Δεκαπενταύγουστος στην ΕΡΤ, με αφιερώματα, ντοκιμαντέρ και πολλή μουσική

Την Κοίμηση της Θεοτόκου, τo «Πάσχα του καλοκαιριού», γιορτάζει η ΕΡΤ με αφιερώματα και ντοκιμαντέρ για την ελληνική παράδοση, καθώς και με πολλή μουσική. Επίσης, θα μεταδώσει τη Θεία Λειτουργία από τον Ιερό Ναό Ευαγγελιστρίας της Τήνου. Μείνετε συντονισμένοι με τα τηλεοπτικά κανάλια, αλλά και τα ραδιόφωνα της δημόσιας τηλεόρασης.

Στις 08:00, παρακολουθήστε την Αρχιερατική Θεία Λειτουργία σε απευθείας σύνδεση με τον Ιερό Ναό της Μεγαλόχαρης της Τήνου.

Στις 10:30, μεταδίδεται από τη σειρά ντοκιμαντέρ «Δεν είσαι μόνος», το επεισόδιο με τίτλο «Το σωματίδιο του Θεού», σε σκηνοθεσία Μαρίας Χατζημιχάλη-Παπαλιού.

Πώς ξεκίνησε το σύμπαν; Τι υπήρχε πριν απ’ αυτό; Υπήρχε χρόνος πριν από τον χρόνο; Οι επιστήμονες είναι διχασμένοι. Aκόμα προσπαθούν να λύσουν αυτό το πανάρχαιο αίνιγμα. Στην Ελβετία χιλιάδες επιστήμονες εργάζονται στο μεγαλύτερο πείραμα του κόσμου. Αναζητούν το «μποζόνιο του Χιγκς» ή αλλιώς, το «σωματίδιο του Θεού». Η ανακάλυψη του ίχνους του θα αλλάξει τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο; Θα επηρεάσει την πίστη των ανθρώπων; Έχει να προσφέρει σήμερα η Πατερική Θεολογία στην ανθρώπινη αναζήτηση για την αρχή του κόσμου; Ποια είναι η προσφορά της στην ιστορία της επιστήμης; Τέσσερις χιλιάδες χρόνια ανθρώπινης αναζήτησης, με τη Μυθολογία, τη Φιλοσοφία, τις θρησκείες, μέχρι τις σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες και το αιώνιο μυστήριο παραμένει άλυτο.

Στις 15:00, θα μεταδοθεί σε πρώτη τηλεοπτική μετάδοση η σειρά ντοκιμαντέρ «Η πίστη κινεί το θαύμα». Μια σειρά ντοκιμαντέρ αφιερωμένη στη Θεοτόκο, στην Παναγία, σε εκείνη που είναι το μεθόριο κτιστής και ακτίστου φύσεως. Το πρώτο επεισόδιο της σειράς, υπό τον τίτλο «Γέννηση της Θεοτόκου», ακολουθεί την ιστορία της γέννησής της όπως αυτή εξιστορείται στην εκκλησιαστική γραμματεία.

Αποσπάσματα από τον Ρωμανό τον Μελωδό, τον Φώτη Κόντογλου, την Παλαιά Διαθήκη, τα απόκρυφα ευαγγέλια συντροφεύουν τον θεατή σε ένα ταξίδι στους ιερούς τόπους, στο σπίτι της Παναγίας, στη Μονή της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας στην έρημο της Ιουδαίας, στην Παναγία Χοζοβιώτισσα στην Αμοργό, στην Παναγία τη Σεϊντανάγια και αλλού. Με συνεντεύξεις επιφανών θεωρητικών, κληρικών και ακαδημαϊκών, προσεγγίζεται το θέμα της πίστης θεωρητικά και πνευματικά με ιδιαίτερη αναφορά στη σχέση πίστης και γνώσης και στη δύναμη της προσευχής.

