Κι όσο ο υπόλοιπος πλανήτης βρισκόταν στο δίλημμα για το ποια ταινία να δει πρώτη, την «Barbie» της Greta Gerwig ή το «Oppenheimer» του Christopher Nolan και το ίντερνετ είχε -και έχει- κατακλυστεί με το φαινόμενο «Barbenheimer», με ροζ outfit να μετατρέπονται σε μαύρα για μια back-to-back θέαση, στην Ελλάδα έπρεπε να περιμένουμε έναν μήνα για να δούμε το νέο κινηματογραφικό αριστούργημα του Nolan. Τα καλά νέα είναι ότι έχουμε ήδη στα χέρια μας κριτικές και τα νούμερα από τις εισπράξεις, τα οποία είναι απόλυτα ενθαρρυντικά!
Με την ελληνική πρεμιέρα να έχει προγραμματιστεί για τις 24 Αυγούστου, η αναμονή τελειώνει και εμείς συγκεντρώσαμε όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζετε για να είστε πλήρως ενημερωμένοι πριν παρακολουθήσετε το «Oppenheimer» στην μεγάλη οθόνη.
Η πλοκή και οι χαρακτήρες
Η πλοκή της ταινίας αφορά τον «πατέρα της ατομικής βόμβας» J. Robert Oppenheimer και τον ρόλο που έπαιξε στο Πρόγραμμα Μανχάταν και στην έκβαση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το σενάριο του Christopher Nolan βασίζεται στο βιογραφικό βιβλίο «American Prometheus» των Kai Bird και Martin J. Sherwin, βραβευμένο με Πούλιτζερ.
Ωστόσο, ο Nolan επιθυμούσε να γυρίσει μια ταινία για τον Oppenheimer πολύ πριν διαβάσει το συγκεκριμένο βιβλίο. Μάλιστα, ο Robert Pattinson, ο οποίος πρωταγωνιστούσε στην προηγούμενη ταινία του Nolan, στο «Tenet», του είχε δώσει τότε ένα βιβλίο με ομιλίες του Oppenheimer. «Ήθελα να μεταφέρω το κοινό στο μυαλό και την εμπειρία ενός ανθρώπου που βρέθηκε στο κέντρο της μεγαλύτερης αλλαγής στην ιστορία» λέει ο Nolan. «Είτε μας αρέσει είτε όχι, ο Robert Oppenheimer είναι το πιο σημαντικό πρόσωπο που έζησε ποτέ. Δημιούργησε τον κόσμο στον οποίο ζούμε, καλώς ή κακώς. Και πρέπει να δούμε την ιστορία του για να τον πιστέψουμε».
Η αφίσα του «Oppenheimer»
Η ταινία αποτελείται από ένα εξαιρετικό cast ταλαντούχων ηθοποιών! Στον πρωταγωνιστικό ρόλο του J. Robert Oppenheimer συναντάμε τον Cillian Murphy στην έκτη συνεργασία του με τον Christopher Nolan. Η Emily Blunt υποδύεται την Katherine “Kitty” Oppenheimer, τη σύζυγο του Robert Oppenheimer, βιολόγο και βοτανολόγο. Ο Matt Damon παίζει τον Gen. Leslie Groves, τον επικεφαλής του Προγράμματος Μανχάταν και ο Robert Downey Jr. τον Lewis Strauss, πρόεδρο της Αμερικάνικης Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας. Η Florence Pugh υποδύεται την Jean Tatlock, μία ψυχίατρο με σπουδές στο Στάνφορντ, η οποία είχε μία δραματική ερωτική ιστορία με τον Oppenheimer. Ο Josh Hartnett είναι ο Ernest Lawrence, πρωτοπόρος πυρηνικός φυσικός, ενώ ο Casey Affleck είναι ο Boris Pash, αξιωματικός πληροφοριών στο φυλάκιο Πρεζίντιο του Σαν Φρανσίσκο. Τον πειραματικό φυσικό David L. Hill υποδύεται ο Rami Malek και τον βραβευμένο με Νόμπελ φυσικό Niels Bohr, ο σκηνοθέτης και ηθοποιός Kenneth Branagh. Ο Benny Safdie παίζει τον Edward Teller, θεωρητικό φυσικό, ο Dylan Arnold τον Frank Oppenheimer, τον μικρότερο αδελφό του Robert και ο Tom Conti παίζει τον Albert Einstein.
