Status Update: Μάνος Βαβαδάκης, ηθοποιός – σκηνοθέτης

Απλά πριν αποφασίσω να ακολουθήσω το μονοπάτι του θεάτρου, βουτούσα στο διάβασμα για να καταλάβω ποιος είμαι. Το 2007, όντας φοιτητής, είδα στο Εθνικό τον πιραντελλικό «Ερρίκο Δ’» του Δημήτρη Μαυρίκιου και συνειδητοποίησα βαθιά την αξία του βιώματος προς την κατάκτηση της γνώσης. Έτσι στράφηκα στο θέατρο. Για να καταλάβω βαθύτερα τον εαυτό μου. Και νομίζω από τότε όλες μου οι σκηνικές απόπειρες κινούνται απ’ αυτή την ανάγκη. Απλά εύχομαι να βοηθώ κι άλλους με αυτή την περιπλάνησή μου.

Δάσκαλο ονομάζω κάθε έναν που με μύησε σε έναν τρόπο σκέψης. Τον Αποστόλη, την Ειρήνη, τον Χάρη, τον Μαρίνο, τον φραγκισκανό π. Πέτρο, τον Θάνο, τον κ. Νίκο, τον Ακύλλα, τη Μαρία, τον Γιάννη.

Η Κρήτη έχει μια τραχύτητα που την κατανοώ, την νιώθω αναπόσπαστο κομμάτι του εαυτού μου, μα την αποστρέφομαι. Επιλέγω να παραμένω ευαίσθητος και να βρίσκομαι μακριά από το μονοπάτι που μού χάραζε η οικογενειακή παράδοση. Δυστυχώς, το Ηράκλειο των παιδικών μου χρόνων έχει χαθεί. Ο μαζικός τουρισμός τ’ άλλαξε όλα. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια σημαντική προσπάθεια αναζωογόνησης της πνευματικότητας, αλλά το «νέο χρήμα» δεν βοηθά να εδραιωθεί.

Όσον αφορά στην Κρήτη, οι ρίζες μου είναι τόσο βαθιές που ψάχνω πάντα ευκαιρίες να επιστρέφω και να προσφέρω. Γενικά, το θέατρο στην περιφέρεια δεν θα έπρεπε να αποτελεί πάρεργο, μα αφοσιωμένη λειτουργία. Προσωπικά, με χαρά θα πήγαινα σε μια πόλη να προσπαθήσω να παράγω τέχνη συνδεδεμένη με την τοπική κοινωνία.

Το θέατρο, όμως, ήταν πάντα εκεί, ως απωθημένο. Η μητέρα μου είναι ερασιτέχνης ηθοποιός από όταν ήμουν παιδί κι ο πατέρας της υπήρξε σε μπουλούκι για δύο χρόνια πριν παντρευτεί. Το σημαντικό είναι να επιλέγεις τον σωστό δρόμο τη σωστή στιγμή. Έτσι έγινε και με μένα. Αν είχα ασχοληθεί με το θέατρο πριν τις σπουδές μου, χωρίς την συνειδητότητα και την ακαδημαϊκή εμπειρία που απέκτησα, δε θα είχα τα όπλα να φτάσω εδώ που είμαι σήμερα.

Αν με ρώταγες πριν δυο χρόνια θα έλεγα πως μέσα μου επικρατεί η ιδιότητα του σκηνοθέτη. Αλλά πλέον θέλω να σκηνοθετώ μόνο υλικά που με αφορούν. Και να παίζω, να παίζω συνέχεια. Όταν περνάς από τη σκηνοθεσία και καταλαβαίνεις βαθιά τα ζητούμενα, νομίζω γίνεσαι καλύτερος συνεργάτης σαν ηθοποιός. Μαθαίνεις να εμπιστεύεσαι περισσότερο τη διαδικασία και παραμερίζεις ευκολότερα το Εγώ του ηθοποιού.

Αυτός ο διπλός ρόλος συμβαίνει μόνο όταν οι ανάγκες της παραγωγής το απαιτούν. Και το κάνω με βαριά καρδιά, γιατί ούτε τον έναν ρόλο μπορώ να απολαύσω, ούτε τον άλλον.

Εξ’ αρχής αποφασίσαμε πως τα έργα που θα ερευνήσουμε είναι η αφορμή να δοκιμαστούμε σε κόσμους και κώδικες που η ομάδα μας δεν είχε ξαναδουλέψει. Στην παράσταση, διαρκώς παλεύουμε να ανακαλύψουμε την ποιητικότητα, το επικό, το διαχρονικά αστείο. Και αντιμαχόμαστε όλα αυτά που σχεδόν ασυνείδητα αποτελούν τον κόσμο της σαιξπηρικής παραστασιογραφίας. Ο Φάλσταφ είναι ένας χαρακτήρας έξω καρδιά, που συγκρούεται με ό,τι ονομάζουμε πατρίδα, φιλία, ασφάλεια, ζωή. Είναι εκείνος που τολμά να πει είμαι δειλός, είμαι αδύναμος σε μια κοινωνία που μας θέλει δυνατούς και παραγωγικούς. Είναι ο εαυτός μου που θέλει να το βάλει στα πόδια μπροστά στις ευθύνες της ενήλικης ζωής.

‘Εχει προηγηθεί και ο «Άμλετ» προ δεκαετίας. Μάλλονμ, ως ηθοποιός έχω την φιλοδοξία να παίξω όλους τους βασιλιάδες από τα έργα του Σαίξπηρ. Αυτούς τους κ¬ενόδοξους που μάχονται για τα επίγεια και βυθίζονται στο επέκεινα. Και τον Σάυλοκ για την βαθιά ευαισθησία του. Ως σκηνοθέτης βρίσκω πάντα γοητευτική την προσπάθεια να λύσεις τον δραματουργικό γόρδιο δεσμό κάθε σαιξπηρικού έργου.

Και αναρωτήθηκα αν αυτό κάνω. Αν με κάθε προσπάθεια παλεύεις να μετακινείς αντιλήψεις, τότε ναι, κάνω πολιτικό θέατρο. Ακόμα και με το γέλιο αυτό παλεύω να κάνω. Λέει ο Σαίξπηρ στον «Ερρίκο Ε’», «μέσα απ’ τη σάτιρα η αλήθεια θα προβάλλει».

Δεν αντέχεται η ζωή χωρίς χιούμορ. Με τρομάζουν οι άνθρωποι που παίρνουν τον εαυτό τους πολύ στα σοβαρά.

Και αν κάτι έχουμε η ομάδα των Ματαρόα είναι ο ένας τον άλλον. Συμπληρώνω από πριν, πως δεν αντέχεται η ζωή χωρίς φίλους.

Ordo ab chao (Τάξη μέσα από το χάος). Νιώθω γεμάτη τη ζωή μου όταν προσπαθώ να χαράξω οδούς για την κατανόηση του κόσμου. Κι ας καταλήγουν οι περισσότερες σε αδιέξοδο.

Οι επόμενες κινήσεις της θεατρικής κοινότητας θα έπρεπε να είναι η συσπείρωση και η φαντασία. Εδώ και χρόνια, η άλλη πλευρά έχει αναπτύξει μεθόδους που ξεπερνούν σε δύναμη τα εργαλεία άμυνας και διεκδίκησης που έχουμε. Το μόνο που κάνει τον αγώνα μας απροσπέλαστο είναι να παλεύουμε ενωμένοι.