Στις 19:00, θα παρακολουθήσετε το επεισόδιο «Παναγία, η Πλατυτέρα των Ουρανών» από τη σειρά ντοκιμαντέρ «Δεν είσαι μόνος» της Μαρίας Χατζημιχάλη-Παπαλιού, που αποτελεί ένα ταξίδι στον χρόνο και στον χώρο, ένα οδοιπορικό σε τόπους θαμμένους στη λήθη. Η Πλατυτέρα των Ουρανών. Αυτή που δεν τη χωράνε οι ουρανοί. Αυτή που δέχτηκε να γίνει γέφυρα μεταξύ ουρανού και γης. Μέσα της ο Θεός έγινε άνθρωπος και ο άνθρωπος υψώθηκε σε Θεό.

Στις 20:00, θα μεταδοθεί ο Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός σε απευθείας μετάδοση από το Ιερό Ναό της Μεγαλόχαρης της Τήνου. 

Στις 07:00, θα παρακολουθήσετε το επεισόδιο «Η κυρά της Ρούμελης – Παναγία η Προυσιώτισσα» από τη σειρά ντοκιμαντέρ «Οι δρόμοι του θρύλου» (ΕΡΤ Αρχείο). Στην καρδιά της Ευρυτανίας, εκεί όπου ανταμώνουν τα βουνά Χελιδόνα και Καλιακούδα, στην οροσειρά του Τυμφρηστού, βρίσκεται ένα πανορθόδοξο κατανυκτικό κέντρο λατρείας.
Ένας χώρος θαυμάτων και τόπος ιερών συγκινήσεων, προσκυνηματικό πανηγύρι των όπου Γης πιστών, αλλά και κατά τους δίσεχτους χρόνους ένα σχολείο γραμμάτων και στέκι των κλεφταρματωλών, ιδιαίτερα του Καραϊσκάκη. Το μοναστήρι του Προυσσού, είναι αφιερωμένο στην Παναγία την Προυσιώτισσα και ιδιαίτερα στην απόδοση της Κοίμησής της.

Στις 08:00, θα μεταδοθεί το Πολυαρχιερατικό Συλλείτουργο σε απευθείας μετάδοση από τον Ιερό Ναό της Μεγαλόχαρης της Τήνου και λιτάνευση της Ιεράς Εικόνας της Μεγαλόχαρης.

Στις 12:30, από το Αρχείο της ΕΡΤ μεταδίδεται η εκπομπή «Έτσι γιορτάζουν οι Έλληνες» με το επεισόδιο «Δεκαπενταύγουστος στην Κόνιτσα και τις γύρω περιοχές».  Το χρώμα της ηπειρώτικης μουσικής είναι μοναδικό και έντονα μελωδικό. Δένει απόλυτα με την αρμονία του τοπίου, ο ήχος είναι λυπητερός, ακόμα και τα τραγούδια με εύθυμο σκοπό ή σατιρικό περιεχόμενο σε κάνουν να στοχαστείς. Η άγρια λιτότητα του τοπίου αντανακλάται στο ύφος και στο χρώμα των τραγουδιών.

Η Κόνιτσα είναι πολιτισμικό σταυροδρόμι ανάμεσα στην Αλβανία και στη Δ. Μακεδονία και σημαντικός τόπος γέννησης ηπειρώτικων μελωδιών, ενώ οι επιρροές και από τους δύο τόπους είναι εμφανείς. Τα μοιρολόγια εκφράζουν τον πόνο της απώλειας, της ξενιτιάς ή του θανάτου και μ’ αυτά ξεκινούν τα παραδοσιακά πανηγύρια της Ηπείρου, ως φόρος τιμής σε όσους λείπουν από τη γιορτή. Πλήθος συναισθημάτων: πόνος, λύπη, χαρά, προσμονή, αγάπη και ένα πλήθος οργάνων που τα εκφράζουν: κλαρίνο, ντέφι, λαούτο και βιολί. Εκτός από την Κόνιτσα επισκεπτόμαστε την ιστορική μονή της Μολυβδοσκέπαστου, ενώ παρακολουθούμε τους πανηγυρισμούς του Δεκαπενταύγουστου στα χωριά της περιοχής Πουρνιά, Πάδες, Παλαιοσέλλι και Γαναδιό.

Στις 17:15, παρακολουθήστε την ελληνική ταινία «Το θαύμα της Μεγαλόχαρης» σε σκηνοθεσία Κώστα Στράντζαλη.

