Γιώργος Λάνθιμος: Σε ποιες πλατφόρμες μπορούμε να δούμε τις ταινίες του;

Ο Γιώργος Λάνθιμος έγινε ο πρώτος Έλληνας σκηνοθέτης που κερδίζει τον Χρυσό Λέοντα – η υψηλότερη διάκριση στο Φεστιβάλ της Βενετίας– για την ταινία του “Poor Things” με πρωταγωνιστές την Emma Stone, τον Willem Dafoe και τον Mark Ruffalo.

Μπορεί αυτή να είναι η μεγαλύτερη διάκριση για τον Λάνθιμο αλλά δεν είναι η πρώτη φορά που η δουλειά του τιμάται στα μεγάλα κινηματογραφικά φεστιβάλ. Έχει κερδίσει άξια μια θέση ανάμεσα στους σπουδαιότερους auteur της εποχής μας και το “λανθιμικό”– όπως συχνά χαρακτηρίζεται- στυλ του είναι αναγνωρίσιμο και εδώ και χρόνια αναπαράγεται.

Ξεκίνησε από βίντεο κλιπ και διαφημίσεις και σταδιακά από μικρού σε μεγάλου μήκους άρχισε μια σταθερή και επιτυχημένη παρουσία στα φεστιβάλ. Εμείς κάνουμε μια αναδρομή στις ταινίες της καριέρας του, από την πρώτη μέχρι την τελευταία, συνοδευμένες από δηλώσεις του ίδιου.

Η ελληνική πλατφόρμα του Cinobo αλλά και το Disney+ συγκεντρώνουν συνδυαστικά όλη την φιλμογραφία του, δίνοντάς μας την ευκαιρία να ανατρέξουμε σε όποιες θέλουμε πριν έρθει η στιγμή να δούμε την καινούργια ταινία στις ελληνικές αίθουσες.

Πλοκή: Σε ένα έρημο τουριστικό θέρετρο στην Κινέττα ένας αστυνομικός, ένας φωτογράφος και μια καμαριέρα συναντιούνται για να αναπαριστούν και να βιντεοσκοπούν σκηνές από αληθινούς, βίαιους φόνους.

Ο Λάνθιμος με την πρώτη του σόλο μεγάλου μήκους ταινία ξεκίνησε να παρουσιάζει ιδιόμορφες θεματικές με εκκεντρικούς χαρακτήρες. Στην συγκεκριμένη πρωταγωνιστούν οι Άρης Σερβετάλης, Ευαγγελία Ράντου και Κώστας Ξυκομηνός. Η ταινία ήταν υποψήφια για Χρυσό Αλέξανδρο στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.

Μια από τις δηλώσεις του για την ταινία χρόνια μετά ήταν ότι “Ήταν πολύ αφελές το πώς την προσεγγίσαμε και δεν το είχαμε ξανακάνει πιο πριν. Αλλά μετά, αποδείξαμε ότι ήταν πιθανό. Γίναμε ακόμη πιο διψασμένοι να το κάνουμε κι έτσι συνεχίσαμε να γυρίζουμε ταινίες”.

Πλοκή: Δύο γονείς κρατούν τα τρία τους παιδιά αιχμάλωτα μέσα στο σπίτι. Δεν τα αφήνουν να βγουν έξω και μαθαίνουν τα πάντα για τον κόσμο από αυτούς. Ο πατέρας τούς πληροφορεί πως ένα παιδί είναι έτοιμο να φύγει από το σπίτι μόνο όταν πέσει ο δεξιός ή ο αριστερός κυνόδοντας.

Η ταινία αυτή αποτελεί ορόσημο για την φιλμογραφία του Λάνθιμου αλλά και για το ελληνικό σινεμά. Είναι η στιγμή που γεννήθηκε το weird wave και φέρει τα χαρακτηριστικά της “λανθιμικής” γραφής και ματιάς. Πρωταγωνιστούν οι Χρήστος Στέργιογλου, Μισέλ Βάλεϊ, Αγγελική Παπούλια, Χρήστος Πασσαλής, Μαίρη Τσώνη, Αννα Καλαϊτζίδου. Κέρδισε βραβεία σε πολλά φεστιβάλ του εξωτερικού όπως του Δουβλίνου και του Σαράγιεβο και έλαβε στις Κάννες το Βραβείο Prix Un Certain Regard. Ακόμη, έλαβε υποψηφιότητα για Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας.

