Λεξικό: Ο Γούντι Άλεν μέσα από τα δικά του λόγια

Ακόμα κι αν δεν είχαμε υποψιαστεί ότι ο Γούντι Αλεν παίζει κλαρινέτο με την μπάντα του περί τα 40 χρόνια τώρα, σίγουρα κάτι έχουμε καταλάβει για το πάθος του για την τζαζ. Τα soundtrack των ταινιών του είναι πλημμυρισμένα από διάσημες τζαζ συνθέσεις, – από τον Γκλεν Μίλερ έως τον Ντιουκ Έλινγκτον και τον Αλ Τζόνσον – έστω κι αν πρέπει να ανατρέξουμε στις σκηνοθεσίες του από τα 70s, τα ‘80s και τα 90s όπου εκεί η τζαζ είναι η φωνή της ‘γουντιαλενικής’ νεύρωσης.

Ευτυχώς, οι εμφανίσεις του με την New Orleans Jazz Band – με την οποία έχει σαρώσει τα αριστοκρατικά jazz bars της Νέας Υόρκης και με την οποία έχει ήδη επισκεφθεί τη χώρα μας το 2005 και το 2007 (στο Μέγαρο Μουσικής και στο Badminton, αντίστοιχα) – διοργανώνονται ανά τακτά διαστήματα. Τελευταία μεγάλη του έξοδος από τις ΗΠΑ ήταν το 2017 όταν το Royal Albert Hall του Λονδίνου γέμιζε μέχρι και το τελευταίο του θεωρείο για να ακούσει έναν κλαρινετίστα που δεν είναι διάσημος ως τέτοιος – απεναντίας ο ίδιος συστήνεται δημοσίως ως ένας μουσικός χαμηλής αξίας. Πάντως, έχει το προνόμιο να δρέπει δάφνες στην «πρωινή» δουλειά του στο Χόλυγουντ.

Κι ενώ ο Γούντι Αλεν είναι μια από τις σπουδαιότερες εν ζωή προσωπικότητες του σινεμά και σκηνοθετεί από τα 35 του, παίζει κλαρινέτο πολλά περισσότερα, όταν ακόμα έφηβος πειραματιζόταν γράφοντας κείμενα για κωμικά σκετς και stand up comedy shows. Σήμερα, στα 87 του χρόνια – δηλαδή 70 χρόνια μαθητευόμενος μουσικός – πραγματοποιεί την τελευταία του περιοδεία με την καλοκουρδισμένη, γεμάτη άξιους σολίστες, New Orleans Jazz Band. Και κάνει μια στάση στο Ηρώδειο (9 Σεπτεμβρίου) πριν επισκεφθεί μια σειρά από μεσογειακούς προορισμούς στο πλαίσιο του ίδιου αποχαιρετισμού ως «ερασιτέχνης μουσικός». «Έχω εξελιχθεί », παραδέχεται, «αλλά έχω εξελιχθεί στο πλαίσιο ενός ατάλαντου. Δεν το λέω αυτό με υποκριτική ταπεινοφροσύνη. Είμαι απολύτως ερασιτέχνης» επιμένει αν και πολλοί μουσικοί κριτικοί αποδίδουν στον τρόπο που παίζει ρυθμό, λυρισμό και, το κυριότερο, ψυχή.

Μια μέρα νωρίτερα, στις 8 Σεπτεμβρίου, ο Γούντι Άλεν θα παρουσιάσει στην Αθήνα τη νέα του ταινία “Γυρίσματα της Τύχης” (Coup de Chance) σε συνεργασία με το 29ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας η οποία θα κάνει παγκόσμια πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Βενετίας.

Στο δίλημμα «ερασιτέχνης μουσικός ή κινηματογραφική διάνοια» ένα live με τον Γούντι Άλεν δεν μπορεί παρά να χρωματιστεί από την πιο πληθωρική ιδιότητα του, με την οποία έχει καταθέσει, μέσα στα χρόνια, και πολλά αποστάγματα προσωπικής, σαρκαστικής σοφίας. Ιδού μόνο μερικά από αυτά.

