Τα 20+2 highlights του Φεστιβάλ Αθηνών 2023

Δύο μήνες (και κάτι) παραστατικών και μουσικών εκδηλώσεων ανοίγουν σε μερικές ώρες ως ένα πανόραμα προτάσεων του Φεστιβάλ Αθηνών. Με εξαίρεση τα δύο Φεστιβάλ μέσα στο Φεστιβάλ – το Grape, την πλατφόρμα προώθησης ελληνικών παραγωγών στο εξωτερικό και το Subset, ένα σύνολο νέας μουσικής γραφής – που μοιάζουν να λειτουργούν ως πιο συμπαγείς οργανισμοί, η φετινή φεστιβαλική διοργάνωση επιφυλάσσει σημαντικές φωνές από τη διεθνή και εγχώρια σκηνή του θεάτρου, του χορού, της περφόρμανς και της μουσικής.

Μια πρώτη διαλογή ανάμεσα σε αυτά που αξίζει να δείτε και άλλα που σίγουρα δεν πρέπει να χάσετε, αθροίζονται σε 22 επιλογές στην Πειραιώς 260 και στο Ηρώδειο, στον φετινό προγραμματισμό.

Τρία χρόνια μετά τον «Βόϋτσεκ», ο κορυφαίος Γάλλος σκηνοθέτης Ολιβιέ Πι και πρώην διευθυντής του Φεστιβάλ της Αβινιόν επιστρέφει στη Λυρική Σκηνή. Αυτή τη φορά για να σκηνοθετήσει, στη σκηνή του Ηρωδείου, ένα από τα δημοφιλέστερα αριστουργήματα του Πουτσίνι, με τα στοιχεία από την ιαπωνική μουσική παράδοση, τις κλιμακώσεις και τις ποιότητες μουσικής δωματίου.
Πότε: 1, 4, 7 και 10 Ιουνίου

@Fabian_Hammerl

Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, έρχεται ο πρωτοποριακός Ρώσος σκηνοθέτης του θεάτρου και του κινηματογράφου Κιρίλ Σερεμπρένικοφ. Καλλιτεχνικός διευθυντής μέχρι και πρότινος του περίφημου Κέντρου Γκόγκολ της Μόσχας, ακτιβιστής υπέρ της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, πολέμιος του Πούτιν και αυτοεξόριστος στη Γερμανία, ο Σερεμπρένικοφ παρουσιάζει έναν αντιπολεμικό ύμνο. Βασισμένος σε μια φανταστική νουβέλα τρόμου που έγραψε το 1835 ο Νικολάι Γκόγκολ, με ήρωα ένα τρομακτικό πλάσμα που το έλεγαν Βίι, ο Σερεμπρένικοφ δημιουργεί μια, αφόρητης σκληρότητας όσο και ποιητικά ισχυρή, παράσταση για την εισβολή στην Ουκρανία.
Πότε: 7 & 8 Ιουνίου

@Mike_Rafail.

Πέρασαν τέσσερα χρόνια από την τελευταία μνημειώδη εμφάνιση τους στο Φεστιβάλ Αθηνών με τα «Ερωτευμένα άλογα» και η ομάδα των «Εν δυνάμει» επιστρέφουν τώρα υπό την σκηνοθετική καθοδήγηση του Βιεννέζου χορογράφου Μίκαελ Κλίεν. Μαζί παρουσιάζουν ένα έργο κοινωνικής χορογραφίας, πεδίο δράσης τόσο της ομάδας όσο και του Κλίεν. Η ιδέα εμπνέεται από το θεατρικό έργο «Die Schwärmer» του Ρόμπερτ Μούζιλ, που μιλά για τη δυνατότητα συνύπαρξης λογικής και ονείρου: Σ’ έναν άδειο βιομηχανικό χώρο, εντός ενός περιβάλλοντος που συντίθεται από ένα ηλεκτροακουστικό ηχοτοπίο, μια ομάδα από 50 ανθρώπους με μεικτές ικανότητες κινούνται στον χώρο σε προσωπικές πορείες που οι ίδιοι δημιουργούν.
Πότε: 7, 8 και 9 Ιουνίου

@Ελίνα Γιουνανλή

Δέκα χρόνια μετά την «Ιλιάδα», ο Στάθης Λιβαθινός επανέρχεται στην Πειραιώς και οργανώνει μια παράσταση πάνω στον ποιητικό παραλληλισμό του Λόρδου Μπάιρον με τη Μαρίνα Τσβετάγεβα: Ο μεν Μπάιρον εμπνεύστηκε από τη μυθική φιγούρα του Δον Ζουάν, η δε Τσεβετάγεβα από την ιστορική φιγούρα του Καζανόβα. Οι φωνές των δύο ποιητών – υπό την δραματουργική επεξεργασία της Έλσας Ανδριανού και την μετάφραση του ποιητή Γιώργου Κοροπούλη – συναντούν η μία την άλλη φωτίζοντας από την ερωτική περιπλάνηση και τον διαρκή απολογισμό για τον χρόνο που περνά και χάνεται ως το θέμα της εξορίας. Με το ensemble του σκηνοθέτη στους πρωταγωνιστικούς ρόλους: Βασίλης Ανδρέου, Γιώργος Δάμπασης, Νίκος Καρδώνης, Στάθης Κόικας, Ειρήνη Λαφαζάνη, Λίλλυ Μελεμέ, Πολυξένη Παπακωνσταντίνου, Μαρία Σαββίδου, Θεόβη Στύλλου, Άρης Τρουπάκης, Δημήτρης Φιλιππίδης.
Πότε: 14-18 Ιουνίου

Ο Σίμον Φρανκ, ένας Πολωνοεβραίος, επιζών του Ολοκαυτώματος, μετακομίζει σε ένα χωριό της Αργεντινής τη δεκαετία του 1960. Αρχίζει να χτίζει τεράστια θεατρικά σκηνικά, που αναπαριστούν σκηνές από τη μικρή πόλη όπου μεγάλωσε αλλά και από το στρατόπεδο συγκέντρωσης στο οποίο δολοφονήθηκαν οι γονείς του. Ο μονόλογος που διατρέχει τη ζωή του διανθίζεται με την αναπαράσταση πραγματικών τόπων και περιστατικών με τη συμμετοχή κατοίκων του χωριού, που εντέλει γίνεται διάσημο χάρη σ’ αυτήν την ατραξιόν. Ωστόσο, πολλά χρόνια αργότερα, αποκαλύπτεται ότι δεν ήταν αυτός που ισχυριζόταν. Στην πρώτη του εμφάνιση στην Ελλάδα, ο Αργεντίνος σκηνοθέτης Μαριάνο Πενσότι μας μυεί στο θέατρο του που εστιάζει στη σχέση ντοκιμαντέρ, μυθοπλασίας και φαντασίας.
Πότε: 14 & 15 Ιουνίου

Κάθε του εμφάνιση στην Ελλάδα είναι ένας καινούργιος θρίαμβος. Αυτή τη φορά, ο σταρ του πόντιουμ Θεόδωρος Κουρεντζής παρουσιάζει το νέο του καλλιτεχνικό εγχείρημα, την Utopia, ένα διεθνές σύνολο αποτελούμενο από κορυφαίους σολίστες του κόσμου. Μαζί θα παρουσιάσουν την Τρίτη Συμφωνία του Μάλερ, το μέγα ύμνο του Μάλερ στη Φύση και στις στοιχειακές δυνάμεις των όντων, που αγωνίζονται να ενωθούν με τον Θεό.
Πότε: 15 Ιουνίου

@Gina Folly

Πέρασε σχεδόν μια δεκαετία, από την τελευταία επίσκεψη του Κριστόφ Μαλτάλερ στην Ελλάδα. Μετά «Το ασπράδι του αυγού, κρέμα και μαρέγκα» στη Στέγη, ο αιρετικός Ελβετός σκηνοθέτης έρχεται με μια παράσταση βασισμένη σε κείμενα του ομοεθνούς του Ντίτερ Ροτ. Πληθωρικός εικαστικός καλλιτέχνης, γνωστός για την ανορθόδοξη προσέγγιση των υλικών του, ο Ροτ άφησε πίσω του και εκτενές συγγραφικό και ποιητικό έργο. Πάνω στο τεντωμένο σκοινί που στήνει ο Ροτ, ο Μαρτάλερ στοχάζεται την παροδικότητα των πραγμάτων, με σκηνικό τον αποστειρωμένο χώρο ενός φαρμακείου. Φυσικά, με όλα τα συστατικά που χαρακτηρίζουν την οπτική του: Μουσική, ειρωνεία, διαστολή του σκηνικού χρόνου. Πέντε γυναίκες υπάλληλοι ενός φαρμακείου αναλογίζονται πάνω στην παροδικότητα των πραγμάτων.
Πότε: 19 & 20 Ιουνίου

@Benjamin Krieg.

Ο Ιρανός θεατρικός σκηνοθέτης και συγγραφέας Αμίρ Ρεζά Κουεστανί, που γνωρίσαμε πριν από 11 χρόνια στη Στέγη, επιστρέφει με ένα ακόμα έργο που διακρίνεται για την πολιτική ματιά του σε ζητήματα που ταλανίζουν την πατρίδα του όπως το προσφυγικό. Μέσα από την έντονα ποιητική και συμβολική γλώσσα του, καταγράφει την ιστορία ενός άντρα και της γυναίκας του – η οποία είναι πολιτική κρατούμενη – και κάθε βράδυ τρέχουν πλάι στον τοίχο της φυλακής ο καθένας από τη δική του πλευρά. Πριν τη σύλληψή της, οι δυο τους προπονούνταν για μήνες σχεδιάζοντας να φύγουν από το Ιράν για την Αγγλία.
Πότε: 20 & 21 Ιουνίου

Οι θρυλικοί Βρετανοί Waterboys εμφανίζονται για πρώτη φορά στο Ηρώδειο. Οι επικές, μεγαλόπνοες συνθέσεις τους – που ξεκίνησαν να κυκλοφορούν από το 1985 με «The Whole of the Moon» για να ακολουθήσουν συνολικά 15 άλμπουμ – θα ακουστούν κάτω από τη σκιά της Ακρόπολης.
Πότε: 22 Ιουνίου

@Stephanie Claire

Ανερχόμενο αστέρι του βρετανικού θεάτρου, ο συγγραφέας και σκηνοθέτης Αλεξάντερ Ζέλντιν, κάνει το ελληνικό ντεμπούτο του με την αφήγηση της ζωής μιας γυναίκας με πρωτογενές υλικό τις συζητήσεις με τη μητέρα του. Στην παράσταση αναρωτιέται αν μπορούμε να κοιτάξουμε τη ζωή με φρέσκο βλέμμα; Κι αν μπορούμε να φτάσουμε στον πυρήνα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας παρατηρώντας σε βάθος χρόνου τη ζωή ενός ανθρώπου.
Πότε: 23-26 Ιουνίου

Λίγο πριν λίγο πριν τις συναυλίες του στο Royal Albert Hall του Λονδίνου, ο βραβευμένος με Grammy, Γκρέγκορι Πόρτερ έρχεται για πρώτη φορά στην Αθήνα. Είναι ο ερμηνευτής που έφερε τη σύγχρονη τζαζ στα αυτιά χιλιάδων ανθρώπων με τη ζεστή, βαρύτονη φωνή του. Με καριέρα που μετράει ήδη 13 χρόνια έχει διακριθεί για το πάντρεμα τζαζ, γκόσπελ και σόουλ της μουσικής του, που τον έχει χαρακτηρίαει ως ένα σύγχρονο Νατ Κινγκ Κόουλ.
Πότε: 24 Ιουνίου

Από τις πιο δημοφιλείς post-rock μπάντες του πλανήτη, οι Ισλανδοί Sigur Rós, περιοδεύουν με ορχήστρα και έρχονται στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού για να το καταλάβουν με τα ατμοσφαιρικά ηχητικά τοπία τους. Οι μακρόσυρτες υπνωτιστικές συνθέσεις τους – τραγουδισμένες εξ ολοκλήρου στα ισλανδικά ή με καθόλου στίχο – μιλούν μια οικουμενική μουσική γλώσσα που, πλέον, αποτελεί πηγή έμπνευσης για πλήθος post-rock συγκροτήματα παγκοσμίως.
Πότε: 27 Ιουνίου

Με την κρυφή περηφάνια της ελληνικής καταγωγής (η μητέρα του είναι Ελληνίδα και ο πατέρας του Γάλλος), υποδεχόμαστε τον πολυβραβευμένο συνθέτη κινηματογραφικής μουσικής. Αυτή τη φορά, θα διευθύνει την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ σε μια συναυλία που θα περιλαμβάνει τις σημαντικότερες συνθέσεις του για τη μεγάλη οθόνη.
Πότε: 1η Ιουλίου

