Λίντα Καπετανέα: Η Καλαμάτα πρέπει ν’ αποκτήσει τις δικές της παραγωγές

Τα τελευταία χρόνια, η εικόνα που παίρνω από την Λίντα Καπετανέα – πριν από μια συνέντευξη – δεν αλλάζει ιδιαίτερα. Έχει μόλις ολοκληρώσει κάποια πρόβα ή κάποιο μάθημα, σε κάποιο βιομηχανικό χώρο προβών της πόλης, είναι συνήθως μεσημέρι ή απόγευμα, κάπου τριγύρω βρίσκεται ο Γιόζεφ Φρούτσεκ – ο χορευτής, άνδρας της και το έτερον της ήμισυ στους Rootless Root – και δεν μας χωρίζει πολύς καιρός από το Διεθνές Φεστιβαλ Καλαμάτας 2023.

Αυτή τη φορά, συμβαίνουν περίπου όλα αυτά –  μα και πολλά ακόμα. Την συναντάω στον πολυχώρο της ΠΛΥΦΑ. Στο κινητό της χτυπούν υπενθυμίσεις μη αναγνωσμένων μηνυμάτων. «54» όπως μου λέει για το ακριβές της ιστορίας. Ντυμένη με μια πράσινη φόρμα με ρίγες και αθλητικό φανελάκι, στο πρόσωπο της καθρεφτίζεται ακόμα η ένταση της πρόβας. Η πρόβα αναφέρεται στη «Σιωπή», τη νέα δημιουργία των Rootless Root που όχι μόνο συμμετέχει στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών, αλλά θα αποτελέσει μέρος της διεθνούς πλατφόρμας προώθησης της ελληνικής δημιουργίας «Grape».

Στο ενδιάμεσο θα βρεθεί στη Βαρκελώνη για το σεμινάριο της ομάδας πάνω στη μέθοδο Fighting Monkey. Στις 3 και 4 Ιουλίου θα είναι έτοιμη για να χορέψει μαζί με συναδέλφους της νεότερης γενιάς στην Πειραιώς 260 (και για τα μάτια πολλών ξένων curators) ενώ σε λιγότερο από μια εβδομάδα θα βρίσκεται στην Καλαμάτα για την 29^η διοργάνωση της οποίας και είναι καλλιτεχνική διευθύντρια για έκτη χρονιά.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ29o Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας: Το σώμα στο ναό του12.09.2018

Είναι μερικές φορές που οι υποχρεώσεις της Λίντας Καπετανέα μοιάζουν με ανεξάντλητη λίστα αλλά η ίδια δεν το αντιμετωπίζει καθόλου έτσι. Απεναντίας, το εισπράττει ως μια σειρά πραγμάτων που αγαπάει (και το δηλώνει σαν παιδί), ως μια δοκιμασία που διατηρεί το σώμα της ξυπνητό, ως μια ζωή που δεν μπορεί να φανταστεί να μην κάνει. Σε αυτά, από τον προσεχή χειμώνα, θα προσθέσει και κάτι ακόμα· ένα κοινό όνειρο χρόνων με τον Γιόζεφ: Τον νέο χώρο των Rootless Root που θα λειτουργήσει στο Νέο Ηράκλειο.

Λίγες εβδομάδες πριν την πρεμιέρα της παράστασης σας στο Φεστιβάλ Αθηνών και λίγες εβδομάδες πριν το άνοιγμα του Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, ασχολείστε ως Rootless Root και με ένα τρίτο μεγάλο εγχείρημα.

Ναι, κατασκευάζουμε το χώρο μας, ένα χώρο προβών και σεμιναρίων στο Νέο Ηράκλειο. Μετά από πολύχρονη αναζήτηση βρήκαμε ένα τριώροφο κτήριο. Στον δεύτερο όροφο θα βρίσκεται το σπίτι μας ενώ το ισόγειο και ο πρώτος όροφος θα διατίθεται για τους σκοπούς μας, με δύο στούντιο 300 τ.μ. το καθένα.

Αυτό σημαίνει ότι η καθημερινότητα θα είναι απόλυτα συνυφασμένη με τη δουλειά σου;

Ναι, θα βρίσκονται όλα εκεί. Αλλιώς δεν γίνεται.

Είναι πρακτικό το ζήτημα ή μήπως είναι και υπαρξιακό;

Η αλήθεια είναι πως δεν έχουμε δοκιμάσει ξανά η δουλειά να είναι δίπλα στο σπίτι μας. Λένε πως όταν παντρεύεσαι τη δουλειά σου, δυσκολεύει το πράγμα. Πάντως, έχω μια πίστη πως θα είναι μια ωραία αλλαγή στη δουλειά μας με τον Γιόζεφ.

