Η Κρήτη είναι ένα νησί που έχει να σου διηγηθεί πολλές και συναρπαστικές ιστορίες. Και δεν θα στις διηγηθεί αποκλειστικά με έναν μόνο τρόπο, αλλά θα επιστρατεύσει όλες εκείνες τις χάρες που την κάνουν ξακουστή από άκρη σε άκρη του πλανήτη. Θα σε «γητεύσει» μέσα από την «πολυτάραχη» ιστορία της, τη γεμάτη μυθικούς βασιλιάδες, προϊστορικούς πολιτισμούς, κατακτητές, επαναστάτες και απελευθερωτές, μέσα από τη σπουδαία πολιτιστική της κληρονομιά, τη ζεστή φιλοξενία των κατοίκων της και φυσικά την ιδιαίτερη γαστρονομία της.
Είναι ένας δημοφιλής προορισμός που σε «καλωσορίζει» εγκάρδια για να τον ζήσεις όπως ακριβώς θέλεις. Να βιώσεις τις πτυχές του εκείνες που ταιριάζουν στις προτιμήσεις και τα ενδιαφέροντας σου, να «αντλήσεις» από τη φιλοσοφία και την αυθεντικότητα του, να ξαναβρείς τον εαυτό σου. Ευκολότερος τρόπος για να κάνουμε ακριβώς αυτό, λοιπόν, ήταν να επιβιβαστούμε στο πλοίο Festos Palace της MINOAN LINES και να ταξιδέψουμε για μια τετραήμερη απόδραση στο μαγευτικό αυτό νησί με τα πολλά πρόσωπα. Ανακαλύψαμε όψεις της μοναδικότητας του, περιηγηθήκαμε σε γνωστά αξιοθέατα, μουσεία και χώρους πολιτισμού του, ακούσαμε διηγήσεις από το παρελθόν και από το μέλλον του, γνωρίσαμε τους ανθρώπους του και σας μεταφέρουμε τις εντυπώσεις μας.
Το ταξίδι, λοιπόν, ξεκίνησε για εμάς από το λιμάνι του Πειραιά και την επιβίβαση μας στο Festos Palace της MINOAN LINES, ενός από τα ισχυρότερα brand names στον χώρο της ελληνικής επιβατηγού ναυσιπλοΐας. Tο σύνθημα των μινωικών γραμμών αποτελείται από τέσσερις λέξεις, «άνεση, πολυτέλεια, ταχύτητα, ασφάλεια», και αυτό ακριβώς είχαμε την ευκαιρία να το διαπιστώσουμε από πρώτο χέρι. Οι υψηλών προδιαγραφών υπηρεσίες, οι φιλόξενοι και καλαίσθητοι χώροι, το φιλικό και εξυπηρετικότατο προσωπικό, καθώς και το γεγονός ότι είχαμε την τιμή να παρακολουθήσουμε τον απόπλου του πλοίου από τη γέφυρα, μετέτρεψαν τη διαδρομή σε highlight του τετραημέρου και σε μια ευχάριστη και ξεκούραστη εμπειρία για εμάς.
Ταξιδέψαμε με τη Lux εξωτερική καμπίνα και όλες τις ανέσεις που αυτή προσφέρει: διπλό κρεβάτι, ιδιωτικό μπάνιο, προϊόντα ατομικής υγιεινής, δωρεάν ασύρματο ίντερνετ, mini bar, τηλεόραση, τηλέφωνο, ευρύχωρο καθιστικό και αποθηκευτικούς χώρους. Η MINOAN LINES, ωστόσο, διαθέτει μια ευρεία γκάμα επιλογών, ώστε να προσαρμόσει κάποιος πλήρως τις λεπτομέρειες της διαμονής του πάνω στο πλοίο σύμφωνα με τις ατομικές του ανάγκες και την οικονομική του ευχέρεια. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να ανατρέξετε στην ιστοσελίδα της εταιρείας.
