Η καρδιά του βιβλίου χτυπάει και φέτος στα Χανιά

Γιατί το Φεστιβάλ Βιβλίου βρήκε λιμάνι στα Χανιά; Και άραγε η καρδιά της Κρήτης χτυπά δυτικά, τουλάχιστον στον πολιτισμό; Με ερωτήσεις, που βρήκαν απαντήσεις, μας συστήθηκε φέτος το Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων που ετοιμάζεται για τη δεύτερή του διοργάνωση στις 20-24 Ιουνίου.

Το 1^ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων πέρυσι ήταν ήδη μια μικρή-μεγάλη έκπληξη. Το λιμάνι των Χανίων έγινε μια όαση πολιτισμού, αξιοποιήθηκαν πολλοί εμβληματικοί χώροι, ο κόσμος το αγκάλιασε, δημιουργήθηκαν συνέργειες, ήρθαν πολλοί εκδότες και συγγραφείς από την Ελλάδα αλλά και από το εξωτερικό, ξεκίνησε μέχρι και συνεργατικό βιβλιοπωλείο. Χαρακτηριστικά ο διευθυντής του, Μανώλης Πιμπλής, θυμάται την τελευταία μέρα του φεστιβάλ μια γυναίκα να του λέει «Κι εγώ τι θα κάνω από αύριο;».

Με φόρα λοιπόν ο Δήμος Χανίων σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Κρήτης βαδίζει προς το 2οφεστιβάλ. Με γρήγορα αντανακλαστικά μετέφερε τις ημερομηνίες διεξαγωγής του, ώστε να μη συμπίπτει με τις εκλογές της 25ης Ιουνίου και φρόντισε μάλιστα, ώστε να μην πραγματοποιηθούν προεκλογικές συγκεντρώσεις στην  πλατεία Κατεχάκη, όπου κυρίως διεξάγεται!

Ο Δήμαρχος Χανίων Παναγιώτης Σημανδηράκης

Όπως είπε στο Monopoli.gr ο δήμαρχος Χανίων, Παναγιώτης Σημανδηράκης: «Έχει έρθει η ώρα να δούμε την προσφορά της τοπικής αυτοδιοίκησης όχι μόνο στη φυσική, αλλά και στην άυλη υποδομή. Εκτός από το αναπτυξιακό της πρόσημο, δίνει μια άλλου είδους κινητικότητα στον τόπο. Στα Χανιά λόγω της μεγάλης τουριστικοποίησης έχουμε ανάγκη να δημιουργήσουμε ένα αντίβαρο πολιτισμού με ποιοτικούς όρους και να συνδέσουμε στη συνείδηση του κόσμου τα Χανιά ως έναν τόπο, όπου δεν έρχεται απλά για να περάσει τις διακοπές του, αλλά για να ανακαλύψει περισσότερα πράγματα. Άρα, είναι σημαντικότερο από ποτέ να επενδύσουμε στον πολιτισμό και το κάνουμε συνειδητά και με εξωστρέφεια τα τελευταία 4 χρόνια. Το δε Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων ξεκίνησε ως πρωτοβουλία με τον Μανώλη Πιμπλή και η μεγάλη της δυναμική από την πρώτη χρονιά μας εντυπωσίασε. Σε προσωπικό επίπεδο μπορώ να πω ότι μας καθήλωσε όλους! Από δημοτική αρχή, τις ημέρες του φεστιβάλ λειτουργούσαμε πλέον ως απλοί θεατές που κυνηγούσαμε τις εκδηλώσεις μαζί με εκατοντάδες άλλους επισκέπτες. Ήταν μια εντυπωσιακή εμπειρία που θέλουμε να τη μεγαλώσουμε χρόνο με το χρόνο, χωρίς να κάνουμε καμία έκπτωση στην ποιότητα του φεστιβάλ, με τεράστια μάλιστα προοπτική να ξεπεράσει και τα σύνορα της χώρας».

Ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Γιάννης Γιαννακάκης

Ο δε αντιδήμαρχος Πολιτισμού και μουσικός Γιάννης Γιαννακάκης δήλωσε στο Monopoli.gr: «Σκοπός μας είναι αφενός να συντηρήσουμε και να διευρύνουμε τη θέση των Χανίων που ήταν παραδοσιακά πολιτιστικό κέντρο από τον καιρό της Κρητικής Πολιτείας. Στα Χανιά υπάρχουν οι καλλιτέχνες, οι συλλογικότητες που στηρίζουν, οι εθελοντές και το κοινό. Παρότι τα φεστιβάλ λειτουργούν προφανώς και ως τουριστική πρόταση, απευθύνονται κατά βάση στους ντόπιους. Οι Χανιώτες τα αγκαλιάζουν και τους επιτρέπουν να αναπνέουν. Η δική μας δουλειά είναι να πάρουμε τη δυναμική αυτή και να τη μεταφέρουμε παραέξω. Γι’ αυτό και πολλά φεστιβάλ της πόλης έχουν διάρκεια στο χρόνο και πανελλαδικό στίγμα. Όσον αφορά το βιβλίο, δεν θέλαμε η πόλη να υποδέχεται συγγραφείς μόνο για μεμονωμένες επισκέψεις.  Η σκέψη μας σχηματοποιήθηκε μέσα από την πρόταση του Μανώλη Πιμπλή και της ομάδας του και είπαμε ότι είναι γραφτό να συνυπάρξουμε. Έτσι από την πρώτη στιγμή ο δήμος μπήκε ενεργά στην ιστορία του φεστιβάλ βιβλίου, στηρίζοντας με κάθε τρόπο».

Το φεστιβάλ λοιπόν, διεθνές στην ουσία, παρότι όχι και στον τίτλο του, όπως τονίστηκε, φέτος επικεντρώνεται στη θεματική του αυτοπροσδιορισμού και των ατομικών και συλλογικών ταυτοτήτων στα πεδία της λογοτεχνίας, της Ιστορίας και των επίκαιρων κοινωνικών και τεχνολογικών εξελίξεων και φιλοξενεί πάνω από 70 ομιλητές σε περισσότερες από 50 συζητήσεις, παρουσιάσεις, σεμινάρια, συναυλίες, προβολές και θεατρικά αναλόγια.

Από το εξωτερικό έρχονται πάνω από 10 ξένοι συγγραφείς, όπως η βραβευμένη (Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας 2020) Κροάτισσα σερβικής καταγωγής μυθιστοριογράφος και μεταφράστρια Λάνα Μπάστασιτς (Lana Bastašić)﮲ o διακεκριμένος Σκωτσέζος ελληνιστής Ρόντρικ Μπήτον (Roderick Beaton), κάτοχος της ιστορικής έδρας Κοραή στο King’s College του Λονδίνου (1988-2018) και διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών (2012-2018) στο ίδιο πανεπιστήμιο, η ελληνικής καταγωγής συγγραφέας Ρούμενα Μπουζάροφσκα (Rumena Bužarovska) που γεννήθηκε στη Βόρεια Μακεδονία, καθηγήτρια λογοτεχνίας και μεταφράστρια, η βραβευμένη (Ευρωπαϊκό Βραβείο Δοκιμίου 2022) Γαλλοελβετή δημοσιογράφος της Le Monde diplomatique και φεμινίστρια συγγραφέας Μόνα Σολέ (Mona Chollet)﮲ ο βραβευμένος (Laotraorilla) Κολομβιανός συγγραφέας και δημοσιογράφος Σαντιάγο Γκαμπόα (Santiago Gamboa), ο Αργεντινός Ντανιέλ Μορντζίνσκι (Daniel Mordzinski), συγγραφέας πολλών βιβλίων, αλλά και γνωστός ως «ο φωτογράφος των συγγραφέων», ο Κουβανός πολυβραβευμένος πεζογράφος και δοκιμιογράφος Λεονάρδο Παδούρα (Leonardo Padura), που θεωρείται σήμερα ο σημαντικότερος συγγραφέας της Κούβας και συγκαταλέγεται μεταξύ των κορυφαίων στη Λατινική Αμερική, ο Σέρχιο Ραμίρες (Sergio Ramírez) από τη Νικαράγουα, νικητής των βραβείων Θερβάντες, Alfaguara και José María Arguedas, που μετά από μια μακρά περίοδο εθελοντικής εξορίας στην Κόστα Ρίκα και τη Γερμανία, είχε ενταχθεί στην επανάσταση των Σαντινίστας που ανέτρεψε τη δικτατορία του τελευταίου Σομόζα, η βραβευμένη (Society of Authors’ Olive Cook Prize, RA Pin Drop Award) Βρετανή συγγραφέας Μπέθαν Ρόμπερτς (Bethan Roberts), δραματουργός του BBC Radio 4 και καθηγήτρια δημιουργικής γραφής στο Πανεπιστήμιο του Chichester και στο Κολλέγιο Goldsmiths στο Λονδίνο, ο διακεκριμένος Βρετανός ιστορικός και διπλωμάτης Μάικλ Λιουέλιν Σμιθ (Michael Llewellyn Smith), που υπηρέτησε ως πρέσβης της Βρετανίας και στην Ελλάδα (1996-1999), για την οποία έχει γράψει πολυάριθμα βιβλία, ενώ τώρα γράφει και μία δίτομη βιογραφία του Ελευθέριου Βενιζέλου (Venizelos, The Making of a Greek Statesman, 1864-1914, Α’ τόμ.)﮲και η Άνα Μαρία Σούα (Ana María Shua) από την Αργεντινή, η οποία μεταξύ άλλων διακρίσεων, έχει κερδίσει το Κρατικό Βραβείο της χώρας της, την Υποτροφία Guggenheim, το Platinum Konex και το Διεθνές Βραβείο Arreola στο Μεξικό.