Η προετοιμασία του Cillian Murphy για τον ρόλο του J. Robert Oppenheimer
Ο Cillian Murphy θεωρείται γνώριμος συνεργάτης του σκηνοθέτη αλλά πρώτη φορά αναλαμβάνει πρωταγωνιστικό ρόλο σε κάποια από τις συνεργασίες τους. Για τον συγκεκριμένο ρόλο που αφορά ένα αληθινό πρόσωπο, διάβασε πάρα πολλά βιβλία για τη ζωή του Oppenheimer ενώ είδε και πολλές διαλέξεις και συνεντεύξεις του ίδιου. Ακόμη, είχε ως πηγή έμπνευσης τις εμφανίσεις του David Bowie από τη δεκαετία του 1970. Έχασε και αρκετά κιλά για να μοιάζει περισσότερο στο παρουσιαστικό του χαρακτήρα του και ήδη πολλοί τονίζουν εμφατικά την ομοιότητά τους όσον αφορά την εμφάνιση!
«Δεν ήταν απλός άνθρωπος» λέει ο Murphy για τον Oppenheimer. «Κανείς από τους ανθρώπους της ταινίας δεν είναι. Μία μεγαλοφυία είναι μεγάλο φορτίο. Τέτοιοι άνθρωποι λειτουργούν σε άλλο επίπεδο από εμάς τους κοινούς θνητούς. Ήταν δύσκολο να υφάνουμε το ηθικό ταξίδι του Oppenheimer, γιατί αλλού στέκεται ηθικά όσο εργάζεται για το Πρόγραμμα Μανχάταν και αλλού χρόνια μετά σε ό,τι αφορά την πολιτική για τον πυρηνικό εξοπλισμό μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, κάτι που προκάλεσε αντιπαράθεση με άλλους ανθρώπους».
Η εμφάνιση φυσικά περιλαμβάνει και το ενδυματολογικό κομμάτι και ο Murphy συνεργάστηκε στενά με το τμήμα ενδυματολογίας για να πετύχουν το τέλειο αποτέλεσμα. Μαζί με την ενδυματολόγο Ellen Mirojnick έδωσαν βάση στη λεπτομέρεια όπως το έντονο βλέμμα, τη στάση, την πίπα και το καπέλο του. «Δεν τον μιμούμαι. Είναι ένα απόσταγμα του Οπενχάιμερ από τα ιστορικά ντοκουμέντα και τον Οπενχάιμερ που συνάντησα στο σενάριο του Κρις. Ήταν μία μακρόχρονη διαδικασία σύνθεσης της αναπαράστασης με την ερμηνεία» δηλώνει ο Murphy.
Το «Oppenheimer» γυρίστηκε σε έναν συνδυασμό καμερών IMAX 65mm και 65mm με φιλμ μεγάλου μεγέθους ενώ για πρώτη φορά στην ιστορία συμπεριλαμβάνονται μέρη σε ασπρόμαυρη αναλογική φωτογραφία IMAX. Ένα νέου τύπου φιλμ έπρεπε να κατασκευαστεί για τις ανάγκες των ασπρόμαυρων σκηνών. «Τηλεφωνήσαμε στην Kodak και τους ρωτήσαμε εάν έχουν ασπρόμαυρο φιλμ των 65mm» λέει ο διευθυντής φωτογραφίας Hoyte van Hoytema.«Και φυσικά δεν είχαν, γιατί δεν το είχαν κατασκευάσει ποτέ. Οπότε τους ζητήσαμε να το φτιάξουν. Ευτυχώς, δέχτηκαν την πρόκληση. Όταν το δοκιμάσαμε, μείναμε έκθαμβοι. Ήταν τόσο ξεχωριστό και όμορφο».