Οι ανέσεις και οι επιλογές με τις ΜΙΝΩΙΚΕΣ δεν σταματούν, όμως, εδώ. Στα εστιατόρια του Festos Palace βρίσκει κανείς εκλεκτά πιάτα εμπνευσμένα από τη διεθνή, την κρητική και την ευρύτερη μεσογειακή γαστρονομία και παρασκευασμένα με μεράκι και αγνές πρώτες ύλες στις κουζίνες του πλοίου. Εμείς δοκιμάσαμε κολοκυθόσουπα βελουτέ και λιγκουίνι με λαχανικά, συνοδεία τοπικού ροζέ κρασιού. Ενώ πήραμε μια πρώτη «γεύση» από Κρήτη με τον παραδοσιακό ντάκο και φυσικά τη γλυκιά μυζηθρόπιτα – το πιο must κρητικό επιδόρπιο – πάντα μαζί με ένα ποτηράκι ρακί.
Τα μπαρ του πλοίου «καλωσορίζουν» εκείνους που επιθυμούν να απολαύσουν -solo ή με παρέα- στα άνετα καθίσματα τους, αρωματικούς καφέδες, δροσιστικά ροφήματα, ποτά ή σνακ με θέα τη θάλασσα. Αν πάλι η διάθεση σας για shopping βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα, τα εμπορικά καταστήματα του Festos Palace με τη μεγάλη ποικιλία προϊόντων, υψηλής ποιότητας, σας περιμένουν για αγορές σε προνομιακές τιμές. Όπως και να επιλέξει κανείς να περάσει την ώρα του σε ένα πλοίο της MINOAN LINES, το ταξίδι είναι μοναδικό!
Άφιξη στο ΗράκλειοTo πρωί της Παρασκευής, μετά από ένα χορταστικό πρωινό πάνω στο πλοίο, αποχαιρετίσαμε το Festos Palace και το ευγενέστατο προσωπικό του και αποβιβαστήκαμε στο λιμάνι του Ηρακλείου, πανέτοιμοι για όλα όσα το νησί της Κρήτης επιφύλασσε για εμάς. Το Ηράκλειο σε κερδίζει σιγά σιγά με τον πολυδιάστατο χαρακτήρα του που «ισορροπεί» ανάμεσα στην ιστορία, τη βαριά τουριστική βιομηχανία, τη ζωή ενός μεγάλου ελληνικού αστικού κέντρου και την «απόδραση» σε έναν μεσογειακό νησιωτικό προορισμό. Θα το περπατήσεις εύκολα χάρη στο πεζοδρομημένο κέντρο του, θα θαυμάσεις την ενετική κληρονομιά του, θα σεργιανίσεις στα τουριστικά μαγαζιά του, θα εκπλαγείς με τις γαστρονομικές γωνιές του, θα επισκεφτείς τα μουσεία, τα πάρκα και τους χώρους πολιτισμού του, θα πραγματοποιήσεις εύκολα εξορμήσεις από εκεί σε άλλες δημοφιλείς περιοχές της Κρήτης.
Η «Μινωική» ΚρήτηΠρώτη στάση το Ανάκτορο της Κνωσού (1900-1300 π.Χ.), έδρα -κατά την παράδοση- του μυθικού Βασιλιά Μίνωα. Ο πιο σημαντικός αρχαιολογικός χώρος της Ελλάδας μετά την Ακρόπολη βρίσκεται 5 χλμ. νοτιοανατολικά του Ηρακλείου, στο ύψωμα της Κεφάλας, και καταλαμβάνει μια έκταση 22.000 τ.μ. Υπήρξε μεγάλο διοικητικό, εμπορικό και οικονομικό κέντρο του Μινωικού Πολιτισμού, του πιο εξελιγμένου πολιτισμού της εποχή του. Οι πρώτες ανασκαφές στην περιοχή ξεκίνησαν το 1878 από τον Ηρακλειώτη Μίνωα Καλοκαιρινό, ωστόσο, ολόκληρο το μνημείο, δηλαδή το ανάκτορο, μεγάλο μέρος της μινωικής πόλης και των νεκροταφείων, αποκαλύφθηκε από τον γνωστό αρχαιολόγο και γλωσσολόγο Σέρ Άρθουρ Τζ. Έβανς (1899/1900 -1913 και 1922-1930), ο οποίος προχώρησε σε ευρείας έκτασης αναστηλώσεις και ανακατασκευές πάνω στην αρχαία μινωική βάση, δίνοντας του την εικόνα που αντικρίζει ο επισκέπτης σήμερα.
