Μαρίνα Καλογήρου: Θέλω να βρίσκομαι σε μια περιοχή καλλιτεχνικής ηθικής

Πέρασε πολύς καιρός από την τελευταία φορά που είδα την Μαρίνα Καλογήρου στο θέατρο και ακόμα περισσότερος από μια, δια ζώσης, συνάντηση. Πέρασαν, δηλαδή, πολλά χρόνια από την τηλεοπτική ερμηνεία της ως Έλλη Λαμπέτη – οπότε και είχαμε βρεθεί στα Αναφιώτικα, στα γυρίσματα της σειράς – κι έχουν περάσει μερικές εβδομάδες από την παρουσίαση του «Τυφλού ξεναγού», αυτού του, υπέροχα συγκινητικού, δρώμενου για την 2023 Ελευσίς που παρουσιάστηκε στον Αρχαιολογικό Χώρο της Ελευσίνας.

Βέβαια, για να ακριβολογούμε ούτε και τώρα την είδα στο θέατρο, αφού οι θεατές υποχρεώθηκαν για ώρα να κρατήσουν τα μάτια τους κλειστά. Μα έγινα μάρτυρας μιας γνώριμης σκηνικής συγκρότησης. «Το σκοτάδι είναι μόνο της ψυχής» σχολιάζει με την σταθερή ευαισθησία της, «μιας και γνώρισα μη βλέποντες ανθρώπους που αφού ξεπέρασαν το πρώτο σοκ της τυφλότητας δεν δέχονται να αφήσουν τίποτα σκοτεινό να τους καταβάλει και συμπεριφέρονται καθημερινά σαν αληθινοί πολεμιστές του φωτός».

Αντίστοιχα, αυτή η περίοδος μοιάζει για την Μαρίνα Καλογήρου με παράθυρο ανοιγμένο στον ήλιο. Η εποχή που έμεινε στο σκοτάδι (επαγγελματικά μιλώντας) δείχνει να έχει παρέλθει. Φέτος, κατεβαίνει στην Επίδαυρο μετά από 23 χρόνια – τότε ήταν μέλος του Χορού στον «Ηρακλή Μαινόμενο» του δασκάλου της Θόδωρου Τερζόπουλου. Σήμερα πρωταγωνιστεί στην «Εκάβη» σε σκηνοθεσία της Ιώς Βουλγαράκη που θα παιχτεί στις 11-12 Αυγούστου στο αργολικό θέατρο.

Επίσης, ο «Τυφλός ξεναγός» σε δική της καλλιτεχνική επιμέλεια πήρε νέα έγκριση από το ΥΠΠΟ για να παρουσιαστεί ξανά στο πλαίσιο της πολιτιστικής πρωτεύουσας. Τον προσεχή χειμώνα θα συνεργαστεί με την Αργυρώ Χιώτη και το Γιώργο Γάλλο ενώ θα επιστρέψει και τηλεοπτικά για τον δεύτερο κύκλο της παραγωγής του Mega, αφιέρωμα στον Άγιο Παϊσιο. Αλήθεια, τι έχει αλλάξει;

Το κορίτσι που ξεκίνησε ως χορεύτρια, η ενζενί που δεν αφέθηκε να απολαύσει τον τίτλο της αλλά ρίχτηκε στην απαιτητική μέθοδο του Άττις, η ηθοποιός που δούλεψε ελάχιστα αναλογικά με τις προτάσεις που δεχόταν, μιλάει για τα σοβαρά τραύματα της και τις αναμετρήσεις με το θάνατο – γεγονότα που αναπόφευκτα και επαναλαμβανόμενα την κράτησαν πίσω. Αλλά εκείνη δείχνοντας μια ριζωμένη δύναμη, αποφάσιζε κάθε φορά να ξανακερδίζει τη ζωή. Σε μια τέτοια στιγμή, σ’ ένα τέτοιο πρωϊνό ανάμεσα στο καλοκαίρι και στο φθινόπωρο, η Μαρίνα Καλογήρου ξαναγίνεται εκείνο το κορίτσι που είχες γνωρίσει στις παρυφές της Ακρόπολης. Η διαφορά είναι πως αυτή τη φορά, καταλαβαίνεις γιατί το βλέμμα της είναι μελαγχολικό αλλά και γιατί το χαμόγελο της μπορεί να νικήσει τον πόνο.