Βάζω στόχους, αλλά δεν κολλάει εκεί το βλέμμα μου γιατί δεν θέλω να χάνω να ενδιάμεσα συμβάντα

Άρα δεν τον αντιμετωπίζετε ως μια δέσμευση.

Κι αν είναι δέσμευση, δεν πειράζει. Είναι καιρός να δεσμευτούμε με κάτι ακόμα. Ίσως αυτό να μας κρατήσει και λίγο παραπάνω στην Ελλάδα γιατί ταξιδεύουμε πολύ· ίσως να μπορούμε να προσκαλούμε εδώ τον κόσμο από το εξωτερικό, να οργανώνουμε προγράμματα πιο ερευνητικά – γιατί μέχρι τώρα τα σεμινάρια μας εκτός Ελλάδας διαρκούν τρεις μέρες. Ίσως, τώρα, να μπορέσουμε να κρατήσουμε τον κόσμο των σεμιναρίων έως και δυο εβδομάδες κοντά μας. Είμαστε χαρούμενοι που το κάνουμε, γιατί βλέπουμε και μέσα από τη νέα μας παράσταση τη δυσκολία να μην έχεις δικό σου χώρο προβών. Μετακινούμαστε διαρκώς σε χώρους όπου μένουμε για μερικές εβδομάδες κι όλες αυτές οι αλλαγές δεν μας επιτρέπουν να χαλαρώσουμε, να συγκεντρωθούμε και να δοκιμάσουμε ουσιαστικά με υλικά και αντικείμενα. Πολλές φορές, μια παράσταση είναι αποτέλεσμα της συνθήκης προβών, δεν είναι αυτό που ονειρεύεσαι.

Ποιο είναι το ρίσκο του χώρου αυτού;

Οικονομικό, καταρχάς. Δεν έχουμε τρέξει ποτέ ένα χώρο για να ξέρουμε τις ανάγκες και αν θα ευδοκιμήσει. Πάντως, θα τον ανοίξουμε με την προϋπόθεση να κάνουμε πολλά πράγματα εκεί. Σκοπεύουμε να κάνουμε τη μέθοδο του Fighting Monkey για παιδιά και για ανθρώπους άνω των 60 ή των 70 ετών. Μακάρι να πείσουμε ανθρώπους που μπαίνουν στην τρίτη ηλικία ότι μπορούν και σε αυτή τη φάση της ζωής τους να είναι πολύ δραστήριοι. Ή τουλάχιστον, θέλουμε να είμαστε αυτοί που θα το προσπαθήσουν. Μέχρι στιγμής, το Fighting Μonkey έλκει χορευτές, αθλητές, πρωταθλητές, ηθοποιούς, φυσικοθεραπευτές. Εκεί μαθαίνουμε να αναγνωρίζουμε και να σεβόμαστε το σώμα μας. Κι αν το καταφέρουμε αυτό, σεβόμαστε κι έξω από εμάς, το σώμα του δέντρου, του ζώου, της φύσης.

Αυτός ο χώρος ήταν ένα κοινό όνειρο με το Γιόζεφ;

Ναι! Έχουμε κουραστεί με τα πολλά ταξίδια και νιώσαμε πως ήρθε η ώρα ν’ ανοίξουμε ένα καινούργιο κεφάλαιο στη ζωή μας.

Ήσουν πάντα κοντά στη σκέψη να κάνεις τα όνειρα σου πραγματικότητα ή δεν έβαζες στόχους;

Και ναι και όχι. Βάζω στόχους, αλλά δεν κολλάει εκεί το βλέμμα μου γιατί δεν θέλω να χάνω να ενδιάμεσα συμβάντα.

Τι μήνυμα πιστεύεις ότι στέλνει αυτή η χειρονομία σε ένα υποβαθμισμένο τοπίο για το χορό στην Ελλάδα;

Να ξεκαθαρίσουμε πως ο χώρος μας δεν θα είναι σχολή χορού. Ωστόσο, θα γίνονται μαθήματα της μεθόδου μας. Αν μπορέσουμε να μεταδώσουμε ο,τιδήποτε έχουμε καταλάβει για το χορό στη νέα γενιά, θα το κάνουμε με πολλή χαρά. Πιστεύω ότι ο χώρος μας θα είναι ένα άνοιγμα προς όλες τις τέχνες, ένας χώρος προβών και residencies και να εφαρμόζουμε την πρακτική μας στη δική μας έδρα. Θυμάμαι να κάνουμε πρόβες με το Γιόζεφ σε ένα πάρκο και το παιδί μας, μωρό ακόμα, να είναι μέσα στην καλαθούνα κάτω από ένα πεύκο. Μας πήρε χρόνια για να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε τον δικό μας χώρο, ένα χώρο ασφαλή, ζεστό, καθαρό, έναν χώρο πειραματισμού.

