Φωτιές: Τι είναι η σωματιδιακή ρύπανση και γιατί πρέπει να προστατευτείτε – Τα μέτρα προστασίας

Για ακόμη μια φορά ολόκληρη η χώρα καίγεται, άνθρωποι και ζώα χάνουν τις ζωές τους, περιουσίες καταστρέφονται και τα δάση γίνονται στάχτη. Το τελευταίο 24ωρο έχουν εκδηλωθεί 93 νέες αγροτοδασικές πυρκαγιές, ενώ τα πύρινα μέτωπα μαίνονται ακόμα στη Φυλή την Αλεξανδρούπολη, τη Βοιωτία, τη Θήβα, τη Ροδόπη, την Αρκαδία, την Καβάλα, την Ναύπακτο και όχι μόνο.

Μάλιστα, η έκταση της φωτιάς είναι τέτοια, που πολλοί Αθηναίοι ξύπνησαν σήμερα με ένα πρωτόγνωρο θέαμα, εξαιτίας της πυρκαγιάς στη Φυλή. Ο ουρανός έχει καλυφθεί από καπνό, ενώ μυρίζει καμμένο σε πολλές περιοχές της Αθήνας.

Αυτή η μυρωδιά του καμμένου δεν είναι τόσο αθώα. Σύμφωνα με το Εθνικό Αστεροσκοπείο, τα επικίνδυνα αιωρούμενα σωματίδια στην Αττική εξαιτίας του καπνού είναι έως και δεκαπλάσια, όταν το επιτρεπτό όριο είναι στα 20 μικρογραμμάρια. Μιλάμε δηλαδή για σωματιδιακή ρύπανση.

Η σωματιδιακή ρύπανση – που ονομάζεται επίσης σωματιδιακή ύλη (PM) – αποτελείται από σωματίδια (μικροσκοπικά κομμάτια) στερεών ή υγρών που βρίσκονται στον αέρα. Αυτά τα σωματίδια μπορεί να περιλαμβάνουν: σκόνη, βρωμιά, αιθάλη, καπνό.

Ορισμένα σωματίδια είναι αρκετά μεγάλα (ή φαίνονται αρκετά) και μπορούμε να τα δούμε – για παράδειγμα, μπορείτε συχνά να δείτε τον καπνό στον αέρα. Άλλα είναι τόσο μικρά που δεν μπορείτε να τα δείτε στον αέρα.

Η σωματιδιακή ρύπανση μπορεί να προέρχεται από δύο δύο διαφορετικές πηγές – πρωτογενείς ή δευτερογενείς. Οι πρωτογενείς πηγές προκαλούν από μόνες τους σωματιδιακή ρύπανση. Για παράδειγμα, οι δασικές πυρκαγιές είναι πρωτογενείς πηγές.

Οι δευτερογενείς πηγές εκλύουν αέρια που μπορούν να σχηματίσουν σωματίδια. Τα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής και οι πυρκαγιές άνθρακα είναι παραδείγματα δευτερογενών πηγών.

Ο καπνός από πυρκαγιές περιέχει PM2.5. Τι είναι αυτά; Πρόκειται για μικρότερα σωματίδια, τα οποία είναι πιο επικίνδυνα για την υγεία μας, επειδή μπορούν να εισέλθουν στους πνεύμονες – ακόμα και στο αίμα.

Τα μεγαλύτερα σωματίδια, που ονομάζονται PM10 και συνήθως προέρχονται από τη σκόνη σε δρόμους, εργοτάξια, αγροκτήματα, είναι λιγότερο επικίνδυνα, αλλά μπορούν να ερεθίσουν τα μάτια, τη μύτη και το λαιμό.

Η σωματιδιακή ρύπανση μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε, αλλά ενοχλεί ορισμένους ανθρώπους περισσότερο από άλλους. Οι άνθρωποι που είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίσουν επιπτώσεις στην υγεία τους λόγω της σωματιδιακής ρύπανσης περιλαμβάνουν

• Άτομα με καρδιακές ή πνευμονικές παθήσεις (π.χ. άσθμα)
• Ηλικιωμένοι ενήλικες
• Βρέφη και παιδιά

Εάν πάσχετε από άσθμα, η σωματιδιακή ρύπανση μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματά σας.

Η σωματιδιακή ρύπανση έχει επίσης συνδεθεί με ερεθισμό των ματιών, ερεθισμό των πνευμόνων και του λαιμού, προβλήματα στην αναπνοή, καρκίνο του πνεύμονα, καρδιακές παθήσεις.