Παρουσιάσατε για λίγο στην Ελευσίνα τον «Τυφλό ξεναγό», μια περφόρμανς που ενθουσίασε, της οποίας είχες τη σύλληψη και την καλλιτεχνική επιμέλεια. Υπάρχουν κι άλλες δημιουργικές πλευρές σου που είχες αφήσει ανέγγιχτες μέχρι σήμερα;

Από το 2019 και μετά έρχεται ένας καταρράκτης εμπνεύσεων και σχεδίων που με ξυπνάει μέσα στη νύχτα. Δε μπορώ να κοιμηθώ και γράφω ιδέες. Ιδέες ενθουσιώδεις. Κάποια στιγμή, αυτό έγινε τόσο έντονο που με βασάνιζε, έκλεβε την ηρεμία μου. Έτσι το τιθάσευσα λίγο, δηλαδή δεν το αφήνω να με κατακλύζει και τώρα πιστεύω πως έχω βρει κάποια ισορροπία. Έχω πολλά projects ανοιχτά, κυρίως με την ομάδα μου Oneness Act, που δεν αφορούν μόνο στο θέατρο. Υπάρχει και μία κατεύθυνση εκπαιδευτική, ανθρωπιστική, περιβαλλοντική και συμπερίληψης, παράλληλα με τα καλλιτεχνικά. Για παράδειγμα, σχεδιάζουμε την υλοποίηση ενός εναλλακτικού Γυμνασίου στην Αθήνα.

Τι συνέβη το 2019; Τι πυροδότησε αυτή την έκρηξη ιδεών;

Ήταν σαν να άνοιξε ένας διακόπτης. Ήταν τότε που σκηνοθέτησα και μια παράσταση – η οποία δυστυχώς δεν ανέβηκε ποτέ – και μπήκα αλλιώς μέσα στη θεατρική διαδικασία. Είδα όλα αυτά που θέλω να αισθάνομαι πάνω στη σκηνή, όλα αυτά που θα ήθελα να συμβαίνουν στο θέατρο και από εκεί και μετά ήμουν γεμάτη σχέδια και ιδέες. Υπέφερα λίγο γιατί, ενώ είχα τόσα πολλά να κάνω, δεν μπορούσα να τα διοχετεύσω.

Παλιά, ήθελα να κάνω μόνο ένα πράγμα, να είμαι αφοσιωμένη εκεί. Τώρα μπορώ να κάνω πολλά πράγματα ταυτόχρονα και να τα καταφέρνω

Άρα, έχεις ‘σπάσει’ το όριο της ηθοποιού; Υπάρχουν πράγματα σε αναμονή που συνθέτουν πιο ολόκληρη τη δημιουργική εικόνα σου;

Ναι, για παράδειγμα, η πρόταση της «Εκάβης» ξεκίνησε από εμένα. Έχω περάσει κάπως στο κομμάτι του καλλιτεχνικού σχεδιασμού, απλώς δεν βάζω το όνομα μου πίσω από αυτά.

Μίλησες για μια ομάδα, την Oneness Act; Περί τίνος πρόκειται;

H ομάδα αυτή ξεκίνησε μέσα από την έντονη σχέση μου με τον διαλογισμό: Είχα ταξιδέψει ήδη πέντε φορές στην Ινδία, όπου έμενα για μεγάλα διαστήματα, 3-4 μήνες κάθε φορά. Για ένα διάστημα, ο διαλογισμός με έτρεφε απόλυτα. Στη συνέχεια, σύστησα μια μέθοδο, ένα σύστημα που αντλούσε από τον διαλογισμό και την δίδασκα σε δραματικές σχολές από το 2013 μέχρι το 2019 – το οποίο δούλευε υπέροχα. Αυτό, περίπου, υπηρετεί η ομάδα· συνδυάζει την πνευματικότητα με την καλλιτεχνική δημιουργία οπότε κάπως ‘ανοίγουν’ όλα. Επίσης, την ίδια περίοδο, γνώρισα και μια ομάδα εκπαιδευτικών που εφαρμόζουν τον διαλογισμό στην εκπαίδευση στο σχολείο τους «Big Bang» το οποίο λειτουργεί στην Χαλκιδική, πάνω σε ένα σύστημα του Κώστα Φωτεινού, την «Παιδεία του Βάθους». Κι αυτή η πρακτική άρχισε να με απασχολεί και για το εκπαιδευτικό σύστημα.

Κοινώς, σε απασχολούν πολλά.

Παλιά, ήθελα να κάνω μόνο ένα πράγμα, να είμαι αφοσιωμένη εκεί. Τώρα μπορώ να κάνω πολλά πράγματα ταυτόχρονα και να τα καταφέρνω.

Τώρα έχω λαχτάρα τρομερή για το θέατρο. Έχω βάλει όλη μου την ενέργεια εδώ

Η σκηνοθεσία είναι ανάμεσα σε αυτά;

Πλέον, όχι. Δεν θέλω να σκηνοθετήσω. Περνάω περιόδους, κάνω κύκλους που με απασχολούν συγκεκριμένες θεματικές. Η σκηνοθεσία δεν είναι πια μέσα σε αυτές.

Τι σε απασχολεί αυτή τη στιγμή;

Τώρα θέλω να παίζω, να χαίρομαι την κάθε στιγμή στη σκηνή.

Μέχρι πρότινος έκανες πιο σποραδικές δουλειές. Τι άλλαξε τώρα;

Μου έλειψε πάρα πολύ το θέατρο. Έκανα διάφορα πράγματα που ήθελα να κάνω, που ήταν και αυτά σημαντικά για μένα, αλλά έπαθα μεγάλη στέρηση. Τώρα δουλεύω σαν τρελή, έχω λαχτάρα τρομερή για το θέατρο, μου αρέσουν πολύ οι πρόβες – ακόμα πιο πολύ από τις παραστάσεις. Έχω βάλει όλη μου την ενέργεια εδώ.