Ανάμεσα στους Έλληνες πεζογράφους, ποιητές, ιστορικούς, ακαδημαϊκούς, διανοούμενους, καλλιτέχνες, εκδότες και μεταφραστές που θα δώσουν το παρών στη μεγάλη γιορτή του βιβλίου στα Χανιά, είναι οι: Κώστας Αθανασίου, Κώστας Ακρίβος, Μιχάλης Αλμπάτης, Ιωσήφ Αλυγιζάκης, Μανώλης Ανδριωτάκης, Δημήτρης Αστερίου, Βασιλική Βασιλούδη, Νίκος Βατόπουλος, Ρούλα Βουράκη, Ρέα Γαλανάκη, Νίκος Γ. Δαββέτας, Γιάννης Δημητρακάκης, Λένα Διβάνη, Γιάννης Δούκας, Μίνως Ευσταθιάδης, Αντωνία Ζεβόλη-Νταουντάκη, Σταύρος Ζουμπουλάκης, Κατερίνα Ζωγραφιστού, Λεωνίδας Κακάρογλου, Βαγγέλης Κακατσάκης, Χάρης Καλαϊτζίδης, Σωκράτης Καμπουρόπουλος, Αλεξάνδρα Κανδάνου, Θανάσης Καραμπάλιος, Αγγέλα Καστρινάκη, Κώστας Κατσουλάρης, Γιάννης Κουκουλάς, Πολυχρόνης Κουτσάκης, Κατερίνα Κωστίου, Γιώργος Λιμαντζάκης, Μιχάλης Μαλανδράκης, Νίκος Α. Μάντης, Χρήστος Μαρκογιαννάκης, Χρήστος Μαχαιρίδης, Αμάντα Μιχαλοπούλου, Γιάννης Μπασκόζος, Αντώνης Μυλωνάκης, Μαρίζα Ντεκάστρο, Χρήστος Οικονόμου, Νικόλαος Eμμ. Παπαδάκης, Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος, Δημοσθένης Παπαμάρκος, Γιάννης Πάσχος, Αλέξης Πολίτης, Κωνσταντίνος Πρώιμος, Τατιάνα Ραπακούλια, Ελένη Σβορώνου, Γιάννης Σιώτος, Γιάννης Σκαλιδάκης, Δημήτρης Γ. Στεφανάκης, Έρση Σωτηροπούλου, Θεόδωρος Τερζόπουλος, Νίκη Τρουλλινού, Χρήστος Τσαντής, Γιάννης Φίλης, Ματθαίος Φραντζεσκάκης, Χρήστος Χωμενίδης, Ελένη Ψαραδάκη, κ.ά.

Όπως σχολίασε ο διευθυντής του φεστιβάλ, Μανώλης Πιμπλής, τα φεστιβάλ βιβλίου λείπουν από τη χώρα μας. Το Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων δεν είναι πανάκεια, είναι ερέθισμα και το αποκορύφωμα μιας διαδικασίας διαλόγου και πνευματικότητας και στόχος του είναι να μεταδώσει το μικρόβιο για ανάγνωση, να μυήσει το κοινό στο βιβλίο και να προσελκύει στην Κρήτη βιβλιόφιλους απ’ όλη τη χώρα αλλά και το εξωτερικό, επιδιώκοντας και την εμβάθυνση στο διεθνές στοιχείο, για παράδειγμα μέσω συνεργασιών με ξένα φεστιβάλ.

