Πώς είναι ο ήχος της μουσικής του μέλλοντος; Το φετινό Borderline ίσως δώσει την απάντηση

“Δεν γράφω πειραματική μουσική. Οι πειραματισμοί μου τελειώνουν πριν κάνω μουσική. Ο ακροατής είναι εκείνος που πρέπει να πειραματιστεί μετά” είχε πει τον περασμένο αιώνα ο πρωτοπόρος Γάλλος συνθέτης Edgard Varèse – και σήμερα, πολλές δεκαετίες αργότερα, βρισκόμαστε σε μία εποχή που έχουμε περισσότερο από ποτέ τη θέληση να πειραματιστούμε, αναζητώντας (σε κάθε είδος μουσικής) εκείνο το κομμάτι που θα πιέσει λίγο παραπάνω τα όρια, που θα αμφισβητήσει συμβάσεις και νόρμες, που θα ξεχωρίσει. Στην Αθήνα, η πειραματική σκηνή και το κοινό της έχουν εδώ και χρόνια βρει το “safe space” τους στο Borderline Festival – ένα από τα μακροβιότερα φεστιβάλ της Στέγης και από τα λίγα φεστιβάλ της πόλης που εξερευνούν την πειραματική μουσική, σε κάθε της έκφανση, χωρίς περιορισμούς.

Φέτος, το Borderline Festival επιστρέφει για ακόμη ένα ανατρεπτικό μουσικό τριήμερο, από 21 έως 23 Απριλίου, με εγχώρια και διεθνή acts, σε τρία αναπάντεχα σημεία της πόλης: τη Δημοτική Αγορά Κυψέλης, το Gagarin 205 και τον εκθεσιακό χώρο στο –1 της Στέγης, με στόχο να επαναπροσδιορίσει τον ρυθμό του αθηναϊκού κοινού.

Αυτή τη φορά την επιμέλεια του φεστιβάλ αναλαμβάνουν οι Detach, η κολεκτίβα των Voltnoi και Quetempo, που μεταξύ άλλων εργάζεται “πάνω στις διαφορετικές τυπολογίες της πρακτικής της καθημερινής ζωής”, με μία έρευνα που εστιάζει σε κείμενα, ήχους, κινούμενες εικόνες, αφηγήσεις και εκφάνσεις της ποπ (υπο)κουλτούρας, τα οποία εμβαθύνουν σε μια κριτική των τρεχουσών κοινωνικοοικονομικών δομών.

Αν το όνομα τους σου ακούγεται γνώριμο, αυτό είναι γιατί βρίσκονται πίσω από το πολύ αγαπημένο διαδικτυακό ραδιοφωνικό σταθμό της Στέγης, Movement Radio. Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που αναλαμβάνουν να φέρουν στη ζωή ένα event για τη Στέγη – πέρυσι, τέτοια εποχή, είχαμε απολαύσει το Mediterranean Futures, την πρώτη physical εκδήλωση του Movement Radio, ένα διήμερο αφιερωμένο στις κοινότητες των μεταναστών της πόλης, στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης.

“Ως Movement Radio, έχουμε κάνει μια σειρά από events που εστιάζουν στις μουσικές και πολιτιστικές κοινότητες της πόλης, όμως η κλίμακα του Borderline είναι διαφορετική. Χαρήκαμε ιδιαίτερα με την πρόσκληση, καθώς έτσι μας δίνεται η ευκαιρία να δημιουργήσουμε ένα σημείο συνάντησης μεταξύ των καλλιτεχνών που θα έρθουν από το εξωτερικό και της εξαιρετικά ζωντανής και πολυσυλλεκτικής μουσικής σκηνής της Αθήνας” μάς λένε οι Μάκης Κετεμποτζίδης (Quetempo) και Γιώργος Κωνσταντινίδης (Voltnoi) για το νέο τους εγχείρημα, που επιχειρεί να φέρει όσα πρεσβεύει το Movement Radio στο φετινό Borderline.