Καθώς περιηγείται κανείς στην Κνωσό είναι αδύνατον να μην εντυπωσιαστεί από τη «δαιδαλώδη» αρχιτεκτονική με τα πολυάριθμα δωμάτια, τους λατρευτικούς χώρους, τις αποθήκες, τα διαμερίσματα, τις αυλές, τα λουτρά, τις βιοτεχνικές εγκαταστάσεις, τα εργαστήρια κ.α., από τις περίτεχνες τοιχογραφίες και τον διάκοσμο καθώς και από τις καινοτόμες κατασκευαστικές επινοήσεις των Μινωιτών -σύνθετο αποχετευτικό και υδρευτικό δίκτυο, φωταγωγοί, χρήση δοκαριών για ενίσχυση της τοιχοποιίας κ.α. Και αν είστε τυχεροί, οι παράξενοι «θαμώνες» του αρχαιολογικού χώρου, τα παγώνια, θα σας αφήσουν άφωνους με τα υπέροχα χρώματά τους!
Σημεία με ιδιαίτερο ενδιαφέρον: Τα Νότια Προπύλαια με αντίγραφο της «Τοιχογραφίας της Πομπής», η νότια είσοδος του ανακτόρου, στην κεντρική αυλή, με αντίγραφο της τοιχογραφίας του «Πρίγκιπα με τα Κρίνα», η λεγόμενη «Αίθουσα του Θρόνου» με τις εικονιστικές τοιχογραφίες και το επιστρωμένο από πολύχρωμες πλάκες -από τις πρώτες σημαντικές ανακαλύψεις του 1900 η οποία από μεταγενέστερους ερευνητές συνδέεται με μυστηριακές τελετές- τα δύο πολυτελή συγκροτήματα της ανατολικής πτέρυγας -η «Αίθουσα των Διπλών Πελέκεων» και το «Μέγαρο της Βασίλισσας»- καθώς και το μεγαλοπρεπές οικοδόμημα της βόρειας εισόδου -«Βόρεια Αίθουσα με Πεσσούς»- το οποίο ερμηνεύτηκε από τον Έβανς ως «τελωνείο» όπου και ελέγχονταν τα εμπορεύματα που έρχονταν από το λιμάνι.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο ΗρακλείουΗ εκδρομή στην Κνωσό δεν μπορεί να είναι ολοκληρωμένη, αν δεν συνδυαστεί με μια επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου. Ο λόγος; Τα πολυάριθμα ευρήματα από το ανάκτορο, αγγεία, σκεύη, ειδώλια, κοσμήματα, το αρχείο πινακίδων της Γραμμικής Β’ Γραφής, καθώς και οι πρωτότυπες τοιχογραφίες, φυλάσσονται εκεί. Το ΑΜΗ, ένα από τα σημαντικότερα στην Ευρώπη, θεωρείται το «κατ’ εξοχήν μουσείο του Μινωικού Πολιτισμού», αφού περιλαμβάνει τη μεγαλύτερη συλλογή με μινωικές αρχαιότητες σε όλο τον κόσμο.
Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να θαυμάσει στους χώρους του ΑΜΗ αριστουργήματα της μινωικής τέχνης καθώς και άλλους αρχαιολογικούς θησαυρούς που δίνουν μια σαφή εικόνα για την εκλεπτυσμένη αισθητική και την άρτια τεχνική των «Μινωιτών» όσον αφορά τους τομείς της αγγειοπλαστικής, της αγγειογραφίας, της χρυσοχοΐας, της λιθοτεχνίας και της σφραγιδογλυφίας και παρουσιάζουν όψεις από τη ζωή τους, την οικονομία, τη διοίκηση, πτυχές της λατρείας τους, τις αντιλήψεις τους για τον κόσμο των νεκρών και τη μεταθανάτια ζωή.
