Εντυπώσεις από το 64ο ΦΚΘ: Ταινίες, εκθέσεις, πάρτι και πάλι από την αρχή

Το 64ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ολοκληρώθηκε την περασμένη Κυριακή έχοντας γεμίσει τις ημέρες μας με έντονες εμπειρίες στις σκοτεινές, κινηματογραφικές αίθουσες και συζητήσεις και αναλύσεις με φίλους έξω από αυτές. Μετρώντας αντίστροφα για το επόμενο, ακολουθεί η προσωπική μου ανασκόπηση σε όσα είδαμε, χαζέψαμε, ακούσαμε και νιώσαμε…

@motion team- Δήμητρα Μερζιεμεκίδου

Η παρέα συσκέφτηκε και αποφάσισε φέτος να ανηφορίσουμε για την συμπρωτεύουσα προς τις τελευταίες ημέρες του Φεστιβάλ -να δούμε την τελετή λήξης, να πάμε και στα αντίστοιχα πάρτι. Με ένα μικρό, τόσο δα, άγχος στη διαδρομή μας οδικώς, για το αν θα προλάβω τη συνέντευξη Τύπου της μεγάλης σταρ Monica Bellucci  -η οποία έλαβε τιμητικό βραβείο για το σύνολο της καριέρας της- κατέφθασα στη Θεσσαλονίκη. Πράγματι, πρόλαβα να μπω στην αίθουσα δέκα λεπτά πριν ξεκινήσει.

Η Monica Bellucci, που λέτε, είχε ήδη κάνει το προηγούμενο βράδυ τη δημόσια εμφάνισή της στο Φεστιβάλ, στα πλαίσια της προβολής της ταινίας της “Μαρία Κάλλας: Επιστολές και Αναμνήσεις“. Στη συνέντευξη Τύπου αφιέρωσε αρκετό χρόνο στο να μιλήσει για την Μαρία Κάλλας, για το πώς την προσέγγισε, τι της τράβηξε το ενδιαφέρον από τη ζωή και την προσωπικότητά της και συχνά, επανέφερε σε εκείνη την συζήτηση. Ακόμη, μίλησε για τις ταινίες που έχει παίξει, για το γεγονός ότι προετοιμάζει τον εκάστοτε ρόλο αλλά λίγα δευτερόλεπτα πριν, δεν ξέρει πραγματικά τι θα κάνει και συζήτησε για τη θέση της γυναίκας στην κινηματογραφική βιομηχανία του σήμερα.

@motion team- Βασίλης Βερβερίδης

“Όταν είμαι μπροστά από την κάμερα, αν παίζω σε μια ταινία μικρού προϋπολογισμού ή μεγάλου, δεν αλλάζει κάτι για εμένα. Η δουλειά μου μπροστά από την κάμερα είναι η ίδια! Όταν νιώθω ότι υπάρχει πάθος κι ότι όλοι είναι αφοσιωμένοι στο έργο, τότε πιστεύω σε αυτό” δήλωσε η Bellucci για το αν προτιμάει να δουλεύει σε μικρές παραγωγές ή σε μεγάλα blockbuster. Κι αργότερα συμπλήρωσε “Για μένα, δεν έχει σημασία. Πρέπει να νιώθω ζωντανή. Μικρή ή μεγάλη ταινία σε προϋπολογισμό, για μένα σημασία έχει η αίσθηση!”

Το βράδυ παρευρεθήκαμε και στην βράβευσή της. Ένα στρωμένο κόκκινο χαλί και πολλοί φωτογράφοι την περίμεναν έξω από το Ολύμπιον. Λαμπερή και εντυπωσιακή ευχαρίστησε το Φεστιβάλ και, σύντομα, αποχώρησε. Έπειτα εμείς παρακολουθήσαμε την ταινία “Malèna” του Giuseppe Tornatore, όπου η Bellucci έπαιξε ίσως τον πιο διάσημο και εμβληματικό ρόλο της καριέρας της.

Η Monica Bellucci παρέλαβε τιμητικό βραβείο για το σύνολο της καριέρας της @motion team

Η βραδιά έκλεισε όπως της άξιζε: με φεστιβαλικό πάρτι στο καφέ-μπαρ Πλατεία Θεάτρου. Χορός, ποτό, συζητήσεις και drag show συνοψίζουν το κλείσιμο της πρώτης μας ημέρας.