Δεν πιστεύω στη νιτσεϊκή αντίληψη πως ό,τι δεν σε καταστρέφει σε κάνει πιο δυνατό. Βλέπεις τους στρατιώτες να επιστρέφουν με μετατραυματικό στρες – έχουν πάει στον πόλεμο, έχουν δει τον θάνατο και έχουν βιώσει αυτές τις υπαρξιακές κρίσεις τη μία μετά την άλλη. Υπάρχουν τραύματα στη ζωή που μας αποδυναμώνουν για το μέλλον. Και αυτό συνέβη και σε μένα. Οι διάφορες σφεντόνες και τα βέλη της ζωής δεν με ενδυνάμωσαν. Νομίζω ότι είμαι πιο αδύναμος. Νομίζω ότι υπάρχουν πράγματα που δεν θα μπορούσα να αντέξω τώρα, τα οποία θα μπορούσα να αντέξω όταν ήμουν νεότερος.

Πάντα με ρωτάνε, αν σκέφτομαι ποτέ ότι θα ξυπνήσω ένα πρωί και δεν θα είμαι αστείος. Αυτή η σκέψη δεν θα μου περνούσε ποτέ από το μυαλό – είναι μια περίεργη σκέψη, μη ρεαλιστική. Επειδή το αστείο και εγώ δεν πάμε χώρια. Είμαστε ένα.

Πάντα ήθελα οι ταινίες να είναι ένα μέσο για να μπορώ να έχω μια αξιοπρεπή ζωή – να γνωρίζω ελκυστικές γυναίκες, να βγαίνω ραντεβού, να ζω αξιοπρεπώς. Όχι πλουσιοπάροχα, αλλά με κάποια ασφάλεια. Το ίδιο αισθάνομαι και τώρα. Ένας σκηνοθέτης σαν τον Στίβεν Σπίλμπεργκ θα πάει να ζήσει στην έρημο για να γυρίσει μια ταινία ή ο Μάρτιν Σκορτσέζε θα γυρίσει μια ταινία στην Ινδία και θα στήσει κατασκήνωση και θα ζήσει εκεί για τέσσερις μήνες. Θέλω να πω, για μένα, αν δεν κάνω γυρίσματα στη γειτονιά μου, είναι ενοχλητικό. Δεν έχω καμία δέσμευση απέναντι στη δουλειά μου, με αυτή την έννοια. Καμία αφοσίωση.

Είναι μια δύσκολη υπόθεση. Είναι μια επιβεβαίωση ότι οι ανησυχίες και οι τρόμοι που είχα σ’ όλη μου τη ζωή ήταν ακριβείς. Δεν υπάρχει κανένα πλεονέκτημα στη γήρανση. Δεν γίνεσαι σοφότερος, δεν γίνεσαι πιο ώριμος, δεν βλέπεις τη ζωή με πιο λαμπερό τρόπο. Πρέπει να πολεμήσεις το σώμα σου που αποσυντίθεται και έχεις λιγότερες επιλογές. Το μόνο πράγμα που μπορείς να κάνεις είναι αυτό που έκανες όταν ήσουν 20 – γιατί πάντα περπατάς με μια άβυσσο κάτω από τα πόδια σου.

Η ανθρώπινη ύπαρξη είναι μια βίαιη εμπειρία για μένα, χωρίς νόημα εμπειρία· μια εμπειρία με κάποιες οάσεις, απόλαυσης, γοητείας και ειρήνης. Συνολικά, είναι μια βάναυση εμπειρία, και έτσι το θέμα είναι τι μπορώ να κάνω για να ανακουφίσω την αγωνία της ανθρώπινης κατάστασης; Αυτό είναι που με ενδιαφέρει περισσότερο. Συνεχίζω να γυρίζω τις ταινίες επειδή το πρόβλημα με απασχολεί διαρκώς. Και νομίζω ότι κάνοντας ταινίες τόσο συχνά μου δίνει την ευκαιρία να εκτονώνω τα προβλήματα. Υπάρχει κάποια ανακούφιση. Είμαι γκρινιάρης. Βρίσκω κάποια παρηγοριά από τη γκρίνια.

