10 χρόνια Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου: Οι επετειακές δράσεις και οι καινοτομίες του «φωτεινού» θεσμού της Τεχνόπολης

Δέκα χρόνια «φωτεινής» λειτουργίας συμπληρώνει φέτος το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου της Τεχνόπολης Δήμου Αθηναίων και γιορτάζει την παρουσία του στον πολιτιστικό χάρτη της πόλης με δημιουργικές επετειακές δράσεις που πλαισιώνουν το σταθερό πρόγραμμά του και αντανακλούν την πολύπλευρη και εξωστρεφή δραστηριότητα του, η οποία συνεχώς εξελίσσεται.

Τις δράσεις αυτές, μέσα στις οποίες βρίσκεται και το λανσάρισμα της εφαρμογής επαυξημένης πραγματικότητας «Athens IndustRy», η οποία κάνει την ξενάγηση στο Νέο Υδαταέριο της Τεχνόπολης διαδραστική και διασκεδαστική, ανακοίνωσε η Διευθύντρια του Μουσείου, Μαρία Φλώρου, στην επίσημη Συνέντευξη Τύπου με αφορμή τον εορτασμό των «10 χρόνων ΒΜΦ», που πραγματοποιήθηκε χθες, Τετάρτη 22 Μαρτίου στην Τεχνόπολη.

Το βήμα πήρε, μεταξύ άλλων, και ο Δήμαρχος Αθηναίων, Κώστας Μπακογιάννης, ο οποίος δήλωσε: «Το παλιό εργοστάσιο φωταερίου για 130 χρόνια έδινε φως και ενέργεια στην Αθήνα. Από το 2013 μέχρι σήμερα, το μουσείο συνεχίζει να προσφέρει την πολύτιμη ενέργειά του σε κατοίκους και επισκέπτες της πόλης και να δίνει “φως” μέσα από την έρευνα, τον πολιτισμό και την εκπαίδευση, αποτελώντας ένα οργανικό κομμάτι της πόλης».

Eλένη Ράπτη, Κωνσταντίνος Δέδες, Μαρία Φλώρου, Κώστας Μπακογιάννης, Κωνσταντίνος Μπιτζάνης

Ο Πρόεδρος της Τεχνόπολης, Κωνσταντίνος Δέδες ανέδειξε το ζήτημα της προσβασιμότητας μιλώντας για «ένα σύγχρονο, ζωντανό και προσβάσιμο μουσείο για όλους με κάθε τρόπο», ενώ ο Διευθύνων Σύμβουλος της Τεχνόπολης Κωνσταντίνος Μπιτζάνης, αφού έκανε μια σύντομη αναδρομή παρουσιάζοντας απολογιστικά στοιχεία, τόνισε τη σημασία της διατήρησης των βιομηχανικών χώρων και της επανένταξής τους στον αστικό ιστό των πόλεων.

Η Ελένη Ράπτη, Διευθύντρια Εταιρικών Σχέσεων της εταιρείας Φυσικό Αέριο – Ελληνική Εταιρεία Ενέργειας, Μεγάλος Χορηγός στις επετειακές εκδηλώσεις, δήλωσε με τη σειρά της πως: «Ο χώρος αυτός είναι το δεύτερο σπίτι μας. Σεβόμενοι, λοιπόν, τις ρίζες μας, πάντα επιστρέφουμε με χαρά σε αυτό, πάντα επιστρέφουμε να στηρίζουμε τις δράσεις του ως Φυσικό Αέριο – Ελληνική Εταιρεία Ενέργειας»

Πέρα από τις σταθερές απογευματινές ξεναγήσεις ενηλίκων και τις βιομηχανικές διαδρομές στην πόλη, λοιπόν το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου ετοιμάζει μια εορταστική συναυλία, ένα διήμερο αφιερωμένο στα παιδιά, καθώς και μια σειρά από ενέργειες ανανέωσης της μουσειακής έκθεσης.