Προσωπικά, μου αρέσει η μίξη σχολών και πολιτισμών γιατί ο καθένας φέρνει τα δικά του ερεθίσματα: Ένα ξένο σώμα λειτουργεί ως ιός και σε αναγκάζει να δημιουργήσεις αντισώματα, σε προκαλεί στο ανοίκειο

Τώρα που το σκέφτομαι δεν σε έχω συναντήσει πουθενά αλλού παρά σε χώρους πρόβας. Είναι η πιο σκληρή αυτή φάση της πρόβας;

Ναι γιατί, πολλές φορές, έχεις μια ιδέα, προσπαθείς να τη μεταδόσεις στον χορευτή, εκείνος έχει ένα διαφορετικό σώμα από το δικό σου, μπορεί να μην του εξηγείς σωστά τι θέλεις να κάνει, μπορεί να μην το εκτελεί όπως το θέλεις και φτάνεις στο σημείο να νιώθεις κάπως πως η ιδέα σου καταστρέφεται. Όλο αυτό σε βασανίζει. Ειδικά στην περίπτωση μας με το Γιόζεφ όπου είμαστε πολύ χαοτικοί στην πρόβα. Να, μόλις σήμερα, για παράδειγμα, δοκιμάσαμε δύο καινούργια ντουέτα. Συχνά έχουμε ένα concept, αλλά το ξεχνάμε όταν θέλουμε να εκτελέσουμε την κινησιολογία που μας απασχολεί εκείνη την στιγμή. Γι’ αυτό και είμαστε πάντα μέσα στην εκτέλεση της πρόβας, για να καταλάβουμε πως νιώθουν οι χορευτές μας και πως μπορούν να υλοποιηθούν οι ιδέες μας. Δημιουργούμε μαζί τους.

Συνήθως παίρνεις από τους χορευτές σου;

Πολλά, πάρα πολλά και επίσης κλέβω πολλά. Είμαι πολύ παρατηρητική και με τα χρόνια έχω έξυπνο μάτι. Φυσικά, δεν αρκεί μόνο να κλέψεις, σημασία έχει να το περάσεις στο σώμα σου και να το κάνεις δικό σου, ίσως και λίγο διαφορετικό.

Δουλεύοντας με αυτή την ομάδα για την παράσταση του Φεστιβάλ, την «Σιωπή» αισθάνεσαι πως η νέα γενιά είναι αξιοποιήσιμη;

Οι περισσότεροι από τους τωρινούς μας πρωταγωνιστές είναι μαθητές μας από την ΚΣΟΤ. Ειδικά αυτά τα παιδιά είναι πολυάσχολα, έχουν πολλές και διαφορετικές δουλειές, δοκιμάζουν σε πολλά πεδία. Αυτό είναι το δύσκολο και μαζί το ωραίο, οι νέοι χορευτές να προσαρμόζονται σε όλες τις συνθήκες. Πάντα, δουλεύουμε με χορευτές τους οποίους γνωρίζουμε από τα σεμινάρια μας και στην πλειονότητα τους είναι ξένοι. Φέτος, το κάλεσμα του Φεστιβάλ ζητούσε την αξιοποίηση ελληνικού δυναμικού κι αυτό μας άρεσε γιατί ποτέ δεν είχαμε κάνει ένα έργο με αμιγώς ελληνικό cast. Φυσικά, είναι μια επιλογή με τα συν και τα πλην της. Προσωπικά, μου αρέσει η μίξη σχολών και πολιτισμών γιατί ο καθένας φέρνει τα δικά του ερεθίσματα: Ένα ξένο σώμα λειτουργεί ως ιός και σε αναγκάζει να δημιουργήσεις αντισώματα, σε προκαλεί στο ανοίκειο.