Άρχισα να γράφω… πριν μάθω να διαβάζω. Πάντα ήθελα να γράφω. Πριν από αυτό, έπλαθα ιστορίες. Πάντα δημιουργούσα ιστορίες για την τάξη. Ως επί το πλείστον, δεν ήμουν ποτέ ιδιαίτερος οπαδός των συγγραφέων κόμικς όσο των σοβαρών συγγραφέων. Αλλά βρήκα τον εαυτό μου ικανό να γράφω με κωμικό τρόπο, αρχικά μιμούμενος άμεσα τον Μαξ Σούλμαν (συγγραφέας και σεναριογράφος). Στη σύντομη αποτυχημένη χρονιά μου στο κολέγιο παρέδιδα τις εργασίες μου, όλες γραμμένες σε μια κακή (ή καλή) αναπαραγωγή του Σούλμαν. Δεν είχα καθόλου αίσθηση του εαυτού μου.

Το να είμαι διάσημος δεν με βοήθησε και πολύ. Βοήθησε λίγο. Ο Γουόρεν Μπίτι μου είπε κάποτε, ότι το να είσαι σταρ είναι σαν να είσαι σε μπουρδέλο με πιστωτική κάρτα· εγώ δεν το συνάντησα ποτέ αυτό. Για μένα, η διασημότητα ήταν σαν να βρίσκομαι σε μπουρδέλο με πιστωτική κάρτα που είχε λήξει.

Είναι στη φύση των ανθρώπων να έχουν κάποιον ως αποδιοπομπαίο τράγο. Αν δεν υπήρχαν Εβραίοι στον κόσμο, θα ξεσπούσαν στους μαύρους. Αν δεν υπήρχαν μαύροι, θα πήγαιναν στους καθολικούς. Δεν υπάρχουν Καθολικοί; Κάτι άλλο. Τέλος, αν όλοι είναι ακριβώς ίδιοι, οι αριστερόχειρες θα άρχιζαν να σκοτώνουν τους δεξιόχειρες. Απλώς χρειάζεστε έναν άλλο [στον οποίο] να εκτονώσετε την εχθρότητα και την απογοήτευσή σας. Ας ελπίσουμε ότι το κύμα θα υποχωρήσει και οι άνθρωποι θα συνειδητοποιήσουν ότι δεν είναι αυτό το πρόβλημα και θα επικεντρωθούν περισσότερο στα πραγματικά προβλήματα. Αλλά ο κόσμος είναι γεμάτος από μισαλλοδοξία και προκαταλήψεις. Ο Φρόιντ είπε ότι ‘πάντα θα υπάρχει αντισημιτισμός επειδή οι άνθρωποι είναι θλιβεροί’.

Βρίσκομαι στην δουλειά αυτή πολύ καιρό, και κάποιοι άνθρωποι μπορεί να με έχουν βαρεθεί – πράγμα που μπορώ να καταλάβω. Προσπάθησα να κρατάω τις ταινίες μου διαφορετικές όλα αυτά τα χρόνια, αλλά είναι σαν να παραπονιούνται: «Έχουμε φάει κινέζικο φαγητό κάθε μέρα αυτή την εβδομάδα». Θέλω να τους πω: «Ναι, αλλά φάγατε γαρίδες, χοιρινό και κοτόπουλο». Λένε, «Ναι, ναι, αλλά όλα είναι κινέζικο φαγητό». Έτσι αισθάνομαι για τον εαυτό μου. Έχω μια συγκεκριμένη ποσότητα εμμονικών θεμάτων και μια συγκεκριμένη ποσότητα πραγμάτων που με ενδιαφέρουν και δεν έχει σημασία πόσο διαφορετική είναι η ταινία· στο τέλος διαπιστώνεις ότι πρόκειται για κινέζικο φαγητό. Αν δεν έχετε διάθεση για τις εμμονές μου, τότε μπορεί να μην έχετε διάθεση για την ταινία μου. Τώρα, ελπίζω ότι, αν κάνω αρκετές ταινίες, κάποιες από αυτές θα βγουν φρέσκες, αλλά δεν υπάρχει καμία εγγύηση. Κάθε φορά που κάνω μια ταινία είναι ένα ρίσκο. Μπορεί να βγει ενδιαφέρουσα ή μπορεί να έχεις την αίσθηση ότι, Θεέ μου, το έχω ξανακούσει αυτό το κράξιμο.

