Θεατής: «Χασάπης» στο Θέατρο Αλκμήνη

«Τι αποτύπωμα αφήνει ένας εμφύλιος πόλεμος στην κοινωνία και στον άνθρωπο;» «Η επόμενη μέρα ποια είναι;» «Γιατί το θύμα μετατρέπεται σε αυτόν που μισεί – στον θύτη του;» «Ο κύκλος της βίας τελειώνει ποτέ;»: Κυρίως αυτά τα ερωτήματα με συντρόφευαν μετά το τέλος της παράστασης «Χασάπης», έργο του καναδού συγγραφέα Νικολά Μπιγιόν, που ανεβαίνει στο Θέατρο Αλκμήνη σε μετάφραση και σκηνοθεσία Νίκου Σκουλά.

Το έργο, γραμμένο μόλις το 2014, φέρνει αντιμέτωπους τους θεατές με την συνθήκη του εμφυλίου πολέμου και τα εγκλήματα του, με την ευάλωτη και κρίσιμη ψυχοσύνθεση του θύματος το οποίο εγκλωβίζεται στο αίσθημα της εκδίκησης και της αυτοδικίας. Μας φέρνει στην ουσία αντιμέτωπους με την βία και μας καλεί να πάρουμε θέση ή έστω να αναρωτηθούμε: «Και μετά τι;»

Σε ένα αστυνομικό τμήμα του Τορόντο στον Καναδά, ένας επιθεωρητής, ένας δικηγόρος πνευματικών δικαιωμάτων και μία διερμηνέας, αναζητούν την ταυτότητα ενός ταλαιπωρημένου – που εμφανισιακά μοιάζει να αντιμετωπίζει την αστεγία – 65άρη άντρα, τον οποίο κάποιοι παράτησαν, ντυμένο με στρατιωτική στολή, ένα σκούφο του Άη Βασίλη στο κεφάλι και ένα γάντζο του χασάπη στο λαιμό. Η εξέλιξη και οι ανατροπές κάνουν αυτό το βράδυ της Παραμονής Χριστουγέννων να έχει απροσδόκητο αποτέλεσμα.

Ο Μπιγιόν με τον «Χασάπη» δημιούργησε ένα έργο σκληρό, κυνικό και τολμηρό με αρκετές δόσεις μυστηρίου και σασπενς, μιας και πολλές ανατροπές διαδέχονται η μια την άλλη μέχρι και την τελευταία στιγμή. Ξεχωρίζουν τα κωμικά του στοιχεία, τα οποία καθιστούν την εξέλιξη της δράσης ακόμη πιο αναπάντεχη. Έργο επίκαιρο που «φωτίζει» τον αλληλοσκοτωμό αδελφών λαών και τις συνέπειες του, προσφέροντας ένα καλλιτεχνικά γόνιμο έδαφος στον Νίκο Σκουλά να μας το παρουσιάσει και να μας κάνει μετόχους μιας όχι και τόσο ανοίκειας πραγματικότητας.

Ο Νίκος Σκουλάς μεταφέρει το δύσκολο αυτό κλίμα του έργου στο κοινό με τρόπο ευφάνταστο και ευρηματικό, δημιουργώντας μια παράσταση γρήγορων ρυθμών με ευχάριστες πρωτοτυπίες αλλά και σύμβολα, τα οποία γίνονται αντιληπτά κυρίως με την χρήση των φωτισμών. Οι φωτισμοί συμβάλουν καθοριστικά και θετικά στην καλλιτεχνική αξία της παράστασης. Μια παράσταση που χαίρει αξιέπαινων ερμηνειών με πιο ξεχωριστή παρουσία αυτή της Οδύσσειας Μπουγά, η οποία ενσαρκώνοντας τον απαιτητικό ρόλο της διερμηνέα – θύματος – θύτη προκαλεί την έκπληξη της παράστασης. Ένας ρόλος που προκαλεί ανάμεικτα συναισθήματα μιας και εκπροσωπεί το σύμβολο της εκδίκησης και του μίσους, του τραύματος και της ανάγκης επούλωσης του. Ξεχώρισα ακόμη την ερμηνεία του ίδιου του σκηνοθέτη, ο οποίος ως ο επιθεωρητής του αστυνομικού τμήματος χάρισε κάποιες αναγκαίες στιγμές γέλιου και προσέθεσε μια ταιριαστή λαϊκότητα στον ρόλο του. Ο Λουκάς Κούτρας στον ρόλο του «Χασάπη» ενσαρκώνει με στιβαρότητα και λιτότητα το μυστήριο αυτού του ανδρός, ενώ ο Ορέστης Τουλιάτος προσεγγίζει άξια τον ρόλο του δικηγόρου και την μετέπειτα εξέλιξη του.

Η πρωτότυπη μουσική σύνθεση του Ανδρέα Γαλανόπουλου καταφέρνει να δημιουργήσει όλα εκείνα τα αναγκαία συναισθήματα της αγωνίας και της συγκίνησης και δένει αρμονικά με τα υπόλοιπα στοιχεία της παράστασης. Ένα ακόμη θετικό είναι το σκηνικό της παράστασης, δια χειρός Θάλειας Ξενάκη, το οποίο αν και λιτό, απεικονίζοντας το εσωτερικό του αστυνομικού τμήματος και εστιάζοντας κυρίως στο γραφείο του επιθεωρητή, λειτουργεί εποικοδομητικά και στοχευμένα στην εξέλιξη της δράσης. Τα κοστούμια της ίδιας αν και ταιριαστά στην ιδιοσυγκρασία και ταυτότητα του κάθε ρόλου δεν κατάφεραν να με κερδίσουν αισθητικά στο σύνολο τους.

Μια δουλεμένη και ενδιαφέρουσα, στο σύνολο της, παράσταση πάνω σε ένα έργο – ρίσκο που καταθέτει με ρεαλισμό και ωμότητα την ουσία του: την αποδόμηση της βίας και την προτροπή σε μια περαιτέρω σκέψη πάνω σε αυτή. Το ανέβασμα εύστοχα οπτικοποιεί αυτή την αποδόμηση, εφευρίσκοντας συνεχώς τρόπους να επικεντρώνεται στην ουσία και να μην ξεφεύγει σε πλατειασμούς. Μια τέτοια ουσία είναι και το κρίσιμο ερώτημα που εκφράζεται προς το τέλος της παράστασης και μένει αναπάντητο. Και καλώς μένει έτσι.