Ο «Σεισμός» του Βασίλη Βηλαρά δονεί τη Στέγη – Και το ρήγμα ίσως γεννήσει το θέατρο του μέλλοντος

Υπάρχουν φορές που γίνεται ένας σεισμός, κι εσύ συνεχίζεις τη ζωή σου χωρίς να έχεις καταλάβει τίποτα. Μάλιστα, στην πλειονότητά τους, έτσι είναι οι σεισμοί: χαμηλών ρίχτερ, σχεδόν ανεπαίσθητοι, τόσο αδιάφοροι που θα μπορούσαν να μην είχαν συμβεί ποτέ. Μια στο τόσο, όμως, γίνεται ένας σεισμός, τόσο δυνατός και βαθύς, που έχει τη δύναμη να αλλάξει εσένα και όλα όσα ήξερες μέχρι τώρα.

Κάπως έτσι, έρχεται να σε ταρακουνήσει ο «Σεισμός» του Βασίλη Βηλαρά, ένα από τα τρία πρωτότυπα έργα που προκρίθηκαν στο φετινό Future N.O.W. και θα παρουσιάζονται μέχρι τις 9 Απριλίου στη Στέγη, για να μας δώσουν μία εικόνα από το θέατρο του μέλλοντος. Ή καλύτερα, το θέατρο του απόλυτου παρόντος μας.

Όπως και αν θες να το αποκαλέσεις, για τον Βασίλη Βηλαρά, το θέατρο του σήμερα και του αύριο πρέπει να μπορεί να συνομιλήσει «με την πραγματικότητα που βιώνουμε». Γι’ αυτό και στο νέο του έργο ανεβάζει στη Μικρή Σκηνή της Στέγης άτομα που δεν έχουν πάντα το προνόμιο να εκφράσουν την αλήθεια τους στην δημόσια σφαίρα.

Μετανάστριες, non binary άτομα, τρανς θηλυκότητες, χοντρά σώματα, και σεξεργάτες: Αυτοί είναι οι πρωταγωνιστές του Βασίλη Βηλαρά, που έρχονται να προκαλέσουν “Σεισμό”, μιλώντας για το βίωμα τους, σε μία χώρα που όσο κι αν προσπαθεί να κάνει τη ζωή οποιουδήποτε έχει βαφτίσει “διαφορετικό” δύσκολη – και καμιά φορά τα καταφέρνει – δεν μπορεί να τα σταματήσει από το να είναι οι εαυτοί τους, χωρίς ίχνος απολογίας. Ή, όπως ακούγεται στην παράσταση: «Απόψε θα μιλήσουμε για τη διαφορετικότητα: την αγαπημένη λέξη κυρίως των ανθρώπων που δεν ανήκουν σε αυτή. Γιατί δεν έχω γνωρίσει ούτε ένα άτομο που να είναι διαφορετικό και να το δηλώνει».

Ο περφόρμερ και σκηνοθέτης της παράστασης, Βασίλης Βηλαράς, μάς μιλά για τον θεατρικό «Σεισμό», που έρχεται να ταρακουνήσει τις τεκτονικές πλάκες του υπαρκτού ρατσισμού και της ομοφοβία, αλλά και το θέατρο του μέλλοντος, όπως αυτό παρουσιάζεται στο Future N.O.W.

Ο σκηνοθέτης, περφόρμερ, φωτογράφος Βασίλης Βηλαράς σκηνοθετεί τον “Σεισμό”, που ανεβαίνει από Πέμπτη έως Κυριακή στη Μικρή Σκηνή της Στέγης.

Πολλά βιώματα στην πόλη αυτή σχημάτισαν αυτό που καταλαβαίνω ως ενδιαφέρον στην τέχνη, το πως είμαι τώρα όμως διαμορφώθηκε κυρίως την περίοδο της καραντίνας λόγω Covid. Η καραντίνα μου άλλαξε τη ζωή και νιώθω ότι δεν μιλάμε αρκετά για αυτό. Ο χρόνος που είχα να καταλάβω τι μου λείπει από την προηγούμενη ζωή μου ήταν θεραπευτικός. Με έκανε να καταλάβω πως ό,τι ζούσα ως τότε στο θέατρο ήταν σχεδόν αυτό που ήθελα, αλλά όχι ακριβώς αυτό που ήθελα. Οπότε με την πρώτη ευκαιρία όταν επιστρέψαμε στη δουλειά ήξερα τι θέλω να μου συμβεί και τι θέλω να προκαλέσω στους γύρω μου.

