Τέσσερις μουσικοί, βίντεο με τοπία της Τήνου και της βόρειας Νορβηγίας, πάρτυ εν πλω και προγραμματιστές τεχνητής νοημοσύνης που συναντιούνται στην κοιλιά μιας φάλαινας. Μια σουρεαλιστική κρουαζιέρα από τη Μεσόγειο στις Βόρειες χώρες, με επίκεντρο το ταξίδι του Πυθέα, του μεγάλου Έλληνα εξερευνητή της αρχαιότητας.
Μια θαλάσσια ιστορία, ένα φανταστικό ταξίδι και μια κριτική ματιά στη βιομηχανία του μαζικού τουρισμού και στις επιπτώσεις του στις περιβαλλοντικές, πολιτιστικές και κοινωνικές δομές έρχεται στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση από 13 έως τις 15 Οκτωβρίου με τους θεατές/επιβάτες πάνω στην Κεντρική Σκηνή.
Δυσκολεύεστε να επιπλεύσετε στη ζωή; Νιώθετε μπλεγμένοι στο δίχτυ της καθημερινής ρουτίνας και θέλετε να ξεφύγετε; Επιβιβαστείτε σε ένα από τα υπερσύγχρονα κρουαζιερόπλοια του στόλου της Pytheas Travels και απολαύστε την πιο ωκεάνια εμπειρία της ζωής σας. Μια μουσική κρουαζιέρα με επιβάτες τέσσερις μουσικούς του Ergon Ensemble και φόντο την προβολή ενός βίντεο: ένα compilation από animation, live γυρίσματα σε καράβι και σε διάφορες τοποθεσίες στην Τήνο και στη βόρεια Νορβηγία, καθώς και green screen πλάνα – όλα με έμπνευση από το θαλάσσιο στοιχείο. Η εμβυθιστική εμπειρία του “Pytheas Travels” περιλαμβάνει επίσης πολλές σουρεαλιστικές πινελιές, όπως πολυτελή πάρτυ, μια μεγάλη πυρκαγιά, αλλά και προγραμματιστές τεχνητής νοημοσύνης που συναντιούνται στην κοιλιά μιας φάλαινας. Επιβιβαζόμαστε;
Ο τίτλος της παράστασης αναφέρεται στο ιστορικό ταξίδι του Πυθέα του Μασσαλιώτη, του Κολόμβου της αρχαιότητας, ο οποίος το 325 π.Χ. έπλευσε βόρεια από τη Μασσαλία έως το μέρος που ονόμασε Έσχατη Θούλη, για να συναντήσει την «παγωμένη θάλασσα». Αδυνατώντας να συνεχίσει την εξερεύνηση των μυθικών χωρών της βόρειας Ευρώπης, ο Πυθέας επέστρεψε στη Μεσόγειο και κατέγραψε το θρυλικό ταξίδι του σε ένα χειρόγραφο, με τίτλο «Περί ωκεανού», το οποίο χάθηκε για πάντα στη μεγάλη φωτιά της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας.
Το “Pytheas Travels” είναι μια σκηνοθετημένη οπτικοακουστική προσομοίωση της εμπειρίας του να είσαι πάνω σε ένα επιβατηγό πλοίο, ταξιδεύοντας από τη Μεσόγειο με προορισμό τις θάλασσες της Σκανδιναβίας, σε καλλιτεχνική διεύθυνση και σκηνοθεσία ταινίας των Hypercomf. Πρόκειται για μια θαλάσσια ιστορία, ένα φανταστικό ταξίδι και μια κριτική ματιά στη βιομηχανία τουμαζικού τουρισμού και στις επιπτώσεις του στις περιβαλλοντικές, πολιτιστικές και κοινωνικές δομές.
Τη μουσική υπογράφει η πρωτοπόρος Νορβηγίδα συνθέτρια και περφόρμερ Maja Solveig Kjelstrup Ratkje (Μάγια Σόλβαϊγκ Κγέλστραπ Ράτκγε), για την οποία το 2015 οι Financial Times έγραψαν πως «φέρνει μια άγρια περιφρόνηση για τη συμβατική φόρμα, μαζί με μια υπερβολική φαντασία, συνδέοντάς τα όλα με μια γοητεία για την ανθρώπινη φωνή και τις επικοινωνιακές της δυνατότητες. Τα έργα της είναι θεατρικά, συναρπαστικά και άκρως διαφορετικά μεταξύ τους».
To «Pytheas Travels» είναι μια συμπαραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση και του Ultima Oslo Contemporary Music Festival (Νορβηγία), στο πλαίσιο του έργου TRANSMISSIONS που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Διμερών Σχέσεων του ΧΜ ΕΟΧ (EEA and Norway Grants) περιόδου 2014-2021.
