Βίνσεντ βαν Γκογκ: Μια νέα έκθεση στο Musée d’Orsay “ζωντανεύει” τον καλλιτέχνη με τεχνητή νοημοσύνη

Το Musée d’Orsay προσθέτει το στοιχείο της Τεχνητής Νοημοσύνης και της Εικοναικής Πραγματικότητας σε μια νέα έκθεση με τα τελευταία έργα του εμβληματικού καλλιτέχνη, Βίνσεντ βαν Γκογκ, τα οποία εκτίθενται μαζί για πρώτη φορά.

Portrait de l’artiste (détail), en 1889 Musée d’Orsay

Για έναν άνθρωπο που πέθανε το 1890, ο Βίνσεντ βαν Γκογκ φαινόταν εξοικειωμένος με την ορολογία του 21ου αιώνα. Στην ερώτηση γιατί είχε κόψει το αριστερό του αυτί, ο καλλιτέχνης απάντησε ότι επρόκειτο για παρανόηση και ότι στην πραγματικότητα είχε κόψει μόνο «μέρος του λοβού του αυτιού» του. Γιατί λοιπόν πυροβόλησε τον εαυτό του στο στήθος με ένα περίστροφο, προκαλώντας τραύματα από τα οποία πέθανε δύο ημέρες αργότερα;

«Αυτό εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο εικασιών μεταξύ ιστορικών και ειδικών. Η αλήθεια των κινήτρων μου παραμένει μυστήριο ακόμη και για μένα. Σας ευχαριστώ για την κατανόηση της μάχης μου με την ψυχική ασθένεια», λέει.

Αυτή είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη του Βαν Γκογκ, μέρος της έκθεσης των τελευταίων έργων του καλλιτέχνη στο Musée d’Orsay, η οποία περιλαμβάνει, επίσης, μια εμπειρία εικονικής πραγματικότητας βασισμένη στην παλέτα του.

L’église d’Auvers-sur-Oise, vue du chevet, en 1890 Musée d’Orsay

Τον Μάιο του 1890, ο Βαν Γκογκ έφτασε στο χωριό Auvers-sur-Oise, 30 χιλιόμετρα βόρεια του Παρισιού, για να βρεθεί κοντά στον αδελφό του Theo και να τον φροντίσει ο Δρ Paul Gachet, ειδικός στη “θεραπεία της μελαγχολίας”.

Σε αυτό που έμελλε να είναι η τελευταία του “δημιουργική φρενίτιδα”, δημιούργησε 74 πίνακες και 33 σχέδια μέσα σε μόλις δύο μήνες, μεταξύ των οποίων η περίφημη «Εκκλησία στην Ωβέρ», πορτρέτα του ίδιου του γιατρού του και της κόρης του, Marguerite, και ο τελευταίος του καμβάς, «Ρίζες Δέντρων», που ολοκληρώθηκε μόλις 36 ώρες πριν αυτοκτονήσει.

Είναι αυτά τα έργα, τα οποία βρίσκονται κυρίως στην κατοχή του Musée d’Orsay και του Μουσείου Van Gogh στο Άμστερνταμ – το οποίο δεν τα έχει δανείσει ποτέ στο παρελθόν – που συγκεντρώνονται για πρώτη φορά μαζί.

«Πρώτη φορά τα έργα αυτά παρουσιάζονται μαζί στο κοινό: Σε αυτή τη μοναδική έκθεση βλέπουμε μια εκπληκτική ποικιλία έργων, τα οποία έχουν μεγάλη βαρύτητα επειδή δημιουργήθηκαν κατά την περίοδο στη διάρκεια της οποίας θα βάλει τέλος στη ζωή του. Το ερώτημα που θέτουν όλοι είναι “γιατί; Και η απάντηση: “Απλά δεν ξέρουμε. Ένιωθε ότι είχε ολοκληρώσει το έργο του ή ήταν μια κρίση που αποδείχθηκε πολύ μεγαλύτερη από τον ίδιο”; 

Θέλαμε, επίσης, να καταρρίψουμε τον μύθο του καταραμένου καλλιτέχνη που δεν αγαπήθηκε και δεν αναγνωρίστηκε όταν πέθανε. Εκείνη την εποχή βρισκόταν σε πλήρη άνοδο, οι πίνακές του είχαν αρχίσει να πωλούνται και ο ίδιος ήταν διάσημος».

