Εικαστικός περίπλους στο ελληνικό καλοκαίρι: Οι εκθέσεις που θα επισκεφτούμε στα νησιά

Το καλοκαίρι πλησιάζει σιγά-σιγά προς την κορύφωσή του· οι αδειούχοι του Ιουλίου τα βάζουν κάτω, προσπαθώντας να βρουν κάποιο «πέρασμα» για τα ελληνικά νησιά που να μην είναι απαγορευτικό για το βαλάντιό τους. Όσοι το βρουν, θα πάρουν το δρόμο, για να βρεθούν σε κάποια γοητευτική παραλία. Για όσους ψάξουν το κάτι παραπάνω, μια επίσκεψη σε κάποια από τις εικαστικές εκθέσεις που φιλοξενούνται, όπως κάθε καλοκαίρι, στα νησιά του Αιγαίου ή του Ιονίου αποτελεί μια εξόχως δελεαστική πρόταση. Από αυτές τις προτάσεις, παρουσιάζουμε μερικές από τις πιο σημαντικές ή τις πιο ιδιαίτερες…

Andro Wekua, Untitled, 2014 | © Andro Wekua, φωτο: Steven White

Την επίδραση της τεχνολογίας στην ανθρώπινη φαντασία εξετάζει η έκθεση «Dream Machines», που σε επιμέλεια Daniel Birnbaum και Massimiliano Gioni, παρουσιάζει το Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ, στον εκθεσιακό χώρο του, στα Παλιά Σφαγεία της Ύδρας και στον περιβάλλοντα χώρο τους. H έκθεση περιλαμβάνει έργα ιστορικών δημιουργών, όπως οι Duchamp και Wilhelm Reich, όσο και πολλών σημαντικών σύγχρονων, όπως οι Jeff Koons, Pipilotti Rist και Pamela Rosenkranz. [Έως 30 Οκτωβρίου]

Για 24η συνεχή χρονιά, στο πλαίσιο του Hydra School Projects, ο καλλιτέχνης και επιμελητής Δημήτρης Αντωνίτσης παρουσιάζει την ομαδική έκθεση σύγχρονης τέχνης με τίτλο «Lessons Learned». Στην έκθεση, που αυτή τη φορά, λόγω εκλογών, φιλοξενείται στην Παλιά Αγορά της Ύδρας, συμμετέχουν οι καλλιτέχν(ιδ)ες Malin Hederus, Judith Hudson, Oda Jaune, Κώστας Λαμπρίδης, Ευγενία Λιβανού, Χριστίνα Νάκου, Άννα Παγκάλου, Olympia Scarry, Αντώνης Στοαντζίκης, Νίκος Τσικούρας, Federico Vecchi, Anders Widoff. [Έως 17 Σεπτεμβρίου]

Φωτογραφία: Panoulis Photography

Ακολουθώντας μια  «ιδιωτική» προσέγγιση, ο καθένας με τη δική του μεθοδολογία και το δικό του οπτικό λεξικό, έντεκα εικαστικοί συναντιούνται στον Πόρο, στη Citronne Gallery, εκθέτοντας την προσωπική τους καλλιτεχνική δημιουργία, που, παρά τα ποικιλόμορφα μέσα και υλικά, έχει κοινό χαρακτηριστικό την αναφορά στη χειρωνακτική εργασία, δίνοντας στην έκθεση «Repetitions», που επιμελείται η Τατιάνα Σπινάρη-Πολλάλη, μια υποβόσκουσα κοινωνική και πολιτική διάσταση. Έτσι, αναδύονται  κοινοί τόποι, με την επανάληψη να εκφράζεται ως μοτίβο, ως πανομοιότυπη παράθεση κειμένου και λέξεων, ως αλλεπάλληλες εικόνες. Η επανάληψη της κίνησης, η εμμονική ιεροτελεστική διαδικασία, η τάξη-ταξινόμηση, η κοπιώδης εμβάθυνση είναι μερικά από τα διακριτά χαρακτηριστικά των έργων. [Έως 27 Ιουλίου]

