Εικαστικές προτάσεις για πασχαλινές βόλτες στις γκαλερί και τα μουσεία της Αθήνας

Η παραμονή στην πόλη τούτες τις μέρες, επιβεβλημένη ή από επιλογή, μπορεί να αποδειχτεί μια ευκαιρία να αντιμετωπίσει κανείς την καθημερινότητα με μια διαφορετική ματιά, να περιπλανηθεί χωρίς εμφανή σκοπό στους σχετικά άδειους δρόμους του κέντρου ή κάπου περισσότερο απόμερα. Αν αφεθείτε σε αυτή τη νωχελική περιδιάβαση, σίγουρα τα βήματά σας θα σας φέρουν κοντά σε κάποια από τις σημαντικές ή λιγότερο σημαντικές εικαστικές εκθέσεις που φιλοξενούνται σε μουσεία και αίθουσες τέχνης.

Έργα τέχνης στο πνεύμα των ημερών ή εκθέσεις που απλώς ολοκληρώνουν τον κύκλο τους αυτές τις ημέρες, αποτελούν πόλο έλξης. Από αυτές, διαλέξαμε και σας προτείνουμε μερικές από τις πιο ενδιαφέρουσες…

Εννέα συνθέσεις που παρουσιάζονται σε ζεύγη πινάκων μεγάλου μεγέθους και σχεδίων μεσαίου μεγέθους συγκροτούν την έκθεση «Επιτάφιος Θρήνος» στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, στο ΚΠΙΣΝ, που ο ζωγράφος Γιάννης Κονταράτος αφιερώνει στη μνήμη του διευθυντή της Φίλιππου Τσιμπόγλου (1956-2023). Εμπνεόμενος από τον Τζόττο, αλλά και τον Eνγκρ, ο εικαστικός επιλέγει δύο ή τρεις μόνο από τις γυναικείες μορφές που καλύπτουν ή σκύβουν πάνω από το αποκαθηλωμένο σώμα του Χριστού και τις εντάσσει σε ενιαίο χρωματικό φόντο, σε διαφορετικές κάθε φορά θέσεις, με αποσπασματικά αποτυπωμένα μέλη του νεκρού ανάμεσά τους. Μεταθέτοντας τη σκηνή από το συνηθισμένο πλαίσιο αναφοράς της, επαναπροσεγγίζει με σημερινή και προσωπική ματιά το θέμα της απώλειας και του πένθους, αποδίδοντας, ταυτόχρονα, ένα αίσθημα ιερότητας.

Για όσους επιθυμούν να μην αφίστανται από το πνεύμα των ημερών, το Βυζαντινό Μουσείο προτείνει μια έκθεση αφιερωμένη στο θρησκευτικό έργο του Πολύκλειτου Ρέγκου (1903-1984), καλλιτέχνη με πλούσιο έργο, που ταυτόχρονα ανήκει στην ομάδα των ζωγράφων εκείνων που επανέφεραν το ιστορικό παράδειγμα της βυζαντινής και μεταβυζαντινής παράδοσης στη θρησκευτική ζωγραφική. Δουλεύοντας με παραδοσιακές τεχνικές και υλικά, ανανέωσε την αγιογραφία με ένα προσωπικό στυλ, που συνομιλούσε με τα κυρίαρχα ευρωπαϊκά ρεύματα της εποχής του. Στην έκθεση παρουσιάζονται 120 έργα, από όλες τις ζωγραφικές περιόδους του και όλες τις τεχνικές που υπηρέτησε, επιχειρώντας να καλύψει σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο εύρος το σύνολο της θρησκευτικής του ζωγραφικής.

Χρήστος Παλλαντζάς Nothing Everything II, photo: Katoufas Bros

Με μια σειρά τοπογραφιών, που το μυστήριό τους επιτείνει η ανθρώπινη απουσία, έργα της περιόδου του αναγκαστικού εγκλεισμού, ο καλλιτέχνης επιστρέφει, τέσσερα χρόνια μετά την τελευταία του έκθεση, στην γκαλερί Ευριπίδη, με τη σειρά έργων «In medias res». Ανοιχτοί ορίζοντες, επίπεδα τοπία και όγκοι κτιρίων, μαζί με την πολλαχού παρούσα Ακρόπολη, κυριαρχούν στα έργα του. Πίνακες φιλοτεχνημένοι από το 2019, με αφετηρία την επίσκεψη που πραγματοποίησε, λίγες μέρες πριν το ξέσπασμα της πανδημίας, στους Αγίους Τόπους, αντιπροσωπεύουν μια στάση αναστοχασμού, μια διακοπή που προοιωνίζεται την επανεκκίνηση.

