Το vegan πασχαλινό τραπέζι κατακτά έδαφος: 3 vegan και μία διατροφολόγος εξηγούν γιατί

Η άνοιξη έχει κάνει για τα καλά την εμφάνιση της και πέρα από τη φύση που αρχίζει να ανθίζει, είμαστε ξαφνικά μια ανάσα πριν το Πάσχα. Έστω ότι όπου Πάσχα και φαγητό, γνωρίζουμε όλοι πολύ καλά, πως ακολουθεί μια περίοδος άφθονου φαγητού, που με βάση τις τυπικές πατροπαράδοτες παραδόσεις, συνοδεύεται από το σούβλισμα αρνιού, τη μαγειρίτσα, τα περίφημα πασχαλινά κόκκινα αυγά, τα λαχταριστά μυρωδάτα τσουρέκια και άλλα τέτοια έθιμα. Τι γίνεται όμως αν είσαι vegan;

Προσωπικά δεν είμαι vegan, έχω όμως vegan φίλους και γνωστούς και καταλαβαίνω πως ακολουθεί μια περίοδος λίγο διαφορετική για εκείνους. Μία περίοδος που πολλές φορές συνοδεύεται από σχόλια και κριτική για τις διατροφικές συνήθειες τους, μιας και μπορεί να ακουστεί παράλογο σε κάποιον που δεν είναι vegan – ειδικά μια περίοδο όπως αυτή του Πάσχα – να υπάρχουν άτομα που να κάνουν αποχή από την κατανάλωση κρέατος και ζωικών προϊόντων.

Παράλληλα, ολοένα και περισσότεροι είναι εκείνοι ασπάζονται την φιλοσοφία του βιγκανισμού, κάτι που έχει παρακινήσει και τη βιομηχανία τροφίμων, εν έτει 2023, να βρίσκεται στο peak της παγκόσμιας προώθησης προϊόντων φυτικής προέλευσης.

Εμείς ήρθαμε σε επαφή με τρία vegan άτομα, την Τζω, τον Παναγιώτη και τη Δάφνη, που θα μας μιλήσουν για τη δική τους εμπειρία και το δικό τους δρόμο προς τον βιγκανισμό, ενώ συμβουλευτήκαμε και την Σοφία Κανέλλου, Διαιτολόγο – Διατροφολόγο MSc, υπεύθυνη και συντονίστρια του Εργαστηρίου της Συνειδητής Διατροφής, που προωθεί έναν υγιεινό τρόπο ζωής, με συνείδηση, εμπιστοσύνη στη φύση και την παράδοση και υπευθυνότητα απέναντι στην επιστήμη της διατροφής.

Η Σοφία Κανέλλου μάς αναφέρει πως μια πλήρης φυτική διατροφή – όπως η vegan – προσφέρει πολλαπλά οφέλη στην υγεία μας. “Τα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι οι χορτοφάγοι εμφανίζουν χαμηλότερο βάρος σώματος, καθώς και ρυθμισμένη πίεση, χαμηλότερα επίπεδα χοληστερίνης, μικρότερο ποσοστό εμφάνισης καρκίνου και μακροζωία σε σχέση με τους κρεατοφάγους. Όσο υψηλότερη είναι η κατανάλωση ζωικών προϊόντων, τόσο εντείνονται και τα προβλήματα υγείας” λέει.

Μπορεί όμως η vegan διατροφή να φτάσει σε διατροφική αξία τη μεσογειακή – μία από τις πιο ισορροπημένες διατροφές; “Περισσότερο από το 90% των τροφών που περιλαμβάνονται στη μεσογειακή δίαιτα αποτελούν προϊόντα φυτικής προέλευσης, όπως τα όσπρια, τα δημητριακά, τα λαχανικά, τα φρούτα και οι ξηροί καρποί. Τα οφέλη της μεσογειακής δίαιτας προκύπτουν από την υψηλή κατανάλωση φυτικών τροφών και τη σπάνια χρήση ζωικών. Η vegan διατροφή όταν γίνεται με πλήρη ακατέργαστα τρόφιμα και έχει την απαιτούμενη ποικιλία, μπορεί να καλύψει όλες τις θρεπτικές ανάγκες ενός ατόμου και να τον καταστήσει υγιή, χωρίς τις αρνητικές επιδράσεις της κατανάλωσης των ζωικών προϊόντων” απαντά η διατροφολόγος.