Στις 8:00 θα μεταδοθεί η εκπομπή «Ύμνοι στην Παναγιά». Η εκπομπή είναι αφιερωμένη στην υμνολογία που σχετίζεται με το ιερό πρόσωπο της Παναγίας. Η Θεοτόκος κατέχει εξέχουσα θέση στη συνείδηση του λαού. Η μορφή της είναι ταυτόσημη της στοργής, της τρυφερότητας και της προστασίας. Ο Πρωτοψάλτης – Διδάσκων βυζαντινής μουσικής του τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης Δρ Γεώργιος Πατρώνας, πλαισιωμένος από τον βυζαντινό χορό «Ευδρομούντες», το γυναικείο φωνητικό σχήμα «Ευνεάνιδες» και οργανικό σύνολο νέων του ΠΑΜΑΚ, παρουσιάζουν ψαλμούς και ύμνους αφιερωμένους στην Θεοτόκο. Συμμετέχει και πρωτοστατεί ο Άρχων Υμνωδός της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας Αντώνιος Πατρώνας.

Στις 15:00  και στο πλαίσιο της εκπομπής «Κυριακή στο Χωριό Ξανά» ταξιδεύουμε στη Σίφνο. «Είμαι αληθινά βαθύτατα ευτυχής» γράφει ο Νίκος Καζαντζάκης, από την Παναγιά του Βουνού, όπου έζησε κάποιες μέρες το 1915. Στο ίδιο μοναστήρι ξεκινάει η δική μας παραδοσιακή κυριακάτικη γιορτή, με πρωταγωνιστές τους ανθρώπους του νησιού. Ο Κωστής Ζαφειράκης κουβεντιάζει μαζί τους για τον πολιτισμό τους, τα ήθη τους, τις καθημερινότητες τους. Στο εργαστήρι του Αντώνη, στο Βαθύ, μαθαίνουμε τα μυστικά της Σιφνέικης αγγειοπλαστικής. Μέσα στο Κάστρο, νιώθουμε τις ριπές της ιστορίας και θαυμάζουμε την αρχιτεκτονική του υπεροχή.

Στον Αρτεμώνα και στην Απολλωνία τα σπίτια μοιάζουν με σκηνικό άλλης εποχής κι αισθητικής. Στην Χρυσοπηγή αφήνουμε την ψυχή μας να νιώσει την μαγεία. Από τον Φάρο σαλπάρουμε παρέα με δυο πιτσιρικάδες, τον Άγγελο και τον Σίμο, οι οποίοι μας ταξιδεύουν με το λαούτο και το βιολί τους. Και στο μεγάλο τραπέζι, αφιερωμένο στον Νίκο Τσελεμεντέ που γεννήθηκε κάποτε εδώ, ανακαλύπτουμε την ντόπια γαστρονομική παράδοση, ξεκινώντας από την πατροπαράδοτη ρεβυθάδα στο τσικάλι.

Στις 13:00 θα μεταδοθεί το ντοκιμαντέρ «Παναγίες του Αιγαίου». Οι Παναγιές του Αιγαίου άλλες μεγαλοπρεπείς και άλλες ταπεινές και ήσυχες είναι χτισμένες μέσα σε βράχους, σε σπήλαια, σε δύσβατα υψώματα. Στους τοίχους τους πολύτιμοι θησαυροί και στις εικόνες τους οι ελπίδες χιλιάδων πιστών. Κι όλες έχουν ένα θαύμα να σου αφηγηθούν. Η σειρά «Παναγίες του Αιγαίου» κάνει ένα οδοιπορικό στην ιστορία και στην παράδοση τόπων ιερών που έχουν ιδιαίτερη σημασία για τους Χριστιανούς πιστούς και βρίσκονται στο Αιγαίο Αρχιπέλαγος. Επισκεπτόμαστε την Παναγιά την Κανάλα και την Παναγιά του Νίκους στην Κύθνο. Στην Κύθνο, στο Μοναστήρι της Παναγιάς του Νίκους στη Χώρα καταφθάνουν περπατώντας οι πιστοί από όλο το νησί.

