Hot or Not #85: Όσα μας άρεσαν και όσα μας «χάλασαν» αυτή την εβδομάδα

Την εβδομάδα που πέρασε κάναμε βόλτες στην πόλη, πήγαμε θέατρο, είδαμε ταινίες, ακούσαμε μουσική, παρακολουθήσαμε την επικαιρότητα – και κάποια από αυτά θέλουμε να τα μοιραστούμε μαζί σας. Συγκεντρώσαμε ότι μάς κέντρισε το ενδιαφέρον και μάς ενθουσίασε ή μας απογοήτευσε!

Η Ομάδα 400 lbs, που δημιουργήθηκε από νέους ηθοποιούς πρόσφατους απόφοιτους δραματικών σχολών, μάς συστήνεται με την παράσταση “Βέρθερος ή έκανα ό,τι καλύτερο μπορούσα”, την οποία παρουσιάζει για δύο ακόμη τελευταίες Κυριακές στο Θέατρο Σφενδόνη. Βασισμένη στο μυθιστόρημα του Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε, “Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου”, ένα νεανικό επιστολογραφικό μυθιστόρημα που γνώρισε τεράστια επιτυχία και επηρέασε έντονα τα ήθη της εποχής, ήδη από την πρώτη του κιόλας έκδοση το 1774, είναι μία βαθιά και ουσιαστική εξομολόγηση. Μία τρυφερή ιστορία σκληρότητας και επιβολής της λογικής της ευρύτερης κοινωνίας πάνω σε έναν απέραντα ευαίσθητο άνθρωπο, τον Βέρθερο, που θέλει να σου μιλήσει για τη ζωή του, κοιτώντας σε βαθιά μέσα στα μάτια σαν να είσαι ο επιστήθιος φίλος του. Εκείνος που ξέρει κάθε ένοχο μυστικό του. Ο Βέρθερος, ο ήρωας αυτός του Γκαίτε, είναι νέος, γεμάτος ορμή και πάθος ονειρεύεται να μπορεί να ζωγραφίζει, να μην ασχοληθεί με τα νομικά τα οποία σπούδασε και να γνωρίσει τον εαυτό του και τους ανθρώπους γύρω του. Αλλά κυρίως να ζήσει ελεύθερος. Καταφθάνει στο φανταστικό χωριό Βάλχαιμ όπου και γνωρίζει τη Λόττε Μπούφ η οποία όμως είναι λογοδοσμένη με έναν άλλο νέο. Ο ανεκπλήρωτος έρωτάς του για εκείνη γρήγορα θα τον σπρώξει μακριά από τον τόπο αυτό, σε μια άλλη πόλη, σε μια άλλη ζωή που είναι κόντρα στη φύση του. Ένα περιστατικό στην πόλη που έχει καταφύγει με τα μέλη της αριστοκρατίας θα τον οδηγήσουν σε μία άτακτη φυγή πίσω στη Λόττε και το Βάλχαιμ. Με την επιστροφή αυτή γράφεται και ο επίλογος του δράματος.

Όλη η ουσία του έργου όμως δεν κρύβεται εδώ, στη γνωστή μυθιστορηματική λύση. Αλλά σε κάθε υπαρξιακή αγωνία για τον έρωτα, την αγάπη, τη ζωή και τον θάνατο, που κατατρώνε τον ήρωα. Τον ήρωα που παλεύει εσωτερικά με τον εαυτό του και ταυτόχρονα με τους γύρω του παλεύοντας να κρατηθεί στη ζωή. Κι αυτό είναι μέρος της ζωής. Όλοι οι ηθοποιοί, Μπάμπης Αλεφάντης, Δημήτρης Καπουράνης, Ιόλη Χαραλαμποπούλου, Εύη Χρόνη και Μιχάλης Ψαλίδας, “αγκαλιάζουν” προστατευτικά τον Βέρθερο. Τον παίρνουν από το χέρι, τον (καθ)οδηγούν, τον συμπονούν και του συμπαραστέκονται με τα λόγια αλλά και με μια αιθέρια χορογραφία στις κινήσεις τους, που αντικατοπτρίζει απόλυτα την λυρικότητα του ρομαντικού αυτού έργου του Γκαίτε. Κι όλα αυτά γύρω από ένα γραφείο γεμάτο επιστολές και μια εικαστική εγκατάσταση με χώμα και λουλούδια στο κέντρο. Μια παράσταση “βάλσαμο” για την ψυχή, μία σπουδαία αλληγορία για το σήμερα και για το πώς θα βρεις τη δύναμη να σταθείς στα πόδια σου, βγαίνοντας νικητής μέσα από τρωτά καθημερινά βιώματα. Μπορείς να κάνεις και αλλιώς άλλωστε; Αυτή είναι η ζωή.
Ευδοκία Βαζούκη