Για μένα, επιτυχία είναι να βρίσκομαι στο σπίτι και να μου έρχεται μια ιδέα: Να πιστεύω ότι είναι μια σπουδαία ιδέα και μετά να τη γράφω, να κοιτάζω το σενάριο και να λέω: «Θεέ μου, έγραψα ένα καλό σενάριο». Και μετά το εκτελώ. Αν το εκτελέσω σωστά, τότε αισθάνομαι υπέροχα.

Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής είναι τραγικό. Γεννιέσαι, δεν ξέρεις γιατί. Είσαι εδώ, δεν ξέρεις γιατί. Φεύγεις, πεθαίνεις. Η οικογένειά σου πεθαίνει. Οι φίλοι σου πεθαίνουν. Οι άνθρωποι υποφέρουν. Οι άνθρωποι ζουν κάτω από ένα συνεχή τρόμο. Ο κόσμος είναι γεμάτος φτώχεια και διαφθορά, πόλεμο και Ναζί και τσουνάμι. Το καθαρό αποτέλεσμα, η τελική καταμέτρηση είναι ότι χάνεις.

&

Η ζωή μας φτιάχνεται αναλόγως από το πώς επιλέγουμε να την διαστρεβλώσουμε. Κάποιος θα τη διαστρεβλώσει με ένα είδος ευσεβούς πόθου όπως η θρησκεία, κάποιος άλλος θα τη διαστρεβλώσει πιστεύοντας ότι οι πολιτικές λύσεις θα αλλάξουν κάτι, κάποιος άλλος θα πιστέψει ότι μια ζωή γεμάτη αισθησιασμό θα βελτιώσει κάτι, κάποιος άλλος θα πιστέψει ότι η τέχνη είναι υπερβατική. Η τέχνη για μένα ήταν πάντα ο Καθολικισμός των διανοουμένων. Δεν υπάρχει μεταθανάτια ζωή για τους Καθολικούς και δεν υπάρχει μεταθανάτια ζωή για τις τέχνες. Ακούω φράσεις όπως «η ζωγραφική του έζησε μετά από αυτόν» – λοιπόν, αυτό δεν αρκεί. Δεν είναι αυτό που θέλεις. Ακόμα κι αν ο πίνακάς σας έχει κάποια μακροζωία, τελικά θα χαθεί. Δεν θα υπάρχουν έργα του Ουίλιαμ Σαίξπηρ ή του Λούντβιχ Βαν Μπετόβεν, ούτε θέατρο για να τα δεις, ούτε αέρας ούτε φως. Πάντα πίστευα ότι πρέπει να ζεις τη ζωή σου στο πλαίσιο αυτού του χειρότερου σεναρίου. Το οποίο είναι αλήθεια – το χειρότερο σενάριο είναι εδώ.

Ποτέ δεν θεωρούσα τον εαυτό μου ηθοποιό. Δεν θα μπορούσα ποτέ να παίξω Τσέχωφ ή μια μεγάλη γκάμα χαρακτήρων, αλλά υπάρχουν ένα ή δύο πράγματα που μπορώ να κάνω: Μπορώ να παίξω έναν πράκτορα στοιχημάτων ή ένα χαμηλόβαθμο πράκτορα. Η΄ επειδή φαίνομαι λόγιος – αν και δεν είμαι – μπορώ να παίξω κάποιον διανοούμενο και να ξεφύγω. Δεν έχω καμία απολύτως μέθοδο και δεν κάνω πρόβες ή εξάσκηση. Είναι πολύ περιορισμένο αυτό που μπορώ να κάνω κι αν υπάρχει ανάγκη για κάτι πιο σύνθετο τότε να προσλάβετε τον Ντάστιν Χόφμαν.