“Το Movement Radio είναι μια πολιτιστική πλατφόρμα που εστιάζει στη νέα μουσική παραγωγή, αλλά και στην ιστορική διαδρομή της, μοιράζεται από κοινού ιστορίες που δεν έχουν ακόμα ειπωθεί, μιλάει με ιδέες και ήχους, αφουγκράζεται την τρέχουσα πολιτική και κριτική σκέψη, διασχίζει ένα φανταστικό αρχιπέλαγος πέρα από γεωγραφίες και χρονολογίες, είναι μια πολιτιστική συγκολλητική ουσία μεταξύ ανθρώπων, κοινοτήτων και καλλιτεχνικής δημιουργίας” εξηγούν, επιβεβαιώνοντας ότι η φετινή διοργάνωση του Borderline Festival θα μοιράζεται πολλά από τα χαρακτηριστικά που έχουμε αγαπήσει στο Movement Radio.

Αυτή η “πολιτιστική συγκολλητική ουσία” που περιγράφουν οι καλλιτεχνικοί διευθυντές του Movement Radio είναι εκείνη που θα φέρει μαζί, για τρεις ημέρες, καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο, από κάθε γενιά και είδος μουσικής, σε ένα φεστιβάλ για όλους – ναι, για όλους. Γιατί ένα φεστιβάλ, με τόσο ετερόκλητο line-up, στην τελική, δεν μπορεί παρά να είναι συμπεριληπτικό.

“Βασικός μας στόχος είναι όποιος παρευρεθεί στο φεστιβάλ, ανεξαρτήτως ηλικίας και ακουσμάτων, να φύγει με μια πλουσιότερη ιδέα για τις δυνατότητες του ηλεκτρονικού ήχου. Να εκπλαγεί, να σοκαριστεί ίσως. Να έρθει σε επαφή με είδη και ήχους που κανονικά δεν θα είχε την ευκαιρία να συναντήσει στη νυχτερινή ζωή της Αθήνας” λένε οι Detach, κάνοντας ξεκάθαρο ότι στο Borderline έχει “χώρο” για ακροατές κάθε γενιάς, ανεξαρτήτως background. “Γι’ αυτό και οι γενιές και τα είδη είναι τόσο ετερόκλητα στο lineup – θέλουμε ο πιθανός θαυμαστής των Esplendor Geometrico να ακούσει την εκδοχή industrial που προτείνει ο Slikback, ή μια φαν της Ελληνίδας rapper Vikkie να έρθει σε επαφή με το πειραματικό rap του Blackhaine”.

“Στο φετινό Borderline, στόχος μας ήταν να εξερευνήσουμε την επιρροή που ασκεί το avant-garde στα διάφορα είδη που ανθίζουν σήμερα, από τα διαφορετικά subgenres της χορευτικής ηλεκτρονικής μουσικής μέχρι το hip hop, την trap και την pop. Γι’ αυτό και κάθε μέρα και stage έχουν μία διαφορετική θεματική” αναφέρουν και μία ματιά στο φετινό πρόγραμμα επιβεβαιώνει το πολύ καλά οργανωμένο όραμά τους.

Από τους industrial βετεράνους Esplendor Geometrico στον φρέσκο φουτουριστικό ήχο του Slikback, και από την super cool εκπρόσωπο της ελληνικής fem rap Vikkie στο πιο σκληρό rap του Blackhaine – και αυτό είναι μόλις ένα μικρό δείγμα. Μας περιμένουν πολλές εκπλήξεις στο φετινό Borderline, που μέσα σε τρεις ημέρες θα φιλοξενήσει 29 εγχώριους και διεθνείς καλλιτέχνες, από τους οποίους πολλοί θα κάνουν την πρώτη τους εμφάνιση στη χώρα μας.