Στο πανηγύρι προσφέρονται ντομάτες γεμιστές και κρέας ψητό και το γλέντι κρατά για ώρες. Την ίδια μέρα γιορτάζει και η προστάτιδα του νησιού, η Παναγιά η Κανάλα, προς τιμήν της οποίας διοργανώνονται λαμπρές εορταστικές εκδηλώσεις. Σύμφωνα με την παράδοση, η εικόνα της Παναγιάς, βρέθηκε από τους ψαράδες στο κανάλι ανάμεσα στην Κύθνο και τη Σέριφο εξού και η ονομασία της. Κάθε Δεκαπενταύγουστο γίνεται μεγάλο πανηγύρι με την περιφορά της εικόνας και την αναπαράσταση της εύρεσής της.

Η ιδανική μουσική συνοδεία για το «Πάσχα του καλοκαιριού» έρχεται στο Δεύτερο Πρόγραμμα. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας οι παραγωγοί του Δεύτερου συνοδεύουν τις ακροάτριες και τους ακροατές τους σε όλη την Ελλάδα στα ταξίδια τους, τις διαδρομές τους με ένα οδοιπορικό στην παραδοσιακή και λαϊκή μουσική της χώρας. Συντονιστείτε με το Δεύτερο Πρόγραμμα, «χορέψετε και τραγουδήστε».

Το αθλητικό ραδιόφωνο της ΕΡΤ γιορτάζει το Δεκαπενταύγουστο με δυο ειδικές εκπομπές.

Τη Δευτέρα 14 Αυγούστου στις 10 το βράδυ θα μεταδοθεί ένα επετειακό επεισόδιο της εκπομπής «Έλα απόψε στου Θωμά» με τίτλο «Θρησκευτική πίστη και εκκλησίες στη Θεσσαλονίκη».

Οι Παναγίες της Θεσσαλονίκης και μαζί η πολυπολιτισμική ταυτότητα της πόλης από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι και την εγκατάσταση των προσφύγων. Τα συμμαχικά στρατεύματα του Πρώτου Μεγάλου Πολέμου, οι Εβραίοι της πόλης, η πυρκαγιά του 1917, οι πρόσφυγες, οι λαϊκές γειτονιές της. Ένα ανθρωπογεωγραφικό οδοιπορικό στη Θεσσαλονίκη με βάση τις εκκλησίες της πόλης που είναι αφιερωμένες στην Παναγία.

Έρευνα-παρουσίαση: Θωμάς Σίδερης

Την Τρίτη 15 Αυγούστου, στις 08:00, η ΕΡΑΣΠΟΡ θα μεταδώσει σε απευθείας σύνδεση τη Θεία Λειτουργία από τον Ιερό Ναό Ευαγγελιστρίας της Τήνου, ενώ στις 5 το απόγευμα θα μεταδοθεί ένα ακόμη επετειακό επεισόδιο της εκπομπής «Έλα απόψε στου Θωμά», με τίτλο «Καταμεσής του Πελάγου».

Ένα μαγικό μουσικό ταξίδι που ενώνει τις δύο πλευρές του Αιγαίου με τις μουσικές του Χρήστου Τσιαμούλη, τις φωνές της Σοφίας Παπάζογλου και της Κατερίνας Παπαδοπούλου και τη συνεισφορά των Polis Ensemble, ενός σχήματος από σημαντικούς μουσικούς. Οι μουσικοί δρόμοι της Ανατολής από τον σπουδαίο συνθέτη, δάσκαλο και οργανοπαίκτη Χρήστο Τσιαμούλη, όπως ξεδιπλώθηκαν στο STUDIO C της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, σε μία μοναδική ηχογράφηση αποκλειστικά για της ΕΡΤ.

Ηχοληψία: Μιχάλης Συγλέτος – Βασίλης Χανιώτης

Επιμέλεια-παρουσίαση: Θωμάς Σίδερης

Ιστορίες ανθρώπων, που οι ζωές κι εμπειρίες τους δεν καταγράφονται στα βιβλία της Ιστορίας και που θα μπορούσαν να χαθούν στο χρόνο. Με αφηγητές τους ίδιους τους πρωταγωνιστές τις ιστορίες αυτές συλλέγει και καταγράφει το Istorima, που συνυπογράφουν η δημοσιογράφος Σοφία Παπαϊωάννου και η ιστορικός Katherine Fleming και μπορείτε να τις ακούσετε στο ομώνυμο ομώνυμο podcast στο ERTecho.

