«In medias res»: Ο Χρήστος Παλλαντζάς στο «μέσον» των πραγμάτων

Η λατινική φράση «in medias res», που κυριολεκτικά σημαίνει «στο μέσον των πραγμάτων», χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει μια αφηγηματική τεχνική η οποία ξεκινά από το γεγονός που αποτελεί το κέντρο του μύθου, δηλαδή από το πιο ουσιαστικό και πιο καίριο για την αφήγηση. Το πλέον αντιπροσωπευτικό κείμενο όπου η αφήγηση δομείται με βάση αυτή την τεχνική είναι η ομηρική Οδύσσεια.

Στο «μέσο» των πραγμάτων ή, καλύτερα, στο «κέντρο» τους στοχεύει και η καινούργια δουλειά του Χρήστου Παλλαντζά, που τιτλοφορείται «In medias res» και φιλοξενείται από τις 30 Μαρτίου έως και τις 29 Απριλίου 2023 στην γκαλερί Ευριπίδη.

Ακρόπολη, Χρήστος Παλλαντζάς

Στην ενότητα των έργων που παρουσιάζει, ο καλλιτέχνης ακολουθεί την κατεύθυνση που είχε ήδη διαφανεί από την προηγούμενη ατομική του έκθεση, που είχε παρουσιάσει το 2019 στον ίδιο χώρο, με τίτλο «Άνω σχώμεν». Βάζει στην άκρη την σχεδόν κλειστοφοβική ατμόσφαιρα του εργαστηρίου και μετατοπίζει το βλέμμα προς τα πάνω, προς τον ορίζοντα. Περισσότερο ταπεινός, σταματά να κοιτά από πάνω προς τα κάτω, για να υιοθετήσει μια οριζόντια, ευθεία ματιά απέναντι στα πράγματα.

Τα έργα της έκθεσης «In medias res» ανήκουν όλα στο είδος της τοπιογραφίας· η ανθρώπινη μορφή, τόσο αγαπητή και κυρίαρχη στο παλαιότερο έργο του, απουσιάζει. Στα τοπία που παρουσιάζει εδώ ο Χρήστος Παλλαντζάς δεν υπάρχει ίχνος ανθρώπινης παρουσίας· μόνο ανοιχτοί ορίζοντες, επίπεδα τοπία και όγκοι κτιρίων, μαζί με την πολλαχού παρούσα Ακρόπολη. Ο χώρος του καμβά παραδίδεται στον ουρανό…

Απόφαση, Χρήστος Παλλαντζάς, Μεικτή Τεχνική

Πίνακες φιλοτεχνημένοι από το 2019 και καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας και του συναφούς εγκλεισμού, αντιπροσωπεύουν μια στάση στη μέση της διαδρομής· μια στάση αναστοχασμού, μια διακοπή που προοιωνίζεται την επανεκκίνηση. Ο εγκλεισμός ήταν μια τέτοια διακοπή για τον καλλιτέχνη, όπως και για τους περισσότερους. Στη ζωγραφική διαδρομή του όμως προηγείται ένα άλλο «μέσον», ένα άλλο «κέντρο», και αυτό δεν είναι άλλο από την επίσκεψη που πραγματοποίησε, λίγες μέρες πριν το ξέσπασμα της πανδημίας και στη χώρα μας, στους Αγίους Τόπους.

Η επίσκεψη αυτή, που θα πάρει προσκυνηματικό χαρακτήρα, καθώς συνοδεύεται από μια απουσία, της μητέρας του καλλιτέχνη, η οποία δεν ήταν σε θέση να πραγματοποιήσει αυτό το ταξίδι, φαίνεται πως θα αποτελέσει καταλυτική εμπειρία θέασης, την οποία καταγράφει αφηγηματικά στα σημειωματάριά του και, επιστρέφοντας, επιχειρεί να αναπαραστήσει ζωγραφικά από μνήμης, βασισμένος στις σημειώσεις του. Ίχνη αυτής της εμπειρίας μπορεί να αισθανθεί ο επισκέπτης της έκθεσης, καθώς αποτυπώνονται σε μερικά από τα πλέον ενδιαφέροντα και με τη μεγαλύτερη ένταση έργα του, όπως είναι η μυστηριακή «Τιβεριάδα».

Εξιλέωση, Χρήστος Παλλαντζάς, Μεικτή Τεχνική

Οι πίνακες που παρουσιάζει στην καινούργια του δουλειά ο Χρήστος Παλλαντζάς είναι περισσότερο από κάθε άλλη φορά (και) πίνακες «ποιητικής». Αισθάνεται ελεύθερος να αφήσει τον θεατή να καταλάβει τον τρόπο δουλειάς του ή, για να το πούμε πιο ρεαλιστικά, υπάρχουν στους πίνακες πάρα πολλά στοιχεία που δημιουργούν στον θεατή τους ένα «παραξένισμα», ένα αίσθημα ανοικείωσης, που μπορεί, μελετώντας τα περισσότερο προσεκτικά, να αναχθεί στον τρόπο δουλειάς του ζωγράφου.

Μπορεί η ζωγραφική του να είναι σταθερά αγκυρωμένη στην παραστατικότητα, όμως υπάρχει μια βάση αφηρημένη, ανεικονική, πάνω στην οποία ο Παλλαντζάς αναμετριέται με ζωγραφικές ποιότητες, ώστε να δημιουργήσει το ασφαλές στέρεο έδαφος πάνω στο οποίο θα οικοδομήσει στη συνέχεια. Για να προετοιμάσει αυτό το έδαφος δουλεύει με τρόπους που θυμίζουν τους δασκάλους του αμερικάνικου αφηρημένου εξπρεσιονισμού – και αυτό διακρίνεται στο ολοκληρωμένο πλέον έργο, περισσότερο απ’ όσο σε προηγούμενα έργα. Πάνω σε αυτή τη βάση προσαρμόζει την παραστατική του θεματολογία, τους όγκους των κτιρίων, τις χρωματικές ποιότητες του ουρανού.
Περισσότερο από τις προηγούμενες δουλειές του, ο Χρήστος Παλλαντζάς, με τα έργα που συγκροτούν την ενότητα «In medias res», στοχάζεται δημοσίως πάνω στην τέχνη του, δηλαδή αυτό που κάνει και τον τρόπο που το κάνει.

Μετ’ επιστροφής, Χρήστος Παλλαντζάς, Μικτή Τεχνική

Γεννήθηκε στη Λάρισα το 1962 και σπούδασε στην ΑΣΚΤ το 1983-1989. Με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης συνέχισε μεταπτυχιακές σπουδές στην Ecole Nationale Superieure des Beaux-Arts de Paris, με τον Pierre Carron, το 1990-1992. Έχει πραγματοποιήσει δεκαεπτά ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές, στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έργα του βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη, στην Πινακοθήκη της Φλώρινας, στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, στην Πινακοθήκη Κουβουτσάκη, στο Μουσείο Φρυσίρα, στις συλλογές Αγροτικής Τράπεζας, Παπαστράτου, ΑΓΕΤ Ηρακλής, Βογιατζόγλου και σε άλλες δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει φιλοτεχνήσει πολλά ημερολόγια ιδιωτικών εταιρειών και επιλέχθηκε, μαζί με άλλους έλληνες καλλιτέχνες, να εκπροσωπήσει με το έργο του τη σύγχρονη ελληνική τέχνη κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004.