Πιστεύεις ότι έχασες πράγματα όλο εκείνο το διάστημα που ήσουν σε on off διαδικασία υποκριτικά; Θέλω να πω, δεν ακολουθούσες τη ροή της θεατρικής αγοράς, δύο ή και τρεις παραστάσεις σε μια χρονιά.

Σίγουρα θεατρικά θα είχα εξελιχθεί περισσότερο αν δούλευα σταθερά για 3-4 χρόνια. Όμως είχα ανάγκη να κάνω αυτά που έκανα.

Είχες προτάσεις στο ενδιάμεσο;

Ναι, είχα. Αλλά δεν ήταν προτάσεις που θεωρούσα πολύ καλές. Ίσως είμαι λίγο δύσκολη και γίνομαι ολοένα και δυσκολότερη, πιο επιλεκτική. Γι’ αυτό και μπαίνω πιο εντατικά στον καλλιτεχνικό σχεδιασμό, ώστε να βάζω κι εγώ κάποιους όρους.

Τι έρχεται, λοιπόν, στο εξής για σένα;

Το χειμώνα θα συνεργαστούμε με την Αργυρώ Χιώτη και τον Γιώργο Γάλλο, αλλά δεν έχουμε ακόμα επιλέξει το έργο. Ξεκινήσαμε την διαδικασία ανάποδα, κάτι που μου μοιάζει πολύ γόνιμο. Είμαστε τρεις άνθρωποι που θέλουν να συνεργαστούν και σκεφτόμαστε τι μπορούμε να κάνουμε μαζί. Με την Αργυρώ αρχίσαμε να έχουμε επαφές όταν βρισκόμουν στην Κρήτη όπου επεξεργαζόμουν την ιδέα μιας παράστασης, αλλά εκείνη είχε ήδη υποχρεώσεις. Συζητήσαμε για περιοχές που μας αφορούν και στη συνέχεια ξεκινήσαμε να αναζητούμε κι άλλα άτομα με πρώτο το Γιώργο Γάλλο.

Στην πραγματικότητα, θα ήθελα να μείνω για πάντα στην ομάδα Τερζόπουλου

Ωραία ακούγονται όλα αυτά. Όμως, έχεις την οικονομική δυνατότητα να υποστηρίξεις τις ιδέες σου;

Όχι, αλλά, όπως ο κάθε άνθρωπος ο οποίος υποστηρίζει αυτό που πιστεύει, θεωρώ πως για κάθε σκέψη θα βρω και τον σωστό παραγωγό. Κι αυτό μέχρι στιγμής, συμβαίνει.

Έχεις πίστη στα πράγματα;

Πολύ και την είχα πάντα. Απλώς παλαιότερα οραματιζόμουν πράγματα για πιο μεγάλο κοινό, ενώ τώρα όχι.

Γιατί;

Οι ιδέες μου δεν έρχονται για να συναντήσουν το μεγάλο κοινό. Έχω απομακρυνθεί από τη μεγάλη κλίμακα και εκτιμώ πως τα πράγματα που θα κάνω θα αφορούν λιγότερο κόσμο.

Πολλές φορές έχω βρεθεί σε τέτοιες καμπές ζωής όπου ήθελα να παρατήσω τα πάντα και να δουλέψω εθελοντικά σε camps μεταναστών ή να φύγω για την Αφρική. Γιατί εκείνη τη στιγμή μόνο αυτό θα μου έδινε νόημα

Άρα βρίσκεις πια τον εαυτό σου στα πιο πειραματικά πράγματα;

Ναι και στα πιο ομαδικά. Ο Θόδωρος Τερζόπουλος, στην ομάδα του οποίου είχα συμμετέχει στον «Ηρακλή μαινόμενο», είναι με διαφορά η ομορφότερη εμπειρία που είχα στο θέατρο. Και τώρα ο «Τυφλός Ξεναγός» είναι ακριβώς αυτό που επιθυμώ: Η ουσία και η αξία της πρόθεσης της παράστασης, απόλυτη καλλιτεχνική ελευθερία, φανταστική ομάδα – φανταστικοί άνθρωποι, μεγάλη σκηνοθετική ακρίβεια – απόλυτη προσήλωση στο κοινό καλλιτεχνικό δημιούργημα, χωρίς καμία προσωπική ωφελιμότητα ή αγωνία να ξεχωρίσει κάποιος. Και τέλος, μεγάλη απόλαυση και συγκίνηση.

Αναρωτιέμαι πως μια ηθοποιός που ξεκίνησε στο πλευρό του Θόδωρου Τερζόπουλου πέρασε για ένα διάστημα στην πιο μεγάλη κλίμακα και στα πιο εμπορικά εγχειρήματα.

