Samos Young Artists Festival: Μιλώντας με τους καλλιτεχνικούς συν-διευθυντές

Το Samos Young Artists Festival είναι ένα από τα αγαπημένα μουσικά ραντεβού του καλοκαιριού και ένα από τα πιο ενδιαφέροντα, καθώς αναδεικνύει την κλασική μουσική, συνδυάζοντάς την με διαφορετικά είδη μουσικής απ’ όλον τον κόσμο, δίνει βάση σε σύγχρονες παρουσιάσεις και εκτελέσεις και απευθύνεται, όπως μαρτυρά και ο τίτλος, σε νέους και νέες καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, φέρνοντάς τους σε έναν δημιουργικό διάλογο. Πραγματοποιείται από το 2010 και μέχρι σήμερα έχει συγκεντρώσει περισσότερους από 190 διεθνούς φήμης μουσικούς, καθιστώντας τη Σάμο έναν αναγνωρισμένο μουσικό προορισμό. Το 2018 τιμήθηκε από την κριτική επιτροπή του Συλλόγου Μουσικής και Κριτικών Θεάτρου ως το “Καλύτερο Περιφερειακό Μουσικό Φεστιβάλ στην Ελλάδα”.

Τη διοργάνωση έχει αναλάβει το Ίδρυμα Schwarz με στόχους την υποστήριξη της καλλιτεχνικής δημιουργίας, την προώθηση της μουσικής και πολιτιστικής ανταλλαγής, την παρουσίαση σύγχρονης μουσικής παραγωγής και την εκτέλεση κλασικών έργων.  Έτσι, κι αυτό το καλοκαίρι, από τις 7 έως τις 13 Αυγούστου, δεκάδες Έλληνες και ξένοι ανερχόμενοι και καταξιωμένοι καλλιτέχνες θα συναντηθούν στο αρχαίο θέατρο Πυθαγορείου, θα αλληλεπιδράσουν και θα μας χαρίσουν ένα πρόγραμμα ζωντανής μουσικής που καλύπτει ένα ευρύ ρεπερτόριο, από το κλασικό μέχρι τη σύγχρονη δημιουργία, με έργα από όπερα, τάνγκο, ισπανικά λαϊκά τραγούδια, γαλλική μουσική, βραζιλιάνικη τζαζ και μπόσα νόβα.

Brazilian Music, 2022 ©Kevin_Dalferth

Φέτος το φεστιβάλ ανανεώνεται με την παρουσία του διεθνώς αναγνωρισμένου τσελίστα Τιμόθεου Γαβριηλίδη-Πέτριν, ο οποίος αναλαμβάνει την καλλιτεχνική διεύθυνση του φεστιβάλ σε συνεργασία με την πιανίστα Masha Ilyashov.

Οι δυο τους σχολίασαν στο Monopoli για τη συνεργασία αυτή: «Ελπίζουμε να αλληλοσυμπληρωνόμαστε! Υπήρξε εξαιρετικά βοηθητικό και ωφέλιμο να είμαστε σε επαφή και να συζητάμε το πρόγραμμα. Ο καθένας μας φέρνει κάτι διαφορετικό στο τραπέζι και είναι πάντα ενδιαφέρον να βλέπεις πώς δύο διαφορετικές απόψεις συνδυάζονται και δημιουργούν ένα συναρπαστικό αποτέλεσμα. Ανυπομονούμε να ξαναβρεθούμε από κοντά και να δουλέψουμε  μαζί στο νησί».

Φέτος το φεστιβάλ έχει εντάξει πολλά είδη μουσικής και ένα πλούσιο ρεπερτόριο, από Γκέρσουιν μέχρι Σούμπερτ, από Σκαλκώτα μέχρι Ραβέλ, από Στράους μέχρι Πιατσόλα και από Πουτσίνι μέχρι Μπέρνσταϊν. Όπως σχολίασαν η Μάσα και ο Τιμόθεος: «Όταν ξεκινήσαμε να σχεδιάζουμε το φετινό πρόγραμμα, ο κύριος στόχος μας ήταν να έχουμε μουσική που καλύπτει πολλά διαφορετικά στυλ και ρεπερτόρια, αλλά με έναν ενιαίο και συνεκτικό τρόπο. Και οι επτά συναυλίες, παρότι διαφορετικής φύσης, συνυπάρχουν αρμονικά και δημιουργούν μια ολιστική εμπειρία για τον ακροατή. Μια σημαντική προσθήκη φέτος είναι η συμμετοχή πτυχιούχων μουσικών του Curtis Institute of Music, που αποτελεί την αφρόκρεμα κι έναν από τους πιο ιστορικούς, μουσικούς οργανισμούς παγκοσμίως. Η συνεργασία μεταξύ του Curtis και του Ιδρύματος Schwarz υπήρξε καθοριστική τα τελευταία χρόνια στην υλοποίηση προγραμμάτων στην Ελλάδα και όχι μόνο».