@motion team- Γιάννης Στεφανίδης

Την Παρασκευή ξεκίνησε και επίσημα η φρενίτιδα του Φεστιβάλ. Τρέχαμε από ταινία σε ταινία και σε μικρά, μισάωρα διαλείμματα που είχαμε για να μεταφερθούμε στην επόμενη αίθουσα, παίρναμε τηλέφωνα την παρέα για να θυμηθούμε ποια ταινία έχει κλείσει ο καθένας και ποιες έχουμε κοινές! Το δικό μου πρόγραμμα ξεκίνησε με -ίσως- την καλύτερη φετινή ταινία που είδα στο φεστιβάλ: το “Humanist Vampire Seeking Consenting Suicidal Person” της Ariane Louis-Seize. Κατευθείαν από τις Κάννες, αυτή η ταινία αφηγείται την ιστορία μιας βρικόλακα που δεν μπορεί να σκοτώσει ανθρώπους για να τους πιεί το αίμα αλλά όταν η οικογένειά της, την αναγκάζει να το κάνει ή να πεθάνει από ασιτία, εκείνη θα ψάξει τον καλύτερο δυνατό τρόπο για να τα καταφέρει. Coming of age, μαύρη κωμωδία και τρόμος -εντάξει, το τελευταίο όχι και τόσο- συνδυάζονται με ένα πρωτότυπο τρόπο, με σενάριο που σε κερδίζει από την πρώτη σκηνή, εκπληκτικές ερμηνείες, τοπ διεύθυνση φωτογραφίας και πολύ ενδιαφέρουσα σκηνοθεσία. Γενικά, αξίζει να την αναζητήσετε!

Σειρά είχε η μικρού μήκους “Meshes of the Afternoon” του ζευγαριού Maya Deren & Alexandr Hackenschmied. Πειραματική, σουρεαλιστική και ικανή να σε “υπνωτίσει”, άξιζε απόλυτα στην μεγάλη οθόνη. Ακολούθησε η μεγάλου μήκους ταινία από την Αργεντινή με τίτλο “The Headless Woman” της Lucrecia Martel. Αφορά μια γυναίκα που χτύπησε κάτι με το αμάξι και σιγά σιγά χάνει την επαφή με την πραγματικότητα, μην έχοντας καθαρή εικόνα αν τελικά σκότωσε κάποιον. Πρόκειται για μια ακόμη σπάνια και άχαστη ευκαιρία να δει κανείς στη μεγάλη οθόνη…

Ο Ορέστης Ανδρεαδάκης, Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ και ο σκηνοθέτης Βασίλης Κεκάτος στην προβολή της σειράς “Milky Way” @Riba Alexandra

Τελευταία ταινία της ημέρας και ιδανική για βραδινή προβολή ήταν το “Pulse” του Kiyoshi Kurosawa. Είπε κανείς κάτι για φαντάσματα στο διαδίκτυο και ανθρώπους που έρχονται σε επαφή μαζί τους; Δεν είναι όμως τόσο ρηχό το ζήτημα αφού τελικά μετατρέπεται σε κάτι μεγαλύτερο, στην καθολική ανάγκη της συντροφικότητας και του φόβου της μοναξιάς.

Κι ύστερα από όλα αυτά τα ψυχολογικά σκαμπανεβάσματα των ταινιών της ημέρας αυτής, ήταν σχεδόν υποχρεωτικό το πάρτι. Όλοι πήγαν στα δύο γειτονικά μαγαζιά, το Στέρεο και το Niki Coffee Bar, τα οποία φιλοξενούσαν τα πάρτι για την ταινία “Animal” της Σοφίας Εξάρχου και της σειράς “Milky Way” του Βασίλη Κεκάτου αντίστοιχα. Κι όταν λέω όλοι, το εννοώ -ή τουλάχιστον έτσι ένιωσα! Παρά το στρίμωγμα, όμως, καταφέραμε να βρούμε ένα μέρος για να χορέψουμε ασταμάτητα ως το πρωί.

Aπό την προβολή της ταινίας “Animal” της Σοφίας Εξάρχου @ Motion team

Τολμώ να παραδεχτώ πως το να ξενυχτήσω ενώ την επόμενη μέρα είχα μεσημεριανή προβολή ενός δίωρου πειραματικού ντοκιμαντέρ χωρίς διαλόγους, δεν ήταν και πολύ καλή ιδέα. Αναφέρομαι στο “From the East” της Chantal Akerman, το οποίο παρά την κούραση, δεν παρέλειψα να δω και τελικά ανταμείφθηκα.

Αμέσως μετά, ακολούθησε μια από τις πιο συγκινητικές προβολές που παρακολούθησα. Ο λόγος δεν αφορά τόσο την ταινία, όσο την ιστορία πίσω της. Ο Ιρανός σκηνοθέτης Navid Mihandoust της ταινίας “Cafe” δεν μπορούσε να βρίσκεται παρόν στην πρώτη δημόσια προβολή της ταινίας του καθώς βρίσκεται στη φυλακή με ποινή τριών ετών για ένα ντοκιμαντέρ που σκηνοθέτησε το 2009 για την δημοσιογράφο και ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών, Masih Alinejad, το οποίο δεν κυκλοφόρησε ποτέ. Γύρισε την ταινία “Cafe” κρυφά όσο βρισκόταν εκτός φυλακής με εγγύηση. Η ταινία μοιάζει πολύ με τη δική του ιστορία καθώς δείχνει την ιστορία ενός σκηνοθέτη που δεν κρατείται ακόμη στην φυλακή αλλά πρόκειται να εκτίσει μια ποινή 5 ετών για ταινία που γύρισε και θεωρήθηκε ενάντια στο καθεστώς της χώρας και όσων αυτό πρεσβεύει.