Η ζωή είναι γεμάτη δυστυχία, μοναξιά και πόνο – και όλα τελειώνουν πολύ σύντομα. Δεν φοβάμαι τον θάνατο, απλώς δεν θέλω να είμαι εκεί όταν συμβεί. Δεν πιστεύω στη μετά θάνατον ζωή, αν και θα φέρω μαζί μου μια αλλαξιά εσώρουχα.

&

Δεν θέλω να πετύχω την αθανασία μέσω της δουλειάς μου – θέλω να πετύχω την αθανασία μέσω του να μην πεθάνω. Δεν θέλω να ζήσω στις καρδιές των συμπατριωτών μου – θέλω να ζήσω στο διαμέρισμά μου. Η σχέση μου με τον θάνατο παραμένει η ίδια: Είμαι σθεναρά εναντίον του.

Αν μου έλεγαν αύριο: «Τραβάμε την πρίζα και δεν σας δίνουμε άλλα χρήματα για να γυρίσετε ταινίες», δεν θα ενοχλούμουν καθόλου. Θέλω να πω, χαίρομαι να γράφω για το θέατρο. Και αν δεν υποστήριζαν κανένα από τα έργα μου, θα ήμουν ευτυχής να καθίσω σπίτι και να γράψω πεζογραφία. Αλλά όσο υπάρχουν άνθρωποι πρόθυμοι να διαθέσουν τα τεράστια χρηματικά ποσά που απαιτούνται για να γυριστούν ταινίες, θα πρέπει να το εκμεταλλευτώ. Γιατί θα έρθει η στιγμή που δεν θα το κάνουν.

Αν αποδειχθεί ότι υπάρχει Θεός, δεν αισθάνομαι ότι είναι θα κακός. Αλλά το χειρότερο που μπορείς να πεις γι’ αυτόν είναι πως στέκεται κατώτερος των περιστάσεων.

Έχω μια πολύ απαισιόδοξη άποψη για τα πάντα. Προφανώς, δεν είμαι θρησκευόμενο άτομο και δεν σέβομαι καθόλου τη θρησκευτική άποψη. Την ανέχομαι, αλλά τη θεωρώ μια ανεγκέφαλη αντίληψη της ζωής. Είναι όπως με τους φιλοσόφους που λένε ότι το νόημα της ζωής συνίσταται στο νόημα που εσείς της δίνετε. Ούτε αυτό το πιστεύω.

Φυσικά και θα ήθελα όλοι να δουν τις ταινίες μου. Αλλά δεν ενδιαφέρομαι αρκετά ώστε να κάνω κάτι γι’ αυτό. Ποτέ δεν θα άλλαζα ούτε μια λέξη ή δεν θα έκανα μια ταινία όπως θα πίστευα ότι θα άρεσε στον κόσμο. Πραγματικά δεν με νοιάζει αν θα έρθουν θεατές ή όχι. Θέλω να κάνω αυτό που κάνω ασυμβίβαστα και ναι, θα μου άρεσε αν αφορούσε το μεγάλο κοινό. ερχόταν ένα μεγάλο κοινό. Αλλά ποτέ δεν έκανα κάτι για να προσελκύσω κοινό, αν και πάντα με κατηγορούσαν γι’ αυτό.

Πιστεύω ότι υπάρχει κάτι εκεί έξω που μας παρακολουθεί. Δυστυχώς, είναι η κυβέρνηση.

Αν υπάρχει ένα πράγμα για το οποίο μετανιώνω σ’ αυτή τη ζωή είναι το ότι δεν είμαι κάποιος άλλος.