Η Ευαγγελία Μεσσηνέζη-Βασιλοπούλου αφηγείται τις συγκλονιστικές στιγμές που βίωσε στις 15 Αυγούστου 1940, βλέποντας τον τορπιλισμό του καταδρομικού Έλλη, στο λιμάνι της Τήνου.

Δεκαπενταύγουστο του 1940, η μικρή Κατερίνα Μαρκουίζου αντικρίζει τις εκρήξεις από τις τορπίλες που βυθίζουν το ΕΛΛΗ. Λίγες μέρες μετά, ακούει στο νοσοκομείο του νησιού όπου νοσηλεύονται οι τραυματισμένοι ναύτες, ένα τραγουδάκι που θα θυμάται για πάντα.

Τα μπρούτζινα μέρη πουλήθηκαν, η γέφυρα κομματιάστηκε, το μπαρούτι έγινε βαρελότα για τα παιδιά… Ο Ζαννάκης Καλαμαράς διηγείται τι απέγινε το ναυάγιο του Έλλη, που τορπιλίστηκε στην Τήνο από ιταλικό υποβρύχιο τον Δεκαπενταύγουστο του 1940.

Το ταξίδι στις αστείρευτες πηγές της ελληνικής μουσικής συνεχίζεται στο Δεύτερο Παραδοσιακά (defteroparadosiaka.gr) και τον Δεκαπενταύγουστο.

Γιορτάζουμε την ημέρα και ευχόμαστε με τραγούδια νησιώτικα και στεριανά, τσάμικα και καλαματιανά, συρτούς και μπάλους, κοντυλιές και αντικρυστούς χορούς, τραγούδια και ορχηστρικά κομμάτια παιγμένα με κλαρίνα και βιολιά, σαντούρια, γκάιντες και λύρες που μας ταξιδεύουν σε όλη την Ελλάδα, από την Πελοπόννησο και τη Στερεά Ελλάδα, στην Ήπειρο, τη Μακεδονία, τη Θεσσαλία, τη Θράκη, τη Μικρά Ασία, την Κρήτη και φυσικά στα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου.

Η Φωνή της Ελλάδας γιορτάζει τον Δεκαπενταύγουστο, με ένα ειδικά διαμορφωμένο πρόγραμμα, αφιερωμένο στους Έλληνες του Κόσμου.

Κάθε Παναγιά έχει τον τόπο της, την ιστορία και τα τραγούδια της και η Φωνή της Ελλάδας ανοίγει το πρόγραμμά της, ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστο, στις 6:00, με την εκπομπή «Οι Παναγιές του Αιγαίου», τα μικρά ξωκλήσια, που συναντάς σε κάθε νησί, το καθένα με το δικό του χρώμα, που είναι αφιερωμένα στην Παναγία. Σε ένα τέτοιο ξωκλήσι, ο Θωμάς Σίδερης συνάντησε την Κυρά της Κινάρου, σε μια συγκλονιστική αφήγηση, της οποίας ο απόηχος ταξιδεύει καταμεσίς του πελάγου.

Στις 7:00, και στην εκπομπή «Στους Ορίζοντες των Τραγουδιών», η Μαρία Ρεμπούτσικα επιλέγει τραγούδια, Ελλήνων δημιουργών της έντεχνης και λαϊκής μουσικής, για τους οποίους η Παναγία αποτέλεσε πηγή έμπνευσης.

Στις 8:00, η Φωνή της Ελλάδας θα συνδεθεί με τον ιερό ναό της Παναγίας Ευαγγελιστρίας στην Τήνο, για να μεταδώσει απευθείας τις εκδηλώσεις για τον εορτασμό της Κοίμησης της Θεοτόκου, ξεκινώντας με την Αρχιερατική Λειτουργία στον ναό της Μεγαλόχαρης και τις τιμές στους πεσόντες του τορπιλισμού της Έλλης. Τη μετάδοση θα κάνει ο δημοσιογράφος της Φωνής της Ελλάδας, Θωμάς Σίδερης.

