπτά µε πιο άκαµπτους όρους.

Εκείνη, µια γυναίκα εξαίσιας οµορφιάς, κλασικής αξιοπρέπειας και αρµονικών ραφαηλικών αναλογιών, µια γυναίκα που δηµιουργήθηκε όπως καµία άλλη για να γίνει Μήδεια, Μαντόνα, Βεατρίκη, Ιφιγένεια, Ασπασία, αποφάσισε µια ηλιόλουστη χειµωνιάτικη µέρα να εγκαταλείψει τη La Rotonda…

Αγόρασε ένα εισιτήριο χωρίς επιστροφή για το Βερολίνο-Tegel. Ήθελε να ξεχάσει το παρελθόν της, ή µάλλον να το εγκαταλείψει σαν ένα καταδικασµένο σπίτι. Ήθελε να επικεντρώσει όλες τις δυνάµεις της σε ένα πράγµα, σε κάτι δικό της. Η µόνη της επιθυµία ήταν να ακολουθήσει επιτέλους το δικό της πεπρωµένο.

Το Βερολίνο, µια πόλη στην οποία ήταν παντελώς άγνωστη, φαινόταν ακριβώς το κατάλληλο µέρος για να ικανοποιήσει ανενόχλητη το πάθος της. Το πάθος της ήταν το αλκοόλ, ζούσε για να πίνει και έπινε για να ζει, η ζωή µιας πότισσας. Η αποφασιστικότητά της να ζήσει µια ναρκισσιστική, πεσιµιστική λατρεία της µοναξιάς ενισχύθηκε κατά τη διάρκεια της φυγής της, µέχρι που έφτασε στο επίπεδο στο οποίο µπορούσε να ζήσει.

Είχε φτάσει η ώρα για να θέσει σε εφαρµογή τα σχέδιά της. Στην ταινία πρωταγωνιστεί η Ταµπέα Μπλούµενσάιν, γνωστή και από το avant-garde γκρουπ των 80s Die Tödliche Doris, και κάνει µια κάµεο εµφάνιση η Nina Hagen.

Οι ζωές πολλών ατόµων που εργάζονται στην οικονοµία των τεχνών διασταυρώνονται ένα βράδυ σε ένα µπαρ. Μια επενδύτρια ακινήτων και η βοηθός της επιτρέπουν σε ένα δαιµονισµένο GPS να τους καθοδηγήσει σε νέες συµφωνίες εκµετάλλευσης. Μαθαίνοντας ότι η υπενοικίαση του στούντιό της µπορεί να τελειώσει πρόωρα, η Alexandra οδηγείται σε µια υπαρξιακή κρίση σχετικά µε το πόσο αφηρηµένος είναι ο ρόλος της στην καλλιτεχνική της πρακτική. Η γκαλερίστα Stefanie θέλει τόσο πολύ η Alexandra να αρχίσει να κάνει περφόρµανς σε έναν χώρο µε βιτρίνα, που κάνει έξωση στην πρώην φίλη της Hortense, και έχει ξεγελάσει έναν χακτιβιστή για να καλύψει τα ίχνη της µε το πρόσχηµα της κατάργησης του καπιταλισµού.

Σηµείωση από τ@ επιµελητ@: «Βλέποντας το «Days» νιώθουµε σαν να αιωρούµαστε σε έναν ονειρικό κόσµο, µια φούσκα, και µας κάνει να αναρωτιόµαστε και να προβληµατιζόµαστε για τις διαφορετικές φούσκες στις οποίες ζούµε στο Βερολίνο. Μήπως τελικά το Βερολίνο είναι µια τεράστια ονειρική φούσκα που πρόκειται να σκάσει λόγω του εξευγενισµού και του νεοφιλελευθερισµού»;