Τελευταία ευκαιρία για το αθηναϊκό κοινό για μια επίσκεψη στη μεγάλη αναδρομική έκθεση του εικαστικού Βασίλη Σκυλάκου (1930-2000) στην Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων, που θα παραμείνει ανοιχτή μέχρι τις 23 Απριλίου. Έργα που καλύπτουν τέσσερις δεκαετίες περιλαμβάνει η έκθεση «Βασίλης Σκυλάκος: Το χέρι. Έργα 1957-1997», που διοργανώνεται από τον Οργανισμό Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ), σε επιμέλεια του Χριστόφορου Μαρίνου. Η έκθεση αναδεικνύει τη σχέση του καλλιτέχνη με το παιχνίδι, καθώς ο ίδιος ήταν ένας οξύνους παρατηρητής του αστικού πολιτισμού, που κατάφερε να αναδείξει τη χρησιμότητα του άχρηστου.

Έργα που ενέπνευσε ο λόγος του ποιητή, στα οποία κυριαρχεί η ρομαντική ορμή, που προκαλείται τόσο από τη χρωματική έξαρση όσο και από την κυριαρχία των στοιχείων της φύσης, πρωταγωνιστούν στην έκθεση «Διονύσιος Σολωμός… δύο φλόγες», που παρουσιάζει ο εικαστικός Μανώλης Χάρος στην Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα, εμπνευσμένος από τον Σολωμό και, ιδιαίτερα, από το έργο του «Διάλογος», το οποίο αποτελεί και τον κεντρικό άξονα του δικού του, εικαστικού διαλόγου με τον ποιητή.

Άποψη της έκθεσης. Ευγενική παραχώρηση του καλλιτέχνη, photo credits: Dimitris Glykas

Σαν ένα αρχείο από μελάνι και χαρτί μπορεί να ιδωθεί και να διαβαστεί κάθε έργο του Γιώργου Ξένου στην έκθεση «Τόποι περισυλλογής», που επιμελείται η Άννα Καφέτση, διευθύντρια του annexM, και φιλοξενείται μέχρι το τέλος Απριλίου στην Υπηρεσιακή Αυλή του Μεγάρου Μουσικής. Από τα κλειστά και «φυλακισμένα» πίσω από πλεξιγκλάς σημειωματάριά του της εποχής του Βερολίνου, στη μεταλλική συρταριέρα που φιλοξενεί τη σειρά των «Σκεπτομένων», την οποία ο θεατής μπορεί να ανοίξει ή να κλείσει κατά βούληση, μέχρι τη «ζωγραφική εγκατάσταση», ένα αρχείο ονείρων που καλεί τον θεατή να εισχωρήσει μέσα του, συνολικά 102 έργα, από διάφορες δημιουργικές περιόδους του καλλιτέχνη, βγαίνουν για πρώτη φορά στο φως.

Nelly’s, Μουσείο Μπενάκη

Είκοσι πέντε χρόνια μετά τον θάνατό της Έλλης Σουγιουλτζόγλου-Σεραϊδάρη (1899-1998), της γνωστής φωτογράφου «Nelly’s», το Μουσείο Μπενάκη, στο οποίο βρίσκεται το αρχείο της, διοργανώνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα μια μεγάλη αναδρομική έκθεση, προκειμένου να παρουσιάσει το έργο της μέσα από έναν μεγάλο όγκο αντιπροσωπευτικών φωτογραφιών που καλύπτουν όλες τις θεματικές και χρονικές περιόδους της δημιουργίας της, ακολουθώντας την στις τρεις πόλεις που καθόρισαν τη δημιουργική πορεία της: Δρέσδη, Αθήνα, Νέα Υόρκη. Μια σημαντική έκθεση που δεν πρέπει να χάσετε.