Οι δυο καλλιτεχνικοί συν-διευθυντές μας μιλούν για το στόχο και το όραμά τους: «Η ερμηνευτική αριστεία υπήρξε πάντα η προτεραιότητά μας. Είμαστε τυχεροί που φιλοξενούμε τόσο ταλαντούχους νέους καλλιτέχνες, των οποίων η φωνή και το όραμα μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην προώθηση της ενότητας και στην κάλυψη των κενών που έχουν δημιουργηθεί από τις σημερινές κοινωνικές, πολιτιστικές και πολιτικές, ακόμη, συνθήκες. Η μουσική έχει τη δύναμη να ενώνει κι αυτή την αποστολή έχουμε αναλάβει! Μέσα από το φεστιβάλ προσπαθούμε να κάνουμε τη Σάμο και την Ελλάδα γενικότερα έναν πολιτιστικό κόμβο, όπου οι μουσικοί και οι καλλιτέχνες μπορούν να βρουν το κατάλληλο έδαφος για να συνεργαστούν, να πειραματιστούν, να ονειρευτούν και να προσφέρουν την τέχνη τους στην τοπική και διεθνή κοινότητα».

Όσον αφορά τα κριτήρια επιλογής των συμμετεχόντων καλλιτεχνών: «Ο συνδυασμός ταλέντου, ποιότητας και ευστροφίας είναι σημαντικός παράγοντας για την επιλογή των καλλιτεχνών, ιδίως για το φετινό φεστιβάλ που έχει τόσο ποικίλο πρόγραμμα. Θα δείτε ότι όλοι οι συμμετέχοντες είναι χαρισματικοί, τόσο στην προσωπικότητα όσο και στην σκηνική τους παρουσία, κάτι που πιθανότατα θα αυξήσει την απόκριση του κοινού. Οι μουσικοί σήμερα πρέπει να μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της κοινωνίας. Η ένταξη στο πρόγραμμα μη κλασσικών κομματιών και κλασσικών, αλλά σπάνιων, διαμαντιών, κάνει δυσκολότερη την επιλογή των καλλιτεχνών, αλλά είμαστε βέβαιοι ότι θα ανταποκριθούν σε κάθε απαίτηση».

Ο Τιμόθεος Γαβριηλίδης-Πέτριν έλαβε το πτυχίο του από το Curtis Institute of Music, το μεταπτυχιακό του από το Ωδείο της Νέας Αγγλίας και υπήρξε υπότροφος του Ιδρύματος Ωνάση. Είναι ιδρυτικό μέλος του Trio Zimbalist, εμφανίζεται συχνά ως σολίστ και ερμηνευτής μουσικής δωματίου στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη και έχει συμπράξει, μεταξύ άλλων, με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Κάνσας Σίτι, τη Φιλαρμονική του Ελσίνκι, τη Συμφωνική Ορχήστρα Λάχτι, την Tapiola Sinfonietta, την Καμεράτα του Ισραήλ και πολλές ακόμα, έχει κάνει ρεσιτάλ στο Κάρνεγκι Χολ κι έχει βραβευθεί στον Διεθνή Διαγωνισμό Paulo Cello στη Φινλανδία και στα Astral Artists National Auditions, ενώ το 2017 χρίστηκε επίτιμος καλλιτέχνης του ‘Performance Today’, του μουσικού ραδιοφωνικού προγράμματος με τον μεγαλύτερο αριθμό ακροατών στις ΗΠΑ. Όπως μας λέει: «Νιώθω απίστευτη ευγνωμοσύνη και τιμή που μου δόθηκε αυτή η μεγάλη ευκαιρία. Η θέση αυτή μου δίνει έδαφος και ελευθερία να πραγματώσω το όραμά μου και παράλληλα να προσφέρω και στον γενέθλιο τόπο μου. Έχοντας ζήσει και εργαστεί σε διεθνή μουσικά κέντρα για πάνω από μια δεκαετία, στόχος μου είναι να κάνω το Φεστιβάλ έναν ακρογωνιαίο λίθο των πολιτιστικών γεγονότων στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Μια μακροπρόθεσμη ευχή μου είναι να ανοίξω τους ορίζοντες για τους Έλληνες και διεθνείς καλλιτέχνες και να τους δώσω την ευκαιρία να συνεργαστούν και να μάθουν ο ένας από τον άλλον».