Ο Λάνθιμος σε συνέντευξή του τότε είχε απαντήσει στην ερώτηση πώς προέκυψε η ιστορία ως εξής: “Ήταν απλώς μια ιδέα. Αναρωτιόμουν για το μέλλον των οικογενειών κι αν είναι κάτι που θα έπρεπε να είναι όπως είναι ή ίσως στο μέλλον να αφανιστεί ή να μη χρειάζεται να υπάρχουν πια οικογένειες. Έπειτα αστειευόμουν με φίλους που είχαν οικογένειες και παιδιά ότι ίσως τελειώσει και δεν θα το ξέρουν και τους είδα να αναστατώνονται πολύ και να γίνονται αμυντικοί και σοβαροί. Οπότε αυτό μου έδωσε την ιδέα αυτών των γονιών οι οποίοι, αν κάτι τέτοιο πήγαινε να συμβεί ή αν ένιωθαν τον φόβο του να συμβεί, σε τι ακρότητες θα έφταναν για να το προστατεύσουν. Έτσι προέκυψε η ιστορία”.

Πλοκή: Ένας τραυματιοφορέας είναι ο αρχηγός μιας ομάδας με το όνομα “Άλπεις”, τα μέλη της οποίας καλούνται από οικογένειες που έχασαν κάποιο αγαπημένο τους πρόσωπο για να το υποδυθούν. Η ομάδα αποτελείται από μια νοσοκόμα, μια αθλήτρια ρυθμικής γυμναστικής και τον προπονητής της. Όλοι υπακούν στους κανόνες του αρχηγού εκτός από την νοσοκόμα…

Η δεύτερη μετά τον Κυνόδοντα σεναριακή συνεργασία του Λάνθιμου με τον Ευθύμη Φιλίππου φέρνει μια ακόμη ενδιαφέρουσα ιστορία που κρατά το παράξενο στοιχείο και την αποστειρωμένη συμπεριφορά των ηρώων της. Εδώ εξερευνώνται θεματικές όπως ο θάνατος και η αποδοχή ή μη αυτού. Βασικοί πρωταγωνιστές είναι οι Αριάν Λαμπέντ, Αγγελική Παπούλια και Άρης Σερβετάλης. Η ταινία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο 68ο Φεστιβάλ Βενετίας, όπου προτάθηκε για Χρυσό Λέοντα. Τελικά, κέρδισε το Βραβείο Osella για Καλύτερο Σενάριο. Ανάμεσα σε διάφορες νίκες σε φεστιβάλ ξεχωρίζει και το Βραβείο στο Sydney Film Festival.

Όπως είχε δηλώσει ο σκηνοθέτης σε συνέντευξή του τότε “Για μένα το νόημα είναι πως όσο αλτρουιστής κι αν μοιάζει κάποιος, πάντα θα υπάρχει ένα εγωιστικό κίνητρο. Όσα πράγματα κι αν κάνεις για τους άλλους, τα κάνεις εξίσου και για τον εαυτό σου. Για αυτό ο χαρακτήρας της Αγγελικής Παπούλια απεικονίζεται κατά αυτόν τον τρόπο. Πολλοί άνθρωποι το βλέπουν σαν μια υπηρεσία, το να βοηθά ανθρώπους να αντιμετωπίσουν τον θάνατο, αλλά θεωρώ ότι αυτό είναι ένα μικρό κομμάτι του πράγματος”.

Πλοκή: Σε ένα δυστοπικό μέλλον, όσοι είναι ανύπαντροι ή χήροι μεταφέρονται σύμφωνα με τους κανόνες της Πόλης στο Ξενοδοχείο όπου έχουν 45 ημέρες να βρουν έναν ταιριαστό σύντροφο αλλιώς θα μετατραπούν σε ένα ζώο της επιλογής τους και θα αφεθούν ελεύθεροι στο δάσος.

