Άννα Βαγενά: Πιστεύω απόλυτα στη δύναμη του θεάτρου ως εκπαιδευτικό εργαλείο

Η Άννα Βαγενά είναι μια σπουδαία ηθοποιός και θιασάρχης με μακρά πορεία στο ελληνικό θέατρο -και όχι μόνο. Ποιος θα ξεχάσει άλλωστε την ερμηνεία της στο «Προξενιό της Άννας» του Παντελή Βούλγαρη που της χάρισε το Α’ Βραβείο Γυναικείου Ρόλου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης;

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Λάρισα και είναι απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του Θεάτρου Τέχνης και του Εθνικού. Η λαμπρή θεατρική της σταδιοδρομία περιλαμβάνει την ίδρυση του Θεσσαλικού Θεάτρου –προάγγελο των ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.– μαζί με τους Κώστα Τσιάνο και Γιώργο Ζιάκα. Στόχος να φέρει τους κατοίκους της περιφέρειας και των απομακρυσμένων χωριών σε επαφή με τη θεατρική τέχνη. Αργότερα στη ζωή της, συγκεκριμένα το 1999, θα ανοίξει, μαζί με τον σύζυγο της, Λουκιανό Κηλαδηδόνη, το Θέατρο Μεταξουργείο, από τους πρώτους θεατρικούς χώρους που λειτούργησαν στην υποβαθμισμένη αυτή περιοχή της Αθήνας.  Όραμα τους, για το θέατρο αυτό, ήταν από την αρχή η παρουσίαση κειμένων με ανθρωποκεντρικό και κοινωνικό περιεχόμενο, καθώς και η ευκαιρία σε νέους καλλιτέχνες, όπως η Μάνια Παπαδημητρίου, ο Άρης Τρουπάκης, ο Γιώργος Παλούμπης, η Νάντια Φώσκολου και η Όλια Λαζαρίδου, να αναδείξουν το έργο τους. Η ίδια ως ηθοποιός διακρίθηκε σε ρόλους όπως αυτός της σπουδαίας Μικρασιάτισσας Αγγέλας Παπάζογλου στον ομώνυμο μονόλογο Γιώργου Παπάζογλου, ως Ρίνα (μάνα) στο «Γάλα» του Βασίλη Κατσικονούρη, ως Λενάκι στον «Γάμο» της Βάσιας Σολωμού Ξαθάκη κ.α.

Τη φετινή σεζόν, στο πλαίσιο της σειράς «Θεατρικών Εργαστηρίων» του Θεάτρου Μεταξουργείου, η Άννα Βαγενά πραγματοποιεί, από τις 7 Οκτωβρίου, «Σεμινάριο Βιωματικής Αφήγησης», βασισμένο πάνω στις δικές της εμπνευσμένες ιδέες, τις οποίες και εφάρμοσε στο λεγόμενο «Αφηγηματικό Θέατρο».

Ένα απαιτητικό, «μεικτό» είδος θεάτρου, στο οποίο η ίδια διαθέτει τεράστια εμπειρία, καθώς υπήρξε η πρώτη ηθοποιός, μαζί με την Άννα Κοκκίνου, που ασχολήθηκε με αυτό, από το 1999, χαρίζοντας μας ερμηνείες που άφησαν εποχή. Τα αποτελέσματα του σεμιναρίου θα παρουσιαστούν, στο τέλος, σε μορφή θεατρικής παράστασης.

Απευθύνεται σε ηθοποιούς, σπουδαστές ή υποψήφιους δραματικών σχολών και σε όσους ενδιαφέρονται για την Τέχνη του Θεάτρου και την επίδρασή του στη ζωή μας. Όπως μάς λέει η ίδια, το σεμινάριο θα εφαρμοστεί πάνω σε λογοτεχνικά κείμενα των Δημήτρη Χατζή, Σωτήρη Δημητρίου και Αργύρη Φασούλα. Επιθυμία της είναι οι συμμετέχοντες να εκφράσουν μέσα από αυτά τα συναισθήματα τους. Δεν έχει σημασία για εκείνη πόσο εξοικειωμένος θα είναι κάποιος που θα αποφασίσει να συμμετέχει σε αυτό αλλά το πόση είναι η ανάγκη του να εκφραστεί μέσα από την τέχνη του Θεάτρου. Ενώ δηλώνει πως θεωρεί εξαιρετικά σημαντικό έμπειροι ηθοποιοί, όπως η ίδια, να έρχονται σε επαφή και να μεταλαμπαδεύουν τη γνώση τους στις νεότερες γενιές.