Η ελληνική κουζίνα είναι “πολύχρωμη”, γεμάτη φρέσκα υλικά και χορτοφαγικές συνταγές, Photo: Nathan Dumlao/ Unsplash

Το σίγουρο είναι, ότι ιδιαίτερα κατά την πασχαλινή περίοδο, που συνήθως έπεται μίας αρκετά μεγάλης νηστείας, η ξαφνική και έντονη κρεατοφαγία μπορεί να κρύβει μεγάλους κινδύνους για την υγεία μας. Η Σοφία Κανέλλου, αναφέρει μάλιστα, πως δεν είναι τυχαίο που την Κυριακή του Πάσχα βλέπουμε τα περισσότερα ασθενοφόρα στους δρόμους και τα επείγοντα να έχουν πάρει φωτιά. “Αυτό συμβαίνει όταν ο οργανισμός κάνει προσπάθεια να αποτοξινωθεί με μερικές ημέρες νηστείας και ξαφνικά καταναλώνει μεγάλη ποσότητα κατανάλωσης χοληστερίνης (αρνί, κοκορέτσι, εντόσθια, πέτσα, αυγά, γλυκά). Σε συνδυασμό με προδιάθεση, τότε αυτό μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνο για εμφάνιση εμφράγματος” εξηγεί.

“Από μικρό παιδί θυμάμαι ότι με το που τελείωνε το πασχαλινό τραπέζι, αδυνατούσα να χωνέψω για αρκετές ώρες.  Αυτό οφειλόταν ξεκάθαρα στις τοξίνες που μου προσέφερε το κρέας. Όταν βέβαια ασπάστηκα τον βιγκανισμό αυτό άλλαξε τελείως, καθώς άρχισα να ψάχνομαι πολύ με συνταγές και ιδέες και σε αυτό με βοήθησαν πολύ διάφοροι vegan bloggers που ακολουθώ, όπου κάθε χρόνο ανέβαζαν και συνεχίζουν να ανεβάζουν πασχαλινές εναλλακτικές συνταγές. Μάλιστα θυμάμαι πως πέρυσι με την μαμά μου, κάναμε το πασχαλινό τραπέζι εξ’ ολοκλήρου vegan. Αυτό με έκανε να παρατηρήσω τεράστιες αλλαγές και στην χώνεψη” αναφέρει από την πλευρά του ο Παναγιώτης, 23 ετών, για την προσωπική του εμπειρία με τα παραδοσιακά, ελληνικά πασχαλινά τραπέζια.

Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας, πέρα από το κομμάτι της υγείας, φαίνεται να είναι και το κομμάτι της ηθικής, για τους περισσότερους αυστηρά χορτοφάγους.

“Αποφάσισα να γίνω βίγκαν, όταν έμαθα πως παράγεται το Φουά γκρα, αλλά τις συνθήκες στις οποίες ζουν οι πάπιες, από τις οποίες και προέρχεται. Κατά συνέπεια έψαξα γενικότερα για τις συνθήκες που επικρατούν στην βιομηχανία του γάλακτος και του κρέατος. Μπορώ να πω πως έκτοτε ο τρόπος ζωής μου έχει αλλάξει πολύ όσον αφορά την σωματική και την ψυχική μου υγεία. Νιώθω πολύ καλύτερα από τότε που έκανα αυτή την αλλαγή” μας λέει η Δάφνη, 26 χρονών.