Ο ΄Ιγκμαρ Μπέργκμαν και εγώ δειπνήσαμε στη σουίτα του ξενοδοχείου του στη Νέα Υόρκη- ήταν μια μεγάλη απόλαυση για μένα. Είχα άγχος και πραγματικά δεν ήθελα να πάω. Αλλά, τελικά, δεν ήταν καθόλου αυτό που θα περίμενε κανείς: Η τρομερή, σκοτεινή, μελαγχολική ιδιοφυΐα. Ήταν ένας συνηθισμένος τύπος. Μοιράστηκε μαζί μου τη λύπη του για τα χαμηλά έσοδα από τις εισπράξεις, τις γυναίκες και το ότι έπρεπε να ανεχτεί τα στούντιο. Ο κόσμος τον έβλεπε ως ιδιοφυΐα και αυτός ανησυχούσε για τις εισπράξεις του Σαββατοκύριακου. Ωστόσο, ήταν απλός και λακωνικός στο λόγο του, όχι γεμάτος βαθυστόχαστες φράσεις για τη ζωή. Μου άρεσε η στάση του ότι μια ταινία δεν είναι ένα γεγονός που το κάνεις μεγάλο θέμα. Ένιωθε ότι η δημιουργία ταινιών ήταν απλώς μια ομάδα ανθρώπων που δούλευαν. Αντέγραψα μερικά από εκείνον. Κατά καιρούς, έκανε δύο και τρεις ταινίες σε ένα χρόνο. Δούλευε πολύ γρήγορα- γύριζε επτά ή οκτώ σελίδες σεναρίου τη φορά. Δεν είχαν τα χρήματα για να κάνουν κάτι άλλο. Νομίζω ότι οι ταινίες του θα έχουν αιώνια σημασία, επειδή ασχολούνται με τη δυσκολία των προσωπικών σχέσεων, την έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων, τις θρησκευτικές φιλοδοξίες και τη θνητότητα, υπαρξιακά θέματα που θα είναι επίκαιρα και σε χίλια χρόνια από τώρα. Όταν πολλά από τα πράγματα που είναι επιτυχημένα και μοντέρνα σήμερα θα έχουν υποβιβαστεί προ πολλού σε μουχλιασμένες αντίκες, τα δικά του θα εξακολουθούν να είναι σπουδαία.

Οι δύο μεγαλύτεροι μύθοι σχετικά με μένα είναι πρώτον ότι είμαι διανοούμενος – επειδή φοράω αυτά τα γυαλιά – και δεύτερον ότι είμαι καλλιτέχνης επειδή οι ταινίες μου χάνουν χρήματα. Αυτοί οι δύο μύθοι έχουν επικρατήσει εδώ και πολλά χρόνια.

Αισθάνομαι για τη Νέα Υόρκη όπως ένα παιδί του οποίου ο πατέρας είναι ληστής τραπεζών. Δεν είναι ό,τι καλύτερο μπορεί να του συμβεί, αλλά εξακολουθεί να τον αγαπά.

Δεν είμαι τόσο τρελός όσο νομίζουν οι θαυμαστές μου. Νομίζουν ότι είμαι νευρωτικός, φοβικός, ανίκανος αλλά όχι. Είμαι μια πολύ συνηθισμένη περίπτωση ανθρώπου. Σηκώνομαι το πρωί, έχω σύζυγο και παιδιά, δουλεύω, είμαι παραγωγικός, εξασκώ την τρομπέτα μου, πηγαίνω σε αγώνες. Έχω κάποιες ιδιοτροπίες, αλλά και ποιος δεν έχει.

Οι σχέσεις δεν είναι το δυνατό μου σημείο στη ζωή. Πάντα εξαρτιόμουν από τη γενναιοδωρία της γυναίκας – τίποτα που θα μπορούσα να κάνω δεν τις αποπλάνησε ποτέ.

Είναι κάτι σπουδαίο για μένα. Τρέφω πολύ μεγάλο πάθος για τη τζαζ. Είχα εμμονή με την τζαζ από όταν ήμουν 15 ετών και ξέρω πολλά γι’ αυτήν.