Δεν πιέζουμε την περιοδεία με τον Γιόζεφ, γι’ αυτό και δεν έχουμε μάνατζερ στο εξωτερικό

Σε αυτή την συνθήκη λειτουργείς σαν ιός;

Ναι! Θα έλεγα πως λειτουργώ σαν κατσαρίδα γιατί είναι ένα ζώο που προσαρμόζεται. Μπορεί οι περισσότεροι άνθρωποι να εύχονταν να ήταν όμορφα ζώα όπως είναι το άλογο ή το δελφίνι αλλά εγώ θα ήθελα να ήμουν σκορπιός, κατσαρίδα ή κάτι τέτοιο. Με λίγα λόγια, πλάσματα που επιβιώνουν στις πιο δύσκολες καταστάσεις. Αυτό είναι και το νόημα της δουλειάς του χορευτή. Αυτό λέω και στους μαθητές μας: Να μπορούν τη μια να είναι θεατρικοί, την άλλη κοφτοί – να μην είναι ποτέ οι ίδιοι.

Είσαι απαιτητική ως χορογράφος;

Απαιτώ εκεί που χρειάζεται. Περνάμε και τις ωραίες μας φάσεις αλλά όπου χρειάζεται, όπου ζητάω ένα υλικό, θέλω να συμβαίνει.

Είναι η πρώτη φορά σ’ αυτά τα χρόνια που δουλεύεις παράλληλα σαν ερμηνεύτρια – χορογράφος για λογαριασμό του Φεστιβάλ Αθηνών και σαν καλλιτεχνική διευθύντρια στο Φεστιβάλ Καλαμάτας.

Έτυχε. Φυσικά, όταν καταθέταμε την πρόταση, ξέραμε ότι το Φεστιβάλ Αθηνών διοργανώνεται τον Ιούνιο και τον Ιούλιο. Εφόσον, όμως, η Κατερίνα (Ευαγγελάτου) επέλεξε να συμπεριληφθούμε στο show case ο προγραμματισμός μας πηγαίνει για τις αρχές Ιουλίου. Δύσκολο για μένα, αλλά με ηρεμία θα γίνει.

Η πορεία σας στο εξωτερικό με την ομάδα των Rootless είναι πάντα σε επικαιρότητα. Τι θα ήθελες να κερδίσετε παραπάνω μέσα από τη συμμετοχή σας στο Grape?

Γενικά, είναι πιο δύσκολο να βρίσκομαι στη θέση του δημιουργού. Είναι δύο διαφορετικοί ρόλοι συγκρίνοντας τον με την θέση της καλλιτεχνικής διεύθυνσης. Πάντως, δεν θα μας δυσαρεστήσει αν η παράσταση μας αρέσει και ταξιδέψει. Κάποιοι programmers μας ξέρουν από τότε που χόρευα με τον Βιμ Βαντεγκέιμπους, κάποιοι μας ξέρουν ως ομάδα, κάποιοι με έμαθαν από την Καλαμάτα. Πάντως, ακόμα κι αν επιλεγεί το έργο, θα επιλεγεί ως αυτόφωτη δημιουργία κι όχι επειδή έχουμε ήδη μια διεθνή πορεία. Δεν πιέζουμε την περιοδεία με τον Γιόζεφ, γι’ αυτό και δεν έχουμε κάποιο μάνατζερ στο εξωτερικό.

Φαντάζομαι πως είναι μια ευκαιρία να ξαναθυμηθείς πως είναι να σε επιλέγουν, κάτι που ως διευθύντρια στην Καλαμάτα κάνεις εσύ.

Ναι και ομολογώ πως είμαι πολύ ευαίσθητη με τους καλλιτέχνες. Προσπαθώ να είμαι δίκαιη.

Θα έλεγα πως λειτουργώ σαν κατσαρίδα γιατί είναι ένα ζώο που προσαρμόζεται

Έξι χρόνια στην καλλιτεχνική διεύθυνση του Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας. Ξεκινώντας εκεί  μου έλεγες ότι έχεις ένα μακρόπνοο όραμα για το που θέλεις να φτάσει ο θεσμός. Είσαι λίγο πιο κοντά σε αυτό το στόχο;

Κατάλαβα, μέσα σε αυτή τη θέση πως δεν είναι το ίδιο εύκολο να υλοποιείς αμέσως όσα ονειρεύεσαι. Ο ανεκπλήρωτος, μέχρι στιγμής, στόχος μου είναι η Καλαμάτα ν’ αποκτήσει τη δυνατότητα να κάνει μια ή δυο δικές της παραγωγές. Πρέπει να σταθούμε εκεί, να κάνουμε συμπαραγωγές και δικές μας παραστάσεις. Με τον προϋπολογισμό που μας διατίθεται μέχρι σήμερα μπορούμε μόνο ν’ αγοράζουμε παραστάσεις. Αν, πάλι, μου ζητάς να διαπιστώσω πραγματικά μια πρόοδο είναι στην, ολοένα και αυξανόμενη συμμετοχή στα σεμινάρια, έχουμε πολύ κόσμο σε αναμονή.