Με αφορμή, λοιπόν, το νέο «Σεμινάριο Βιωματικής Αφήγησης», στο Θέατρο Μεταξουργείο, στο οποίο η ίδια αναλαμβάνει χρέη εισηγητή, η Άννα Βαγενά μάς μίλησε για το περιεχόμενο και τους στόχους του, την ευχαρίστηση που αντλεί από τον “εκπαιδευτικό” της ρόλο, την αφοσίωση της στο «Αφηγηματικό Θέατρο», τη θεατρική εκπαίδευση στην Ελλάδα και το πόσο σημαντικό είναι οι πολύπειροι ηθοποιοί να «δίνουν τα φώτα» τους στους νεότερους.

Δεν με ενδιαφέρει πόσο εξοικειωμένος πρέπει να είναι κάποιος για να συμμετέχει. Εκείνο που με ενδιαφέρει είναι η ανάγκη του να εκφραστεί μέσα από την Τέχνη του Θεάτρου.

Το Σεμινάριο Αφηγηματικού θεάτρου, που θα ξεκινήσει στις 7 Οκτωβρίου στο θέατρο «Μεταξουργείο», θα εφαρμοστεί σε λογοτεχνικά κείμενα των συγγραφέων Δημήτρη Χατζή, Σωτήρη Δημητρίου και του νεότατου Αργύρη Φασούλα. Τα κείμενα αυτά, τα συνδέει το κοινό τους ύφος και θεματολογία. Καταγράφουν πρόσωπα ως επί των πλείστων της ελληνικής επαρχίας και κατά κάποιον τρόπο του «περιθωρίου». Το ύφος τους είναι ρεαλιστικό, πολλές φορές αγγίζει τα όρια του νατουραλισμού, αλλά και κάποιες φορές του υπερρεαλισμού. Οι στόχοι του Σεμιναρίου είναι να έρθουν σε επαφή οι συμμετέχοντες με αυτά τα υπέροχα κείμενα της ελληνικής λογοτεχνίας και μέσα από αυτά, να εκφράσουν δικά τους συναισθήματα.

Εγώ, προσωπικά, λατρεύω τη λογοτεχνία, ελληνική και παγκόσμια. Διαβάζω συστηματικά και με πάθος λογοτεχνία από την ηλικία των 14 χρονών, από τότε που διάβαζα, στην ιδιαίτερη πατρίδα μου τη Λάρισα, ώρες ατελείωτες στη Δανειστική Βιβλιοθήκη του Δήμου μας. Για τη λογοτεχνία του τόπου μας, πιστεύω ότι έχουμε σημαντικότατους συγγραφείς, παλιούς και νέους, που στέκονται ισάξια και πολλές φορές ξεπερνούν τα μεγάλα ονόματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Αυτή την αγάπη μου, τις ιδέες και τις γνώσεις μου θέλω, όσο μπορώ, να μοιραστώ με άλλους ανθρώπους.

Οι πρωτοβουλίες που θα κληθούν να πάρουν οι συμμετέχοντες είναι οι εξής: Εγώ θα τους προτείνω κείμενα της δικής μου επιλογής και αυτοί θα επιλέξουν ποιο από αυτά τα κείμενα τους ταιριάζει περισσότερο και κυρίως ποιο μιλάει πιο πολύ στον δικό τους ψυχισμό. Στη συνέχεια και αφού θα έχουν προχωρήσει τα μαθήματα του Σεμιναρίου, θα τους δώσω τη δυνατότητα να επιλέξουν μόνοι τους, σκηνικά, σκηνικά αντικείμενα και κοστούμια, από το πλούσιο βεστιάριο και φροντιστήριο του Θεάτρου «Μεταξουργείο». Άλλωστε, το αποτέλεσμα του Σεμιναρίου, θα παρουσιαστεί σε παράσταση στο Θέατρό μας. Δεν με ενδιαφέρει πόσο εξοικειωμένος πρέπει να είναι κάποιος για να συμμετέχει. Εκείνο που με ενδιαφέρει είναι η ανάγκη του να εκφραστεί μέσα από την Τέχνη του Θεάτρου.