Ο Robert Downey Jr. ως Lewis Strauss
Η επιλογή του Nolan να κάνει μια ταινία με ορισμένες σκηνές έγχρωμες και άλλες ασπρόμαυρες δεν ήταν τυχαία -αντίστοιχη επιλογή είχε κάνει και στο «Memento». Οι έγχρωμες σκηνές αντικατοπτρίζουν την υποκειμενική ματιά του J. Robert Oppenheimer και με κάποιες σουρεαλιστικές εικόνες για να δείξουν τον εσωτερικό του κόσμο. Για να δώσει έμφαση στο γεγονός ότι βλέπουμε τα πράγματα από την οπτική γωνία του συγκεκριμένου ήρωα και μόνο, αποφάσισε να γράψει και το σενάριο σε πρώτο πρόσωπο, μια ασυνήθιστη σεναριακή πρακτική. «Είναι ασυνήθιστο» λέει ο Nolan «αλλά το έκανε ξεκάθαρο σε όλους όσους διάβασαν το σενάριο ότι παρακολουθούν τη σκηνή μέσα από τα μάτια του Oppenheimer. Κοιτάμε πάνω από τον ώμο του, είμαστε μέσα στο μυαλό του, πηγαίνουμε παντού μαζί του». Έτσι, οι ασπρόμαυρες σκηνές δίνουν την αντικειμενική οπτική και επικεντρώνονται κυρίως στον Lewis Strauss, πρόεδρο της Αμερικάνικης Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας.
Τα οπτικά εφέ
Λαμβάνοντας υπόψιν και τις προηγούμενες ταινίες του, ο Nolan δεν είναι λάτρης των CGI. Προτιμάει να χρησιμοποιεί όσο λιγότερα ψηφιακά εφέ και επιμένει στην χρήση πρακτικών εφέ, που μπορούν να γίνουν τη στιγμή του γυρίσματος. Αυτή η ταινία δεν αποτελεί καμία εξαίρεση.
Οι θαυμαστές του σκηνοθέτη στο ίντερνετ εξέφραζαν χιουμοριστικά τους «φόβους» τους πως ο Nolan θα ρίξει πράγματι μια ατομική βόμβα για να κάνει τα γυρίσματα προκειμένου να μη χρησιμοποιήσει ψηφιακά εφέ! Ειδικά για τις ανάγκες της σκηνής με το γνωστό τεστ Trinity, την πρώτη απόπειρα χρήσης πυρηνικού όπλου, το οποίο είχε πραγματοποιηθεί στο Νέο Μεξικό το 1945 και δημιούργησε το λεγόμενο πυρηνικό μανιτάρι έναν μήνα πριν πέσει η βόμβα στο Ναγκασάκι, ο Nolan «απαγόρευσε» την χρήση ψηφιακών εφέ! Οι επικεφαλής των ειδικών εφέ και παλιοί συνεργάτες του σκηνοθέτη, o Andrew Jackson και ο Scott R. Fisher άρχισαν να πειραματίζονται -διέλυαν μπαλάκια του πινγκ πονγκ το ένα πάνω στο άλλο, έριχναν μπογιά σε τοίχους και διάφορα άλλα- και έκαναν γυρίσματα με μικρές ψηφιακές κάμερες σε πολύ κοντινά κάδρα. «Μετά τα δείχναμε στον Chris» λέει ο Fisher «και μας έλεγε ότι η ιδέα ήταν καλή, αλλά ότι έπρεπε να βρούμε έναν τρόπο να το γυρίσουμε με τις τεράστιες IMAX κάμερες». Ωστόσο, δεν έχει αποκαλυφθεί πώς δημιούργησαν το εφέ της ατομικής έκρηξης μέχρι σήμερα και μάλλον θα παραμείνει μυστικό…
Η σκηνογραφία