Στο όραμα της Καλαμάτας είναι και μια μεγαλύτερη διάρκεια; Για να χωρέσει περισσότερους Έλληνες δημιουργούς;

Ναι, το ιδανικό θα ήταν να είχε διάρκεια 20 ημερών. Δυστυχώς για την ώρα, υπάρχουν παραστάσεις που παίζονται για ένα μόνο βράδυ.

Έχεις δεσμεύσεις από την Πολιτεία και τους θεσμούς πως όλα αυτά δεν θα αργήσουν να γίνουν; Εξάλλου, το Φεστιβάλ συμπληρώνει 30 χρόνια, το επόμενο καλοκαίρι.

Από τον προσεχή Σεπτέμβριο θα πρέπει να συζητηθεί ο επόμενος τριετής κύκλος χρηματοδότησης όπου θα ζητήσω όσο το δυνατόν περισσότερα χρήματα προκειμένου να έχουμε μια επέτειο όπως αρμόζει στη διοργάνωση.

Είναι για σένα ορόσημο ότι αποτελείς κομμάτι της 30χρονης διαδρομής του Φεστιβάλ Καλαμάτας;

Ναι, και είμαι πολύ χαρούμενη γι’ αυτό.

΄Εχεις σκεφτεί μετά τα 30, τι;

Ναι, σκέφτομαι ήδη το 31^ο Φεστιβάλ. Φαντάζομαι πως θα είναι η πιο δύσκολη διοργάνωση που θα έχει περάσει από τα χέρια μου· γιατί αν, λόγω επετείου, αναβαθμίσουμε το καλλιτεχνικό έργο κι ανεβάσουμε τον πήχη τότε θα είναι πολύ άχαρο να μην τον κρατήσουμε στο ίδιο επίπεδο.

Ομολογώ πως είμαι πολύ ευαίσθητη με τους καλλιτέχνες. Προσπαθώ να είμαι δίκαιη

Φέτος, οι δύο κεντρικές σας παραγωγές είναι αντιφατικές.

Ναι, φέτος στην Καλαμάτα φιλοξενούμε τα δύο άκρα: Από τη μια τους Τao που είναι απόλυτα συνδεδεμένοι με την πειθαρχία, με την τελειότητα και το ρυθμό κι από την άλλη την ομάδα του Marco da Silva Fereira που είναι πιο μοντέρνο, άναρχο και πιο μεσογειακό υλικό.

Εσύ που στέκεσαι ανάμεσα στα δύο;

Μου αρέσουν πολύ και τα δύο, παρότι οι Tao δεν είναι η τάση των ευρωπαϊκών σκηνών αυτή τη στιγμή. Αλλά δεν θέλω να φέρνω στην Καλαμάτα έργα που προγραμματίζουν όλα τα φεστιβάλ του κόσμου.

Στην παρουσίαση του φετινού προγράμματος του Φεστιβάλ, δεν δίστασες ενωπίω των πολιτικών σου προϊστάμενων, να μιλήσεις για την άδικη μεταχείριση των καλλιτεχνικών σχολών. Ως δασκάλα χορού τι πιστεύεις ότι να γίνει προς την αναβάθμιση του;

Πρέπει να εστιάσουμε πάρα πολύ στην εκπαίδευση, να σκάψουμε πολύ βαθιά. Δεν μας λείπει μόνο μια Στέγη Χορού, πρέπει να επενδύσουμε στα νέα παιδιά, σκεπτόμενοι το εκπαιδευτικό σύστημα. Ακολουθούμε ένα διδακτικό πλαίσιο 20 και 30 ετών. Μα είναι δυνατόν; Πρέπει να φτιαχτεί μια ομάδα εργασίας από ανθρώπους του χώρου που θα οργανώσει τις ανάγκες του σημερινού χορευτή, τα ερεθίσματα που πρέπει να έχει. Και στη συνέχεια αυτό το σχέδιο πρέπει να παραδοθεί στο υπουργείο Πολιτισμού. Είμαστε πολύ πίσω από όλα όσα συμβαίνουν στο εξωτερικό. Κι είναι απορίας άξιο πως καταφέρνουμε και βγάζουμε καλούς χορευτές. Γιατί, λοιπόν, να μην βελτιωθούν οι συνθήκες και να μπορούμε να βγάζουμε τους Νο 1 χορευτές και περφόρμερ που θα βγαίνουν στη σκηνή και θα τους ερωτευόμαστε;