Δεκαπέντε έργα μεικτής τεχνικής, των οποίων η θεματολογία έχει εμφανείς αναφορές στις ανάγλυφες παραστάσεις των αττικών επιτυμβίων στηλών της κλασικής περιόδου, παρουσιάζει ο Aλέκος Κυραρίνης στην περιοδική έκθεση «Ἐπὶ τύμβῳ», που φιλοξενείται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πόρου και διοργανώνεται από τη Citronne Gallery σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων. Στα έργα κυριαρχούν οι αρχετυπικές μορφές, οι οποίες απεικονίζονται μέσα σε αετωματικούς ναΐσκους, περιστοιχισμένους από φυτικό διάκοσμο. Η αρχιτεκτονική οργάνωση του ζωγραφικού χώρου, η απλότητα του σχεδίου, η απουσία προοπτικής και φωτοσκίασης, η περιορισμένη χρωματική παλέτα και η χρήση καθιερωμένων μοτίβων αποτελούν στοιχεία που παραπέμπουν άμεσα στην αρχαία ελληνική καλλιτεχνική παράδοση. [Έως 30 Σεπτεμβρίου]

Χρόνης Μπότσογλου (1941-2022), «Ο συνταξιούχος (δίπτυχο)», 1974.Λάδι σε καμβά, 82 x 110 εκ. Ιδιωτική Συλλογή

Μεγάλη αναδρομική έκθεση του έργου του Χρόνη Μπότσογλου (1941-2022), ενός από τους σημαντικότερους παραστατικούς καλλιτέχνες της σύγχρονης ελληνικής τέχνης, παρουσιάζει το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη Χώρα της Άνδρου, σε επιμέλεια Μαρίας Κουτσομάλλη-Moreau. Στην έκθεση παρουσιάζονται περισσότερα από εκατό έργα, σχέδια με μολύβι, παστέλ, ελαιογραφίες, ακουαρέλες, μπρούντζινα, ορειχάλκινα και γύψινα, τα οποία καλύπτουν την περίοδο από το 1953 έως το 2018, δηλαδή περισσότερα από εξήντα πέντε χρόνια μιας εξαιρετικά γόνιμης καλλιτεχνικής διαδρομής. [Έως 1η Οκτωβρίου]

Χρήστος Παλλαντζάς, «Κλείδωσε θα αργήσω απόψε» μεικτή τεχνική 136Χ240 εκατ. 2023

Με μια ομαδική έκθεση με τίτλο «Ανθρώπων άστεα» επιστρέφει στην Άνδρο, για 29η χρονιά, ο εικαστικός θεσμός Πλόες, σε επιμέλεια της ιστορικού τέχνης Αθηνάς Σχινά. Για την εφετινή έκθεση επελέγησαν έργα που εμπεριέχουν προβληματισμούς γύρω από τη λειτουργία του συλλογικού ασυνειδήτου, την ανθεκτικότητα και τις μεταλλαγές του, προκειμένου τα έργα, μέσα από τη δική τους γλώσσα και αισθητική, να υποβάλλουν ερωτήματα, ανοίγοντας δρόμους σκέψης και στοχασμού στον θεατή. Στην έκθεση, που φιλοξενείται, όπως πάντα, στο κτίριο του Ιδρύματος Π. και Μ. Κυδωνιέως, στη Χώρα της Άνδρου, συμμετέχουν 19 εικαστικοί καλλιτέχνες με έργα ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικής και εγκαταστάσεις. [Από 29 Ιουλίου έως 1 Οκτωβρίου]

«Ο βροχοποιός»

Στην Πινακοθήκη Κυκλάδων, στην Ερμούπολη της Σύρου, φιλοξενείται η νέα ατομική έκθεση του Ηλία Παπαηλιάκη, με τίτλο «Ο ζωοκλέφτης», πέντε μεγάλα ζωγραφικά έργα φτιαγμένα ειδικά για τον χώρο της Πινακοθήκης, πέντε επεισόδια με πρωταγωνιστή τον ίδιο ήρωα, που θυμίζει τον πολυμήχανο Οδυσσέα. Την επιμέλεια υπογράφει ο ιστορικός τέχνης Χριστόφορος Μαρίνος. Η αναμέτρηση με τη μεγάλη κλίμακα και η γραμμικότητα είναι ζητήματα που απασχολούν τον καλλιτέχνη και σε αυτή τη νέα ενότητα έργων. Αν και φαινομενικά αυθόρμητες, οι εικόνες του συνιστούν προσεκτικές μελέτες ισορροπίας, μεγεθών και ποσοτήτων. Άλλες φιγούρες είναι μικρές σε μέγεθος και άλλες καταλαμβάνουν ολόκληρη την εικόνα, που αποτελεί μια επανένωση θραυσμάτων, κομμάτια ενός επιλυμένου παζλ. [Έως 15 Ιουλίου]