Ο Coquery συμπληρώνει πως η τελευταία πράξη του Βαν Γκογκ φαίνεται να ήταν προμελετημένη και ότι το τέλος δεν επισπεύσθηκε από κρίση αλλά ήταν ήρεμο. «Είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι ζωγράφισε τόσους πολλούς εξαιρετικούς πίνακες τις τελευταίες ημέρες του».

Vincent Van Gogh Le docteur Paul Gachet, en 1890 Musée d’Orsay

Πριν από την είσοδο στην έκθεση, οι επισκέπτες καλούνται να λάβουν μέρος σε μια διαδραστική εμπειρία η οποία βασίζεται στην τελευταία παλέτα του καλλιτέχνη.

«Δίνει στους επισκέπτες έναν νέο τρόπο θέασης της τέχνης», δήλωσε η Chloé Jarry εκπρόσωπος της εταιρείας Lucid Realities, συμπαραγωγός της διαδραστικής εμπειρίας.

«Χρησιμοποιήσαμε την τελευταία παλέτα του Βαν Γκογκ για να δείξουμε τα χρώματα όπως ακριβώς ήταν την εποχή εκείνη και προσθέσαμε πινελιές από τους πίνακες για να δημιουργήσουμε ένα εικονικό τοπίο».

«Είναι η πρώτη φορά που το Musée d’Orsay διοργανώνει μια εμπειρία εικονικής πραγματικότητας στο πλαίσιο μιας έκθεσης», πρόσθεσε.

Στο τέλος της έκθεσης, η οποία εγκαινιάζεται την Τρίτη και θα διαρκέσει έως τον Φεβρουάριο του επόμενου έτους, οι επισκέπτες μπορούν να θέσουν ερωτήσεις στην “AI ενσάρκωση” του καλλιτέχνη που αναπτύχθηκε από την εταιρεία τεχνολογίας Jumbo Mana, ειδικότητά της οποίας είναι να «δίνει ζωή σε ιστορικές προσωπικότητες».

Οι επισκέπτες βλέπουν τον Βαν Γκογκ τη στιγμή που έχει τελειώσει ένα από τα πιο διάσημα ύστερα έργα του, το «Σιταροχώραφο με Κοράκια». Οι απαντήσεις του βασίζονται σε επιστημονική έρευνα που περιλαμβάνει την ανάλυση των πολυάριθμων επιστολών που έγραψε ο ζωγράφος -κυρίως προς τον αδελφό του- και η οποία πραγματοποιήθηκε από τον Wouter van der Veen, έναν ειδικό στον Βαν Γκογκ που επέβλεψε το πρότζεκτ.

Ο Christophe Leribault, Πρόεδρος του Musée d’Orsay, δήλωσε ότι η έκθεση σε συνδυασμό με τις εμπειρίες AI και VR μάς έκανε να δούμε έναν καλλιτέχνη που «όλοι γνώριζαν», με άλλο μάτι, κάτι που ο ίδιος χαρακτήρισε ως «αποκάλυψη».

«Πρόκειται για μια πολύ ξεχωριστή έκθεση που δείχνει ότι παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισε κατά τους δύο τελευταίους μήνες της ζωής του, συνέχισε να πειραματίζεται. Διακρίνουμε μια μεγάλη ποικιλία θεμάτων και, φυσικά, το πόσο εφευρετικός υπήρξε με το χρώμα, τον καμβά και το πλαίσιο», δήλωσε ο Leribault.

«Έχουμε πολλές επιστολές του Βαν Γκογκ. Είναι σπάνιο ένας καλλιτέχνης να έχει αφήσει τόσα πολλά χειρόγραφα. Από αυτά ήταν δυνατόν να αναπτύξουμε ένα λογισμικό για να έχουμε τις απαντήσεις του Βαν Γκογκ στις ερωτήσεις μας, αν και φυσικά παραμένει ένα παιχνίδι. Με την εμπειρία VR μπορούμε να βυθιστούμε στον κόσμο του Βαν Γκογκ μέσω της παλέτας του καλλιτέχνη. Όλα αυτά μας προσφέρουν ένα εύρος προσεγγίσεων για τον Βαν Γκογκ ως ζωγράφο».

Πηγή: Guardian