Όσον αφορά στη συλλογή του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου στο σύνολο της, οι 27 αίθουσες του Ισογείου και του 1ου ορόφου φιλοξενούν αντιπροσωπευτικά δείγματα 5.500 χρόνων περίπου Κρητικής ιστορίας και προϊστορίας, από τη Νεολιθική Εποχή έως τους Ρωμαϊκούς χρόνους. Παράλληλα, το ίδιο το κτίριο του ΑΜΗ, το οποίο ανακαινίστηκε πλήρως το 2014, ώστε να είναι σε θέση να εκθέτει ολόκληρη την τεράστια συλλογή του, αποτελεί εξαίρετο δείγμα του μοντέρνου κινήματος του Bauhaus στην Ελλάδα, ενώ «συνομιλεί» αρχιτεκτονικά με το ίδιο το ανάκτορο της Κνωσού όσον αφορά τους χρωματισμούς και τα υλικά κατασκευής.
Ανάμεσα στα σημαντικότερα εκθέματα του Μουσείου συναντάει κανείς: Το κρεμαστό κόσμημα με τη μορφή δύο αντικριστών μελισσών από τα Μάλια -αριστούργημα της Μινωικής Μικροτεχνίας-, τον πασίγνωστο Δίσκο της Φαιστού, ο οποίος παρά το γεγονός πως σε κάποιες φωτογραφίες «ξεγελά» όσον αφορά το πραγματικό του μέγεθος, ωστόσο, από κοντά δεν παύει να εντυπωσιάζει καθώς πρόκειται για το παλαιότερο τεκμήριο μινωικού κειμένου, πιθανότατα θρησκευτικού χαρακτήρα. Από τη συλλογή του ΑΜΗ ξεχωρίζουν επίσης: Το περίφημο Ρυτό σε σχήμα ταυροκεφαλής -ο ταύρος υπήρξε εμβληματικό θρησκευτικό σύμβολο του μινωικού κόσμου-, οι «Θεές των Όφεων» που απεικονίζουν μια χθόνια μινωική θεά, η Σελιδόσχημη Πινακίδα Γραμμικής Β’, του συστήματος γραφής που αποδίδει την παλαιότερη μορφή ελληνικής γλώσσας που γνωρίζουμε, οι μινωικές τοιχογραφίες όπως ο «Πρίγκιπας με τα Κρίνα», «Η τοιχογραφία των Ταυροκαθαψίων», οι «Γαλάζιες Κυρίες», η «Παριζιάνα» κ.α.
Η δεύτερη ημέρα παραμονής μας στην Κρήτη ήταν αφιερωμένη σε συναρπαστικές πτυχές της νεότερης ιστορίας και πολιτισμού της και περιλάμβανε δύο ακόμη «σταθμούς» που πρέπει οπωσδήποτε κάποιος να εντάξει στο πρόγραμμα του αν αποφασίσει να την επισκεφτεί. Το πρωί μεταφερθήκαμε 15 χλμ. από το Ηράκλειο, στο χωριό Μυρτιά, για να επισκεφτούμε το Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη, που φέτος γιορτάζει τα 40 χρόνια λειτουργίας. Αποτελεί ένα από τα πρώτα προσωπικά μουσεία στον ελλαδικό χώρο, το οποίο κάθε χρόνο δέχεται χιλιάδες επισκέπτες -θαυμαστές του Καζαντζακικού έργου- από κάθε γωνιά του πλανήτη.
Καρπός των πολύχρονων προσπαθειών του σκηνογράφου και ενδυματολόγου Γιώργου Ανεμογιάννη, το Μουσείο Καζαντζάκη, το οποίο εγκαινιάστηκε στις 27 Ιουνίου 1983 από την τότε Υπουργό Πολιτισμού, Μελίνα Μερκούρη, φιλοξενεί περισσότερα από 50.000 αντικείμενα, ταξινομημένα σε δέκα συλλογές, τα οποία δίνουν στον επισκέπτη την πιο ολοκληρωμένη και πληρέστερη εικόνα για τη ζωή, το έργο, την πολυσχιδή προσωπικότητα και την τεράστια απήχηση του εμβληματικού Κρητικού συγγραφέα και στοχαστή, ενταγμένα, επίσης, στο πλαίσιο της πολυτάραχης ιστορίας της Κρήτης αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας.