Το National Theatre Live, οι μαγνητοσκοπημένες μεταδόσεις του Εθνικού Θεάτρου της Βρετανίας, επέστεψαν, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και ξαφνικά οι Πέμπτες έγιναν οι αγαπημένες μας μέρες, καθώς τότε μπορούμε να απολαμβάνουμε τις παραστάσεις ενός από τα καλυτέρα θέατρα του κόσμου. Εμείς είδαμε τον Γλάρο του Άντον Τσέχοφ σε νέα διασκευή της Άνυα Ράις και σκηνοθεσία Τζέιμι Λόυντ σε μαγνητοσκοπημένη μετάδοση από το Θέατρο Χάρολντ Πίντερ στο Λονδίνο. Με την Εμίλια Κλαρκ και την Ιντίρα Βάρμα (Game of Thrones) στους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Και τρεις μέρες μετά η παράσταση παίζει και ξανά παίζει στο κεφάλι μας. Από το μινιμαλιστικό σκηνικό και τα κουστουμιά ως τις ερμηνείες των ηθοποιών δεν υπήρξε κάτι που να μην μας άρεσε.

Το συγκεκριμένο έργο του Τσέχοφ μιλά για την υπομονή, τα χαμένα όνειρα και τους ανεκπλήρωτους έρωτες. Η νεαρή Νίνα φιλοδόξει να γίνει διάσημη. Ο Κονσταντίν ένας νέος συγγραφέας που μαραζώνει περιμένοντας καρτερικά τη γυναίκα των ονείρων του. Η Αρκάντινα μια δημοφιλής ηθοποιός, και μάνα του Κονσταντίν, συνδέεται με τον Τριγκόριν, έναν επιτυχημένο συγγραφέα με το αίσθημα του ανικανοποίητου που λαχταρά να απαλλαγεί από αυτό. Η δράση εξελίσσεται στο εξοχικό του αδερφού της Αρκάντινα τον Σοριν ο οποίος δεν έχει εκπληρώσει ποτέ τα όνειρα του. Ο διαχειριστής των κτημάτων του Σαμραγιεφ, ο οποίος κακομεταχειρίζεται την σύζυγο του Πολίνα και έτσι αυτή έχει σχέση με τον γιατρό Ντόρν. Η κόρη τους Μάσα είναι ερωτευμένη με τον Κονσταντιν, όμως την αγαπάει ο φτωχός δάσκαλος Μεντβεντιεκο. Σε ένα απομονωμένο σπίτι στην εξοχή, τσακισμένα όνειρα, προδομένες ελπίδες και ραγισμένες καρδιές οδηγούν τους επισκέπτες σε αδιέξοδο. Tο μόνο που απομένει είναι να στραφούν εναντίον αλλήλων.

Ιδιαίτερα εντυπωσιακό ήταν το μινιμαλιστικό σκηνικό που είχε στήσει ο Τζέιμι Λόυντ, το οποίο έδινε μια ελευθερία στον θεατή να φανταστεί όπως θέλει τον τόπο που εξελίσσεται η ιστορία. Οι ηθοποιοί ήταν όλοι ντυμένοι με χρώματα, όπως το λαδί, το μαύρο και το ξεθωριασμένο – και όχι τυχαία. Όλα τα χρώματα ήταν κάπως ξεθωριασμένα, δεν υπήρχε τίποτα έντονο πάνω στην σκηνή, τίποτα για να ξεχωρίζει. Αυτόματα αυτό μας παρέπεμψε στο πως ξεθωριάζει σιγά σιγά η ζωή. Οι πράσινες καρέκλες που ήταν παρατεταμένες άλλοτε στην ίδια, και άλλοτε σε διαφορετική θέση, ανάλογα με το πως εξελίσσεται η ιστορία, έμοιαζαν με στάση τρένου, στην οποία οι πρωταγωνιστές περίμεναν να αλλάξει κάτι. Όλο το έργο μας έδινε αίσθηση της αναμονής για μια αλλαγή που ποτέ δεν έρχεται.
Βασιλική Αγγελούδη