Το θέατρο είναι ένας πολύ καταπιεστικός χώρος, με ελάχιστη ανοχή σε ότι μή ετεροκανονικό

Ξέρω όμως ποιο είναι το πιο χαρακτηριστικό για μένα. Το 1995 πήγα με την οικογένεια μου στο θέατρο Βέμπο, νομίζω, να δούμε το «Μερικοί το προτιμούν καυτό». Βγαίνουν σε μια στιγμή η Ακρίτα με την Ελένη Γερασιμίδου και παίζουν μια σκηνή τους. Μια από τις δυο ξεχνάει λόγια και τις πιάνει και τις δυο νευρικό γέλιο. Πρέπει να γέλαγαν 5 λεπτά. Μαζί με αυτές εντωμεταξύ άρχισε να γελάει όλο το θέατρο. Είχε δημιουργηθεί ένα υπέροχο αίσθημα συνενοχής και απόλαυσης με κάτι τόσο ειλικρινές. Κάτι που καμία υποκριτική ερμηνεία δεν μου το έχει προσφέρει εκ τότε. Και είναι τρομερό ότι εμένα αυτή η στιγμή με έχει βοηθήσει να καταλάβω τι βρίσκω ενδιαφέρον στη σκηνή και αυτές οι δυο γυναίκες σίγουρα δεν θυμούνται καν ότι αυτό τους έχει συμβεί.

Το μοντέλο/performer Adam Khalil, που πρωταγωνιστεί στον “Σεισμό”, έχει συνεργαστεί ξανά με τον Βασίλη Βηλαρά στο “Red Riding Shoes”

Το να κάνω αποτυχημένα πειράματα δεν με πειράζει. Με ενθουσιάζει η προσπάθεια, όχι το αποτέλεσμα. Ξεκίνησα σαν ηθοποιός, πέρασα πολύ ωραία στη δραματική σχολή αλλά κάθε χρόνος που πέρναγε καταλάβαινα ότι το θέατρο είναι ένας πολύ καταπιεστικός χώρος, με ελάχιστη ανοχή σε ότι μή ετεροκανονικό. Και είναι ακόμα ένα process που επεξεργάζομαι στο αν θέλω να δουλεύω ή όχι σε αυτό το χώρο.

Έτυχε να αναλάβω χρέη σκηνοθέτη στο Θέατρο Κωφών Ελλάδος με το που τελείωσα τη σχολή, οπότε ξεκίνησα να σκηνοθετώ εκεί επαγγελματικές παραστάσεις από τα 26 μου. Ήταν έξι χρόνια που με διαμόρφωσαν αρκετά, κυρίως στο να συνειδητοποιήσω ότι κάθε ηθοποιός/περφορμερ χρειάζεται έναν δικό του τρόπο για να καταλάβει τα ζητούμενα που θέτω, και ότι αν ένα άτομο δεν μπορεί να παράξει αυτό που ζητάω, δεν φταίει αυτό που δεν το καταλαβαίνει αλλά εγώ που δεν το ζητάω με τον τρόπο που καταλαβαίνει. Αυτό κουβαλάω από τότε σε κάθε συνεργασία μου.

Συμφιλιώθηκα με πολύ εσωτερικευμένο μίσος απέναντι στον εαυτό μου μέσα από τις φωτογραφίσεις που έκανα εξερεύνησα κομμάτια της ύπαρξης μου που στο θέατρο δεν ήξερα πως να το κάνω ακόμα. Ήταν ένα βήμα για να διαμορφώσω την ταυτότητα μου και χαίρομαι πολύ που σε λίγο καιρό θα εκδοθεί και το πρώτο μου φωτογραφικό βιβλίο.

Φτιάξαμε μια παράσταση για τις ζωές μας και το πόσο πολύπλοκα υπέροχες είναι […] Ήταν ανάγκη να μιλήσουμε για όσα απολαμβάνουμε και όσα μας καταπιέζουν σε αυτή την αλλόκοτη χώρα.