Στην πραγματικότητα, θα ήθελα να μείνω για πάντα στην ομάδα Τερζόπουλου, όπως είναι η Σοφία Χιλλ. Μετά τον «Ηρακλή μαινόμενο», δούλεψα για λίγο ως βοηθός του στις «Βάκχες» τις οποίες ετοίμαζε επίσης για την Επίδαυρο – μόνο για να είμαι κοντά του. Σταδιακά άρχισαν να λιγοστεύουν οι δουλειές του στην Ελλάδα και να αυξάνουν στο εξωτερικό. Κάπως χαθήκαμε, αλλά πάντα εκεί ήθελα να είμαι. Το πνευματικό εύρος του Θόδωρου Τερζόπουλου είναι μια τεράστια ιστορία. Θυμάμαι κάθε φορά που κάναμε πρόβες, ένιωθα πως στο χώρο ήταν τόσο έντονη η ενέργεια που μπορούσες να την κόψεις με μαχαίρι. Εκείνος μου άνοιξε τον κόσμο του μεταφυσικού στον οποίο μπήκα στη συνέχεια.

Αν προέκυπτε μια πρόταση θα ξαναγύριζες στο «Άττις»;

Τρέχοντας. Τις προάλλες βρήκα ένα podcast που είχε φτιάξει και το άκουγα συνέχεια, για μέρες. Ο Θόδωρος Τερζόπουλος μοιάζει να με επανατοποθετεί στην περιοχή που θέλω να βρίσκομαι.

Πώς ορίζεις αυτή την περιοχή;

Έχει να κάνει με μια καλλιτεχνική ηθική που δεν θέλω να προδίδω. Θέλω να είμαι συντονισμένη με αυτό κι ας χάνω πράγματα που άλλοι θεωρούν σημαντικά.

Οι επιλογές που έκανες καθορίστηκαν από αυτή τη σκέψη;

Ναι, σε ένα μεγάλο βαθμό. Η πιο εμπορική δουλειά που έχω κάνει είναι το «Αν», η ταινία του Χριστόφορου Παπακαλιάτη.

Οι ευαίσθητες θεματικές που επιλέγεις, όπως ο «Τυφλός ξεναγός», έχουν να κάνουν και με την ηθική αυτή; Είσαι ένας άνθρωπος που αγαπάς τους ανθρώπους;

Ναι και πολλές φορές έχω βρεθεί σε τέτοιες καμπές ζωής όπου ήθελα να παρατήσω τα πάντα και να δουλέψω εθελοντικά σε camps μεταναστών ή να φύγω για την Αφρική. Γιατί εκείνη τη στιγμή μόνο αυτό θα μου έδινε νόημα, να κάνω κάτι που θα βοηθήσει πραγματικά τους ανθρώπους. Όχι ότι το θέατρο δεν είναι επίσης πολύτιμο αλλά σε αυτές τις εργασίες η βοήθεια μοιάζει πιο άμεση, αφορά θέματα επιβίωσης, ζωής και θανάτου.

Το ατύχημα που είχα – και εξαιτίας του κινδύνεψα να μείνω ανάπηρη – ήταν μόνο ένα από τα ατυχήματα της ζωής μου. Είχα πολύ δύσκολη παιδική ηλικία – έχω βαρύ κάρμα που λένε

Πιστεύεις ότι αυτή η ευαισθησία σου οφείλεται και στα τραυματικά συμβάντα της ζωής σου;

Δεν το έχω σκεφτεί, αλλά το ατύχημα που είχα – και εξαιτίας του κινδύνεψα να μείνω ανάπηρη για πάντα – ήταν μόνο ένα από τα ατυχήματα της ζωής μου. Είχα πολύ δύσκολη παιδική ηλικία, έχω βιώσει πολλά δραματικά γεγονότα στη ζωή μου. Τόσα που μου μοιάζει σχεδόν αλλόκοτο. Δεν ξέρω, λοιπόν, τι με κινεί πρώτο. Δεν ξέρω αν είμαι πολύ ευαίσθητη και συσχετίζομαι με τα πράγματα με άλλο βάθος το οποίο τελικά με τραυματίζει ή το ανάποδο: Αν μου έρχονται οι τραυματισμοί απ’ έξω κι εγώ γίνομαι πιο ευάλωτη επειδή με χτυπούν πράγματα από διάφορες πλευρές. Πάντως, δεν ζω σε μια κανονικότητα.

Παρόλα αυτά, συναντώ ένα πολύ χαμογελαστό πλάσμα. Πώς συμβαίνει αυτό;

Μάλλον επειδή μεγάλωσα με δύο γυναίκες, με τη μητέρα μου και τη μητριά μου, οι οποίες είχαν ως βασικό χαρακτηριστικό της προσωπικότητας τους τη χαρά και την αισιοδοξία. Έχω μεγαλώσει με την σκέψη πως ό,τι κι αν συμβαίνει θα το αντιμετωπίσω και όλα θα πάνε καλά. Από εκεί και πέρα, έχω παρακολουθήσει πολλές πνευματικές διδασκαλίες που εκπαιδεύουν τον εσωτερικό εαυτό και με βάζουν σε μια κατάσταση γαλήνης. Τρέφω πίστη, υπάρχουν ημέρες που πηγαίνω συνέχεια στην εκκλησία.