Σημείωση των Δημιουργών: «Το Days είναι µια ταινία µε τη µορφή µιας πειραµατικής «σαπουνόπερας», εµπνευσµένη από τις µακροχρόνιες σαπουνόπερες και το πώς έχουν ακούσια δηµιουργήσει πολυεπίπεδες κοινότητες που ζουν ανάµεσα στη µυθοπλασία και την πραγµατικότητα. Είναι ένας τρόπος αναζήτησης µιας διαθεµατικής αλληλεγγύης, επανεξετάζοντας την αποτυχηµένη δοµή των µελοδραµατικών σαπουνόπερων να µοιραστούν παράλογες ιστορίες που καθορίζουν τον τρόπο ζωής της «ευρύτερης οικογένειας», κάτι κοινό στις περιθωριοποιηµένες κοινότητες στα αστικά κέντρα, και να αναπαραστήσουν τις διάφορες απατηλές µορφές εργασίας πάνω στις οποίες χτίζονται αυτές οι παροδικές ζωές». 

«200 Χρόνια Βερονίκ»

Η τριλογία XYZ εισάγει ένα ηµερολογιακό χρονικό γύρω από το τραυµατισµένο σώµα, τον πόνο, το πένθος, τις εµµονικές σκέψεις και την αδυναµία επικοινωνίας. Η Veronique και ο Filtig χτίζουν ένα σύνθετο σχεσιακό δράµα όπου το οικογενειακό τραύµα συναντά τη µετα-αποκαλυπτική απόγνωση των «έσχατων καιρών». Στις τρεις ταινίες παρακολουθούµε την ταραγµένη σχέση µεταξύ ενός γιου που χρειάζεται τη φροντίδα της µητέρας του και µιας µητέρας που αποζητά την αγάπη του γιου: δηµιουργούν την εικόνα του άλλου ως αντανάκλαση των αναγκών τους για να επιτεθούν, να αποδοµήσουν και να ξανασυναρµολογήσουν στη συνέχεια σε ατέλειωτους κύκλους αγάπης, επιθετικότητας, σολιψιστικής τρέλας. Γυρισµένη κατά τη διάρκεια των τριών µηνών του αθηναϊκού καλοκαιρινού lockdown, η τριλογία µάς µεταφέρει σε ένα κλειστοφοβικό ταξίδι στην ιδρωµένη καρδιά της ασφυκτικής οικιακής ζωής του covid-19.

Στο «200 Χρόνια Βερονίκ», η Βερονίκ µας προσκαλεί σε µια απολύτως προσωπική ξενάγηση σε ένα µετααποκαλυπτικό τοπίο δωµατίου. Μέσα από έναν ψυχαναλυτικό οργασµό αυτοσχεδιασµών, το ελληνικό συλλογικό ασυνείδητο εκρήγνυται και η Βερονίκ µας ξεναγεί στα συντρίµµια του: σκουπίδια, θραύσµατα, οικογενειακές αναµνήσεις, αποκαΐδια εθνικών αφηγήσεων. Η Βερονικ γιορτάζει τα 200 χρόνια από την ελληνική επανάσταση κάνοντας έρωτα µε απορρίµµατα, αποδοµώντας σχολικά ποιήµατα και πέφτοντας σε µια έκσταση / εξορκισµό µιας πατρικής φιγούρας που είναι ταυτόχρονα τυρανική και απούσα – ένα φάντασµα που αποτελεί φαντασίωση και πηγή τρόµου. Το έθνος περνάει µέσα από το τραύµα της οικογένειας και τα σκουπίδια γίνονται οι µόνοι σύµµαχοι απέναντι στις αβάσταχτες επιταγές της κανονικότητας.