Λίγα λόγια για τη Maja S. K. Ratkje
Η συνθέτρια και ερμηνεύτρια Maja S. K. Ratkje βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της μουσικής πρωτοπορίας. Παρά την τόλμη και την πρωτοτυπία της, η μουσική της αποσκοπεί στο μοίρασμα. Στην καρδιά της μουσικής της έγκειται η ίδια η φωνή της, μια ανοιχτή θύρα στην ιδιαίτερη μουσικότητά της και ένα σταθερό εργαλείο για επανευθυγράμμιση του έργου της με φυσικές εκφράσεις και ανθρώπινες αλήθειες.Ο Karlheinz Stockhausen, ο Olivier Messiaen και ο Arne Nordheim ήταν αυτοί που γοήτευσαν με το έργο τους τη Ratkje κατά τη διάρκεια των σπουδών της. Έπαιξε με ένα παραδοσιακό σύνολο ινδονησιακής μουσικής gamelan, συνεργάστηκε με τον πειραματιστή περκασιονίστα Paal Nilssen-Love και συμμετείχε στο σχήμα SPUNK ως βοκαλίστα, μια κίνηση που επρόκειτο να έχει διαρκή αντίκτυπο στην καθημερινή της δημιουργικότητα. Η εξερεύνηση των ηχοχρωματικών χαρακτηριστικών της φωνής της την οδήγησε να την εντάξει στη συνθετική διαδικασία. Το 2002 κυκλοφόρησε το άλμπουμ “Voice”, έναν κατάλογο μέχρι πρότινος ανεξερεύνητων τεχνικών φωνητικής παραγωγής αναμειγμένων με ηλεκτρονικά, που της απέφερε τη βράβευση με το Prix Ars Electronica. Η εξερεύνηση της φωνής ως οργάνου έφτασε σε σημείο ωριμότητας στο «Κοντσέρτο για φωνή» (2004), που γράφτηκε μετά από ανάθεση του Radio France. Η μουσική της Ratkje περιλαμβάνει συχνά έντονες αντιθέσεις, κυρίως σε ό,τι αφορά την επίτευξη ισορροπίας και κινητικής δράσης παρά στη δημιουργία σοκ ή εντυπωσιασμού. Η ικανότητά της να διαχειρίζεται ετερόκλητο υλικό είναι εξίσου εμφανής με τη φροντίδα και την αυτοσυγκράτηση που επιδεικνύει απέναντι σε αυτό το υλικό. «Η φόρμα είναι η πιο σημαντική πτυχή της σύνθεσης και ο λόγος που θεωρώ τον εαυτό μου συνθέτρια» είχε πει κάποτε η ίδια. Παρότι πολλές από τις συνθέσεις της είναι γραμμένες σε παρτιτούρα, αρκετές επίσης ξεπερνούν τα όρια της παραδοσιακής σημειογραφίας επιδιώκοντας μεγαλύτερη ακρίβεια και ελευθερία. Ορισμένες αποκαλύπτουν το DNA της ως ερμηνεύτριας και αυτοσχεδιάστριας μουσικού, ενώ άλλες πάλι ζητούν από τους ερμηνευτές να αυτοσχεδιάσουν ή να δημιουργήσουν οι ίδιοι υλικό. Η μουσική της την έχει συνδέσει κατά καιρούς με τη νορβηγική ταυτότητα και πολιτική (“Ro-Uro”, 2014), με την αγαπημένη της ιαπωνική κουλτούρα (“gagaku variations”, 2002), με παιδιά ηλικίας κάτω των τριών ετών (“Høyt oppe i fjellet”, 2011) και με όργανα πολύ διαφορετικά μεταξύ τους, όπως είναι το σύνολο από βιόλες ντα γκάμπα [viol consort] (“River Mouth Echoes”, 2008) και το μεγαλύτερο στον κόσμο σύστημα από φορητές ντουντούκες (“Desibel”, 2009).
Το έργο “Waves IIb” της Ratkje βραβεύτηκε με το περίβλεπτο Edvard Prize της Νορβηγίας και στη συνέχεια τιμήθηκε επίσης από την UNESCO και το Διεθνές Πόντιουμ Συνθετών στο Παρίσι. Η Ratkje ήταν η πρώτη νικήτρια του Arne Nordheim Prize και το 2013 ήταν υποψήφια του Μουσικού Βραβείου του Συμβουλίου Σκανδιναβικών Χωρών. Έχει διατελέσει φιλοξενούμενη συνθέτρια σε αναρίθμητους οργανισμούς και φεστιβάλ, έχει συμμετάσχει σε περισσότερα από εκατό άλμπουμ και έχει γράψει τη μουσική για χορευτικά και ραδιοφωνικά έργα, καθώς και για εικαστικές εγκαταστάσεις. Είναι μέλος της Ακαδημίας Τεχνών του Βερολίνου.
