Αδιάκοπες πυρκαγιές βασανίζουν για άλλη μια φορά μεγάλο μέρος της χώρας, με το πυροσβεστικό σώμα, αλλά και απλούς πολίτες να δίνουν τιτάνιες μάχες για να βάλουν τέλος στον πύρινο εφιάλτη. Ήδη μετράμε απώλειες ανθρώπινων ζωών, του δασικού πλούτου, σπιτιών, περιουσιών και πλήθος απανθρακωμένων ζώων. Ο κόκκινος συναγερμός που ηχεί σε ολόκληρη την χώρα, μεταξύ άλλων, μας υποβάλλει σε έντονο προβληματισμό για τις επιπτώσεις που θα μας απασχολήσουν μακροπρόθεσμα. Ανάμεσα σε αυτές και οι περιβαλλοντικές προεκτάσεις των δασικών πυρκαγιών, που είναι πολύ ανησυχητικές.
Πώς, όμως, μεταφράζονται οι διαρκείς φωτιές στο μέλλον του οικοσυστήματος; Ποιες είναι οι επιπτώσεις των πολλαπλών πυρκαγιών στο περιβάλλον και πώς επηρεάζουν το βιοτικό μας επίπεδο;
Οι βαρύτατες επιπτώσεις στη βλάστηση
Photo Credit: Intricate Explorer from Unsplash
Η καταστροφή των δασικών εκτάσεων από τις πυρκαγιές, επιφέρει τραγικές επιπτώσεις στην ισορροπία ενός οικοσυστήματος. Τη στιγμή που καίγονται τα δέντρα, αλλά και ποικίλα πεσμένα φύλλα, βελόνες κ.ο.κ (ακόμα και αυτά έχουν ζωτική σημασία για το έδαφος), ένα νοητό στρώμα προστασίας του εδάφους εξαλείφεται, καθιστώντας το εξαιρετικά ευάλωτο. Έτσι, ο κίνδυνος για ασθένειες ή και προσβολή παρασίτων είναι υψηλότερος. Ουσιαστικά, τα ποσοστά αποσάθρωσης αυξάνονται ραγδαία, γεγονός που περιορίζει την διαθεσιμότητα των θρεπτικών στοιχείων του χώματος.
Οι υψηλής έντασης πυρκαγιές μπορούν να αυξήσουν την πυκνότητα του εδάφους, να μειώσουν το πορώδες (συνολικός όγκος εδάφους σε αέρια και υγρή φάση) και να μεταβάλλουν μόνιμα την υφή του εδάφους. Λόγω των μειωμένων ρυθμών διήθησης του νερού και της ικανότητας αποθήκευσής του, τα απανθρακωμένα εδάφη επιταχύνουν έτσι την απορροή και τη διάβρωση. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη ιζηματογένεση, η οποία με τη σειρά της μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την παροχή νερού.
Η αποκατάσταση του εδάφους διαρκεί συνήθως ένα χρόνο, αλλά μπορεί να διαρκέσει περισσότερο, ιδίως σε περιοχές που υπόκεινται συχνά σε πυρκαγιές.
Photo Credits: Mike Newbry from Unsplash
Ένα φαινόμενο που έχει δυστυχώς διαπιστωθεί ξανά στο παρελθόν στη χώρα μας. Η ικανότητα του εδάφους να απορροφά το νερό μειώνεται σημαντικά μετά από φωτιά, ένα ανησυχητικό γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα της εκδήλωσης μιας μεγάλης πλημμύρας στο διάστημα που θα ακολουθήσει. Εκτός από το ότι το έδαφος είναι σαφώς πιο επιρρεπές στην διάβρωση, οι χημικές ενώσεις που δημιουργούνται, σε κάποιες περιπτώσεις μπορουν να αποβούν τοξικές, μολύνοντας μάλιστα τις πηγές νερού που υπάρχουν κοντά. Οι λεκάνες απορροής μπορεί να διατηρούν υψηλότερα επίπεδα αζώτου και διαλυμένου διοξειδίου του άνθρακα για 15 χρόνια μετά από μια πυρκαγιά, μειώνοντας την ποιότητα του πόσιμου νερού στις γύρω κοινότητες.