H αρχική σκέψη για την ιδανική τοποθεσία γυρισμάτων ήταν το Los Alamos στο Νέο Μεξικό, το μέρος που πράγματι φιλοξένησε κατά τη διάρκεια του πολέμου τα κεντρικά του Προγράμματος Μανχάταν και που έως και σήμερα διατηρούνται τα συγκεκριμένα κτίρια! Ωστόσο, η όψη της τοποθεσίας έχει αλλάξει από τη δεκαετία του 1940 και μοντέρνα κτίρια έχουν προστεθεί, γεγονός που δεν επέτρεψε την πραγματοποίηση των γυρισμάτων. Αντ’ αυτού, το τμήμα σκηνογραφίας με επικεφαλής την Ruth De Jong έχτισε τις προσόψεις των κτιρίων του Los Alamos στο Ghost Ranch στο Νέο Μεξικό και τα εσωτερικά πλάνα γυρίστηκαν στο πραγματικό Los Alamos. To cast είχε έτσι τη δυνατότητα να παίζει στους πραγματικούς χώρους, όπως για παράδειγμα ο Cillian Murphy και η Emily Blunt οι οποίοι έκαναν γύρισμα στο σπίτι όπου ζούσε η οικογένεια Oppenheimer.
Στα γυρίσματα του «Oppenheimer»
Οι κριτικές για την ταινία είναι διθυραμβικές! Τα βασικά σημεία που επαινούνται είναι το σενάριο, οι ερμηνείες (κυρίως των Murphy και Downey) και τα ειδικά εφέ. Επίσης, μεγάλα εύσημα δίνονται και για την ακρίβεια στην απεικόνιση των αληθινών γεγονότων -μάλιστα κάποιες σκηνές αναπαριστούν τι συνέβη στα αλήθεια λέξη προς λέξη όπως περιγράφονται στο βιβλίο.
Ο Richard Roeper για το Chicago Sun-Times την χαρακτήρισε ως «μια από τις καλύτερες ταινίες του 21ου αιώνα» δίνοντάς της 4 στα 4 αστέρια. Ο Dan Jolin για το Empire θεωρεί την ταινία μια «δεξιοτεχνικά κατασκευασμένη μελέτη χαρακτήρα» και η Caryn James για το BBC Culture έγραψε πως είναι «σθεναρά ευρηματική και η πιο ώριμη δουλεία του Nolan μέχρι στιγμής».
Ο Christopher Nolan στα γυρίσματα του «Oppenheimer»
Αναφορικά με την επιτυχία στο box office, έχει 671 εκατομμύρια δολάρια εισπράξεις μέχρι στιγμής παγκοσμίως ενώ ο προϋπολογισμός της ταινίας βρισκόταν στα 100 εκατομμύρια δολάρια. Έχει ήδη καταρρίψει πολλά ρεκόρ και θεωρείται η έβδομη μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία του 2023 έως τώρα, η πρώτη εισπρακτική επιτυχία ταινίας σχετικής με τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και η έβδομη μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία R-rated ταινίας έως σήμερα.
Όπως είναι ήδη γνωστό, έχει «χάσει» την μάχη των εισιτηρίων με την «Barbie», η οποία έχει εισπράξει 1,28 δισεκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως.
Η μεγάλη στιγμή για να απολαύσετε τα 180 χορταστικά λεπτά από τη νέα φαντασμαγορική -όπως έχει ήδη χαρακτηριστεί- ταινία του Christopher Nolan έφτασε. Μένει μόνο να δούμε την εισπρακτική πορεία της ταινίας στις ελληνικές αίθουσες και αν θα κοντράρει καθόλου την εγχώρια επιτυχία της «Barbie».
Μέχρι τότε, ας δούμε ακόμα μια φορά το trailer της ταινίας:
