«Δεν είναι τίποτα το να πεθάνεις. Είναι όμως τρομακτικό το να μη ζεις»: Ο σπουδαίος Βίκτωρ Ουγκώ μέσα από τα σοφά λόγια του
Σαν σήμερα, έφυγε από τη ζωή ο σπουδαίος Γάλλος συγγραφέας Βίκτωρ Ουγκώ, ο οποίος εκτός από εξαιρετικά μυθιστορήματα και ποιήματα, μάς άφησε παρακαταθήκη και μερικά αποστάγματα σοφίας.
Στις 26 Φεβρουαρίου του 1802 γεννήθηκε στη Μπεζανσόν της Γαλλίας ο θεμελιωτής του γαλλικού ρομαντισμού, Βίκτωρ Ουγκώ. Ο πατέρας του ήταν πιστός ακόλουθος του Ναπολέοντα, η μητέρα του όμως υποστήριζε την βασιλική οικογένεια, και έτσι ο νεαρός Ουγκώ αναγκάστηκε να βιώσει το δύσκολο διαζύγιο των γονιών του.
Ο συγγραφέας έμεινε με την μητέρα του για να λάβει σταθερή εκπαίδευση, μαζί με αυτή όμως έλαβε και ένα έμφυτο μίσος για τις τακτικές του Ναπολέοντα, τον οποίο συχνά επέκρινε στα μετέπειτα έργα του, κερδίζοντας την εύνοια του Λουδοβίκου ΙΗ’. Με τη λογοτεχνία ήρθε σε επαφή από μικρή ηλικία γράφοντας ερασιτεχνικά ποιήματα, με τα οποία κέρδισε δύο μαθητικούς διαγωνισμούς.
Το 1821, ο Βίκτωρ Ουγκώ παντρεύτηκε την παιδική του φίλη Αντέλ Φούσερ, σε ένα γάμο ο οποίος επισφραγίστηκε από μία τραγωδία, καθώς ο μικρότερος αδερφός του συγγραφέα, Ευγένιος, ήταν κρυφά ερωτευμένος με την Αντέλ. Ο Ευγένιος, χάνοντας την αγάπη του έχασε και τα λογικά του και βρέθηκε για την υπόλοιπη του ζωή σε ίδρυμα. Η σχέση του ζευγαριού ήταν γεμάτη εντάσεις λόγω ασυμφωνίας χαρακτήρων, όμως παρέμειναν παντρεμένοι μέχρι το τέλος, ενώ απέκτησαν και πέντε παιδιά.
Την ίδια χρονιά, ο Βίκτωρ Ουγκώ αποκτά το πρώτο πνευματικό του τέκνο, μία ποιητική συλλογή με τίτλο «Odes et poésies diverses», η οποία είχε έντονο φιλοβασιλικό χαρακτήρα και του χάρισε μία ετήσια επιχορήγηση από την βασιλική αυλή.
Πέντε χρόνια αργότερα εκδίδει το έργο που τον καταξίωσε στους ποιητικούς κύκλους της Γαλλίας, το «Ωδές και Μπαλάντες». Ο αναγνωρισμένος πλέον λυρικός ποιητής εκδίδει στη συνέχεια δεκάδες ποιήματα και θεατρικά έργα, τα οποία αρχίζουν να τον ανεβάζουν στους υψηλούς λογοτεχνικούς κύκλους.
Ο γνωστός για τον φιλελληνισμό του Ουγκώ, εκδίδει το 1829 τα «Ανατολίτικα», ένα από τα πιο αξιόλογα έργα του, εμπνευσμένο από την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Ο συγγραφέας δεν έπαψε ποτέ να υποστηρίζει ένθερμα τον αγώνα των Ελλήνων και να γράφει για αυτόν. Μάλιστα, ο συγγραφέας είχε επαινέσει την Ελλάδα πολλές φορές στο έργο του, λέγοντας μία φορά χαρακτηριστικά πως: «Είναι θαυμαστή η δύναμη του φωτεινού λυτρωμού της Ελλάδας ακόμη και σήμερα που μπροστά στα μάτια μας υπάρχει η Γαλλία. Η Ελλάδα δεν έκανε αποικίες χωρίς να εκπολιτίζει, και έτσι αποτελεί παράδειγμα για πολλά νέα κράτη. Δεν αρκεί να κάνεις εμπόριο».
Εκείνη τη περίοδο, ο Ουγκώ είχε αρχίσει να απομακρύνεται ριζικά από τις φιλοβασιλικές του πεποιθήσεις και να ασπάζεται τις ιδέες του Ναπολέοντα και της Γαλλικής Επανάστασης. Το 1831, γράφει μία από τις σπουδαιότερες ιστορίες ανεκπλήρωτης αγάπης, η οποία έμεινε γνωστή ως «Η Παναγία των Παρισίων». Το μυθιστόρημα αυτό θεωρείται μέχρι και σήμερα κλασσικό και κατάφερε να εδραιώσει τον Ουγκώ στο λογοτεχνικό στερέωμα όλων των αιώνων.