Στις 13:00, ο δημοσιογράφος Προκόπης Αγγελόπουλος από το στούντιο, θα συνομιλήσει με τον Θωμά Σίδερη στην Τήνο και στη συνέχεια, θα ανοίξει πανιά για τα ιερά προσκυνήματα σε Παναγίες της Ελλάδας και του Κόσμου (Παναγία Σουμελά, Αρχιεπισκοπή Αλεξανδρείας, Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης, Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας κ.λπ.), που θα γιορτάζουν από νωρίς το πρωί, στο πλαίσιο της εκπομπής «Πάρε τον χρόνο σου», μέχρι τις 15.00 ώρα Ελλάδας.

Τη σκυτάλη παίρνει η Μαρία Κουτσιμπύρη, με την εκπομπή «Τα ξωτικά της παράδοσης», με αυθεντικές εκτελέσεις παραδοσιακών σκοπών του γλεντιού, μέσα από το αρχείο της Ελληνικής Ραδιοφωνίας.

Ακολουθεί, στις 16:05, η εκπομπή στην αγγλική γλώσσα, «Greek Music Express». Από την Παναγιά την Ανωγειανή μέχρι την Παναγιά τη Γρηγορούσα κι από την Παναγιά τη Σικελιά στην Παναγιά Γαλατζανή, το ελληνικό τραγούδι τιμά διαχρονικά, με τον δικό του μοναδικό και μελωδικό τρόπο, τη Θεοτόκο Μαρία. Το «Greek Music Express» του Δεκαπενταύγουστου ταξιδεύει στις πολλαπλές μουσικές αναφορές στην Παναγία – αναφορές παράκλησης αλλά και εξύμνησης της αγάπης και του έρωτα και του ονείρου. «Παναγιά μου εγώ παιδί τρελό ακόμα / τα όνειρά μου νερό θολό από το χώμα».

Στις 17:00, στην εκπομπή «Καλές Θάλασσες», ο Αντώνης Καραγιαννάκης παρουσιάζει ένα ειδικό δίωρο αφιέρωμα στους Έλληνες ναυτικούς που ταξιδεύουν στις θάλασσες του Κόσμου, από τα πανηγύρια του τόπου μας.

Στις 19:00, ο Γιάννης Παπουτσάκης, στην εκπομπή «Ταξιδεύοντας με φως ελληνικό», έχει ετοιμάσει το αφιέρωμα «Η Παναγία στην ποίηση και το τραγούδι».

Από το αρχείο της Φωνής της Ελλάδας, στις 20:00, θα ακούσουμε ένα δίωρο πανόραμα μουσικής απ’ όλο τον κόσμο, με κύριο άξονα τη θρησκευτική μουσική. Παραδοσιακές μελωδίες του Αιγαίου, πολυφωνικά τραγούδια από τη Γεωργία και την Αφρική, θρησκευτικοί ύμνοι από τους ινδιάνους των Άνδεων, γκόσπελ, φωνητική μουσική του 1ου, του 3ου και του 6ου αιώνα π.Χ., από την κεντρική Ευρώπη, ξεχωριστές μελωδίες από τη Μικρά Ασία και την Κωνσταντινούπολη, καθώς και δημιουργίες του Αντόνιο Βιβάλντι και του Μίκη Θεοδωράκη, συνδυάζει περίτεχνα ο Γιάννης Σπυρόπουλος, στην εκπομπή «Φυσάει ο μπάτης, φυσάει το κύμα».

Από το αρχείο της ΕΡΤ, και έπειτα από επιθυμία των Ελλήνων ομογενών, η Φωνή της Ελλάδας θα μεταδώσει την εκπομπή «Μουσικό Κουτί – Αφιέρωμα στον Νίκο Ξυδάκη».

Το 24ωρο αφιέρωμα στον Δεκαπενταύγουστο θα κλείσει με την εκπομπή του Άγγελου Σταθόπουλου «Το καφενείο της Φωνής», με καλεσμένη την ερμηνεύτρια αι ηθοποιό, Ελένη Ροδά, που θα μιλήσει για τη συνεργασία της με τον Μάνο Λοΐζο και τον Αλέξη Δαμιανό, τον Γιώργο Ζαμπέτα και άλλους.