Ο «τζαζ τραγουδιστής της χιπ χοπ γενιάς», όπως έχει χαρακτηριστεί ο Jose James, έρχεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Με πυξίδα τις κλασικές του επιρροές (Τζον Κολτρέιν, Μάρβιν Γκέι, και Μπίλι Χόλιντεϊ), κινείται αβίαστα μεταξύ σόουλ, φανκ, χιπ χοπ και house, τιμώντας πάντα τις γκόσπελ και μπλουζ ρίζες της τζαζ. Στο Ηρώδειο αναμένεται να ερμηνεύσει τραγούδια από τα τρία άλμπουμ του που είναι αφιερωμένα στην Μπίλι Χόλιντεϊ, τον Μπιλ Γουέδερς και την Έρικα Μπαντού
Πότε: 8 Ιουλίου

@Ελίνα Γιουνανλή

Παιδί της Πειραιώς 260, ο Θάνος Παπακωνσταντίνου παρουσιάζει μια τραγωδία που δεν έχει παρασταθεί ποτέ στην ελληνική σκηνή – ένα από τα σκοτεινότερα έργα εκδίκησης με εικονοποιία εφάμιλλη ταινιών τρόμου, πρόδρομο των δραμάτων εκδίκησης της ελισαβετιανής δραματουργίας, τον «Θυέστη» του Σενέκα. Πρόκειται για τη μοναδική σωζόμενη τραγωδία που πραγματεύεται τον μύθο των Πελοπιδών, τα αποκαλούμενα «θυέστεια δείπνα», την τρομακτική πράξη εκδίκησης του Ατρέα να σκοτώσει, να μαγειρέψει και να σερβίρει σε δείπνο στον αδελφό του τα ίδια του τα παιδιά. Ο Παπακωνσταντίνου – με πρωταγωνιστές τους Κωνσταντίνο Αβαρικιώτη, Αντώνη Μυριαγκό, Τάσο Δήμα και Μαριάννα Δημητρίου – προσεγγίζει το έργο σαν ένα ορατόριο τρόμου, με πρωτότυπη ηλεκτρονική μουσική.
Πότε: 10 &11 Ιουλίου

Ο εμβληματικός τζαζ πιανίστας, Χέρμπι Χάνκοκ μας επισκέπτεται στο πλαίσιο της διεθνούς περιοδείας του, απολογισμό σε μια καριέρα που ξεκίνησε στα 11 του χρόνια. Σήμερα στα 82 του, σηματοδοτεί μια υψηλή φυσιογνωμία της σύγχρονης μουσικής με αμέτρητα βραβεία στη συλλογή του, μεταξύ των οποίων 14 Γκράμι και ένα Όσκαρ.
Πότε: 11 Ιουλίου

Συνεχίζοντας τη σειρά πορτρέτων χορευτών που ξεκίνησε ο χορογράφος το 2004, τo νέο έργο του Γάλλου χορογράφου Ζερόμ Μπελ, φτιαγμένο για την Ελίζαμπεθ Σβαρτς σε συνεργασία μαζί της, εστιάζει στη μορφή της Ισιδώρας Ντάνκαν. Σε αντίθεση με τα προηγούμενα έργα της σειράς (Véronique Doisneau, Cédric Andrieux και Pichet Klunchun and myself), όπου ο Μπελ συνομιλεί με τους καλλιτέχνες, εδώ δημιουργεί το πορτρέτο μιας χορεύτριας που δεν βρίσκεται πια εν ζωή βασισμένος στην αυτοβιογραφία της.
Η Ντάνκαν, που θεωρείται η «μητέρα» του μοντέρνου και του σύγχρονου χορού, έχει σημαντικούς δεσμούς με την Ελλάδα, την οποία επισκέφτηκε για πρώτη φορά το 1903.
Πότε: 11 Ιουλίου