Όπως είπα και προηγουμένως λατρεύω τη λογοτεχνία. Αυτό που με ελκύει, λοιπόν, στο Αφηγηματικό Θέατρο είναι ότι μπορώ να προσεγγίσω κείμενα από τον τεράστιο πλούτο της λογοτεχνίας. Το διαφορετικό που προσφέρει αυτό το είδος στη θεατρική τέχνη είναι ότι σου δίνει την απεριόριστη ελευθερία, συνδυάζοντας την αφήγηση με τη δράση, να αναπτύξεις τη φαντασία σου πάνω σε ένα κείμενο, το οποίο δεν είναι προηγουμένως δομημένο από κάποιον άλλο, στην προκειμένη περίπτωση, τον θεατρικό συγγραφέα, σε συγκεκριμένη θεατρική μορφή. Αυτή η απεριόριστη ελευθερία με γοητεύει ιδιαίτερα. Άλλωστε, νομίζω,  ότι έχω προσωπικά επαρκή εμπειρία πάνω σε αυτό το είδος. Έχω συμμετάσχει μαζί με τον Λάμπρο Λιάβα, στη θεατρική μεταφορά του μυθιστορήματος «Αγγέλα Παπάζογλου». Έργο που ερμηνεύω επί 24 χρόνια. Έχω κάνει τη θεατρική προσαρμογή και τη σκηνοθεσία στο βιβλίο της Φρίντας Μπιούμπι «Σχέσεις Οργής». Έχω κάνει τη θεατρική προσαρμογή και τη σκηνοθεσία στα λογοτεχνικά κείμενα «Γάμος» και «Γλυκυτάτη γαία πατρίς» της Βάσας Σολωμού Ξανθάκη, στο μυθιστόρημα «Τσέρνομπιλ: Ένα χρονικό του μέλλοντος» της Σβετλάνα Αλεξίεβιτ,ς στη «Λωξάντρα» της Μαρίας Ιορδανίδου και πολύ πρόσφατα στο μυθιστόρημα «Φοβάμαι, ταυρομάχε» του Πέδρο Λεμεμπέλ, που παίζεται με επιτυχία για δεύτερη χρονιά, στο θέατρό μας το «Μεταξουργείο».

Το θέατρο μπορεί να έχει τεράστια επιρροή στις ψυχές των ανθρώπων

Το Σεμινάριο που έχω ήδη πραγματοποιήσει με τίτλο «θα σου πω μια ιστορία» ήταν μια εξαιρετική εμπειρία και για μένα και νομίζω και για τους συμμετέχοντες. Άλλωστε αυτό έδειξε η μεγάλη επιτυχία που είχαν οι παραστάσεις που δώσαμε με το αποτέλεσμα του Σεμιναρίου στο θέατρό μας.

Νομίζω, ότι είναι πολύ σημαντικό, έμπειροι ηθοποιοί να έρχονται σε επαφή με τις νεότερες γενιές μεταλαμπαδεύοντάς τους τη γνώση τους. Γενικά θεωρώ την πείρα σε κάθε τομέα πολύτιμο εργαλείο. Για εμένα οι ώρες της διδασκαλίας, που περνάω με νεότερους ανθρώπους, είτε διδάσκοντας είτε σκηνοθετώντας, είναι μαγικές. Νιώθω να «χάνομαι» μέσα στην ατμόσφαιρα του μαθήματος. Κάτι τέτοιο με κάνει ευτυχισμένη.

Πιστεύω απόλυτα στη δύναμη του θεάτρου ως εκπαιδευτικό εργαλείο. Νομίζω ότι, το θέατρο σαν τέχνη, μπορεί να έχει τεράστια επιρροή στις ψυχές των ανθρώπων. Η θεατρική εκπαίδευση στη χώρα μας όπως και τόσα άλλα πράγματα, πολλές φορές χάνονται μέσα στην υπερπροσφορά, που δεν έχει πάντα την επιθυμητή για εμένα ποιότητα. Γενικά, πιστεύω, ότι η εκπαίδευση είναι πολύ σοβαρή υπόθεση και πρέπει να γίνεται από σοβαρούς ανθρώπους.

Πιστεύω ότι λειτούργησαν σαν «καμπανάκι» και ότι πρέπει επιτέλους η Πολιτεία να ασχοληθεί σοβαρά και να νομοθετήσει ικανοποιητικά για την ελληνική θεατρική εκπαίδευση.