Δεν ανήκω σε εκείνους τους ανθρώπους που έχουν σπασμωδική αντιπάθεια για τον πλούτο. Μου αρέσει να παρατηρώ τους πλούσιους ανθρώπους. Μου αρέσει να ξεναγούμαι σε μια πολύ μεγάλη περιουσία. Αλλά όχι δεν θα ήθελα να είμαι πλουσιότερος αν και ξοδεύω 100 δολάρια την εβδομάδα σε λαχεία. Ούτε το να κερδίσω το λαχείο θα άλλαζε και πολλά. Το έχω συζητήσει με τη γυναίκα μου. Θα συνεχίζαμε να ζούμε στο ίδιο σπίτι, θα συνέχιζα να εργάζομαι, δεν θέλω σκάφος, δεν θέλω αεροπλάνο.

Το σεξ είναι το απόλυτο τέλος. Η φιλοδοξία όλων είναι να μπορούν να εκπληρώσουν τις σεξουαλικές τους ορμές. Ό,τι κάνουν και τα ζώα. Οι άνθρωποι βρίσκονται σε ένα είδος ανούσιου συνονθυλεύματος για να αναδημιουργήσουν και κανείς δεν ξέρει γιατί. Η ίδια γυναίκα που λέει: «Οι άνθρωποι είναι τρομεροί, η ζωή είναι απαίσια, είναι θλιβερή, είναι σύντομη, άσχημη και χωρίς νόημα» εξακολουθεί να θέλει να κάνει παιδιά. Αυτό αψηφά κάθε λογική.

Οι σκηνοθέτες για τους οποίους τρέφω προσωπικά συναισθήματα είναι ο Ίνγκμαρ Μπέργκμαν και ο Φεντερίκο Φελίνι. Και είμαι σίγουρος ότι μου άσκησαν κάποια επιρροή, αλλά ποτέ άμεση. Ποτέ δεν προσπάθησα να κάνω κάτι σαν κι αυτούς. Αλλά, ξέρετε, όταν ακούς ένα μουσικό της τζαζ, όπως ο Τσάρλι Πάρκερ, τον οποίο για χρόνια αγαπάς και μετά αρχίζεις να παίζεις ένα όργανο, αυτόματα παίζεις έτσι στην αρχή, και μετά εξελίσσεσαι μέσα από δικά σου πράγματα. Η επιρροή είναι εκεί, είναι στο αίμα σου. Το Χόλυγουντ ως επί το πλείστον στοχεύει στο μικρότερο κοινό παρονομαστή. Είναι σχεδιασμένο μέσα στην αισχροκέρδεια, έχει ως κίνητρο την εξυπηρέτηση του κοινού, την παραγωγή πολλών χρημάτων. Άνθρωποι όπως ο Ίνγκμαρ Μπέργκμαν σκέφτονταν για τη ζωή, είχαν συναισθήματα και ήθελαν να τα δραματοποιήσουν και να μας εμπλέξουν κάποιον σε έναν διάλογο. Ένιωθα ότι δεν μπορούσα εύκολα να ασχοληθώ με τις ανοησίες που έβγαιναν από το Χόλυγουντ.

Το 99% των ανθρώπινων αποφάσεων βασίζονται σε συναισθήματα – ενστικτώδη, συναισθηματικά, φόβους, συγκρούσεις, άλυτα προβλήματα της παιδικής ηλικίας. Είναι ο κυρίαρχος παράγοντας που μας κινητοποιεί, όχι η λογική, ο ορθολογισμός ή η κοινή λογική. Γι’ αυτό και ο πλανήτης βρίσκεται σε μια τρομερή κατάσταση. Οι ανθρώπινες σχέσεις είναι σκληρές, βάναυσες και επώδυνες και ο κόσμος διανύει μια τρομερή κατάσταση πολιτικά. Και αυτό συμβαίνει επειδή τα συναισθήματα κυβερνούν σχεδόν τα πάντα σε κάθε τομέα.

Το ταλέντο είναι τύχη. Το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή είναι το κουράγιο.

Η ζωή δεν μιμείται την τέχνη, η ζωή μιμείται την κακή τηλεόραση.