Ακόμη ένα σενάριο μεταξύ του Λάνθιμου και του Φιλίππου, το οποίο αυτή τη φορά εξερευνά τον έρωτα και τα “πρέπει” της κοινωνίας σε αυτόν. Εδώ έχουμε για πρώτη φορά διεθνή ονόματα στους πρωταγωνιστικούς ρόλους, μεταξύ άλλων τον Colin Farrell, την Rachel Weisz, την Olivia Colman, τον John C. Reilly και την Léa Seydoux. Η ταινία έλαβε υποψηφιότητα για Όσκαρ Σεναρίου, για Χρυσή Σφαίρα Καλύτερου Ηθοποιού για τον Colin Farrell αλλά και υποψηφιότητες σε διάφορα φεστιβάλ για την Rachel Weisz και την Olivia Colman. Στις Κάννες διαγωνίστηκε για τον Χρυσό Φοίνικα και τελικά κέρδισε το Βραβείο της Επιτροπής, το Queer Palm και το Palm Dog. 

Όσον αφορά την επιλογή του να τραβάει από το πλάι τους πρωταγωνιστές, ο Λάνθιμος έχει πει ότι “Δεν ήθελα ποτέ την κάμερα μπροστά στο πρόσωπό τους οπότε με το να πηγαίνω από το πλάι, αυτό βοηθούσε. Για μένα, δημιουργεί ένα συγκεκριμένο συναίσθημα ότι παρακολουθούμε κάποιον και δεν είναι πολύ στημένη, στυλιζαρισμένο -εντάξει, μπορεί να γίνει στυλιζαρισμένο με άλλη έννοια- αλλά δεν είναι κάτι που είναι ευθύ και στημένο σαν σωστή ταινία”.

Πλοκή: Ένας επιτυχημένος καρδιοχειρουργός και οικογενειάρχης έχει υπό την προστασία του ένα έφηβο αγόρι, ορφανό από πατέρα. Όταν το γνωρίσει στην οικογένειά του, τα πράγματα θα πάρουν σκοτεινή τροπή καθώς θα τον αναγκάσει να κάνει μια ακραία θυσία ή να χάσει τα πάντα.

Η δεύτερη συνεργασία του σκηνοθέτη με τον Colin Farrell ενώ στο “παιχνίδι” μπαίνουν και η Nicole Kidman με τον νέο και χαρισματικό Barry Keoghan. Το σενάριο των Λάνθιμου-Φιλίππου είχε ως πηγή έμπνευση την αρχαία τραγωδία του Ευριπίδη “Ιφιγένεια Εν Αυλίδι”. Η ταινία διαγωνίστηκε στις Κάννες για τον Χρυσό Φοίνικα και κέρδισε το Βραβείο Σεναρίου. Οι εισπράξεις ξεπέρασαν τα 7 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως!

Για την κίνηση της κάμερας στην ταινία, ο Λάνθιμος είχε δηλώσει: “Υπάρχει μεγαλύτερη κίνηση από τις προηγούμενες ταινίες μου. Δεν σκέφτομαι τόσο το οπτικό κομμάτι της ταινίας μέχρι να ξεκινήσουμε να τη γυρίζουμε. Δεν το σκέφτομαι όταν την γράφουμε. Κι όταν τελειώσουμε και ξεκινάω να φτιάχνω την ταινία και να διαλέγουμε τοποθεσίες, το σκέφτομαι πολύ έντονα. Στην συγκεκριμένη, απλώς ένιωσα την ανάγκη η κάμερα να είναι σχεδόν σαν άλλη οντότητα κατά κάποιο τρόπο. Σαν να υπάρχει μια ακόμη, απόκοσμη παρουσία -πολύ διακριτικά. Σκέφτηκα αυτές τις γωνίες λήψης από ψηλά ή χαμηλά με την κάμερα να τους ακολουθεί τριγύρω, να έρπεται από κάτω ή από πάνω. Αυτό ήταν το αρχικό αίσθημα που ένιωσα ότι ταίριαζε σε όλη την ιστορία. Και μετά έρχεσαι αντιμέτωπος με το ίδιο το νοσοκομείο, που έχουν μακριούς διαδρόμους, οπότε προφανώς δουλεύεις με αυτό”.