Ακόμα, σε περιοχές που υπάρχει αλιευτική δραστηριότητα, απαιτείται μεγάλη προσοχή. Στην καμμένη βλάστηση, πλούσια πλέον σε φώσφορο και αυξημένο άζωτο, είναι πιθανόν να ευδοκιμήσουν διάφορα είδη φυκιών και άλλων φυτών, τα οποία μέσω των ψαριών και των οστρακοειδών, βρίσκονται εύκολα στον ανθρώπινο οργανισμό. Η κατανάλωση οστρακοειδών μολυσμένων με τοξικά φύκη μπορεί να οδηγήσει σε παράλυση ή ακόμη και θάνατο, ενώ κάποιοι άνθρωποι μπορεί να εμφανίσουν συμπτώματα, όπως έντονο εμετό, επιληπτικές κρίσεις ή διάρροια.
Photo by Issy Bailey on Unsplash
Μία απο τις μεγαλύτερες πληγές των ημερών είναι η απώλεια και οι τραυματισμοί ζώων. Η επίδραση, ωστόσο, που έχει η φωτιά στη ζωή της πανίδας, δεν σταματάει με την κατάσβεσή της. Το κατεστραμμένο και εξασθενημένο έδαφος, επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό το βιοτικό επίπεδο των ζώων, εντόμων κα άλλων ζωντανών οργανισμών. Ειδικά πολλές ομάδες εντόμων επιτελούν καθοριστικές για το οικοσύστημα λειτουργίες, επομένως η έμμεση ή άμεση προσβολή τους από τις πυρκαγιές είναι καταστροφική για την διατήρηση των ισορροπιών. Μάλιστα, όπως αποδεικνύεται βάσει μελετών, οι ρύποι που προέρχονται από τις φωτιές, καταλήγοντας στα υδάτινα σώματα, επιβαρύνουν τραγικά την υγεία της άγριας ζωής. Πιο συγκεκριμένα, καταστέλλεται η ανοσία των ζώων καθιστώντας τα πιο ευάλωτα σε ασθένειες, και συνακόλουθα σε υψηλότερες πιθανότητες θνησιμότητας.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η μελέτη του 2020, κατά την οποία επιστήμονες διαπίστωσαν η καταστροφή 7,8 εκατομμυρίων στρεμμάτων μετά από πυρκαγιά και ο μαζικός θάνατος αποδημητικών πουλιών στο Κολοράντο, που συνέβησαν περίπου την ίδια περίοδο, συνδέονται άρρηκτα. Τα τοξικά σωματίδια του αέρα από τις πυρκαγιές ήταν ένας παράγοντας που συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό.
Photo Credits: Marcus Kauffman on Unsplash
Τις τελευταίες μέρες, ο καπνός της φωτιάς έχει επιβαρύνει την ατμόσφαιρα, έχοντας εξαπλωθεί σε περιοχές πέρα απο τις εστίες φωτιάς. Τα σωματίδια από τον καπνό και την καύση επικίνδυνων χημικών ουσιών ταξιδεύουν σε μεγάλες αποστάσεις, μειώνοντας περαιτέρω την ποιότητα του αέρα. Ο κίνδυνος πολλαπλών αναπνευστικών και καρδιαγγειακών παθήσεων σε ανθρώπους και άγρια ζώα, σε αυτές τις συνθήκες βρίσκεται στα ύψη. Όσες περισσότερες οι φωτιές, τόσο μεγαλύτερος ο αντίκτυπος στην ατμόσφαιρα, το οποίο είναι εξαιρετικά δύσκολο να αντιστραφεί και να αποκατασταθεί. Ο καθαρισμός της ατμόσφαιρας, του αέρα που αναπνέουμε αποτελεί εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα.
Με πληροφορίες από το Earth.Org