Εάν έχετε καρδιοπάθεια, η εισπνοή σωματιδιακής ρύπανσης μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα, όπως καρδιακή προσβολή. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν: πόνος ή σφίξιμο στο στήθος, γρήγορος καρδιακός παλμός, αίσθημα δύσπνοιας, περισσότερη κούραση από το συνηθισμένο.

Εάν έχετε οποιοδήποτε από αυτά τα συμπτώματα, επικοινωνήστε με το γιατρό σας. Φροντίστε να ενημερώσετε το γιατρό σας εάν τα συμπτώματα επιδεινωθούν ή διαρκέσουν περισσότερο από το συνηθισμένο.

Το υπουργείο Υγείας συστήνει τις παρακάτω οδηγίες για προστασία από τις πυρκαγιές και τα υπολείμματά τους (σκόνη και στάχτες), οι οποίες συστήνονται από την αρμόδια Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας (ΕΕΔΥ):

Απομακρυνθείτε από την ευρύτερη περιοχή της πυρκαγιάς, εφόσον είναι εφικτό.

Αν δεν είναι εφικτή η απομάκρυνση, μείνετε σε κλειστούς χώρους και διατηρήστε τον εσωτερικό αέρα καθαρό ακολουθώντας τις εξής συστάσεις:

• Διατηρείστε τα παράθυρα και τις πόρτες κλειστά.
• Χρησιμοποιείστε κλιματισμό ο οποίος να διαθέτει ανακύκλωση εσωτερικού αέρα και καλά συντηρημένα φίλτρα.
• Αποφύγετε το κάπνισμα στους κλειστούς χώρους.
• Αποφύγετε το μαγείρεμα με τη χρήση ψησταριάς.
• Αποφύγετε τη χρήση αεροζόλ (εντομοκτόνα, αρωματικά χώρου, σπρέι μαλλιών).
• Αποφύγετε τη χρήση κεριών για φωτισμό.
• Αποφύγετε τη χρήση ηλεκτρικής σκούπας.
• Αποφύγετε άσκοπες μετακινήσεις και εξωτερικές δραστηριότητες, κυρίως οι ευπαθείς ομάδες (άτομα με αναπνευστικά ή καρδιαγγειακά νοσήματα, ηλικιωμένοι, παιδιά, έγκυες) όσο υπάρχει καπνός και στάχτη.

Εφόσον η μετακίνηση κρίνεται απαραίτητη, μην ξεχνάτε:

• Χρησιμοποιείτε μάσκας υψηλής αναπνευστικής προστασίας (FFP2 ή 3) με καλή εφαρμογή – Οι «χειρουργικές» ή υφασμάτινες μάσκες ΔΕΝ προστατεύουν από την εισπνοή καπνού ή στάχτης.

Σε περίπτωση χρήσης του αυτοκινήτου για μετακίνηση, μην ξεχνάτε:

• Ανάψτε τα φώτα των οχημάτων κατά τη διάρκεια της ημέρας, ώστε να αποφευχθούν ενδεχόμενα ατυχήματα σε περιοχές με χαμηλή ορατότητα.
• Ρυθμίστε το σύστημα κλιματισμού του οχήματος στη λειτουργία ανακύκλωσης του εσωτερικού αέρα, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η είσοδος του καπνού στην καμπίνα των επιβατών.

Κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων καθαρισμού της στάχτης, πρέπει να χρησιμοποιείτε:

• Μάσκα υψηλής αναπνευστικής προστασίας (FFP2 ή 3) με καλή εφαρμογή.
• Προστατευτικά γυαλιά (αν υπάρχουν διαθέσιμα).

Κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων καθαρισμού της στάχτης, ΜΗΝ χρησιμοποιείτε: φυσητήρες φύλλων ή άλλα μέσα που μπορεί να μετακινήσουν την στάχτη στην ατμόσφαιρα.

Ζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια, σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων όπως: επίμονος βήχας, δυσκολία ή/και συριγμός στην αναπνοή, σφίξιμο ή πόνος στο στήθος, ταχυκαρδία, ναυτία, ασυνήθιστη κόπωση ή ζάλη.

Επισημαίνεται, επίσης, πως αν κάποιος βρίσκεται κοντά σε πυρκαγιές και αισθανθεί έντονα συμπτώματα, οφείλει να επικοινωνήσει άμεσα με πνευμονολόγο