Ο γαλλικής καταγωγής καλλιτέχνης, που ζει μόνιμα και εργάζεται στο Λος Άντζελες, γνωστός με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Punk Me Tender, παρουσιάζει δουλειά του για πρώτη φορά σε ατομική έκθεση στην Ελλάδα, στην γκαλερί Kapopoulos Fine Arts, στη Μύκονο. Χρησιμοποιεί τις τεχνικές του graffiti και της street art με εντελώς προσωπικό τρόπο και pop art αισθητική, ενορχηστρώνοντας στα έργα του δυναμικές εκρήξεις χρωμάτων, που αποπνέουν αισιοδοξία και χαρά ζωής. Για την έκθεση του στην Ελλάδα εμπνεύσθηκε και από σημαντικά ελληνικά γλυπτά, όπως η Νίκη της Σαμοθράκης, ή πρόσωπα της αρχαιότητας. [Έως 10 Ιουλίου]

Με σημείο αναφοράς την κοινότητα και τον κοινόχρηστο χώρο, το τριήμερο Φεστιβάλ «Διαδρομές στη Μάρπησσα» επιστρέφει για 13η χρονιά στο κυκλαδονήσι της Πάρου, στις φιλόξενες αυλές, τα πλακόστρωτα σοκάκια, τις πλατείες και τα προαύλια των εκκλησιών της Μάρπησσας. Το πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα του φετινού φεστιβάλ περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, έκθεση σύγχρονης τέχνης με τίτλο «Το όνομα της μαμάς μου όμως είναι όνομα ποταμού» σε επιμέλεια της Δέσποινας Ζευκιλή, αλλά και πολλή μουσική, θέλοντας να χαράξει μια διαδρομή από το εγώ στο εμείς, από το μόνος στο μαζί. [25, 26, 27 Αυγούστου]

Στο νησί που γεννήθηκε «επιστρέφει», για πρώτη φορά, ο κορυφαίος έλληνας θαλασσογράφος Κωνσταντίνος Βολανάκης (1837-1907), μέσα από μια μεγάλη έκθεση, με περισσότερα από 60 έργα του, που συγκροτούν την έκθεση «Κωνσταντίνος Βολανάκης: Νόστος της θάλασσας, έργα από τη συλλογή του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη», η οποία φιλοξενείται στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων, σε επιμέλεια του Θοδωρή Κουτσογιάννη, έφορου της συλλογής έργων τέχνης της Βουλής. Ο Κωνσταντίνος Βολανάκης απέδωσε με τον χρωστήρα του τη θάλασσα και, κυρίως, τον κόσμο της, κατά τρόπο μοναδικό, κατοχυρώνοντας έτσι, καλλιτεχνικά και πολιτισμικά, το πλέον εμβληματικό στοιχείο και πεδίο του ελληνικού κόσμου, τη ναυτοσύνη. Η καλλιτεχνική του παραγωγή, καλύπτοντας περίπου μισό αιώνα, απέδωσε ένα σύνολο έργων αξεπέραστο, ποσοτικά και ποιοτικά. [Από 21 Ιουλίου έως 31 Δεκεμβρίου 2023]