Η προσωπική του ευτυχία όμως κράτησε λίγο, καθώς το 1843 έχασε τραγικά την κόρη του, Λεοπολδίνη και πάλεψε με την κατάθλιψη. Ταυτόχρονα, οι πολιτικές του πεποιθήσεις άρχισαν και πάλι να αλλάζουν, ενώ ο ίδιος καλούσε τον λαό σε διαμαρτυρία, καθώς ο Ναπολέοντας έγινε ένας αυταρχικός μονάρχης και ο Βίκτωρ Ουγκώ δεν μπόρεσε να σιωπήσει μπροστά σε αυτή την υποκρισία. Για να αποφύγει τις διώξεις, αυτοεξορίστηκε στις Βρυξέλες. Στην προσωπική του εξορία παρέμεινε για περίπου 20 χρόνια, μέχρι το τέλος της ηγεμονίας του Ναπολέοντα Γ’.
Οι «Άθλιοι» και το τέλος του Βίκτωρα Ουγκώ
Βίκτωρ Ουγκώ. Photo Credits: Wikimedia Commons
Εκείνα τα χρόνια που ζούσε μακριά από τη πατρίδα του, πέρα από τα δεκάδες ποιήματα που συνέθεσε, ο Ουγκώ ξεκίνησε τη συγγραφή ίσως του πιο σπουδαίου έργου του, των «Αθλίων». Η ωδή στην αδικία, τις κακουχίες της φτώχειας αλλά και στην σημασία της ανθρωπιάς και της ελευθερίας εκδόθηκε τελικά το 1862 και έμελλε να γίνει το σύμβολο της εξαθλίωσης που επέφεραν στον λαό οι Ναπολεόντειοι Πόλεμοι.
Τελευταίο λογοτεχνικό δημιούργημα του Ουγκώ ήταν το «1793», το οποίο εξιστορούσε τα τραγικά γεγονότα εκείνης της χρονιάς, όταν μαινόταν η Γαλλική Επανάσταση και επιβεβαίωνε για ακόμα μία φορά το μεγάλο λογοτεχνικό ταλέντο του σπουδαίου ρομαντικού συγγραφέα.
Έχοντας γνωρίσει τόσο την επιτυχία, όσο και τον πόνο και την εξορία, ο Βίκτωρ Ουγκώ έφυγε από τη ζωή στις 22 Μαΐου του 1885. Η πνευμονία τον ταλαιπωρούσε τα τελευταία χρόνια της ζωής του, μέχρι που έδωσε ένα τέλος στον πιο έντονα εν ζωή αναγνωρισμένο ρομαντικό λογοτέχνη του 19ου αιώνα.
Η είδηση του θανάτου του σκέπασε με θλίψη τη Γαλλία, η οποία κήρυξε εθνικό πένθος. Στην κηδεία του παρευρέθηκε ένα πλήθος 2 εκατομμυρίων, το οποίο τον συνόδευσε από την Αψίδα του Θριάμβου μέχρι το Πάνθεον, την τελευταία του κατοικία.
Πέρα από τα εξέχοντα λογοτεχνικά δημιουργήματά του, ο Βίκτωρ Ουγκώ άφησε ως παρακαταθήκη δεκάδες αποφθέγματα που μιλούν κατευθείαν στην καρδιά μας, με 15 από αυτά να ξεχωρίζουν.
«Εκεί που ανοίγει ένα σχολείο, κλείνει μια φυλακή.»
«Τίποτε δεν μπορεί να αντισταθεί σε μια ιδέα που έχει έρθει η ώρα της.»
«Ο πόλεμος είναι πόλεμος μεταξύ ανθρώπων. Η ειρήνη είναι πόλεμος μεταξύ ιδεών.»
«Θέλεις ειρήνη; Φτιάξε αγάπη.»
«Η αγάπη μοιάζει με τον ατμό. Όσο περισσότερο πιέζεται, τόσο πιο δυνατή γίνεται.»
«Η μεγαλύτερη ευτυχία στη ζωή είναι η διαπίστωση ότι μας αγαπούν γι’ αυτό που είμαστε, ή, μάλλον, παρά το γεγονός ότι είμαστε αυτό που είμαστε.»
«Τα μικρότερα μυαλά έχουν τις μεγαλύτερες προκαταλήψεις.»
«Υποφέρει κανείς μόνο από το κακό που του κάνουν αυτοί που αγαπάει. Το κακό που προέρχεται από έναν εχθρό δεν μετράει.»
«Οι κακοί άνθρωποι φθονούν και μισούν. Είναι ο δικός τους τρόπος να θαυμάζουν.»
«Η αντιξοότητα δημιουργεί ανθρώπους και η ευημερία δημιουργεί τέρατα.»
«Οι καλύτερες καρδιές τυχαίνει καμιά φορά να είναι πολύ σκληρές.»
«Η ζωή είναι ένα φαγητό που μας αρέσει μόνο χάρη στα καρυκεύματα του.»
«Το να μην κάνεις τίποτα είναι η ευτυχία των παιδιών και η δυστυχία των γέρων.»
«Σ’ αυτόν τον κόσμο υπάρχει μόνο ένα πράγμα στο οποίο πρέπει να υποκλινόμαστε, η μεγαλοφυΐα, και ένα πράγμα στο οποίο πρέπει να πέφτουμε στα γόνατα, η καλοσύνη.»
«Το διάβασμα είναι όπως η τροφή και το νερό. Το πνεύμα που δεν διαβάζει χάνει βάρος, όπως ένα σώμα που δεν τρώει.»