Από τον Μάρτιο έως και τον Νοέμβριο, η ομάδα του ΒΜΦ θα διοργανώνει απογευματινές ξεναγήσεις με “early drink” και ελεύθερη συμμετοχή για το ενήλικο κοινό. Από τις 19.00 έως τις 21.00, οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν εκ νέου το Μουσείο και να περιηγηθούν στις εγκαταστάσεις του εργοστασίου φωταερίου, να έρθουν σε επαφή με τις μυρωδιές του, να ακούσουν τις ιστορίες των εργαζομένων μέσα από ηχητικά τεκμήρια και α αγγίξουν τα μηχανήματα που παραμένουν ακέραια στον χώρο. Οι ξεναγήσεις θα πραγματοποιηθούν τις Πέμπτες 30 Μαρτίου, 6, 20 και 27 Απριλίου, 11, 18 και 25 Μαΐου, 5 και 19 Οκτωβρίου, 2 Νοεμβρίου.

Η χρήση της εφαρμογής επαυξημένης πραγματικότητας, “Athens IndustRy”. Φωτογραφία: Βαγγέλης Πατσιαλός

Στην τελευταία στάση της ξενάγησης βρίσκουμε πάντα το Νέο Υδαταέριο. Ανεβαίνοντας στην αίθουσα του ψηλότερου αυτού κτιρίου της Τεχνόπολης με τις σκάλες, μπορεί κανείς, πέρα από την εκπληκτική θέα στην Αθήνα, να διαβάσει στα τζάμια ερωτήσεις όπως για παράδειγμα, «Ποια βιομηχανία έκλεινε τα παράθυρα της κατά τις ώρες λειτουργίες της;».

Οι απαντήσεις σε αυτές τις ερωτήσεις βέβαια δεν είναι και τόσο εύκολες, όμως σε αυτό έρχεται να βοηθήσει τους επισκέπτες το «Athens IndustRy», μία εφαρμογή επαυξημένης πραγματικότητας που θα τους συστήσει με έναν ευφάνταστο και διαδραστικό τρόπο όλα τα εμβληματικά κτίρια και τις βιομηχανίες της Αθήνας που λειτούργησαν από τα μετεπαναστατικά χρόνια μέχρι τον 20^ο αιώνα, όπως το Μεταξουργείο, το Φιξ και η ADELCO, αλλά και βιομηχανίες που ανθίζουν μέχρι και σήμερα, όπως τα εργοστάσια Παυλίδη και Παπαδοπούλου.

Με το βλέμμα στο μέλλον και την πολύτιμη βοήθεια της τεχνολογίας, από τα τέλη του μήνα και στο εξής, η βιομηχανική ιστορία της Αθήνας και λεπτομέρειες που μέχρι σήμερα δεν γνωρίζαμε για αυτή, θα ξεδιπλώνονται μπροστά στα μάτια των επισκεπτών με λίγα μόνο κλικ, μέσω της εφαρμογής που σχεδιάστηκε από την εταιρεία Artfygio-Τεχνών το Καταφύγιο σε συνεργασία με το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου, το Ερευνητικό Εργαστήριο Διαχείρισης της Πληροφορίας του Τμήματος Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και την εταιρεία  vDimention.

Το μόνο που χρειάζεται θα είναι ο κάθε επισκέπτης να έχει εγκαταστήσει την εφαρμογή στη συσκευή του και, ακολουθώντας τις οδηγίες που έχουν τοποθετηθεί στον χώρο, θα ανακαλύπτει εμβληματικά κτίρια της πόλης μέσα από τρισδιάστατες αναπαραστάσεις και διαδραστικά στοιχεία.

Πέρα από τις ξεναγήσεις στο ΒΜΦ, από τον Απρίλιο έως και τον Οκτώβριο θα διοργανωθούν 4 βιομηχανικοί περίπατοι, σε συνεργασία με τον επίκουρο καθηγητή ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής Γιάννη Στογιαννίδη και την Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία MONUMENTA.

Οι βιομηχανικές διαδρομές, οι οποίες θα χωριστούν σε δύο θεματικές, για ενήλικες και για οικογένειες με παιδιά από 12 ετών, με έμπνευση το εργοστάσιο φωταερίου, θα εξοικειώσουν τους συμμετέχοντες με τη μοντέρνα αρχιτεκτονική, τη βιομηχανική κληρονομιά και την αξιοποίηση των βιομηχανικών μνημείων στην καρδιά της πόλης, ενώ θα αποκαλύψουν άγνωστες πτυχές και μυστικά της νεότερης ιστορίας της πόλης. Οι βιομηχανικές διαδρομές θα πραγματοποιηθούν τις Κυριακές 23 Απριλίου, 21 Μαΐου, 24 Σεπτεμβρίου, 22 Οκτωβρίου.