Στην εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συλλογή του Μουσείου Νίκου Καζαντζάκη βρίσκει κανείς προσωπικά αντικείμενα του συγγραφέα, επιστολές, χειρόγραφα, μαγνητοσκοπημένες και ηχογραφημένες συνεντεύξεις, δημοσιεύματα, θεατρικό και κινηματογραφικό υλικό, μελέτες, πρώτες εκδόσεις των έργων του, φωτογραφίες, ηχητικό και οπτικοακουστικό αρχείο, έργα τέχνης, ανέκδοτο -μέχρι πρότινος- αρχειακό υλικό, ανεκτίμητης αξίας για την επιστημονική έρευνα κ.α. Ιδιαίτερη συγκίνηση στον επισκέπτη προκαλεί ένας τοίχος αφιερωμένος στο Βραβείο Ειρήνης με το οποίο τιμήθηκε ο σπουδαίος συγγραφέας το 1956 στη Βιέννη, ο οποίος περιλαμβάνει το ίδιο το βραβείο, τον λόγο του Καζαντζάκη στην τελετή απονομής καθώς και άλλα σχετικά δημοσιεύματα.
Το μεσημέρι μάς βρήκε στον παραδοσιακό οικισμό της Πλάκας, στο Νομό Λασιθίου, όπου και πήραμε τη βάρκα για να περάσουμε απέναντι, στο νησάκι της Σπιναλόγκας. Τον δεύτερο σε επισκεψιμότητα αρχαιολογικό χώρο της Κρήτης μετά την Κνωσό. Καθώς ακολουθεί κανείς περπατώντας το περιμετρικό μονοπάτι του νησιού δεν γίνεται να μην αισθανθεί δέος αλλά και ανάμεικτα συναισθήματα με τον τρόπο που οι εικόνες της απαράμιλλης και «άγριας» ομορφιάς του φυσικού τοπίου διαδέχονται ιστορίες ανθρώπινου πόνου.
Η Σπιναλόγκα, μια νησίδα έκτασης 85 στρεμμάτων, εξαιτίας της θέσης-κλειδί που κατείχε για τον έλεγχο του φυσικού λιμανιού της Ελούντας, οχυρώθηκε ήδη από την Ελληνιστική Περίοδο, για να μετατραπεί σε ισχυρό φρούριο αρκετούς αιώνες αργότερα από τους Ενετούς. Το 1715 το νησί καταλήφθηκε από τους Τούρκους, όπου χρησιμοποιήθηκε κυρίως ως τόπος εξορίας, ενώ το 19ο αιώνα άνθισε ως σημαντικός εμπορικός κόμβος της Ανατολικής Μεσογείου, ο οποίος κατοικήθηκε κυρίως από εμπόρους και ναυτικούς. Κατά την Κρητική Επανάσταση παρατηρήθηκε έντονο μεταναστευτικό ρεύμα των Οθωμανών κατοίκων του νησιού. Ωστόσο η πιο μαύρη σελίδα για τη Σπιναλόγκα δεν είχε γραφτεί ακόμη. Το 1903 η Κρητική Κοινοπολιτεία αποφασίζει να χρησιμοποιήσει το νησί για την απομόνωση των χανσενικών ασθενών μετατρέποντας το σε έναν τόπο μαρτυρίου και ιστορικής μνήμης, συνδεδεμένο με βαθιά ριζωμένες προκαταλήψεις και το κοινωνικό στίγμα που ακολουθούσε τη συγκεκριμένη ασθένεια.
Ένας γλυκόπικρος αποχαιρετισμόςΤην Κυριακή -τελευταία μέρα παραμονής μας στο νησί- η Κρήτη φαίνεται πως μάς επιφύλασσε τη μεγαλύτερη έκπληξη για έναν γλυκόπικρο αποχαιρετισμό. Γλυκός γιατί αποδείχθηκε το απαύγασμα της κρητικής φιλοξενίας, πικρός γιατί έκανε την προοπτική της αναχώρησης μας από το νησί και της επιστροφής μας στην Αθήνα ακόμη πιο «δυσβάσταχτη».
