Θυέστης του Σενέκα, σε σκηνοθεσία Θάνου Παπακωνσταντίνου στην Πειραιώς 260
Ο ανατρεπτικός σκηνοθέτης Θάνος Παπακωνσταντίνου φέρνει για πρώτη φορά στην ελληνική σκηνή, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, στην Πειραιώς 260, την «σκοτεινή» τραγωδία εκδίκησης του Σενέκα «Θυέστης».
Ένα συγκλονιστικό έργο που δεν έχει παιχτεί ποτέ στην Ελλάδα, ο Θυέστης παρουσιάζεται από τον ανατρεπτικό σκηνοθέτη Θάνο Παπακωνσταντίνου στην Πειραιώς 260 στις 10 και 11 Ιουλίου. Μια σκοτεινή ιστορία εκδίκησης και άμετρου πάθους, η παράσταση μιλάει για την ανθρώπινη επιθυμία, με αφορμή έναν αρχαίο ελληνικό μύθο.
«Με αφορμή το μύθο του Ταντάλου η έννοια της επιθυμίας αποκτά δυο όψεις: την πείνα και τη δίψα, οι οποίες ενσαρκώνονται στους δύο αδελφούς, τον Θυέστη και τον Ατρέα. Η επιθυμία του ανθρώπου και τα άκρα στα οποία τον οδηγεί είναι ο βασικός άξονας του μύθου» λέει ο Θάνος Παπακωνσταντίνου.
Λίγα λόγια για το έργο
Με τη χαρακτηριστικά ανατρεπτική ματιά του, ο Έλληνας σκηνοθέτης φέρνει στο Φεστιβάλ την τραγωδία του Σενέκα, δημιουργώντας εικόνες εφάμιλλες ταινιών τρόμου. Ο Θυέστης είναι ένα κλασικό κείμενο της παγκόσμιας δραματουργίας, η μοναδική πλήρως σωζόμενη τραγωδία που πραγματεύεται τον μύθο των Πελοπιδών.
Στο κέντρο της ιστορίας βρίσκονται τα αποκαλούμενα «θυέστεια δείπνα», η τρομακτική πράξη εκδίκησης του Ατρέα να σκοτώσει, να μαγειρέψει και να σερβίρει σε δείπνο στον αδελφό του τα ίδια του τα παιδιά, σ’ ένα επεισόδιο που θα δώσει τέλος στη μακρόχρονη διαμάχη των δύο αδελφών για τη βασιλική εξουσία.
«Η ανθρώπινη επιθυμία, ο άνθρωπος σαν μια επιθυμητική μηχανή που καταστρέφει και καταστρέφεται στην πορεία προς την εκπλήρωση της» τονίζει χαρακτηριστικά ο σκηνοθέτης.
Εμποτισμένος από την άμετρη και αιμοσταγή ατμόσφαιρα της εποχής του, ο Ρωμαίος ρήτορας, δραματουργός και στωικός φιλόσοφος Σενέκας σκιαγραφεί στις τραγωδίες του έναν κόσμο πτώσης και αποσύνθεσης. Η πολιτεία δεν είναι μια ευνομούμενη συνάθροιση πολιτών αλλά μια αρένα, ένα παράλογο μόρφωμα τεράτων και θηρίων που συνεχώς μηχανεύονται τρόπους για να παγιδέψουν και να εξολοθρεύσουν τον αντίπαλο.
Όσο κι αν προοδεύσει η ανθρώπινη κοινωνία, σύμφωνα με αυτή την οπτική, το σκοτάδι θα ψάχνει συνεχώς μια ρωγμή για να βγει στην επιφάνεια και να καταλύσει τα πάντα.
«Τα έργα του Σενέκα είναι σπανίως παιζόμενα, είναι έργα μεγαλόστομα, ζοφερά, άγρια, υπερβολικά και ως εκ τούτου εξαιρετικά γοητευτικά. Ο Θυέστης συγκεκριμένα, που είναι ένα μνημείο φρίκης και κτηνωδίας ήταν πάντα ένα κείμενο με το οποίο ήθελα να ασχοληθώ» λέει ο Θάνος Παπακωνσταντίνου.
Στο έργο πράγματι μια έκλειψη Ηλίου βυθίζει τη πόλη στο σκότος. Η πολιτεία καταλύεται, ο βασιλιάς δεν είναι πια ο άριστος των πολιτών, αλλά ένα μεγάλο θηρίο που βρυχάται πάνω από τα θύματά του.