“Από πάντα υπήρχε μέσα μου ένα αίσθημα αγάπης προς κάθε ζωντανό στον πλανήτη μας, αλλά η αλήθεια είναι πως σε μικρότερη ηλικία δεν μπορούσα να κατανοήσω πραγματικά τι συνέβαινε στα ζώα, ως κρεατοφάγος. Το να γίνω vegan απορρέει από την έμπνευση που πήρα από άτομα γύρω μου, που ακολουθούσαν ήδη μια vegan διατροφή. Έτσι, ξεκίνησα να ψάχνομαι περισσότερο, πρώτα σε ηθικό επίπεδο και ύστερα σε διατροφικό. Επιπλέον, η υιοθεσία του κατοικίδιου μου ήρθε ως καταλυτικός παράγοντας σε αυτή μου την απόφαση, μιας και δεν μπορούσα να διανοηθώ ότι θα μπορούσε αντίστοιχα να αποτελεί ένα πιάτο φαγητού σε μια άλλη κουλτούρα”, προσθέτει η Τζω, 23 χρονών.

Ένα vegan πασχαλινό τραπέζι μπορεί να είναι πιο πλούσιο απ’ ότι οι περισσότεροι φαντάζονται, Photo: Filipp Romanovski/Unsplash

Η παραμονή ενός vegan σε ένα τυπικό πασχαλινό τραπέζι, δεν είναι πάντοτε εύκολη υπόθεση. Τα πασχαλινά έθιμα ως εκ τούτου δυσκολεύουν τους ολικά χορτοφάγους, όχι μόνο στο θέμα επιλογών φαγητού που υπάρχει σε ένα πασχαλινό τραπέζι, αλλά και από ιδεολογικής άποψης.

“Γενικότερα από πολύ μικρή ηλικία, το πασχαλινό τραπέζι μου προκαλούσε μεγάλη απορία και περιέργεια. Ακόμα και ως κρεατοφάγος δεν μπόρεσα πότε να καταλάβω το έθιμο του να γιορτάζουμε και να πίνουμε γύρω από το σούβλισμα ενός ζώου. Τα τελευταία 5 χρόνια, που δεν καταναλώνω προϊόντα ζωικής προέλευσης, σε κάθε τραπέζι ακούω ανούσια σχόλια και κατά τη γνώμη μου κακόγουστα αστεία περί της διατροφής μου. Προσωπικά ενώ μπορεί να διαφωνώ, δεν σχολιάζω ποτέ με τι θα τραφεί το άλλο άτομο. Έτσι γενικότερα, επιλέγω πλέον να περνάω τις διακοπές του Πάσχα με άτομα που με καταλαβαίνουν και σέβονται τις επιλογές, την ηθική και τις αξίες που κρίνω εγώ πως είναι πιο κοντά σε εμένα”, αναφέρει ο Παναγιώτης, 23 ετών.

Η Τζω συμφωνεί και συμπληρώνει: “Πέρυσι ήταν η πρώτη χρονιά που δεν έτρωγα κρέας στο πασχαλινό τραπέζι ως τότε vegetarian, φέτος, ως πλέον vegan, έχω αποφασίσει πως δεν θέλω να συμμετέχω σε αυτή τη διαδικασία και «έθιμο» μιας και δεν με εκφράζει καθόλου. Η αλήθεια είναι πως ως vegan πέφτεις συχνά «θύμα» άβολων και κοροϊδευτικών σχολίων, που ακούγονται προσβλητικά από άτομα, που αν υποψιαστούν ότι δεν τρως κρέας σου ασκούν υπό μια έννοια κριτική για κάτι που έχεις επιλέξει με συνειδητότητα. Δεν επιβάλω σε κανέναν να ακολουθήσει μια συγκεκριμένη διατροφή, ασχέτως αν συμφωνώ ή διαφωνώ και έτσι δεν μου αρέσει να υπάρχει οποιαδήποτε παρέμβαση στις δικές μου διατροφικές συνήθειες”.

Το Πάσχα σίγουρα είναι μια αφορμή για τους vegan, τις οικογένειες τους, τους φίλους τους, ώστε να αφιερώσουν λίγο χρόνο στο να βρουν εναλλακτικές συνταγές για το πασχαλινό τραπέζι, που πέρα από το φαγητό συνοδεύεται και από μεγάλες παρέες και το επίσημο καλωσόρισμα της άνοιξης.