Είχαμε την τύχη να επισκεφτούμε το Αγρόκτημα «Peskesi» στο Χαρασό του Δήμου Χερσονήσου και να «μυηθούμε» από τον ιδιοκτήτη της κύριο Παναγιώτη Μαγγανά και τους εξίσου φιλόξενους ανθρώπους του στη φιλοσοφία της αυθεντικής παραδοσιακής κρητικής διατροφής και στον τρόπο που οι πρώτες ύλες του αγροκτήματος καταλήγουν στο τραπέζι. Η φάρμα, που κλείνει 25 χρόνια ζωής, είναι πιστοποιημένη βιολογική και υπό πιστοποίηση για βιοδυναμική καλλιέργεια, ενώ ακολουθεί πρακτικές αναγεννητικής γεωργίας, φροντίζοντας για την προστασία των δασικών εκτάσεων και τη βιώσιμη διαχείριση των πόρων της γης. Στα πάνω από 120 στρέμματα της καλλιεργούνται περισσότερες από 120 ποικιλίες λαχανικών και φρούτων, περιλαμβάνονται βοτανόκηποι, μελίσσια, οικόσιτα ζώα, τράπεζα σπόρων, ελαιώνες με βρώσιμες και ελαιοποιήσιμες ελιές κ.α.
Σε αυτόν τον ορεινό «παράδεισο», που χαρίζει γενναιόδωρα όμορφες στιγμές και εικόνες στον επισκέπτη, απολαύσαμε την ηρεμία και την αγαλλίαση που προσφέρει η επαφή με τη φύση, τη συγκλονιστική θέα όπου το μάτι «φτάνει» μέχρι τη θάλασσα, αλλά και τα πεντανόστιμα πιάτα, όλα φτιαγμένα σε φούρνο με ξύλα, από προϊόντα του αγροκτήματος, και συνοδεία τσικουδιάς. Εκεί δοκιμάσαμε κοχλιούς τηγανητούς και τυροζούλι -παραδοσιακό τυρί της Κρήτης- απλωμένο πάνω σε χειροποίητο ψωμί που είχε βγει πριν λίγη ώρα, φάβα, κρητικό ντάκο με φέτα και αβοκάντο, ομελέτα με άγρια χόρτα, αγκινάρες και άλλες λιχουδιές.
Την ίδια μέρα το απόγευμα, μετά από μια τελευταία βόλτα στο Ηράκλειο, επισκεφτήκαμε και το ομώνυμο εστιατόριο του αγροκτήματος, το «Peskesi», σε ένα αναπαλαιωμένο αρχοντικό στο κέντρο της πόλης, για να ικανοποιήσουμε και εκεί τον ουρανίσκο μας με ακόμη περισσότερες αυθεντικές γεύσεις και αρώματα της Κρήτης που μας ξετρέλαναν. Highlights του τραπεζιού, η «Σαλάτα του Βοσκού» με πατάτα οφτή, αυγά, παξιμάδι, ανθόγαλο, κάπαρι, ελιές, μαϊντανό, πετιμέζι και φρέσκα κρεμμύδια, καθώς και ο «Κρεοκκάκαβος», χοιρινή πανσέτα αργοψημένη με μέλι και θυμάρι, συνοδεία πουρέ οσπρίων.
Και κάπως έτσι μετά από ένα τριήμερο γεμάτο πολιτισμό, εντυπωσιακές εικόνες, μοναδικές εμπειρίες και γεύσεις και συναρπαστικές ιστορίες, που η Κρήτη και οι κάτοικοι της ξέρουν πως να προσφέρουν απλόχερα, επιβιβαστήκαμε ξανά στο στο Festos Palace για να επιστρέψουμε στον Πειραιά με τις γνώριμες ανέσεις και την ασφάλεια της MINOAN LINES.