«Αγαπώ το θέατρο που μυεί και αποκαλύπτει»
Ο Θυέστης είναι μια από τις πιο ιδιαίτερες, τις πιο ξεχωριστές θεατρικές στιγμές του φετινού Φεστιβάλ. Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου μεταφέρει στη σκηνή ένα έργο που γράφτηκε πριν από αιώνες, εισάγοντάς το με έναν περίτεχνο τρόπο στη σημερινή πραγματικότητα.
«Το να μεταφερθεί στο σήμερα ένα τόσο παλιό κείμενο είναι πάντα ένα στοίχημα. Τα κείμενα της αρχαίας τραγωδίας και οι μύθοι είναι στον πυρήνα της δουλειάς μου. Όπως το βλέπω είναι σαν μια συνομιλία με τους νεκρούς, με τα αρχέτυπα, με τα σύμβολα, με τα ερείπια. Έχω τεράστια αμηχανία με το παρόν – δεν το καταλαβαίνω, το μέλλον δεν το γνωρίζω, οπότε ο μόνος δρόμος για να κατανοήσω τους ανθρώπους και τον κόσμο γύρω μου είναι το παρελθόν» λέει ο Θάνος Παπακωνσταντίνου.
Η σκηνοθεσία του Έλληνα δημιουργού προσεγγίζει το έργο σαν ένα ορατόριο τρόμου, με την πρωτότυπη ηλεκτρονική μουσική και τον ηχητικό σχεδιασμό της παράστασης να δημιουργούν ένα θέαμα υψηλής έντασης.
«Θα χαρακτήριζα την παράσταση ένα ορατόριο για την ακόρεστη ανθρώπινη επιθυμία. Ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος να επιθυμεί και να βασανίζεται γι’ αυτό. Η παράσταση είναι δομημένη σαν μια λειτουργία, ο ήχος (σχεδιασμός ήχου, μουσική, ομιλούσες και αδόμενες φωνές) είναι καθοριστικός για να αποδοθεί σκηνικά αυτή η ιστορία σαν ένας οπτικοακουστικός εφιάλτης».
Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου που μόλις σε μια δεκαετία έχει «κατακτήσει» όλες τις μεγάλες σκηνές της χώρας, δεν έχει φοβηθεί ποτέ να αναμετρηθεί με τα μεγάλα κείμενα, με τα έργα που έχουν μια ξεχωριστή θέση στην παγκόσμια δραματουργία. «Προσωπικά αυτά τα έργα με ενδιαφέρουν περισσότερο. Άλλωστε αγαπώ το θέατρο που μυεί και αποκαλύπτει».
Θάνος Παπακωνσταντίνου | Φωτογραφία: Elina Giounanli
Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου έχει δίπλα του στην παράσταση Θυέστης συνεργάτες που δουλεύουν μαζί του για πολλά χρόνια αλλά και ανθρώπους με τους οποίους συνεργάζεται μαζί τους πρώτη φορά.
«Οι περισσότεροι καλλιτεχνικοί συντελεστές (Νίκη Ψυχογιού, Χριστίνα Θανασούλα, Νάντη Γώγουλου) είναι σταθεροί μου συνεργάτες και μαζί έχουμε δημιουργήσει πια έναν κώδικα συνεννόησης. Το αποτέλεσμα της όποιας σκηνοθεσίας μου είναι καρπός της συνεργασίας αυτής. Στο κομμάτι του ήχου έχω τη μεγάλη χαρά να δουλεύω με έναν εξαιρετικό συνθέτη και μουσικό, τον Άντη Σκορδή, με έναν ταλαντούχο νέο σκηνοθέτη και sound designer, τον Φάνη Σακελλαρίου και με την παιδική χορωδία Τέττιξ της Τέτης Αϊβατζίδου.
Η ομάδα των ηθοποιών είναι όλοι τους άνθρωποι που εκτιμώ και θαυμάζω, με κάποιους από αυτούς έχω ξανασυνεργαστεί (Μυριαγκός, Δημητρίου, Δικαίος), με τους υπόλοιπους είναι η πρώτη φορά (Δήμας, Αβαρικιώτης, Πανάδης, Στρατηγός)».