Η Hypercomf είναι μια καλλιτεχνική ταυτότητα, η οποία ιδρύθηκε αρχικά ως εικονικό εταιρικό προφίλ στην Αθήνα το 2017. Έκτοτε παράγει καλλιτεχνικό έργο που ερευνά τη σχέση μεταξύ φύσης και πολιτισμού, εξημέρωσης, βιομηχανίας και επιστήμης. Η πρακτική της Hypercomf βασίζεται σε διεπιστημονικές συνεργασίες και μεθόδους παραγωγής οι οποίες σχεδιάζονται με σκοπό τη συμπερίληψη της εκάστοτε τοπικής κοινότητας και βιοποικιλότητας στις διαδικασίες τους. Τα αποτελέσματα της πρακτικής αυτής περιλαμβάνουν ενεργοποιήσεις χώρων, έργα τέχνης πολυμέσων, δράσεις, εργαστήρια και πρωτότυπα αντικείμενα βιώσιμου design, δομημένα γύρω από δυναμικές αφηγήσεις που περιγράφονται μέσω οργανικών και ανόργανων πρωταγωνιστών.
Με μια περίβλεπτη ιστορία 14 ετών στον κόσμο της τέχνης, το Ergon Ensemble έχει καταφέρει να εδραιώσει τη θέση του ως ένα κορυφαίο σύνολο σύγχρονης μουσικής, τόσο εντός της Ελλάδας όσο και στη διεθνή σκηνή. Έχοντας στις τάξεις του ορισμένους από τους πλέον διακεκριμένους μουσικούς της χώρας μας, το Ergon Ensemble έχει τις καταβολές του στη Διεθνή Ακαδημία του Ensemble Modern, συγκεντρώνοντας ένα δυναμικό σύνολο καλλιτεχνών, που ταιριάζει στις ιδιαίτερες απαιτήσεις της εκάστοτε παραγωγής. Το σύνολο έχει κατακτήσει την ευρεία αναγνώριση τόσο των κριτικών όσο και του κοινού και φημίζεται για το εξαιρετικό επίπεδο των συναυλιών του και των πρωτοποριακών εγχειρημάτων του, που συγκεράζουν αρμονικά την ορχηστρική και τη μουσική δωματίου, το μουσικό θέατρο, τη σύγχρονη όπερα, τον χορό και την πολυμεσική μουσική.Οι ζωντανές εμφανίσεις του Ergon Ensemble έχουν φιλοξενηθεί σε ξακουστούς συναυλιακούς χώρους και φεστιβάλ ανά την υφήλιο, ανάμεσά τους στο Konzerthaus της Βιέννης, στο Φεστιβάλ Τεχνών Herrenhausen στο Αννόβερο, στην documenta στο Κάσελ, στο Suså στη Δανία, στο International Pharos Contemporary Music Festival στην Κύπρο, στο Bigli New Music Festival στην Κωνσταντινούπολη, στο φεστιβάλ SNF Nostos στην Αθήνα και στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου. Το Ergon Ensemble ενθουσιάζει τακτικά το ελληνικό κοινό με τις εμφανίσεις του στις πιο καταξιωμένες αίθουσες συναυλιών, όπως είναι το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση. Επιπλέον, το σύνολο συνεργάζεται συχνά με την Ελληνική Λυρική Σκηνή, φέρνοντας στο προσκήνιο σύγχρονες όπερες και έργα μουσικού θεάτρου.
Οι αξιοσημείωτες παραγωγές στο ρεπερτόριο του Ergon Ensemble περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα εμπειριών, από «Το Βιβλίο της Ανησυχίας» του Michel van der Aa έως το σαγηνευτικό “Madness”, με έργα των Thomas Larcher, Peter Maxwell Davies και Ιάννη Ξενάκη. Θα πρέπει να αναφερθούν επίσης οι παραγωγές “Icones” με έργα του Peter Maxwell Davies, ένα συγκινητικό αφιέρωμα στον συνθέτη Claude Vivier, το πρότζεκτ “Alternativa”, η υποβλητική όπερα «Z» του Μηνά Μπορμπουδάκη και η μαγευτική συναυλία με μουσική τους πάνω σε ταινίες-σταθμούς του βωβού κινηματογράφου.
Στις κορυφαίες στιγμές του συνόλου συγκαταλέγονται οι καθηλωτικές εμφανίσεις τους στα éαρ fέστιβαλ και SNF Nostos Festival, σε συνεργασία με τη συνθέτρια και ερμηνεύτρια Shiva Feshareki, η παρουσίαση του έργου «Η φωνή των Βάκχων» του Γιάννη Αγγελάκη, στο πλαίσιο του προγράμματος «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» του Υπουργείου Πολιτισμού, καθώς και μια συναυλία αφιερωμένη στη μουσική του Ιάννη Ξενάκη στο Pharos Contemporary Music Festival στην Κύπρο.
Τον Ιούλιο του 2023, το Ergon Ensemble συνεπήρε το κοινό του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου με την ερμηνεία του σε εμβληματικές συνθέσεις του Steve Reich, όπως το “Radio Rewrita” και το “Reich / Richter”. Ανάμεσα στα πολυαναμενόμενα νέα πρότζεκτ τους είναι η ερμηνεία τους στο έργο “Pytheas” της Maja Ratkje και η συνεργασία τους με τον παγκοσμίου φήμης τρομπετίστα και μαέστρο Håkan Hardenberger.