Το «Cruella’s TV» ήταν ένα πείραµα διαδικτυακής εκποµπής που δηµιουργήθηκε από τη Veronique Tromokratisch και την κόρη της Cruella µέσα στη δυστοπική κατάσταση της πρώτης καραντίνας. Αυτοπροτεινόταν ως εβδοµαδιαία πειραµατική εναλλακτική λύση στην ακατάσχετη κατανάλωση ποπ καναλιών που κατέλαβε τις ζωές όλων εκείνη την περίοδο. Οι επιτελεστικές αλληλεπιδράσεις της Cruella και της Veronique διερωτώνται για την τρέχουσα κατάσταση των (αντι)κοινωνικών µέσων δικτύωσης, της έννοιας του συναισθήµατος, του τραύµατος και του µη διηγητικού δράµατος, των πολυαναφορικών messthetics και του new age πρωτογονισµού. Κάτι ανάµεσα σε παραλλήρηµα και διαταραγµένο κουκλοθέατρο, παρασύρει το κοινό του σε ένα εκστατικό µετα-δικτυακό ταξίδι. Στο «Dreamland» παρουσιάζονται µια σειρά από αποσπάσµατα από τις εκποµπές.

Escape from Rented Island: The Lost Paradise of Jack Smith του Jerry Tartaglia

«Το ονοµάζω ” Κινηµατογραφικό Δοκίµιο”, αλλά στην πραγµατικότητα είναι ένα µη-ντοκιµαντέρ που δίνει στον Jack Smith την ευκαιρία να ακουστεί χωρίς την παρέµβαση συνεντεύξεων/talking heads από κριτικούς και πρώην φίλους». (Jerry Tartaglia)

Για περισσότερα από είκοσι χρόνια, ο Jerry Tartaglia εργάστηκε για την αποκατάσταση, τη διατήρηση και την έκθεση της κινηµατογραφικής κληρονοµιάς του Jack Smith. Το έργο του ως συντηρητής, που έγινε µε την υποστήριξη των φίλων του Jack, του Ιδρύµατος Plaster και της γκαλερί Gladstone, κατέστησε δυνατή τη διάθεση των ταινιών του Smith στις µελλοντικές γενιές.

Έχοντας ολοκληρώσει αυτό το έργο, ο Tartaglia δηµιούργησε ένα κινηµατογραφικό δοκίµιο που αποτελείται από είκοσι µία σύντοµες εικονογραφήσεις των Αισθητικών και Πολιτικών αρχών του Smith, όπως ο Καπιταλισµός, η Λάµψη, το Περφόρµανς, το Τυχαίο, η Βαρεµάρα, η Κλοπή, η Αδικία και η Maria Montez.

«Ο Τζακ Σµιθ άφησε πίσω του µια κρύπτη ηχογραφήσεων που έκανε στις δεκαετίες του 1970, του ’80 και νωρίτερα, στις οποίες αποκαλύπτει πολλά για τις ιδέες του για την τέχνη, τον Κινηµατογράφο, την πολιτική και τη ζωή. Ορισµένες από τις ηχογραφήσεις είναι σόλο αναγνώσεις των δηµοσιευµένων γραπτών του, ενώ άλλες είναι ντοκουµέντα των “ζωντανών κινηµατογραφικών του παραστάσεων. Ορισµένες είναι ηχογραφήσεις που καταγράφουν τις πρόβες για τις ταινίες του και άλλες είναι αυτοσχέδιες απαγγελίες πάνω σε ένα θέµα.

Οι ηχογραφήσεις αυτές µου παραχωρήθηκαν από τον ιδιοκτήτη του Αρχείου Jack Smith, The Gladstone Gallery, Νέα Υόρκη και Βρυξέλλες, για να τις χρησιµοποιήσω στην ταινία µου Escape From Rented Island: Ο χαµένος παράδεισος του Τζακ Σµιθ. Έχω επιλέξει τις πιο τολµηρές και ελκυστικές από αυτές τις ηχογραφήσεις µε εικόνες από τις ταινίες και τη φωτογραφία του που παραδειγµατίζουν ή εικονογραφούν τις ιδέες του. Το µοναδικό χαρακτηριστικό της ταινίας είναι ότι δεν υπάρχουν συνεντεύξεις “οµιλούντων κεφαλών” µε κανέναν. Ο µόνος εκπρόσωπος του Τζακ Σµιθ είναι ο ίδιος ο Τζακ!» (JT)