Είναι όμως εύκολη η διαδικασία εύρεσης vegan προϊόντων στην αγορά; Στην ερώτηση αυτή η Δάφνη μας απαντάει: “Ναι είναι σχετικά εύκολο να βρεις αρκετές επιλογές στο σουπερμάρκετ, ίσως με περισσότερο κόστος από ότι σε άλλες χώρες πιο βόρειες. Κατά τα άλλα η ελληνική κουζίνα έχει πάρα πολλές vegan συνταγές στην κουλτούρα της (πχ γεμιστά, σπανακόπιτα, φασολάκια, φακές και λοιπά λαδερά και όσπρια)”.

Η μανιταρόσουπα αποτελεί αγαπημένη εναλλακτική των vegan για τη μαγειρίτσα, Photo: Dmitry Kovalchuk/Unsplash

Αντίστοιχα ο Παναγιώτης αναφέρει: “Θεωρώ ότι ζω και κατοικώ σε μία χώρα όπου τα vegan προϊόντα και υποκατάστατα έχουν αρχίσει να εμφανίζονται σε μεγάλο βαθμό και πλέον η συχνότητα εμφάνισης τους στα ράφια των σουπερμάρκετ είναι αρκετά υψηλή. Ωστόσο, έχω την εντύπωση πως λόγω καπιταλισμού, ο κόσμος θεωρεί ότι vegan διατροφή σημαίνει και υψηλές τιμές ή ότι αφορά βιολογικά προϊόντα. Θα ήταν εύλογο σε αυτή την περίπτωση να μην ξεχνάμε, πως ζούμε σε μια χώρα οπού η κουζίνα της βασίζεται κατά κύριο λόγο στη μεσογειακή διατροφή, που σημαίνει πως αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από χορτοφαγικά πιάτα, πλούσια σε θρεπτικά συστατικά. Ως συνέπεια αυτού, ίσως ήρθε η ώρα, να σταματήσει να προβάλλεται πως για να είσαι vegan πρέπει να πληρώσεις ένα πιάτο 15€, μιας και η αλήθεια είναι πως μπορείς να φτιάξεις ένα πολύ θρεπτικό πιάτο ξοδεύοντας μόνο 2€, με προϊόντα που μπορείς να βρεις πανεύκολα σε μία λαϊκή αγορά”.

Σε αυτό το σημείο και περνώντας στις vegan συνταγές για το Πάσχα, η Δάφνη αναφέρει πως μια από τις αγαπημένες της παραλλαγές για το πασχαλινό τραπέζι αποτελεί το vegan τσουρέκι, που μάλιστα υποστηρίζει πως της αρέσει περισσότερο από το κλασικό, ενώ η Τζω προτείνει συνταγές όπως σαλάτες οσπρίων, vegan σουφλέ με υποκατάστατα γαλακτοκομικών, βελουτέ σούπες από άπειρους συνδυασμούς λαχανικών, vegan ριζότο μανιταριών, τηγανιά μανιταριών, ακόμη και πιάτα με υποκατάστατα κρέατος.

Η διατροφολόγος Σοφία Κανέλλου, συμπληρώνει: “Πολλές φορές ξέρουμε ότι μπορούμε να κάνουμε συνταγές χωρίς ζωικά αλλά φοβόμαστε να το προσπαθήσουμε, μήπως και δεν πετύχουν. Υπάρχουν ολόκληρες λίστες με συνταγές πού θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στο γιορτινό τραπέζι του Πάσχα, χωρίς καθόλου ζωικά, χωρίς χοληστερίνη, χωρίς βία και με μπόλικη αγάπη. Το τσουρέκι γίνεται και χωρίς αυγό, το τζατζίκι γίνεται και χωρίς γιαούρτι ζωικό, η μαγειρίτσα γίνεται και μανιταρίτσα κ.ο.κ”.

Για να ανακαλύψετε περισσότερες vegan συνταγές, για το φετινό πασχαλινό τραπέζι και όχι μόνο, μπορείτε να επισκεφτείτε το siniditidiatrofi.gr