Με την ερώτηση αυτή να με «τριβελίζει» για μέρες, έφτασα την εβδομάδα που μάς πέρασε, στο Θέατρο Σφενδόνη, για να παρακολουθήσω την παράσταση της ομάδας Αθώο Σώμα  «Πλαστελίνη», σε σκηνοθεσία Κατερίνας Σκουρλή. Στο έργο του Βασίλι Σίγκαρεφ, ο Μαξίμ είναι ένας νεαρός έφηβος που ζει με τη γιαγιά του, σε έναν εξαθλιωμένο ηθικά, κοινωνικά και οικονομικά κόσμο, γεμάτο βία, εκμετάλλευση, προδοσία, υποκρισία, τσακισμένα όνειρα και απανθρωπιά. Γύρω του κενοί άνθρωποι με κενά βλέμματα, που φοβούνται να κοιτάξουν πραγματικά τον άλλον από φόβο μη δουν το δικό τους αδιέξοδο να «καθρεφτίζεται» μέσα στην ψυχή του. Δικαστές -δήμιοι έτοιμοι να κατασκευάσουν εχθρούς, να τους καταδικάσουν και να δώσουν οι ίδιοι το τελειωτικό χτύπημα, ψάχνοντας τον «αποδιοπομπαίο τράγο» που θα πληρώσει «τα σπασμένα» της δικής τους ζωής, αντλώντας ευχαρίστηση από το γεγονός πως είναι εκείνοι που επικράτησαν και στάθηκαν όρθιοι. Η πλαστελίνη, ένα μικρό αντικείμενο με τεράστια, ωστόσο, συμβολική σημασία, μοιάζει για τον ήρωα μας το μόνο «καταφύγιο-φωτεινό σημείο» στη ζωή του. Ένα υλικό που φτιάχνει όνειρα, δίνει πνοή σε οράματα και οπτασίες, που, όμως, αποδεικνύονται απατηλές και εφήμερες, αντανάκλαση μιας πραγματικότητας ανύπαρτκης. Ο μόνος τρόπος που ο Μαξίμ μπορεί να εξωτερικεύσει τις ελπίδες και τις επιθυμίες του. Τα φτιαχτά αυτά «είδωλα», ωστόσο, δεν στέκονται ικανά να κρατήσουν αναμμένη τη φλόγα της ζωής που «τρεμοπαίζει» μέσα στην καρδιά του. Και τότε με έναν τραγικό τρόπο ο θάνατος μοιάζει σαν λύτρωση.

Ο Βασίλι Σίγκαρεφ μάς παρουσιάζει σκηνές μιας καταδικασμένης ζωής, που χωρίς να ερωτηθεί, «ρίχτηκε» στη μάχη ενός σκληρού παιχνιδιού επιβίωσης σε έναν κόσμο που μοιάζει με «ανθρωποσφαγείο». Το σύμπαν του δεν προσφέρει καμία παρηγοριά ή ανακούφιση, ούτε στους ήρωες αλλά ούτε και στους θεατές. σε κρατάει σε απόσταση και συνάμα κρατιέσαι -ως θεατής- σε απόσταση, από φόβο μην απλωθεί το σκοτάδι του μέσα σου.