@Phile_Deprez

Eπτά χρόνια μετά την τελευταία του στάση στο Φεστιβάλ Αθηνών, ο πρωτοπόρος Βέλγος χορογράφος και περφόρμερ Γιαν Μάρτινς επανέρχεται με τη βερολινέζικη ομάδα Dance On. Εμπνευσμένος από τον τίτλο του λόγου που απεύθυνε ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ στους διαδηλωτές του Χονγκ Κονγκ και το παγκόσμιο κύμα διαμαρτυρίας στην κρατική καταστολή, παρουσιάζει μια χορογραφία υμνεί τη δύναμη της διαφορετικότητας αλλά και τη συμβίωση ξεχωριστών ατομικοτήτων μ’ ένα σωματικά και ηλικιακά ετερογενές corps de ballet αποτελούμενο από 17 χορευτές από 18 έως 71 ετών. Η παράσταση έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ της Αβινιόν το 2021.
Πότε: 14 & 15 Ιουλίου

Το διάσημο συγκρότημα από το Ντίσελντορφ, πατέρες της ηλεκτρονικής μουσικής και με εμβληματικά άλμπουμ για την ιστορία της σύγχρονης μουσικής, έρχονται στην Αθήνα για να λανσάρουν τις τελευταίες τεχνολογικές δυνατότητες της στον ήχο και την εικόνα, δημιουργώντας πολυδιάστατα οπτικοακουστικά θεάματα. Αυτή θα είναι η πρώτη εμφάνισή τους στο Ηρώδειο όπου και θα προσαρμόσουν το νέο οπτικοακουστικό show τους, που έχει ενθουσιάσει το κοινό τους ανά τον κόσμο.
Πότε: 16 Ιουλίου

Ταυτόσημος με την βραζιλιάνικη κουλτούρα, μουσική, ψυχή, ο Ζιλμπέρτο Ζιλλ επισκέπτεται την Ελλάδα στο πλαίσιο της περιοδείας «Aquele Abraço Tour», γιορτάζοντας τα 60 χρόνια μιας λαμπρής καριέρας. Εμβληματικός εκπρόσωπος του μουσικού κινήματος Tropicália, όρισε τον νέο ήχο της Βραζιλίας συγχωνεύοντας δημιουργικά τη μουσική παράδοση με στοιχεία μπόσα νόβα, ροκ εν ρολ και ρέγκε ξαναφέρνοντας τη βραζιλιάνικη μουσική σε επαφή με τις αφρικανικές ρίζες της.
Πότε: 17 Ιουλίου

Πέντε χρόνια μετά το αθηναϊκό ντεμπούτο της στην Στέγη, η Γαλλίδα η σκηνοθέτρια και χορογράφος Ζιζέλ Βιεν έρχεται στο Φεστιβάλ με μια παράσταση βασισμένη στο σύντομο θεατρικό «Η λίμνη» του Ρόμπερτ Βάλζερ που καταπιάνεται με το δυσλειτουργικό οικογενειακό περιβάλλον. Η Βιεν δημιουργεί ένα δυνατό ψυχολογικό δράμα – με υλικά το χορό, τη μουσική και το θέατρο – φωτίζοντας τους υπαινιγμούς του Βάλζερ για την παιδική κακοποίηση, την αιμομιξία και το οικογενειακό τραύμα.
Πότε: 19 & 20 Ιουλίου

Γνωστός για τις εικονοκλαστικές παραστάσεις του – με αυτές μας συστήθηκε στη Στέγη, με μια τέτοια εμφανίστηκε και πέρυσι στην Πειραιώς – ο Γάλλος σκηνοθέτης και εικαστικός Φιλίπ Κεν φέτος καταλαμβάνει το Ηρώδειο με μια εμπνευσμένη παράσταση από τον ομώνυμο αναγεννησιακό πίνακα του Ιερώνυμου Μπος. Το κεντρικό τμήμα αυτού του βιβλικού, σχεδόν ψυχεδελικού τριπτύχου, απεικονίζει ένα πανόραμα παράδοξων μορφών σε αδιανόητες περιπτύξεις με φόντο ένα φαντασιακό φυσικό τοπίο, ενώ στα πλευρικά φύλλα απεικονίζονται ο Παράδεισος και οι τιμωρίες της Κολάσεως. Ακριβώς όπως ο Μπος, ο Κεν δημιουργεί ένα αλληγορικό υπερθέαμα, ένα ονειρικό σκηνικό μεταξύ ουτοπίας και δυστοπίας, μακαριότητας και λαγνείας, αινιγματικού και γκροτέσκου, που θυμίζει λούνα παρκ.
Πότε: 4 Αυγούστου