Lil Mariko, photo by Jared Soule

Όσο για τα highlights της κάθε ημέρας; “Η πρώτη μέρα στη Δημοτική Αγορά επικεντρώνεται, κατά βάση, σε DJ και live sets όπου αναμειγνύονται πολλά διαφορετικά είδη και tempo, με επίκεντρο τον φουτουριστικό, πειραματικό ήχο – ανυπομονούμε για το εκρηκτικό, αλλόκοτο set της OJOO GYAL και τις πρώτες ζωντανές εμφανίσεις των Marina Herlop και Lil Mariko στην Ελλάδα” λένε για τα acts που θα καταλάβουν την υπαίθρια σκηνή που θα στηθεί την Παρασκευή 21 Απριλίου στη Δημοτική Αγορά της Κυψέλης.

Esplendor Geometrico, photo by Jose Carlos Nievas

“Η δεύτερη μέρα στη Δημοτική Αγορά έχει ως θεμέλιο το hip hop και την trap και την μίξη ή την αποδόμηση τους μαζί με άλλα είδη – δίνουμε έμφαση στις εμφανίσεις της ανερχόμενης Pö, της «μητέρας του ρυθμού» Karen Nyame KG και στο θορυβώδες live του Blackhaine” μάς λένε για τη δεύτερη μέρα του Borderline 2023, το Σάββατο 22 Απριλίου, που θα ξεκινήσει και πάλι από νωρίς το απόγευμα στην Κυψέλη για να καταλήξει στη Λιοσίων “με ένα club night στο Gagarin 205, όπου επικεντρωνόμαστε στο industrial και τη noise. Είμαστε περήφανοι που το ιστορικό σχήμα των Esplendor Geometrico θα κάνει μια από τις σπάνιες ζωντανές εμφανίσεις του εκεί, καθώς και για τον οπτικοακουστικό οδοστρωτήρα των Slikback x Weirdcore”.

Slickback, photo: Jan Moss

“Η τρίτη μέρα αφορά τις σκηνές της ambient/drone/experimental. Ξεχωρίζουμε την ηχητική, διαδραστική περφόρμανς “Sama’: The Divine Listening Room” από τις Arshia Haq και Yara Mekawei” αναφέρουν για την τελευταία ημέρα του φεστιβάλ, Κυριακή 23 Απριλίου, και αξίζει να σημειωθεί ότι στην εκδοχή της πολύ ενδιαφέρουσας αυτής περφόρμανς (που αποτελεί συνεχιζόμενο έργο) θα κληθεί να συμμετάσχει και το κοινό στη sama’, την πράξη δηλαδή με την οποία τείνει κανείς να αφουγκραστεί το θείο μέσω βαθιάς ακρόασης και διαλογισμού, μια διαδεδομένη πρακτική στους ιερούς χώρους του σουφισμού.

“Αυτή την απάντηση φιλοδοξούμε να δώσουμε μέσα από το φετινό lineup” απαντούν, όταν τους κάνω την παραπάνω ερώτηση. “Σίγουρα, τα χαρακτηριστικά που θα έχει, θα είναι η ριζοσπαστικότητα, η ανησυχία ως προς τις μουσικές αναζητήσεις, η διάθεση να «σπρώξουν» τα όρια των ειδών και των ήχων πέρα από την πεπατημένη, η χρήση νέων μέσων και τεχνολογιών με απροσδόκητους τρόπους” λένε και δεν μπορείς παρά να αναρωτηθείς πόσο εύκολο είναι αυτό στην πραγματικότητα σε μία μουσική σκηνή, όπως είναι η ελληνική, που μόλις τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει να κάνει πραγματικά ανοίγματα προς τα “έξω”.

Το σίγουρο, πάντως, είναι ότι φεστιβάλ όπως το Borderline αποτελούν βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. “Το Borderline είναι το μακροβιότερο φεστιβάλ της Στέγης, και σε κάθε του εκδοχή ανοίγει νέα πεδία ηχητικών δυνατοτήτων για το κοινό της Αθήνας, αλλά και έναν τόπο συνάντησης μεταξύ της ελληνικής ηλεκτρονικής σκηνής και των εκάστοτε ονομάτων από το εξωτερικό. Θα λέγαμε λοιπόν ότι η παρουσία του είναι εξαιρετικά σημαντική” λένε οι Μάκης Κετεμποτζίδης και Γιώργος Κωνσταντινίδης – και θα συμφωνήσουμε.