Πλοκή: Στην Αγγλία του 18ου αιώνα, καταφθάνει στο παλάτι της Βασίλισσας Άννας μια υπηρέτρια που θα βάλει στόχο να κερδίσει την εύνοιά της, εκτοπίζοντας την μέχρι τότε αγαπημένη της Lady Sarah.

Σε αυτή την ταινία ο Λάνθιμος συνεργάζεται για δεύτερη φορά με την Olivia Colman και την Rachel Weisz αλλά ξεκινά και η μακροχρόνια και επιτυχημένη συνεργασία του με την Emma Stone! Το σενάριο δεν υπογράφει πια ο Λάνθιμος αλλά ούτε ο Φιλίππου – ανήκει στους Deborah Davis και Tony McNamara. Η ταινία έκανε την πρεμιέρα της στο 75ο Φεστιβάλ Βενετίας, όπου κέρδισε το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής -το δεύτερο σημαντικότερο βραβείο του Φεστιβάλ μετά τον Χρυσό Λέοντα- και το Volpi Cup για την Καλύτερη Γυναικεία Ερμηνεία για την Olivia Colman. Έλαβε 10 υποψηφιότητες για Όσκαρ με την Colman να κερδίζει το Όσκαρ Γυναικείου Ρόλου -καθώς και την αντίστοιχη Χρυσή Σφαίρα και το αντίστοιχο Βραβείο BAFTA. Κέρδισε 7 Βραβεία BAFTA μαζί με 5 ακόμη υποψηφιότητες και είχε 5 υποψηφιότητες στις Χρυσές Σφαίρες. Η καταξίωση ήταν μεγάλη και οι υποψηφιότητες και οι νίκες ακόμη περισσότερες σε πάρα πολλά φεστιβάλ!

“Αυτή η ταινία δεν επρόκειτο να είναι ένα μάθημα ιστορίας” έχει δηλώσει ο Λάνθιμος. Και συνεχίζει “‘Ηθελα να κάνω κάτι που να μοιάζει προσιτό και μοντέρνο, οπότε αυτό ήρθε και κούμπωσε με κάθε στοιχείο με το οποίο κατασκευάσαμε την ταινία. Η γλώσσα, προφανώς, ήταν το πρώτο πράγμα που έπρεπε να αντιμετωπίσουμε και δεν υπήρχε καν συζήτηση για το αν θα μιμούμασταν το πώς πιστεύαμε ότι μιλούσαν οι άνθρωποι τότε”.

Πλοκή: Ένας επαγγελματίας τσελίστας συναντά έναν άγνωστο στο μετρό, γεγονός που θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στη ζωή του.

Μια από τις πέντε μικρού μήκους ταινίες που έχει σκηνοθετήσει ο Γιώργος Λάνθιμος μπορείτε να την απολαύσετε στην πλατφόρμα του Disney+. Πρωταγωνιστεί ο Matt Dillon και η Δάφνη Πατακιά. Η ιστορία αγγίζει πάλι αυτούς τους παράξενους κόσμους με τους οποίους καταπιάνεται ο σκηνοθέτης από την αρχή της καριέρας του. Και οι ευρυγώνιοι φακοί χρησιμοποιούνται και εδώ, μια προτίμηση που έχει από την “Ευνοούμενη” κι έπειτα.

Το 2022 γύρισε μια ακόμη μικρού μήκους ταινία, την “Βληχή”, ασπρόμαυρη με ευρυγώνιους φακούς, γυρισμένη στην Τήνο με πρωταγωνίστρια την Emma Stone. Τώρα περιμένουμε με ανυπομονησία να δούμε την νέα του ταινία “Poor Things” ενώ κάποια στιγμή στο μέλλον αναμένεται ακόμη μια -στην οποία και πάλι πρωταγωνιστεί η Stone- με τίτλο “And”.