Πρέπει να φτιαχτεί μια ομάδα εργασίας από ανθρώπους του χώρου που θα οργανώσει τις ανάγκες του σημερινού χορευτή, τα ερεθίσματα που πρέπει να έχει. Και στη συνέχεια αυτό το σχέδιο πρέπει να παραδοθεί στο υπουργείο Πολιτισμού

Την ίδια ώρα, δεν χρειάζεται και να υπάρξει πραγματική επένδυση, οικονομική στήριξη της τέχνης του Χορού; Οι επιχορηγήσεις ήταν προκλητικά μειωμένες την περασμένη χρονιά.

Ασφαλώς και χρειάζεται. Ας δούμε τι πέτυχε το Βέλγιο μέσα από μια τέτοια επένδυση και πόσοι σπουδαίοι χορογράφοι και σπουδαίες ομάδες γεννήθηκαν από αυτήν την προσπάθεια. Ακόμα γεννάει χορευτές το Βέλγιο.

Επειδή, μέσα από την συνεργασία με τον Βαντεγκέϊμπους αποτέλεσες κομμάτι του θαύματος του Βελγίου, πιστεύεις ότι στην Ελλάδα υπάρχει τέτοια προοπτική – πάντα με την στήριξη του κράτους;

Ασφαλώς και υπάρχει! Και όπως ο Βαντεγκέιμπους έπραξε, θα ήταν χρήσιμο να μπολιάσουμε αυτή τη σκηνή με χορευτές από το εξωτερικό για να δημιουργηθούν ακόμα πιο σημαντικά και καινούργια πράγματα. Όπως είπα, πιστεύω στους ιούς στο χορό. Υπάρχει πολύ καλό υλικό στην Ελλάδα που θα γίνει ακόμα καλύτερο αν εμπλουτιστεί και ‘ανοίξει’.

Το Φεστιβάλ Καλαμάτας κι εσύ ως καλλιτεχνική του διευθύντρια τι μπορείς να κάνεις προς αυτήν την κατεύθυνση;

Να εργαστώ για να λειτουργήσει το Μέγαρο Χορού Καλαμάτας σαν ένα Σχολείο, σαν μια δεύτερη ΚΣΟΤ στην Ελλάδα. Θα ήθελα να μου δοθεί η ελευθερία να δημιουργήσω ένα διδακτικό πρόγραμμα και, γιατί όχι, το Μέγαρο να γίνει η Στέγη Χορού που όλοι ζητάμε. Είμαι σίγουρη πως αν υλοποιηθεί κάτι τέτοιο θα έλκει και μαθητές από το εξωτερικό.

Πως βλέπεις την εξαγγελία για τη νέα Πανεπιστημιακή σχολή παραστατικών τεχνών που θα συμπεριλαμβάνει και το χορό;

Συμφωνώ, αρκεί να μην το κάνουμε μόνο επειδή πρέπει να γίνει. Αλλά και γιατί θα φροντίσουμε για τη φύση των μαθημάτων, για τους κατάλληλους δασκάλους. Έχει σημασία τι θα κάνουμε μέσα στο νέο πανεπιστήμιο παραστατικών τεχνών.

Θα ήθελα να εργαστώ για να λειτουργήσει το Μέγαρο Χορού Καλαμάτας σαν ένα Σχολείο, σαν μια δεύτερη ΚΣΟΤ στην Ελλάδα. Θα ήθελα να μου δοθεί η ελευθερία να δημιουργήσω ένα διδακτικό πρόγραμμα και, γιατί όχι, το Μέγαρο να γίνει η Στέγη Χορού που όλοι ζητάμε

Επιστρέφοντας στο τώρα και στο φετινό καλοκαίρι, τι σε πυροδοτεί περισσότερο: Η παράσταση ή η εκτέλεση της διοργάνωσης;

Όλα πρέπει να γίνουν στο ίδιο διάστημα και να γίνουν σωστά.

Η πολυπραγμοσύνη δεν μοιάζει να σε πανικοβάλλει.