Η Masha Ilyashov (Μάσα Ιλυάσοφ) γεννήθηκε σε μουσική οικογένεια στο Μινσκ της Λευκορωσίας, όπου ξεκίνησε σπουδές πιάνου σε ηλικία έξι ετών, σε ειδικό ωδείο για ταλαντούχα παιδιά. Το 1989 μετανάστευσε στις ΗΠΆ. για να σπουδάσει με υποτροφία με τον Leonard Hokanson στο Indiana University και συνέχισε τις σπουδές της στο Carnegie University του Pittsburgh,. Έχει εμφανιστεί σε ρεσιτάλ, καθώς και με σχήματα μουσικής δωματίου, στη Β. Αμερική και στην Ευρώπη. Έχει αποσπάσει πολλά βραβεία σε διαγωνισμούς και έχει συμπράξει ως σολίστ με την Ορχήστρα Δωματίου του Μινσκ, τη Συμφωνική Ορχήστρα του St. Louis και τη Φιλαρμονική του Carnegie Mellon. Ζει και διδάσκει στο Μόναχο και δραστηριοποιείται επίσης ως ερμηνεύτρια. Το 2018, ανέλαβε, μαζί με τον Άλέξη Καραϊσκάκη-Νάστο, την καλλιτεχνική διεύθυνση του Samos Young Artists Festival. Όπως μας εκμυστηρεύεται: «Υπήρξα πολύ τυχερή, ιδίως ως νέα καλλιτέχνιδα, στο να αναζητήσω ευκαιρίες μακριά από τη γενέτειρά μου, τη Λευκορωσία, η οποία σήμερα είναι μια δικτατορία που αντιπροσωπεύει την απομόνωση, την καταπίεση και την απόλυτη έλλειψη ελευθερίας. Σήμερα οι ευκαιρίες που προσφέρονται στους νέους καλλιτέχνες στον δυτικό κόσμο είναι τεράστιες και δεν έχω λόγια για το ρόλο οργανισμών όπως το Ίδρυμα Schwarz που υποστηρίζουν μεγάλους μουσικούς θεσμούς, φιλοξενούν με γενναιοδωρία τους καλλιτέχνες και τους δίνουν ευκαιρίες να παίξουν σε μέρη με τέτοια εκπληκτική ατμόσφαιρα, όπως το αρχαίο θέατρο του Πυθαγόρειου».

Το φεστιβάλ σημαίνει πολλά για τη Σάμο και τους νέους καλλιτέχνες. Όπως μας είπε η Μάσα: «Χάρη στη γενναιόδωρη υποστήριξη του Ιδρύματος Schwarz μπορούμε να προσφέρουμε συναυλίες κορυφαίου επιπέδου στους ενδιαφερόμενους επισκέπτες και ντόπιους. Αλλά το νόημα του φεστιβάλ είναι πολύ βαθύτερο από την απλή συμμετοχή του στην πολιτιστική ζωή του νησιού. Το νησί βρίσκεται ανάμεσα στην Ανατολή και στη Δύση, η Ιστορία εδώ είναι πολυδιάστατη και περίπλοκη και το φεστιβάλ αντιπροσωπεύει την ενότητα και τη σύνδεση. Νιώθω επίσης ότι αποτελεί όλο και περισσότερο ένα σημαντικό στοιχείο της καθημερινότητας του νησιού. Έχουμε το κοινό ‘μας’, ανθρώπους που βλέπουμε κάθε χρόνο. Αλλά όλο και περισσότερο βλέπουμε νέα πρόσωπα, των οποίων τα σχόλια είναι πάντα θερμά και ενθουσιώδη. Η ίδια αντίδραση υπάρχει και σε τοπικά μαγαζιά κι εστιατόρια στο Πυθαγόρειο. Οι εργαζόμενοι στο νησί πάντα χαίρονται όταν τους λέω ότι δουλεύω για το Ίδρυμα και το φεστιβάλ. Όσο για τους μουσικούς, όλοι χωρίς καμία εξαίρεση, είναι ενθουσιασμένοι με τη συμμετοχή τους στο φεστιβάλ!».