Άρα πιστεύεις στο Θεό;

Πιστεύω πολύ κι είναι ένας πνευματικός τόπος με τον οποίο συνδέομαι πολύ, ελαφρώνω, ακόμα και κλαίγοντας πολύ. Έχω μια περιοχή πίστης μέσα μου που μου ψιθυρίζει πως όλα θα πάνε καλά – όχι στο πλαίσιο της ζωούλας μου, αλλά πως όλα στη ζωή είναι ένα πέρασμα και εγώ πρέπει να προχωρήσω.

Συγχωρείς εύκολα;

Καθώς έχω πραγματικά πάρα πολύ περιορισμένη μνήμη, διαγράφω γεγονότα πηγαίνοντας μπροστά. Κι επίσης, έχω κατανοήσει πολύ βαθιά πια, πως όλοι οι άνθρωποι κάνουμε μια προσπάθεια να ζήσουμε με πολλά αρνητικά, θετικά και με πολλά λάθη. Έτσι όταν ένας άνθρωπος με πληγώσει σε μια κακή στιγμή του, γνωρίζω πως κι αυτός υποφέρει που είναι κακός εκείνη τη στιγμή. Οπότε δεν μπορώ να μην τον συγχωρέσω. Εκτός κι αν κάποιος είναι συνειδητά κακός. Αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι που είναι κοντά μου και τυχαίνει να με έχουν πληγώσει, ξέρω πως και οι ίδιοι πληγώνονται με την αστοχία τους.

Έχω μια περιοχή πίστης μέσα μου που μου ψιθυρίζει πως όλα θα πάνε καλά – όχι στο πλαίσιο της ζωούλας μου, αλλά πως όλα στη ζωή είναι ένα πέρασμα και εγώ πρέπει να προχωρήσω

Πιστεύεις ότι η κοντή μνήμη έχει να κάνει και με την προσπάθεια σου να απωθήσεις τραύματα;

Σίγουρα, γιατί από την ηλικία των τριών χρονών έχω ζήσει πολύ ζόρικα. Διαφορετικά δεν θα μπορούσα να προχωρήσω. Αν αφήσεις όλον τον πόνο να φωλιάσει μέσα σου, δεν θα μπορέσεις να ξαναβρείς τη χαρά και την αισιοδοξία. Κι επειδή με θυμάμαι πόσο χαρούμενη και δυνατή ήμουν, έχω πάντα την επιθυμία να το ξαναβρίσκω αυτό, να μην το χάνω. Γιατί ομολογώ πως μου συνέβη να σπάσω, να ‘χαλάσω’. Κι όταν κατάφερα να ξαναβρώ τον εαυτό μου, ένιωσα τρομερή ευγνωμοσύνη.

Πλέον, έχεις βρει ισορροπίες στη ζωή σου;

Εκεί που τις βρίσκω, τις χάνω πάλι. Ο τελευταίος χρόνος ήταν ο χειρότερος της ζωής μου. Ήταν τότε που ‘χάλασα’. Πήγαιναν όλα λάθος, με πολύ πόνο. Ταλαιπωρήθηκα από μια δύσκολη σχέση για ένα διάστημα μερικών χρόνων και δεν είχα από κάπου να πιαστώ. Την ίδια ώρα, τα επαγγελματικά μου σχέδια ματαιώνονταν το ένα μετά το άλλο, είχα οικονομικά προβλήματα, έχασα την εσωτερική μου γαλήνη· δεν ήξερα που βρισκόμουν, πίστευα ότι χάνομαι. Δεν έβρισκα φως πουθενά, ένιωθα σαν ένα μηδενικό. Όμως, με τη βοήθεια των πνευματικών μου κατάλαβα πως παρότι άγγιξα αυτό το σημείο, το σημείο μηδέν, γνώρισα κάτι πολύτιμο για τον εαυτό μου. Ευτυχώς, από την άνοιξη και μετά τα πράγματα είναι καλύτερα, μπήκα πάλι σε τροχιά δημιουργίας στο θέατρο και αυτό μου έδωσε πολύ κουράγιο.

Από που παίρνεις κουράγιο γενικά;

Από τους φίλους μου, από τη μητέρα μου που είναι πάντα εκεί και με αγαπάει απόλυτα – παρότι έχουμε επεισοδιακή σχέση. Δηλαδή, από τους ανθρώπους.

Οι φωτεινές περίοδοι της ζωής σου είναι μεγαλύτερες από τις σκοτεινές;

Παρά τα πολύ σοβαρά προβλήματα, τοποθετώ τον εαυτό μου σε φωτεινές περιόδους ζωής. Θυμάμαι πως όταν έπαθα το ατύχημα και μου είπαν πως θα ακρωτηριαστώ ή πως – στην καλύτερη περίπτωση- δεν θα περπατήσω ποτέ, δεν τα παράτησα. Πάλεψα με όλη μου τη δύναμη μέχρι να τα καταφέρω.