Ο  όρος «ομοιόσταση» αναφέρεται στη λειτουργία μέσω της οποίας ένας ζωντανός οργανισμός συντηρεί τις εσωτερικές του συνθήκες σταθερές και όμοιες, ανεξάρτητα από τις εξωτερικές μεταβολές, π.χ. η διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματος, η συγκέντρωση της γλυκόζης στο αίμα κ.λπ. Την αβάσταχτη ανησυχία για τη χαμένη «ομοιόσταση» ενός άρρωστου πλανήτη-οργανισμού εκφράζουν τα πολυσύνθετα έργα της γεννημένης στη Νότια Κορέα Mae-lee Lee, που παρουσιάζονται από το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης στην έκθεση με τίτλο «Homeostasis», σε επιμέλεια της  Θάλειας Βραχοπούλου, και συγκροτούν μια μεγάλη εγκατάσταση που τοποθετείται στους δύο ορόφους του Βενετσιάνικου Πυροβολικού στη Φορτέτσα του Ρεθύμνου, η οποία αναπτύσσεται με τη συμμετοχή πρωτογενών και έντεχνων υλικών. [Έως 8 Αυγούστου]

Maria Filopoulou

Η Συλλογή Σωτήρη Φέλιου επιστρέφει στη Δημοτική Πινακοθήκη Ηρακλείου και στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου, με την έκθεση «Ένα βλέμμα που σας λέει ότι όσα έχετε ακούσει  για τη ζωγραφική είναι αλήθεια». Πρόκειται για μια νέα παρουσίαση των έργων της Συλλογής, σε επιμέλεια του ίδιου του συλλέκτη, η οποία συγκεντρώνει 44 έργα ζωγραφικής που έχουν δημιουργηθεί από το 2000 και έπειτα, από 32 καλλιτέχνες, ξετυλίγοντας το νήμα της πορείας της σύγχρονης ελληνικής ζωγραφικής. Με οδηγό το βλέμμα και το ένστικτο του συλλέκτη, η έκθεση συστήνει στο κοινό αντιπροσωπευτικά έργα της συλλογής, με τον κύριο κορμό να περιλαμβάνει έργα της σύγχρονης παραστατικής τέχνης. [Από 14 Ιουλίου έως 2 Σεπτεμβρίου]

Δύο χρόνια μετά τον θάνατό του, ο Γιάννης Μιχαηλίδης (1940-2021) «επιστρέφει» στη γενέτειρά του Σκιάθο μέσα από ένα εικαστικό αφιέρωμα στο έργο του, στο Πολιτιστικό Κέντρο Μπούρτζι (Μουσείο Ναυτικής και Πολιτιστικής Παράδοσης), που επιμελήθηκε ο ιστορικός τέχνης Γιώργος Μυλωνάς και πραγματοποιείται υπό την αιγίδα του Δήμου Σκιάθου. Τα θαλασσινά τοπία και οι σκηνές από τα ναυπηγεία, οι «θάλασσες» και οι «σκουριές», που κυριαρχούν σε μια γόνιμη πορεία πενήντα χρόνων και αποδίδονται υπαινικτικά ή αφαιρετικά, παραμένοντας όμως αναγνωρίσιμα, έρχονται σε διάλογο με το Ναυτικό Μουσείο, επιτρέποντας στον επισκέπτη να εντοπίσει το αλφαβητάρι του ζωγράφου. Μαζί με αυτά, εκτίθενται, για πρώτη φορά, άγνωστα έργα του Μιχαηλίδη, συνθέσεις που απηχούν τα εφόδια που κέρδισε ο ζωγράφος στην καλλιτεχνική του οικοσκευή από τα μακρινά ταξίδια στον τόπο του. [Από 8 Ιουλίου έως 30 Σεπτεμβρίου]

Αναδρομική έκθεση του χαράκτη Τάσσου (Αλεβίζου) με ξυλογραφίες, σχέδια και ξύλινες πλάκες, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Πινακοθήκη Δήμου Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων, σε συνεργασία με την Εταιρεία Εικαστικών Τεχνών Α. Τάσσος. Η έκθεση, που επιμελείται ο ιστορικός τέχνης Γιάννης Μπόλης, αποτελεί ένα σπουδαίο εικαστικό γεγονός, καθώς πολλά από τα έργα δεν έχουν εκτεθεί ξανά και κάποια παραμένουν άγνωστα έως σήμερα, ενώ για πρώτη φορά παρουσιάζονται και οι πλάκες ξυλογραφίας. [Έως 9 Ιουλίου]