Ο «σεισμός» είναι εντελώς αυτό, για μένα. Φτιάξαμε μια παράσταση για τις ζωές μας και το πόσο πολύπλοκα υπέροχες είναι. Η έμπνευση έρχεται από τα ίδια τα άτομα που συμμετέχουν. Πρόκειται για κάποια από τα πιο υπέροχα άτομα που ξέρω, και η σχέση μας ήταν ο οδηγός της δραματουργίας. Δεν ήταν ακριβώς έμπνευση, αλλά ανάγκη να μιλήσουμε για όσα απολαμβάνουμε αλλά και όσα μας καταπιέζουν σε αυτή την αλλόκοτη χώρα.

Βασίλης Βηλαράς και Μότσι Γεωργίου

Είναι μια τριλογία που πραγματεύεται ζητήματα σεξουαλικότητας, έμφυλης βίας, ταυτότητας φύλου και φοβικής διάθεσης απέναντι σε ότι παρεκκλίνει από την ετεροκανονικοτητα και την πατριαρχική νόρμα. Είναι ένα μίγμα γιορτής και πένθους απέναντι στην κοινωνία που ζούμε, ντυμένο με τραγούδια που έχουν σχηματίσει το λαϊκό μας αίσθημα.

Το ιδανικό σενάριο με το “Σεισμό” είναι να μπει ένα λιθαράκι, ώστε να καταλάβουμε ότι το να έχουμε γνώμη για τις ζωές και τα σώματα άλλων ατόμων είναι περιττό

Το ιδανικό μου σενάριο είναι με το “Σεισμό” να μπει ένα μικροσκοπικό λιθαράκι, ώστε να καταλάβουμε ότι το να έχουμε γνώμη για τις ζωές και τα σώματα άλλων ατόμων είναι περιττό. Ότι η δύναμη μας είναι η μοναδικότητα μας. Ότι η φωνή μας είναι μοναδική, το σώμα μας επίσης, η επιλογές μας είναι valid και χρειάζεται σαν κοινωνία να είμαστε σύμμαχοι και όχι εχθροί. Ο εχθρός είναι άλλου. Όχι ανάμεσα μας. Είναι οι κυβερνήσεις, είναι η αστυνομία, είναι η εκάστοτε αντιπολίτευση. Είναι οι φαρμακοβιομηχανίες, η πλειοψηφία των δημοσιογράφων και των τηλεοπτικών καναλιών. Δεν-είμαστε-εμείς.

Υποθέτω ότι βοηθάει άτομα που ζούνε με ταμπέλες και κουτάκια χτισμένα με δυσκολία, να κατανοήσουν το σύμπαν γύρω τους. Αλλά το σύμπαν ευτυχώς είναι κάτι που δεν θα καταλάβουμε ποτέ. Οπότε γιατί να προσπαθούμε; Ας αράξουμε, μας αξίζει.

Ο Iacovos στο επίκεντρο, όσο οι συμπρωταγωνιστές του τον παρακολουθούν

Που η κανονικότητα του δεν θα είναι αυτή ενός ψηφοφόρου της δεξιάς, αλλά η κανονικότητα η δικιά μας και των φίλων μας. Είναι τρομερό κρίμα, για παράδειγμα, να φοβούνται οι περισσότεροι γκέι άντρες ηθοποιοί να μην φανεί στη σκηνή η ομοφυλοφιλία τους, μην τυχόν και δεν ξαναβρούν δουλειά. Λες και είμαστε ποδοσφαιριστές. Ο κόσμος αλλάζει. Μπορούμε επίσης να τολμήσουμε να αποτινάξουμε από πάνω μας το Βερολίνο και να παρουσιάσουμε την Αθήνα, ή την Ελλάδα όπως είναι. Δεν είναι μόνο κακή.

Η μοναδικότητα μας είναι το βασικό μας προσόν. Ας μην μιμούμαστε πετυχημένες παραστάσεις που είδαμε κάποτε και μας διαμόρφωσαν. Ας τις χρησιμοποιήσουμε σαν έμπνευση για να πούμε αυτό που μόνο εμείς έχουμε να πούμε. Και μακάρι -αν το κάνουμε- το έργο μας αυτό να γίνει έμπνευση για επόμενους καλλιτέχνες να πράξουν το ίδιο.