Όχι. Φυσικά, υπάρχουν και οι φορές που πνίγομαι. Δεν είμαι η σούπερ γυναίκα που μπορεί να τα κάνει όλα – όχι. Είναι πολλές φορές που στέκομαι μπροστά στη δυσκολία. Κι εκεί προσπαθώ να ηρεμήσω, να βρω μια λύση, να δω πως μπορούμε να τα καταφέρουμε. Αρχίζω να καθησυχάζω τον εαυτό μου με διάφορα επιχειρήματα· λέγοντας, ας πούμε, ότι του χρόνου, μπορεί να μην παρουσιάζουμε δική μας χορογραφία και θα αφοσιωθούμε μόνο στα 30 χρόνια του Φεστιβάλ Καλαμάτας. Όλοι πιεζόμαστε κάποιες περιόδους της ζωής μας, αυτή είναι μια τέτοια για εμάς. Γιατί εκτός από την παράσταση και το Φεστιβάλ έχουμε κι ένα πολύ μεγάλο σεμινάριο έξι ημερών στη Βαρκελώνη. Αλλά πάλι, σκέφτομαι πως έρχονται και λίγες διακοπές με τα παιδιά μου. Θα περάσω πέντε ημέρες με τα παιδιά μου.

Μόνο πέντε.

Ναι, ξέρεις πιο πολύ με πανικοβάλει ότι έχω μια έφηβη κόρη την οποία βλέπω, πολλές φορές, να πνίγεται από τα προβλήματα της ηλικίας της. Και προσπαθώ να της ανοίξω το βλέμμα, να της το κάνω πιο απλό και πρακτικό.

Προλαβαίνεις να είσαι στο πλευρό των παιδιών;

Ναι και προσπαθώ να τους διαθέτω ωραίο χρόνο. Έχουμε βρει μια ισορροπία, ακόμα και στις προπονήσεις εμείς τα πάμε. Συχνά μιλάω με συνεργάτες στο εξωτερικό όταν τα παιδιά έχουν προπόνηση. Ο Δημήτρης κάνει μπάσκετ και η Λυδία βόλεϊ στον Παναθηναϊκό.

Αν τα παιδιά σου θελήσουν να ασχοληθούν με την τέχνη, την τόσο υποβαθμισμένη στην Ελλάδα, τι θα τους πεις;

Θα το ήθελα πάρα πολύ κι αν το επιλέξουν θέλω να είμαι εκεί για να τους βοηθήσω. Επίσης, η ανιψιά μου είναι χορεύτρια, σπουδάζει ακόμα. Μάλιστα ήταν το κοριτσάκι που εμφανίστηκε στην παράσταση «Una». Παρατηρούσαμε πως χόρευε πολύ όταν ήταν μικρή, μέσα στο δωμάτιο της, όπως όλα τα παιδιά της ηλικίας της και καθώς ήταν η φάση που αναζητούσαμε ένα παιδί για την παράσταση, την βάλαμε στην ομάδα. Μάλλον,  έκτοτε της μπήκε ο σπόρος.

Πιστεύω ότι ποτέ δεν είσαι έτοιμος για μεγάλα πράγματα. Ούτε πιστεύω ότι πρέπει να προετοιμαστούμε για να τα επιχειρήσουμε

Ίσως, τελικά, να αρκεί μια στιγμή για να αλλάξει τη ζωή ενός ανθρώπου.

Μα κι εγώ δεν είχα όνειρο να γίνω χορεύτρια· έγινα χορεύτρια όταν μου είπαν ότι ήμουν πολύ ψηλή στην ενόργανη. Κι έτσι μπήκα στο χορό. Ήταν μια στιγμή, δεν ήταν κάτι που δούλευε μέσα μου για καιρό.

Έχουν αλλάξει κι άλλες στιγμές τη ζωή σου;

Όταν αποφασίσαμε με τον Γιόζεφ να κάνουμε παιδιά. Κι επίσης, όταν συμφωνήσαμε να πάρουμε τον καινούργιο χώρο. Πιστεύω ότι ποτέ δεν είσαι έτοιμος για μεγάλα πράγματα. Ούτε πιστεύω ότι πρέπει να προετοιμαστούμε για να τα επιχειρήσουμε. Στην πράξη συνειδητοποιείς τι κάνεις. Αν δεν μπεις μέσα σε μια κατάσταση πως θα ξέρεις ότι είσαι έτοιμος; Πως θα ήξερα ότι θα μπορούσα να κάνω και χορογραφία και μαζί την διοργάνωση του Φεστιβάλ Καλαμάτας, αν δεν το δοκίμαζα;

Τι σου δίνει δύναμη;