Χωρίς συνεργασίες σίγουρα δεν πετυχαίνει μια καλή διοργάνωση που χρειάζεται να αναπτύσσεται και να κρατά στο χρόνο κι έτσι φέτος το φεστιβάλ συμπράττει με φορείς, όπως οι Ελληνο-Ιβηροαμερικανικό Φεστιβάλ ΛΕΑ-Λογοτεχνία εν Αθήναις, Ινστιτούτο Θερβάντες, Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων, Chaniartoon-International Comic & Animation Festival, Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Κρήτης, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Βενιζέλος», Ελληνογαλλικός Σύλλογος Χανίων), καθώς και βιβλιοπωλεία της πόλης (Koukoubook, Librairie, Μυθολογία, Το Τρενάκι, Comixadiko).

Έργο του Δημήτρη Αστερίου

Η κρητικής καταγωγής μουσικός, πιανίστρια και συνθέτρια ηλεκτρονικής και έντεχνης μουσικής Λένα Πλάτωνος θα παρουσιάζει στο φεστιβάλ το έργο «Καβάφης, 13 τραγούδια» με ερμηνευτή τον Γιάννη Παλαμίδα. Το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε το 2010 στην Μικρή Επίδαυρο και έπειτα στο Παλλάς σε σκηνοθεσία Δημήτρη Παπαϊωάννου, ενώ παίχτηκε πρόσφατα στη Νέα Υόρκη στο πλαίσιο του φεστιβάλ «Archive of Desire» του Ιδρύματος Ωνάση.

Για δεύτερη συνεχή χρονιά το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Κρήτης συμπράττει με το Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων, με τη διοργάνωση θεατρικών αναλογίων με επιλεγμένα έργα ξένων και Ελλήνων συγγραφέων που παρουσιάζονται στο φεστιβάλ, με έμφαση στον Κωνσταντίνο Καβάφη. Επιπλέον, εγκαινιάζονται και δύο νέες συνεργασίες με καταξιωμένους πολιτιστικούς θεσμούς της πόλης: Με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων, για την προβολή σχετικής με τις θεματικές κινηματογραφικής ταινίας, αλλά και τη διοργάνωση ενός βιωματικού Σεμιναρίου Οπτικοακουστικού Γραμματισμού για ενηλίκους, βασισμένο στην βραβευμένη ταινία (Όσκαρ μικρού μήκους animation 2012) «Τα φανταστικά ιπτάμενα βιβλία του κου Μόρις Λέσμορ»﮲και το Chaniartoon-International Comic & Animation Festival με τη διοργάνωση μιας ειδικής εκδήλωσης με θέμα «Κόμικς και Λογοτεχνία – Πιστές προσαρμογές και βλάσφημες παρωδίες».

Θεόδωρος Τερζόπουλος @Ελίνα Γιουνανλή

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η συμμετοχή στο φετινό φεστιβάλ του πολυβραβευμένου, διεθνούς φήμης θεατρικού σκηνοθέτη Θεόδωρου Τερζόπουλου, ο οποίος θα παρουσιάσει στα Χανιά το νέο βιβλίο του, Στον Λαβύρινθο: ο Θεόδωρος Τερζόπουλος συναντά τον Heiner Müller (Εκδόσεις Κείμενα).

Ο εικαστικός ζωγράφος Δημήτρης Αστερίου από τα Χανιά, θα παρουσιάσει στο Γιαλί Τζαμί, από την Τρίτη 20 έως και την Κυριακή 25 Ιουνίου, την έκθεση «Την εμορφιά έτσι πολύ ατένισα», επανασυστήνοντάς μας τον Κωνσταντίνο Καβάφη. Ένα ακόμη Εργαστήριο ενηλίκων με θέμα «Το βιβλίο στη σχολική τάξη» θα παρουσιάσει η Ελένη Σβορώνου, συγγραφέας παιδικής και εφηβικής λογοτεχνίας, καθηγήτρια δημιουργικής γραφής για μεγάλους και εφήβους και κριτικογράφος για την παιδική και νεανική λογοτεχνία.