Hannah Toticki

Έναν προβληματισμό για την αγάπη και τους στενούς ανθρώπινους δεσμούς στα χρόνια της ψηφιακής διασύνδεσης και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αποτελεί η έκθεση «Modern Love: H αγάπη στα χρόνια της ψυχρής οικειότητας», που φιλοξενεί το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Είκοσι τέσσερις καλλιτέχνες από 14 χώρες διερωτώνται μέσα από τα έργα τους πώς η ψηφιακή τεχνολογία και η σύγχρονη οικονομία έχουν μετασχηματίσει το συναίσθημα και τις κοινωνικές σχέσεις και πώς η εμπειρία του εικονικού καταλύει τα όρια μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου. Στο ίδιο κλίμα κινούνται και οι ατομικές εκθέσεις του Μιχαήλ Καρίκη, της Ελένης Μπαγάκη και της Έρικας Σκούρτη, του Melanie Bonajo και της Hannah Toticki, καθώς και η in situ ζωγραφική εγκατάσταση του Dan Perjovschi, συγκροτώντας μια εκθεσιακή διαδρομή που εκτείνεται σε όλα τα επίπεδα του Μουσείου

Χωρίς έναν κεντρικό εκθεσιακό χώρο, η «πολυπολική» 8η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης, με τίτλο «Being as Communion», απλώνεται σε δέκα διαφορετικούς χώρους, τοποθεσίες, μουσεία και μνημεία της πόλης, συνδέοντας οικοδομήματα από όλα τα ιστορικά στρώματα της Θεσσαλονίκης: βυζαντινά, οθωμανικά και σύγχρονα. Η έκθεση φιλοξενεί τα έργα 28 καλλιτεχνών και καλλιτεχνικών ομάδων που έχουν όντως δοκιμάσει εναλλακτικά μονοπάτια, προβάλλοντας αντίσταση στη ζωή και τις πρακτικές τους, που εστιάζουν σε ποικίλες μορφές συνδιαλλαγής μεταξύ διαφορετικών υποκειμένων, ζώντων και νεκρών, ειδών και περιβαλλόντων. Ο κάθε χώρος λειτουργεί αυτόνομα, επιτρέποντας στον επισκέπτη να φανταστεί ποικίλες συνδέσεις, σε μια πολυφωνική ανάγνωση αλλά και σύζευξη πολλών ισότιμων φωνών.

Αιμιλία Τσεκούρα, Homeland Landscapes

Τεκμήρια από την εμπειρία του πρόσφατου εγκλεισμού και της ανατροπής της καθημερινότητας, μέσα σε ένα κλίμα φόβου, αβεβαιότητας και ζόφου, παρουσιάζει η εικαστικός Αιμιλία Τσεκούρα στην ατομική της έκθεση με τίτλο «Homeland Landscapes», που παρουσιάζεται στον φιλόξενο πολιτιστικό χώρο Φουγάρο, στο Ναύπλιο. Η νέα αυτή ενότητα στη δουλειά της είναι μία περιήγηση σε ένα άκρως προσωπικό σύμπαν, όπου τα οικεία τοπία του σπιτιού εξυψώνονται σε κοσμικά οικοσυστήματα, με πρωταγωνιστή το φως, όπως συλλαμβάνεται για μια στιγμή και εκλύεται ξανά σαν επιταχυντής της ανάτασης.

Παιχνίδια σπάνια, από διάφορες γωνιές του πλανήτη, τα οποία ο ζωγράφος Μιχάλης Μανουσάκης συγκεντρώνει τα τελευταία 25 χρόνια και τα πιο πολλά παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κοινό, συγκροτούν την έκθεση «O τόπος του κάποτε – Ήρωες στα σκουπίδια», που φιλοξενείται στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων. Ο καλλιτέχνης αξιοποιεί τα παιχνίδια ως πρώτη ύλη και δημιουργεί μικρές ή μεγαλύτερες εγκαταστάσεις, που η καθεμία τους διηγείται και μια διαφορετική ιστορία, μακρινή όσο η Επανάσταση του ’21 ή πιο κοντινή και οικεία, όπως εκείνη των πατεράδων και των παππούδων μας.

Αναδρομική έκθεση του χαράκτη Τάσσου (Αναστάσιου Αλεβίζου) με ξυλογραφίες, σχέδια και ξύλινες πλάκες, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Πινακοθήκη Δήμου Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων, σε συνεργασία με την Εταιρεία Εικαστικών Τεχνών Α. Τάσσος. Η έκθεση, που επιμελείται ο ιστορικός τέχνης Γιάννης Μπόλης, αποτελεί ένα σπουδαίο εικαστικό γεγονός, καθώς πολλά από τα έργα της έκθεσης δεν έχουν εκτεθεί ξανά και κάποια παραμένουν άγνωστα έως σήμερα, ενώ για πρώτη φορά παρουσιάζονται και οι πλάκες ξυλογραφίας.