Ότι αγαπάω ο,τιδήποτε κάνω. Αγαπάω ακόμα και να καθαρίζω το σπίτι μου. Αγαπάω ακόμα και τις πρόβες όπου συχνά δεν περνάω καλά. Αλλά δεν μπορώ να φανταστώ να κάνω κάτι άλλο.  Κάποτε συζητούσα με κάποιους μαθητές μου οι οποίοι μου έλεγαν πως είναι πάρα πολύ κουρασμένοι. Και τότε τους ρώτησα: «Αν έρθει τώρα ένας σημαντικός χορογράφος και σας προτείνει δουλειά ή σας προτείνει να συμμετέχετε σε μια οντισιόν του δεν θα αποκτήσετε δύναμη ξαφνικά;». Δεν προτείνω ότι πρέπει να είμαστε διαρκώς στα όρια μας – όχι. Το ιδανικό όμως είναι να τα τεστάρεις πότε – πότε.

Και πως είναι δυνατόν να είσαι μέσα σε όλα και συνάμα να κάνεις ένα έργο που να μιλάει για την «Σιωπή»;

Αυτό λέγαμε με τον Γιόζεφ: Θα μας κατηγορήσουν ότι δεν κάνουμε την σιωπή! Ίσως πάλι η σιωπή είναι αυτό που χρειαζόμαστε. Σιωπή είναι η ησυχία, η στάση, είναι ο λιγοστός χρόνος αφού κοιμήσεις τα παιδιά σου, καθισμένος στον καναπέ. Ίσως αυτό να θέλουμε ν’ αποτυπώσουμε, πολλές πλευρές της σιωπής. Σιωπή είναι ένας θάνατος. Σιωπή είναι όταν κάποιος σου ανακοινώνει πως έχει καρκίνο. Σιωπή είναι όταν κάποιος σου πει «σ’ αγαπώ» και πάλι δεν ξέρεις τι να του απαντήσεις ακόμα κι αν τον αγαπάς κι εσύ. Σιωπή είναι κι όταν η κόρη μου, μου λέει «μαμά, έχω μελαγχολία». Σιωπή είναι όταν ακούς σειρήνες από ένα ασθενοφόρο ή την είδηση για το ξέσπασμα ενός πολέμου. Ο στοχασμός για την σιωπή είναι κάτι που μας απασχολεί.

Σιωπή για σένα θα είναι και η στιγμή που θα κρεμάσεις τα παπούτσια σου;

Δεν ξέρω, μου αρέσει να χορεύω. Και στη «Σιωπή» δεν είχαμε προγραμματίσει να χορέψω, αλλά τελικά θα το κάνω. Δεν φοβάμαι τη σκηνή, παρότι έχω άγχος κάθε φορά που εμφανίζομαι. Όταν φοβηθώ να εκτίθεμαι πια, θα μείνω πίσω. Αλλά για μένα παράσταση είναι κι ένα σεμινάριο, ένα μάθημα.

Δεν φοβάμαι τη σκηνή, παρότι έχω άγχος κάθε φορά που εμφανίζομαι. Όταν φοβηθώ να εκτίθεμαι πια, θα μείνω πίσω

Η σκηνή, λοιπόν, εξακολουθεί να σου προκαλεί συγκινήσεις;

Έχω το σωστό άγχος, αυτό που χρειάζεται. Γιατί όταν είσαι πολύ άνετος στη σκηνή, υπάρχει κίνδυνος να χαθείς. Χρειάζεται ένα ερώτημα: Αν το κάνεις καλά. Κι εφόσον έρχονται να με δουν, οφείλω να δείξω τον καλύτερο μου εαυτό.

Έχεις νιώσει την ανάγκη να ξεκουραστείς πραγματικά;

Μου λείπει ο ύπνος. Στις διακοπές, για παράδειγμα, κοιμάμαι. Γενικά, όμως, θέλω να κάνω όσο πιο πολλά μπορώ όσο το σώμα μου μπορεί. Όλα όσα κάνω τώρα είναι μια προσπάθεια ενδυνάμωσης ώστε να μπορώ να κάνω πράγματα με τα παιδιά και με τα εγγόνια μου. Οι γονείς μου με έχουν βοηθήσει πολύ με τα παιδιά μου. Αντίστοιχα – κι αν τα παιδιά επιλέξουν να γίνουν γονείς – θα ήθελα να είμαι κι εγώ στο πλευρό τους. Θέλω να είμαι υγιής και να μεγαλώνω υγιώς.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑΤα 20+2 highlights του Φεστιβάλ Αθηνών 202312.09.2018