Σαν σήμερα γεννιέται ο Σωτήρης Μουστάκας: Οι αξέχαστες στιγμές του

Οι περισσότεροι συνδέουν το όνομά του με τις κωμικές καρικατούρες από τις καλτ βιντεοταινίες του στα 80s. Οι χαρακτηριστικές εκφράσεις, οι αξέχαστες μιμήσεις και τα ξεκαρδιστικά σκετσάκια έγραψαν σίγουρα την δική τους ιστορία.

Ο Σωτήρης Μουστάκας, όμως, είναι πολλά περισσότερα. Αποτελεί ίσως από τους σημαντικότερους μάστερ της ελληνικής κωμωδίας, αφήνοντας το δικό του στίγμα στην επιθεώρηση, την οποία υπηρέτησε μέχρι τις τελευταίες του στιγμές. Είχε την ικανότητα να “ντύνει” βαθύτερα ζητήματα με το χιούμορ και τον σαρκασμό του. Ο ρόλος του Αντόνιο στο πλάι της Αλίκης Βουγιουκλάκη (Ένα Αστείο Κορίτσι, 1970), ο Γάλλος Ανρί στο «Καλώς ήρθε το δολάριο», αλλά και το ντεμπούτο στον Ζορμπά του 1964, απέδειξαν από νωρίς το υποκριτικό ταλέντο και την κωμική “ευλυγισία” ενός σπουδαίου ηθοποιού.

Σήμερα, συμπληρώνονται 83 χρόνια από την γέννηση του Σωτήρη Μουστάκα κι εμείς θυμόμαστε τις αγαπημένες μας κινηματογραφικές και τηλεοπτικές στιγμές του.

Anthony Queen και Alan Bates στην ταινία “Ζορμπάς” (1964)

Το αριστούργημα του Μιχάλη Κακογιάννη, με πρωταγωνιστές τον Anthony Queen, τον Alan Bates, την Ειρήνη Παππά και την Lila Kedrova, υπήρξε μοναδικό φαινόμενο τόσο για τον κόσμο του Χόλυγουντ, όσο και για την Ελλάδα, την οποία και ανέδειξε σημαντικά. Το “Zorba the Greek” αποτέλεσε το πολύ τυχερό κινηματογραφικό ντεμπούτο του Σωτήρη Μουστάκα. Ο ηθοποιός κατάφερε να ξεχωρίσει ανάμεσα σε περίπου 200 συναδέλφους του, κερδίζοντας τον πολυπόθητο ρόλο. Ο ίδιος ο μεγάλος σκηνοθέτης, είχε ξεχωρίσει τον Μουστάκα στην πρώτη του θεατρική παράσταση για τον αυτοσαρκασμό και το ταλέντο του να τσαλακώνεται. Κάπως έτσι, σε ηλικία μόλις 24 ετών κατάφερε να ενσαρκώσει τον ρόλο του τρελού του χωριού, τον Μιμυθό, στο πλάι του Χολιγουντιανού Queen, με μια καθηλωτική ερμηνεία. Μάλιστα, έφτασε πολύ κοντά στο να προταθεί για το Όσκαρ Β’ ανδρικού ρόλου. Η υποψηφιότητα, δυστυχώς, δεν έφτασε ποτέ λόγω των τυπικών κανονισμών της Ακαδημίας, καθώς ο ηθοποιός δεν εμφανιζόταν αρκετή ώρα στην ταινία. Συγκεκριμένα, έχασε τη μεγάλη ευκαιρία για μόλις δύο λεπτά.

Παρ’ όλα αυτά στο τέλος όλα λειτούργησαν προς όφελος όλων. Η ταινία, φυσικά, έλαβε τρία βραβεία Όσκαρ και ο Σωτήρης Μουστάκας έλαβε μια ιδιαίτερα δελεαστική πρόταση από την Fox για μια καριέρα στο Χόλυγουντ. Ωστόσο ο ηθοποιός αρνήθηκε, προτιμώντας να κυνηγήσει μια πορεία στα εγχώρια εδάφη. Όπως θα δήλωνε μελλοντικά ο ίδιος, «ήταν μια πραγματικά χαμένη ευκαιρία», η οποία πήγαζε από το γεγονός ότι δεν υπήρξε ποτέ ιδιαίτερα φιλόδοξος.