Είναι η σκηνοθεσία της Κατερίνας Σκουρλή που γεφυρώνει αυτή τη «ρήξη» προσφέροντας στιγμές «ανάσας» στον θεατή. Χειριζόμενη επιδέξια και με προσοχή τα λιτά σκηνικά της μέσα, δημιουργεί μια παράσταση γεμάτη «φαντάσματα» και «σκιές» όσων λέγονται και όσων δεν λέγονται, όσων είναι και όσων δεν είναι αλλά θα έπρεπε να είναι, όσων πλάθονται με το νου και την πλαστελίνη. Μια παράσταση όπου ο ψυχρός και αδυσώπητος κόσμος των ενηλίκων συγκρούεται με την ηχώ μιας χαμένης παιδικότητας και αθωότητας. Τα σκηνικά της Τίνας Τζόκα οπτικοποιούν αυτή την αντίθεση, μετέωρα μεταξύ περιγραμμάτων «άχρωμων και εγκαταλελειμμένων ζωών», «ερείπια» ενός κόσμου που δημιουργήσαμε οι ίδιοι με τα χέρια μας μέσα από την απραξία και την απάθεια, και των νοσταλγικών «αναμνήσεων» μιας νεότητας -«γαλαξίες» μακριά από τους ήρωες μας, καθώς δεν την γνώρισαν ποτέ- γεμάτης φροντίδα, προστασία και την αισιόδοξη αίσθηση ότι το μέλλον εναποθέτει στα πόδια σου έναν συναρπαστικό κόσμο που περιμένει να τον κατακτήσεις. Τα κοστούμια, επίσης της Τίνας Τζόκα, παραπέμπουν στην εικόνα συνηθισμένων ανθρώπων, σαν και εμάς, που όπως και εμείς περνάνε απαρατήρητοι σε μια κοινωνία που έχει μάθει να κοιτάζει χωρίς να βλέπει, και, με τον τρόπο αυτό, μας υπενθυμίζεται περιπαικτικά το πόσο εύκολα θα μπορούσαμε να ήμασταν εμείς στη θέση τους.

Οι ηθοποιοί αποδεικνύονται η «ραχοκοκαλιά» της παράστασης. Ο Δημήτρης Αποστολόπουλος ως Μαξίμ δείχνει να τιθασεύει με κάποιον «μαγικό» τρόπο τη σωματική του διάπλαση, ώστε η η φυσική του παρουσία πάνω στη σκηνή, άλλοτε -τις στιγμές που σηκώνει ανάστημα έτοιμος να «επαναστατήσει» ενάντια στη βαναυσότητα του κόσμου- φαντάζει γιγαντιαία, και άλλοτε, καθώς η υποψία και μόνο πως θα “γίνει σαν τους άλλους”, απαντώντας σε όλη αυτή τη βία, τον φρικάρει, μετατρέπεται σε μια ανίσχυρη «μικροσκοπική» φιγούρα που επιθυμεί να κρυφτεί από όλους και όλα. Με κάθε βλέμμα του, κάθε κίνηση, κάθε κραυγή, κάθε ψίθυρο, κάθε σιωπή, γίνεται αντιληπτό πως για τον ήρωα που κλήθηκε να υποδυθεί ο κόσμος δεν είναι φτιαγμένος στα μέτρα του. Ο Μαξίμ του ένας «ζωντανός-νεκρός» ανάμεσα σε άλλους «ζωντανούς νεκρούς».  Η ερμηνεία του δίνει σάρκα και οστά σε μια υπαρξιακή άβυσσο που θα μπορούσε να είναι και η ίδια φτιαγμένη από πλαστελίνη. Οι Σοφία Κουλέρα, Ναταλία Λουιζάκη, Λήδα Μανούσου Αλεξίου, Βίκτωρ Μπενουζίλιο και Χαρά Τζόκα, με τη σίγουρη σκηνική τους παρουσία, γίνονται εκείνοι οι θύτες-θύματα που απελπισμένα τη μια στιγμή προσπαθούν να «δραπετεύσουν» από την αξιολύπητη ύπαρξη τους και την άλλη το μετανιώνουν και συνεχίζουν το κακόγουστο «αστείο» σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Ενώ άλλες φορές σηκώνουν το βάρος, να γίνουν εκείνο το ονειρικό πλάσμα που υπάρχει μόνο στη φαντασία του πρωταγωνιστή, να «δανείσουν» τη μορφή τους στα «γλυπτά» από πλαστελίνη. Στο τέλος είναι ο Μαξίμ εκείνος που επιχειρεί το γενναίο όσο και οδυνηρό «salto mortale», με τα τελευταία του λόγια, ένα συνταρακτικό κύκνειο άσμα, να δίνουν συγκλονιστικά την «εικόνα» του θανάτου. Και εμείς ως θεατές να μένουμε με το παράπονο και τη θλίψη για τον «ανθό» της ζωής που κόπηκε τόσο σύντομα και άδικα, χωρίς κανέναν να πενθήσει για την απώλεια αυτή, εκτός από εμάς. Όμως ο Μαξίμ αυτό δεν θα το μάθει ποτέ.
Αριστούλα Ζαχαρίου 