Το μόνο που έχω στη ζωή μου είναι η φαντασία μου. Έχω μια υπερδραστήρια φαντασία, το μυαλό μου τείνει να χάνεται λίγο και έχω κάποια προβλήματα μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας.

Δεν νομίζω ότι οι άνδρες έχουν νιώσει άνετα με τη φεμινιστική πρόοδο. ΄Έχουν συνηθίσει να μεγαλώνουν σε μια κοινωνία όπου οι γυναίκες έχουν ένα ρόλο να παίξουν – όπως και οι ίδιοι. Κάποιοι φωτισμένοι άνδρες την έχουν καλωσορίσει, την έχουν ενθαρρύνει και την έχουν υποστηρίξει. Αλλά δεν είμαι τόσο σίγουρος – αν κοιτάξεις βαθιά ακόμα και σε αυτούς ότι δεν υπήρξε μια μικρή προσπάθεια να αποδεχτούν τις γυναίκες σε ρόλους που δικαιούνται απόλυτα. Αν ρωτούσατε τους περισσότερους άντρες στην ιδιωτική τους ζωή θα σας έλεγαν: «Μου άρεσε καλύτερα όταν μια γυναίκα παντρευόταν και φρόντιζε τα παιδιά και εγώ πήγαινα στη δουλειά». Τότε η εξίσωση ήταν σαφώς καθορισμένη. Όμως, οι γυναίκες θα πρέπει να είναι ελεύθερες να έχουν ό,τι θέλουν όσον αφορά όλα αυτά τα δικαιώματα. Θα πρέπει να είναι δεδομένο, όχι προνόμιο. Αλλά υπερισχύει μια πιο πρωτόγονη κατάσταση.

Δεν έχω τόσους πολλούς φίλους. Ζω μια πολύ απομονωμένη ζωή. Γυρίζω στο σπίτι και μένω με την οικογένειά μου. Πηγαίνω για φαγητό με λίγους φίλους και, κάθε τόσο, θα μου ζητήσουν συμβουλές, αλλά ποτέ δεν είναι υπαρξιακές.

Ξέρετε ποια είναι η φιλοσοφία της ζωής μου; Ότι είναι σημαντικό να γελάς, αλλά πρέπει να υποφέρεις και λίγο, γιατί αλλιώς χάνεις όλο το νόημα της ζωής.

Νομίζω πως αν έχεις χιούμορ, αν έχεις μια κωμική οπτική, σχεδόν οτιδήποτε συμβαίνει τείνει να περνάει μέσα από ένα κωμικό φίλτρο. Είναι ένας τρόπος αντιμετώπισης των πραγμάτων βραχυπρόθεσμα, αλλά δεν έχει μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα και απαιτεί συνεχή, ατελείωτη ανανέωση. Γι’ αυτό και οι άνθρωποι μιλούν για κωμικούς που είναι “πάντα σε λειτουργία”. Είναι σαν να ναρκώνεις διαρκώς την ευαισθησία σου, ώστε να μπορείς να τα βγάλεις πέρα με λιγότερο πόνο.

Η σχέση μου με το Χόλιγουντ δεν είναι σχέση αγάπης-μίσους, είναι σχέση αγάπης-περιφρόνησης. Δεν χρειάστηκε ποτέ να υποστώ καμία από τις ταπεινώσεις που συνδέει τους κινηματογραφιστές με το σύστημα των στούντιο. Ήμουν πάντα ανεξάρτητος στη Νέα Υόρκη από καθαρή τύχη. Αλλά έχω μια αγάπη για το Χόλυγουντ, επειδή πήρα μεγάλη χαρά ευχαρίστηση από τις ταινίες που βγήκαν από εκεί. Όχι πολλές· αλλά κάποιες από αυτές είχαν πολύ μεγάλη σημασία για μένα.

Είμαι ψυχαναγκαστικός ως εργαζόμενος. Αυτό που πραγματικά μου αρέσει να κάνω καλύτερα είναι ό,τι δεν κάνω αυτή τη στιγμή.