Ο τελευταίος χρόνος ήταν ο χειρότερος της ζωής μου. Ήταν τότε που ‘χάλασα’. πήγαιναν όλα λάθος, με πολύ πόνο

Έκτοτε, μετά το ατύχημα, πόσο άλλαξε η σχέση σου με τη ζωή και το φόβο του τέλους;

Μετά από διάφορες τέτοιες εμπειρίες θανάτου, έχω μία παράξενη συμφιλίωση. Κυρίως, βέβαια για τον εαυτό μου. Δε νιώθω το ίδιο για τους αγαπημένους μου. Εκεί το σοκ και ο πόνος παραμένουν ίδια. Απλώς συνοδεύονται και από μιαν άλλη διάσταση, μιας παράξενης γνώσης για την αιώνια σύνδεση μας με το Όλον.

Φαντάζομαι πως αναφέρεσαι και στο χαμό του πατέρα του γιου σου; Δίνεις χρόνο στο θρήνο;

Ολο το χρόνο. Όταν ‘έφυγε’ ο Τάσος (Ζαφειρόπουλος) θυμάμαι πως για δυόμισι μήνες έκλαιγα σπαρακτικά, κάθε μέρα. Μου κοβόταν η ανάσα από τον πόνο και την απελπισία που ένιωθα. Θρήνησα ολοκληρωτικά χωρίς να με σταματώ ποτέ. Ούτε όταν με έπαιρνε αγκαλιά το παιδί μου για να με γαληνέψει. Όμως το ζήσαμε όπως έπρεπε, είμαι σίγουρη γι’ αυτό. Και ξαφνικά μία μέρα ο θρήνος τελείωσε και έμεινε μόνο η αγάπη.

Συμπεριλαμβανομένου του «Τυφλού ξεναγού» και της «Εκάβης», πρωταγωνιστείς αυτό το καλοκαίρι σε δύο παραστάσεις για το πένθος. Είναι σύμπτωση;

Κι εμένα μου κάνει εντύπωση. Ναι, είναι σύμπτωση. Αλλά μήπως είναι και επιλογή τελικά; Ασυνείδητη επιλογή; Δεν ξέρω…

Πώς σου φαίνεται η προοπτική της Επιδαύρου με ένα σημαντικό ρόλο;

Μου φαίνεται τρομακτική, τιμητική και μεγαλειώδης. Είμαι πολύ ευγνώμων. Είναι η πρώτη μου παρουσία στην Επίδαυρο με ρόλο γιατί στον «Ηρακλή Μαινόμενο» του Τερζόπουλου συμμετείχα στον Χορό. Και εδώ όταν μου δόθηκε ο ρόλος της Πολυξένης είχα αμφιβολίες γιατί αισθανόμουν μεγάλη γι’ αυτόν· αλλά με μετέπεισε η Ιώ Βουλγαράκη και κατάλαβα πως είχε δίκιο.

Στο θέατρο έχω βιώσει τρομερό ανταγωνισμό. Τόσο από άνδρες όσο κι από γυναίκες

Στο θέατρο έχεις περάσει δύσκολα;

Έχω βιώσει τρομερό ανταγωνισμό. Τόσο από άνδρες όσο κι από γυναίκες. Ξέρεις, αντιμετωπίζω το θέατρο σαν έναν οργανισμό και αγαπάω την παράσταση πιο πολύ από τον εαυτό μου, σε σημείο που πολλές φορές ανέχομαι συμπεριφορές μόνο για να υπάρχω εντός του. Για πάρα πολλά χρόνια, στα πρώτα 10 χρόνια στο θέατρο δεν μπορούσα να πιστέψω πως υπήρχαν άνθρωποι που σκέφτονταν περισσότερο τον εαυτό τους από το ίδιο το θέατρο. Οπότε πληγωνόμουν τρομερά. Θυμάμαι να παίζω στο «Ωραία μου Κυρία» στο ΔΗΠΕΘΕ Λάρισας με συμπρωταγωνιστή έναν γνωστό ηθοποιό από τον παλιό ελληνικό κινηματογράφο. Το κοινό ανταποκρινόταν πολύ, γελούσε πολύ, ειδικά με τις ατάκες μου, όχι γιατι ήμουν καλύτερη αλλά απλά επειδή ο ρόλος μου ήταν πιο αστείος. Όταν εκείνος άρχισε να το αντιλαμβάνεται, έκανε σαμποτάζ στα δικά μου λόγια κι έκοβε το έργο εις βάρος του ρόλου μου και φυσικά εις βάρος της παράστασης, μόνο και μόνο για να φαίνεται εκείνος καλύτερος. Επίσης, δεν ήταν λίγες οι φορές που δέχθηκα υβριστικές επιθέσεις από συμπρωταγωνίστριες μου στα καμαρίνια και φυσικά έχω δεχθεί παρενόχληση. Όπως καταλαβαίνεις έχω δυσκολευτεί στον χώρο.

Κατά καιρούς έχεις φύγει από παραγωγές. Τι σε κάνει να αφήσεις μια δουλειά;

Ένα πρόσφατο περιστατικό: Ο σκηνοθέτης της παράστασης μου έκανε μια προσωπική επίθεση, με απίστευτες προσβολές μπροστά σε όλο το θίασο γιατί θεώρησε ότι δεν άκουγα τις σκηνοθετικές οδηγίες του. Αφού τελείωσε το επεισόδιο, αφού έκλαψα και στενοχωρήθηκα πολύ, αποφάσισα να του μιλήσω και να του ζητήσω να μην το ξανακάνει. Αντ’ αυτού, μέσα σε δύο ώρες μου έκανε μια ακόμη μεγαλύτερη επίθεση. Κι έτσι ζήτησα να επικαλεστούν ότι είχα ένα πρόβλημα υγείας για να μπορέσω να αποχωρήσω. Ομολογώ πως ένιωσα περήφανη που δεν καταπιέστηκα, που δεν έπαθα κατάθλιψη για να μείνω σε μια δουλειά. Στο παρελθόν, ας πούμε, υπήρξε μια αντίστοιχη εμπειρία όπου καταπιέστηκα τρομερά, όπου ζούσα συμπεριφορική βία από τον σκηνοθέτη μεγάλου οργανισμού και παρόλα αυτά έμεινα στη δουλειά, διερωτώμενη γιατί το έκανα αυτό στον εαυτό μου. Γιατί έπρεπε να κλαίω κάθε βράδυ μετά την παράσταση. Αυτή ήταν η πρώτη και η τελευταία φορά που δεν έφυγα ενώ δεν άντεχα και βασάνιζα κάθε βράδυ τον εαυτό μου.

Αλήθεια, συμπεριφέρθηκες ποτέ ως πρωταγωνίστρια;

Όχι, ποτέ. Δεν με ‘βλέπω’ όταν δουλεύω. Βλέπω μόνο τι πρέπει να κάνουμε όλοι μαζί για να γίνει το καλύτερο. Υπάρχουν πολλοί ηθοποιοί που δεν μπορούν να πιστέψουν ότι οι συνάδελφοι τους επιθυμούν να μένουν αφανείς στη διάρκεια της πρόβας και της παράστασης.

Βιοπορίζεσαι από το θέατρο;

Με δυσκολία. Έχει υπάρξει περίοδος που είχα 3 ευρώ στην τράπεζα. Αλλά έχω κι ένα παιδί που δεν μου επιτρέπει να φτάνω σε τόσο οριακά σημεία.

Δεν έχω ύφος πρωταγωνίστριας. Δεν με ‘βλέπω’ όταν δουλεύω. Βλέπω μόνο τι πρέπει να κάνουμε όλοι μαζί για να γίνει το καλύτερο

Πιστεύεις ότι είσαι καλή ηθοποιός;

Παίζω από πολύ μικρή στο θέατρο, μου έχει δοθεί ένα χάρισμα να μπορώ μέσω αυτής της δουλειάς να χάνω τον εαυτό μου και να μην σκέφτομαι τίποτα. Σαν να με κατοικεί κάτι για μερικές στιγμές. Παρόλα αυτά, δεν νιώθω βεβαιότητα αν είμαι καλή· νιώθω πως κάθε φορά δοκιμάζω αν αυτό το χάρισμα είναι ακόμα εκεί.

Πώς ξεκίνησαν όλα;

Όταν ήμουν επτά χρονών, κάναμε σκετσάκια στην πυλωτή της πολυκατοικίας μαζί με άλλα παιδάκια. Εκεί ήταν η πρώτη φορά που ένιωσα πώς είναι να βγαίνεις από τον εαυτό σου. Κι αυτή η εμπειρία μου πήρε όλα τα βάρη της παιδικής μου ηλικίας. Δεν είχα πόνο· τότε κατάλαβα πως έτσι θα σωθώ.

Τι παραμένει αμετακίνητο μέσα σου από τότε που θυμάσαι τον εαυτό σου;

Η ελευθερία. Το ότι πάντα κάνω αυτό που πιστεύω ( ή σε κάποιες περιπτώσεις αυτό που νόμιζα ότι πίστευα). Πάντως, κινούμαι με ελευθερία εκεί που με οδηγεί η φωνούλα μέσα μου.

Άκουγες αυτή τη φωνή όταν άλλαξες πόλεις, νομούς, ηπείρους, τρόπους ζωής; Είσαι άνθρωπος των μεγάλων αλλαγών;

Από δύο χρόνων με αποκαλούσαν ως «Το Μαρινάκι που φεύγει». Μάλλον γεννήθηκα έτσι. Όμως τα τελευταία τρία χρόνια το παράκανα. Άλλαξα επτά σπίτια και ο γιος μου πέντε σχολεία. Ομολογουμένως, κουραστήκαμε! Αλλά μου αρέσει πολύ η αλλαγή, η έκπληξη και η περιπέτεια. Αν και αυτό θέλει το μέτρο του.