Χθες (Σάββατο 21/10) το βράδυ βρέθηκα στο Θέατρο Μπέλλος για να δω επιτέλους τα “Μπλε Καστόρινα Παπούτσια” της ομάδας 4Frontal, μία παράσταση που περίμενα πολύ καιρό να δω – από την άνοιξη συγκεκριμένα. Η αλήθεια είναι ότι είχα πάει προετοιμασμένη – είχα διαβάσει το ρεπορτάζ της Στέλλας Χαραμή, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Διεμφυλικής Ορατότητας, αλλά και το “Hot” κείμενο της Ευδοκίας Βαζούκη, οπότε γνώριζα ότι η παράσταση καταπιάνεται με δύο θεματικές που με ενδιαφέρουν πολύ: την σύγχρονη ελληνική ιστορία (και συγκεκριμένα τις αρχές της ταραγμένης δεκαετίας του ’60) και το πρώιμη δράση των trans γυναικών στην Ελλάδα.

Όπως εκτυλίσσεται το έργο, συνειδητοποιείς ότι αυτές οι δύο θεματικές συνυπάρχουν απόλυτα. Από τη μία, ο “υπόκοσμος” της Χαβάης, του πρώτου bar της Ελλάδας με trans γυναίκες. Εκεί ιδιοκτήτης είναι ο πρώην χίτης κυρ Χρήστος, που δίνει καταφύγιο στους ανθρώπους αυτούς να είναι ο εαυτός τους, χωρίς να φοβούνται το λιντσάρισμα, αλλά φυσικά εκμεταλλεύεται αυτή τους ανάγκη, σαν κανονικός νταβατζής. Τα “κορίτσια” (αν και υπάρχουν ιεραρχίες στους ρόλους τους με την Φωτώ να είναι το δεξί χέρι του αφεντικού) προστατεύουν η μία την άλλη, όταν χρειαστεί. Ο κυρ Χρήστος έχει τα δικά του πολιτικά συμφέροντα, είναι το “παρακράτος”. Και το παρακράτος κόβει και ράβει, μία περίοδο, που οι εκλογές και οι κυβερνήσεις διαδέχονται η μία την άλλη, όλο και πιο αδύναμες, οι κομμουνιστές είναι ακόμα διωγμένοι και το αντικομμουνιστικό μίσος γιγαντώνεται. Αποκορύφωμα η προβοκάτσια στον εορτασμό  της ανατίναξης της Γέφυρας του Γοργοποτάμου στις 29 Νοεμβρίου του 1964, που φέρνει το τέλος της άνοιξης, με πολλούς τρόπους για τους ήρωες μας.

Ομολογώ ότι δεν είχα διαβάσει το βιβλίο του Θανάση Σκρουμπέλου, μπορώ να πω όμως ότι η θεατρική μεταφορά της Νεφέλης Μαϊστράλη με μάγεψε και ο τρόπος με τον οποίο κράτησε το αφηγηματικό στοιχείο μου φάνηκε πολύ ευρηματικός. Εξίσου ευρηματική είναι και η σκηνοθεσία του Θανάση Ζερίτη, που καταφέρνει μέσα σε έναν χώρο να “χωρέσει” δύο παράλληλες ιστορίες – ενώ είναι καταπληκτικός ως κυρ Χρήστος και ξεκαρδιστικός ως Βουγιούκλω και πραγματικά είναι να απορείς πώς όλοι οι ηθοποιοί μεταμορφώνονταν με τόση ευκολία σε ρόλους τόσο διαφορετικούς: Ο Σταύρος Γιαννουλάδης ως Γκόλφω και Μαλατσίας, ο Χάρης Κρεμμύδας ως Θέμις και Jonas, ο Πάνος Τοψίδης ως Φωτώ και αντάρτης, η Νεφέλη Μαϊστράλη σε όλους τους ρόλους καταπληκτική και φυσικά ο Διονύσης Πιφέας ιδανικός Γαζούρης.

Απόψε τα “Μπλε Καστόρινα Παπούτσια” ρίχνουν αυλαία – προς το παρόν βλέπω ότι υπάρχουν λίγα ακόμη εισιτήρια, οπότε σας προτείνω να μην το χάσετε! Για τους υπόλοιπους, που αγαπήσαμε τα “Μπλε Καστόρινα Παπούτσια”, το Θέατρο Μπέλλος μάς περιμένει από 1η Νοεμβρίου, σε ακόμη μία επιτυχημένη παράσταση των 4Frontal, τους “Αριστερόχειρες”.
Τατιάνα Γεωργακοπούλου