Ο Vassilikos έρχεται στην Τεχνόπολη για μία επετειακή συναυλία για τα 10 χρόνια του ΒΜΦ, τον Μάιο. Φωτογραφία: Ευτυχία Βλάχου

Από τις επετειακές δράσεις για τον εορτασμό των 10 χρόνων ΒΜΦ, δεν θα μπορούσε φυσικά να λείπει ένα μεγάλο, διασκεδαστικό πάρτι στην Τεχνόπολη. Τα επίσημα γενέθλια του Μουσείου θα γιορταστούν, μετά μουσικής, το Σάββατο 20 Μαΐου, εγκαινιάζοντας ταυτόχρονα το συναυλιακό καλοκαίρι στην Τεχνόπολη.

Στη σκηνή θα ανέβει ο Vassilikos και θα παρουσιάσει το νέο του project που μοιράζεται με τον Γιώργο Τριανταφύλλου, το “The Grand Duet”, το οποίο γεννήθηκε πριν την καραντίνα και υλοποιήθηκε μετά από αυτή, με όλη την ενέργεια και το πάθος που ακολουθεί τον καιρό της απομόνωσης. Οι δυο τους θα παρασύρουν το κοινό σε μια ανεπανάληπτη μουσική εμπειρία μέσα από αγαπημένα κομμάτια των Raining Pleasure, διασκευές σε εμβληματικά τραγούδια από το “Vintage” (2009), ενώ δε θα λείψουν οι αναφορές στο “Sunday Cloudy Sunday” (2013) με διασκευές του Βασίλη Τσιτσάνη που φέρνουν τον δικό τους ανατρεπτικό χαρακτήρα στη συναυλία. Και βέβαια, από τη συναυλία δε θα λείπει το τελευταίο του άλμπουμ “Amazing Grey” (2019) που έχει τη δική του θέση στις εμφανίσεις του, δημιουργώντας pop ατμόσφαιρα με σκοτεινά υποστρώματα που μαγνητίζει.

Το επετειακό πρόγραμμα εκδηλώσεων ολοκληρώνει ένα εορταστικό διήμερο αφιερωμένο στους μικρούς επισκέπτες και στο πιστό κοινό των οικογενειών που επισκέπτονται το Μουσείο από τη «γέννησή» του μέχρι σήμερα. Έτσι, το Σαββατοκύριακο 14 και 15 Οκτωβρίου οι μικροί φίλοι του Μουσείου θα έχουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε εκπαιδευτικά προγράμματα, όπως εικαστικά εργαστήρια, εργαστήρια χορού και STEAM, θεατρικές  παραστάσεις, performances και πολλές ακόμα εκπλήξεις. Αγαπημένοι συνεργάτες του ΒΜΦ, καλλιτεχνικές ομάδες, ειδικοί στην εκπαιδευτική ρομποτική και έμπειροι παιδαγωγοί θα δώσουν το «παρών» στο μοναδικό αυτό διήμερο που θα είναι… αυστηρώς κατάλληλο για παιδιά!

Ταυτόχρονα με τις επετειακές δράσεις του, το ΒΜΦ εμπλουτίζει την έκθεση του με δύο νέα αντικείμενα από τη συλλογή του και συγκεκριμένα δύο σφραγίδες της γαλλικής διοίκησης του εργοστασίου (1900-1937). Παράλληλα, η ψηφιοποίηση του βιβλίου των διαδρομών του φανοκόρου (1930) προσφέρει πλέον τη δυνατότητα στον επισκέπτη να το «ξεφυλλίσει» ψηφιακά μέσα από ένα ολοκαίνουριο βίντεο.

Ακόμη, μια σειρά από ηχητικά τεκμήρια με αναμνήσεις και φωνές εργαζομένων έχουν τοποθετηθεί σε συγκεκριμένα σημεία του εργοστασίου, προσφέροντας μια πιο ζωντανή και «ανθρώπινη» εκδοχή της πληροφορίας. Τα ηχητικά τεκμήρια ενεργοποιούνται με αισθητήρα ξαφνιάζοντας τον επισκέπτη και αποτελούν νέο έκθεμα και ταυτόχρονα νέο ερμηνευτικό μέσο της έκθεσης.