1800s Musical Youth, 2022 ©Kevin_Dalferth

Ο Τιμόθεος μας μίλησε για τα στοιχεία που εκείνος εκτιμά σε έναν νέο καλλιτέχνη και που κάνουν τη διαφορά: «Ένα βασικό στοιχείο είναι η ικανότητα επικοινωνίας με κάθε τρόπο και κάθε στιγμή. Η ζωή ενός κλασικού μουσικού είναι γεμάτη αντιφάσεις. Χρειαζόμαστε χρόνο σε απομόνωση, σε αυτούς τους εγκεφαλικούς κόσμους που δημιουργούμε, ώστε να ξεχωρίσουμε σε αυτό που κάνουμε και φέρουμε τη μουσική στο καλύτερο δυνατό επίπεδο, τόσο τεχνικά όσο και πνευματικά. Παράλληλα όμως, είναι απαραίτητη και η ενεργή διάδραση με το κοινό και η ανταπόκριση στις προσδοκίες του. Ο κλασικός μουσικός κόσμος, βαθιά ριζωμένος σε μακρές παραδόσεις και καθιερωμένα τελετουργικά, περνά ακόμη μια μεταβατική περίοδο, όπου οι μέχρι σήμερα βεβαιότητές μας δοκιμάζονται από τις απαιτήσεις του κυρίαρχου ρεύματος, που διψά για γρήγορη και εύκολη κατανάλωση. Σήμερα οι νεαροί κλασικοί μουσικοί, ως αφοσιωμένοι ‘υπηρέτες’ της μουσικής, χρειάζεται να γνωρίζουν αυτήν την κατάσταση και να έχουν το κουράγιο και την αποφασιστικότητα να υποστηρίξουν τις πράξεις και τις θυσίες που θα χρειαστεί να κάνουν».

Παράλληλα, το Ίδρυμα Schwarz σε συνεργασία με τη Φωτόνησο Τεχνών & Πολιτισμού παρουσιάζει την έκθεση «Όπως ήμασταν τότε: Ένα φωτογραφικό λεύκωμα από το Καρλόβασι και πέρα», στο Art Space Pythagorion, τον εκθεσιακό χώρο του ιδρύματος στη Σάμο από το 2012. Η έκθεση, η οποία θα διαρκέσει από τις 4 Αυγούστου έως τις 25 Σεπτεμβρίου (και με συνεννόηση για επίσκεψη έως τις 25 Οκτωβρίου) 2023, προέκυψε από τη συνεργασία του εικαστικού καλλιτέχνη και κινηματογραφιστή Γιώργου Σαλαμέ και της Φωτονήσου, μιας κολεκτίβας ανθρώπων που δραστηριοποιούνται στα πεδία της τέχνης και του πολιτισμού, που ιδρύθηκε το 2014 με έδρα τη Σάμο. Στόχος της έκθεσης είναι να αναδείξει την πλούσια κοινωνική ιστορία του νησιού και να εντοπίσει τα νήματα που τη συνδέουν με το παρόν. Οι αρχειακές εικόνες που περιλαμβάνονται στην έκθεση ποικίλουν και συνδέουν πτυχές της κοινωνικής, πολιτιστικής, εμπορικής και πολιτικής ιστορίας του νησιού από τις αρχές του 20ού αιώνα έως τη δεκαετία του 1980, πριν την κυριαρχία της ψηφιακής φωτογραφίας. Σύμβουλοι επιμέλειας: Κατερίνα Γρέγου & Ιόλη Τζανετάκη. Το φθινόπωρο θα πραγματοποιηθεί το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Για μια στιγμή…» σε επιμέλεια και σχεδιασμό της Κατερίνας Ζαχαροπούλου.

Γιώργος Σαλαμέ, Εκδρομικό, 2023, Ευγενική παραχώρηση του καλλιτέχνη

Το Ίδρυμα Schwarz είναι ένας ιδιωτικός μη κερδοσκοπικός οργανισμός που διοργανώνει και υποστηρίζει δράσεις που στοχεύουν στην προώθηση και ανταλλαγή ιδεών μεταξύ πολιτισμών και χωρών. Λαμβάνοντας υπόψη τους σημαντικούς μετασχηματισμούς στην Ευρώπη και τους νέους τρόπους σκέψης που απαιτούνται, οι πρωτοβουλίες του Ιδρύματος φιλοδοξούν να συμβάλουν στη διαδικασία επαναξιολόγησης της σχέσης της Ευρώπης με Ανατολή και Δύση.

Διοργανώνει και υποστηρίζει δράσεις που σχετίζονται με αυτόν τον γεωπολιτικό χώρο, ενθαρρύνοντας την σύγχρονη πολιτιστική παραγωγή, την έρευνα, τις δημοσιεύσεις και τις συζητήσεις σχετικά με νέους σχηματισμούς και τη συνεργασία μεταξύ Ελλάδας, Γερμανίας και άλλων ευρωπαϊκών χωρών και διεθνώς. Οι πρωτοβουλίες περιλαμβάνουν προγράμματα φιλοξενίας και υποτροφίες για καλλιτέχνες και ερευνητές, συναυλίες, εκθέσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα. Επικεντρώνεται στον τομέα του σύγχρονου πολιτισμού, έχοντας όμως επίγνωση της ιστορικής παράδοσης και της συνεισφοράς της στην κατανόηση των τρεχόντων προβλημάτων και στην αειφόρο ανάπτυξη.