Ο μεγάλος κωμικός είχε δηλώσει πολλάκις ανά διάφορες συνεντεύξεις, πως δεν έχουν πολλοί από τους ρόλους που έχει παίξει, ιδιαίτερη συναισθηματική αξία για αυτόν. Μια ταινία του, όμως, που πάντα ξεχώριζε ήταν το «Ένας νομοταγής πολίτης», σε σκηνοθεσία Ερρίκου Θαλασσινού και σενάριο υπό την υπογραφή του Κώστα Μουρσελά. Η κωμική-κοινωνική ταινία, κυκλοφόρησε το 1974, κάνοντας μάλιστα πρεμιέρα την ίδια περίοδο με την πτώση της Χούντας. Ο ηθοποιός εδώ υποδύεται έναν φιλήσυχο χαρακτήρα, ο οποίος δυστυχώς έχει πήξει στην μιζέρια, φανερά καταπιεσμένος από τον οικογενειακό παράγοντα και τον κοινωνικό περίγυρο, αποφασίζει να επαναστατήσει και να διεκδικήσει την ελευθερία του. Πίσω από τα κωμικά τεχνάσματα και την απολαυστική ερμηνεία του Σωτήρη Μουστάκα, κρύβονται νοήματα και απωθημένα που συσχετίζονται με την καταπίεση και τους περιορισμούς μιας σκοτεινής περιόδου για την Ελλάδα. Η ταινία μεταξύ άλλων έχει μείνει ανεξίτηλη για την μουσική επένδυση του σπουδαίου Γιώργου Χατζηνάσιου.

Σε λίγο πιο ανάλαφρα και ταπεινά πλαίσια, ο Σωτήρης Μουστάκας μας έκανε ένα πρόωρο χριστουγεννιάτικο δώρο, τον Δεκέμβριο του 2006 όταν εμφανίστηκε ως Παπαζάχος σε δυο ξεκαρδιστικά επεισόδια της αξέχαστης σειράς των Ρήγα-Αποστόλου, Κόκκινο Δωμάτιο. Σε μία από τις τελευταίες εμφανίσεις του, κλέβει την παράσταση ως αφελής και επιρρεπής στα παραστρατήματα ιερέας, ο οποίος άθελά του μπλέκεται σε κύκλωμα τοκογλυφίας και μαζί με την εκρηκτική Χρυσούλα Διαβάτη (Γιούλη) προσπαθούν να γλιτώσουν. Το διπλό επεισόδιο με τίτλο «Κώδικας Ελ Γκρέκο» είναι ένα από αυτά που θέλουμε να βλέπουμε ξανά και ξανά. Ο τίτλος, μάλιστα, προμηνύει -συμπωματικά μάλλον-, την τελευταία δουλειά του ηθοποιού.

Ο Σωτήρης Μουστάκας και ο Λάκης Λαζόπουλος ως Τσιτσιάνο και Νικολό στο Ελ Γκρέκο

Ο Γιάννης Σμαραγδής είχε συνεργαστεί ξανά στο παρελθόν με τον Σωτήρη Μουστάκα, στην τηλεοπτική σειρά της ΕΡΤ «Τα χαϊδεμένα παιδιά» (2001). Έτσι, δεν του ήταν δύσκολο να διαλέξει τον κωμικό για έναν ρόλο στην διεθνή παραγωγή του Ελ Γκρέκο. Έτσι, στο κύκνειο άσμα του, ο Σωτήρης Μουστάκας υποδύθηκε τον Τσιτσιάνο, σπουδαίο καλλιτέχνη κατά την περίοδο της Αναγέννησης, ο οποίος ήταν ο ζωγράφος υπό τον οποίο μαθήτευσε ο Δομίνικος Θεοτοκόπουλος (Ελ Γκρέκο). Η ιστορική ταινία, ακολουθεί τα απομνημονεύματα του Κρητικού ζωγράφου της Αναγέννησης, ταξιδεύοντας από το νησί της τότε Ενετικής Κρήτης μέχρι και την Ισπανία. Μάλιστα, φέτος συμπεριλήφθηκε στην λίστα με τις ελληνικές ταινίες που δεσπόζουν στην πλατφόρμα του Netflix, διατήρώντας σταθερά μια θέση στο Top 10 της χώρας.

Ο Σωτήρης Μουστάκας, όπως παραδέχθηκε ο ίδιος ο σκηνοθέτης μετέπειτα, δέχθηκε να λάβει μέρος στην ταινία, υπό τον όρο να μην λάβει αμοιβή. Ο ηθοποιός προσέγγισε τον ρόλο με σεβασμό, δίνοντάς του στοιχεία από την προσωπική του λάμψη, με αποτέλεσμα μια ερμηνεία που άφησε εποχή. Μια ερμηνεία που δεν πρόλαβε να δει ποτέ στην μεγάλη οθόνη…