Πώς το βλέπεις το γιο σου να μεγαλώνει;

Είναι δύσκολη η εποχή για τους εφήβους, πνίγονται από την τεχνολογία. Απλώς τώρα, σε αυτή τη φάση είμαστε τυχεροί γιατί ο Λοϊζος έχει μεταφέρει την εμμονή του από τις οθόνες στον κύβο του Ρούμπικ και έχει βάλει στόχο να συμμετέχει σε διαγωνισμούς. Κάπως, λίγο πιο δημιουργικό! Πολύ δύσκολο, επίσης, είναι να τον σπρώξω ή να τον υποστηρίξω να είναι συνεπής στις υποχρεώσεις του απέναντι σε αυτό το απαράδεκτο εκπαιδευτικό σύστημα. Αρνούμαι να το κάνω και ό,τι γίνει. Είμαι, όμως, πολύ ευχαριστημένη με τη συναισθηματική του νοημοσύνη και το πώς σχετίζεται με τους άλλους ανθρώπους.

Δεν νιώθω βεβαιότητα αν είμαι καλή· νιώθω πως κάθε φορά δοκιμάζω αν αυτό το χάρισμα είναι ακόμα εκεί

Υπήρξε κάποια φάση στη ζωή σου που ο γιος σου ήταν η απόλυτη προτεραιότητα στον τρόπο που οργάνωνες τα πράγματα;

Βέβαια, τα πρώτα πέντε χρόνια της ζωής του. Απόλυτη προτεραιότητα. Φαντάσου ότι μέχρι τα δυόμιση χρόνια του δεν τον άφησα ποτέ, ούτε για 10 λεπτά. Μάτωσα βέβαια, δεν ήταν εύκολο, αλλά τότε ήταν η επιλογή μου. Μία επιλογή που τώρα δεν ξέρω αν θα την υποστήριζα με τον ίδιο τρόπο.

Έχει περάσει κι αυτός πολλά…

Ναι, μεγάλωσε αρκετά ιδιαίτερα γιατί από μωρό, μέχρι τα πέντε του χρόνια, ήμουν έντονα στο διαλογισμό και οι εικόνες του, αφορούσαν μια μητέρα που προσευχόταν και συγκεντρωνόταν διαρκώς. Ζούσαμε σε έναν δικό μας κόσμο. Υπήρχε μια ησυχία στο σπίτι μας και κάπως αυτό για τον Λοϊζο είναι δεδομένο. Κάτι το οποίο έχει εδραιωθεί σήμερα σε μια κατάσταση ενσυναίσθησης.

Αλήθεια, γιατί σε αποκαλούσαν «το Μαρινάκι που φεύγει»;

Όταν ήμουν μικρή, δύο χρονών, κάναμε μια βόλτα στη Γλυφάδα και απομακρύνθηκα από τη μαμά μου, μέχρι που χάθηκα. Ευτυχώς με βρήκε η Αστυνομία! Έκτοτε με συνοδεύει αυτή η φράση. Αλλά νομίζω πως μου ταιριάζει, μου αρέσει να χάνομαι. Μου αρέσει να ανοίγω την πόρτα και να φεύγω. Ειδικά όταν πρέπει να αποφύγω μια σύγκρουση.

Με όποιο κόστος;

Ναι. Πιστεύω πως όταν κάτι δεν πρέπει να βιώνεται κάποιος πρέπει να φεύγει. Θυμάμαι στα 20 μου, να συνοδεύομαι από ένα αγόρι, να τον βλέπω να κοιτάζει μια άλλη κοπέλα στο μπαρ, επίμονα. Δεν τον ρώτησα ποτέ «τί κοιτάς;». Πήρα την τσάντα μου κι έφυγα.

Μου αρέσει να χάνομαι. Μου αρέσει να ανοίγω την πόρτα και να φεύγω. Ειδικά όταν πρέπει να αποφύγω μια σύγκρουση

Σου αρέσει να ξέρεις ότι ανά πάσα στιγμή μπορείς ν’ αλλάξεις τη ζωή σου;

Ναι! Πρέπει να το ξέρω γιατί αλλιώς θα με έπιανε κλειστοφοβία. Μόνο έτσι ζω μέχρι στιγμής.

Όρια δεν βάζεις στον εαυτό σου;

Είναι ακόμα καθαρή η φωνή μέσα μου, που μου μιλάει για τα όρια. Δεν χρειάζεται δηλαδή να το κάνω, συμβαίνει από μόνο του. Τώρα, αν πρέπει να βάλω όρια σε άλλους, δεν φοβάμαι να το πω, όπως δεν φοβάμαι και τις συνέπειες. Αυτό έχει κόστος και στα επαγγελματικά, που λέγαμε νωρίτερα. Έχω υπάρξει το «Μαρινάκι που φεύγει» και από το θέατρο. Ή καλύτερα, όχι από το θέατρο, από τους ανθρώπους του…