Επιπλέον, η σειρά videos «Ιστορίες Αντικειμένων» που δημιουργήθηκε κατά την περίοδο της πανδημίας, «μεταφέρεται» στον φυσικό χώρο του Μουσείου, όπου μέσα από τη χρήση QR codes σε συγκεκριμένα σημεία, ο επισκέπτης θα έχει τη δυνατότητα να ανακαλύψει την ιστορία επιλεγμένων εκθεμάτων από τις αφηγήσεις των ανθρώπων και των συνεργατών του Μουσείου.

Στο πλαίσιο των ενεργειών ανανέωσης του χώρου, εντός του 2023 το Πωλητήριο του ΒΜΦ, που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του Μουσείου, θα μεταφερθεί σε μεγαλύτερο χώρο και σε κεντρικότερο σημείο της Τεχνόπολης, γειτνιάζοντας με την είσοδο του παλιού εργοστασίου. Εκεί, θα υποδέχεται τους επισκέπτες, οι οποίοι θα έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν με μεγαλύτερη άνεση την εντυπωσιακή συλλογή του, εμπνευσμένη από την αισθητική του εργοστασίου. Η συλλογή περιλαμβάνει μοναδικά έργα Ελλήνων σχεδιαστών, ξεχωριστά διακοσμητικά, ιδιαίτερα κοσμήματα, πρωτότυπα δώρα, αναμνηστικά, τον κατάλογο του Βιομηχανικού Μουσείου Φωταερίου, εκδόσεις για μικρούς και μεγάλους και πολλά άλλα.

Πριν από 10 χρόνια, το 2013, το ΒΜΦ μόλις άνοιγε τις πόρτες του, με στόχο να αναδείξει την ιστορική αξία του παλιού εργοστασίου φωταερίου της Αθήνας που έδωσε φως και ενέργεια στην πόλη για σχεδόν 130 χρόνια.

Ο στόχος αυτός επιτεύχθηκε και μέσα από μια μουσειακή διαδρομή 13 στάσεων γεμάτη “φως”, οι επισκέπτες ανακαλύπτουν πλέον ένα σπάνιο για τα ευρωπαϊκά δεδομένα βιομηχανικό μνημείο -το μοναδικό μάλιστα που διατηρεί όλο τον μηχανολογικό του εξοπλισμό in situ- που μέσα από την επανάχρηση παραμένει ζωντανό.

Για αυτόν τον λόγο, με κεντρικό άξονα την ευαισθητοποίηση του κοινού γύρω από θέματα βιομηχανικής κληρονομιάς, το ΒΜΦ σχεδιάζει και υλοποιεί όλα αυτά τα χρόνια δράσεις που έχουν στόχο να φέρουν σε επαφή τους επισκέπτες με τη βιομηχανική ιστορία της πόλης με βιωματικό αλλά και διασκεδαστικό τρόπο.

Πιο συγκεκριμένα, μέσα σε αυτά τα χρόνια το ΒΜΦ έχει φιλοξενήσει περισσότερους από 150.000 επισκέπτες, έχει σχεδιάσει και υλοποιήσει 10 εικαστικές και ιστορικές εκθέσεις, 10 διαφορετικές θεματικές ξεναγήσεις για μαθητές, οικογένειες, ενήλικες και ειδικές ομάδες κοινού, 3 θεματικά late-night events για ενήλικες και 130 θεατρικά κείμενα με θέμα την ιστορία του εργοστασίου φωταερίου εκ των οποίων 21 έχουν παρασταθεί με φυσικό σκηνικό τα κτίρια και τα μηχανήματα του παλιού εργοστασίου.

Έχει ακόμα σχεδιάσει 250 Σαββατοκύριακα με εικαστικά εργαστήρια και εκπαιδευτικές δράσεις για όλη την οικογένεια, 30 διαφορετικά εκπαιδευτικά προγράμματα για σχολικές ομάδες, 9 summer camps με διαφορετική θεματική κάθε χρονιά, ενώ από το φθινόπωρο ως την άνοιξη, τουλάχιστον 200 μαθητές όλων των βαθμίδων επισκέπτονται κάθε μέρα το Μουσείο. Από το 2021 μάλιστα, το ΒΜΦ «ταξιδεύει» στα σχολεία της Αττικής και της επαρχίας μέσα από μία εκπαιδευτική μουσειοβαλίτσα που περιλαμβάνει 4 διαφορετικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες για παιδιά του Δημοτικού.