Η αδερφή του σκηνοθέτη Navid Mihandoust και ο ηθοποιός της ταινίας “Cafe” απαντούν στις ερωτήσεις του κοινού

Η περίπτωση του Navid Mihandoust δεν είναι η πρώτη στη χώρα του Ιράν. Μεγάλοι σκηνοθέτες όπως ο Jafar Panâhi, αντιμετώπισαν προβλήματα με τον νόμο που δεν τους επέτρεπε να θίγουν κοινωνικά και άλλα ζητήματα, με αποτέλεσμα να φυλακίζονται και να τους στερείται το δικαίωμα να ξαναγυρίσουν ταινίες. Στην προβολή βρέθηκε η αδερφή του Mihandoust και ένας από τους ηθοποιούς της ταινίας για να διαδώσουν όσα συμβαίνουν στον σκηνοθέτη και να απαντήσουν στις ερωτήσεις του κοινού. Η ατμόσφαιρα ήταν βαριά και φορτισμένη και δεν άφησε κανέναν ανεπηρέαστο. Μάλιστα, η στιγμή που η αδερφή του μας είπε ότι προσπαθεί να επικοινωνήσει τηλεφωνικώς με τον σκηνοθέτη μέσα από την φυλακή για να μας μιλήσει -κάτι που στο q&a της προηγούμενης ημέρας έγινε εφικτό- ήταν άκρως ανατριχιαστική.

Ευτυχώς μεσολάβησαν αρκετές ώρες μέχρι την τελευταία προβολή της ημέρας για να καταφέρουμε να αποφορτιστούμε ψυχολογικά. Είδαμε το “Animal” της Σοφίας Εξάρχου, το οποίο την επόμενη ημέρα κέρδισε το μεγάλο βραβείο του Φεστιβάλ, τον Χρυσό Αλέξανδρο. Η ταινία δείχνει πτυχές από τη ζωή των ανιματέρ, ανθρώπων που δουλεύουν σε τουριστικά θέρετρα και ψυχαγωγούν τους τουρίστες μέσω χορού, τραγουδιών και διάφορων ευφάνταστων παραστάσεων. Η Κάλια, η οποία δουλεύει χρόνια στο ίδιο ξενοδοχείο και κάθε χρόνο γνωρίζει τη νέα ομάδα, που έρχεται γεμάτη όρεξη και ενέργεια, θα έρθει αντιμέτωπη με τον εαυτό της και με όσα πια δεν την γεμίζουν στη ζωή που έχει επιλέξει.

Η τελευταία μέρα ξεκίνησε με μικρού μήκους ταινίες του Ταϊλανδού σκηνοθέτη Apichatpong Weerasethakul -ο οποίος δύο χρόνια πριν είχε εντυπωσιάσει με το “Memoria”. Μετά την προβολή, είχα αρκετό χρόνο για να περάσω από τις εκθέσεις που διοργάνωσε φέτος το Φεστιβάλ και που το απαιτητικό πρόγραμμα των προηγούμενων ημερών δεν μου είχε επιτρέψει να κάνω.

Ξεκίνησα με την έκθεση αφιερωμένη στον Τάκη Κανελλόπουλο, μιας και υπήρχε αντίστοιχο αφιέρωμα στο Φεστιβάλ με πολλές από τις ταινίες του. Η έκθεση αποτελούταν από καρέ διαφόρων ταινιών του και έναν προτζέκτορα που πρόβαλε μικρά αποσπάσματα. Μικρή αλλά αρκετή για να δώσει την κατάλληλη γεύση του σύμπαντος του σκηνοθέτη. Στην έξοδο μπορούσαμε να προμηθευτούμε μια δωρεάν αφίσα της επιλογής μας!

Έκθεση αφιερωμένη στον Τάκη Κανελλόπουλο

Ακολούθησε η έκθεση “ΦΑΝΤ ΣΜ ΤΑ”, η οποία εμπνεύστηκε από το φετινό αφιέρωμα ταινιών του Φεστιβάλ. Περιλαμβάνει έργα τεσσάρων Ελλήνων καλλιτεχνών, των Νίκου Κεσσανλή, Βλάση Κανιάρη, Σίλειας Δασκοπούλου και Ιάσονα Μολφέση. Προσωπικά ξεχώρισα τα έργα της Σίλειας Δασκοπούλου, η οποία ζωγράφιζε, μεταξύ άλλων, αντι-νατουραλιστικά γυναικεία πορτραίτα!

έκθεση “ΦΑΝΤ ΣΜ ΤΑ” @motion team

Έργα της Σίλειας Δασκοπούλου στην έκθεση “ΦΑΝΤ ΣΜ ΤΑ” @motion team- Βασίλης Βερβερίδης

Το βράδυ μαζευτήκαμε στο Ολύμπιον για την τελετή λήξης -τα βραβεία δόθηκαν εκείνο το πρωί- και την προβολή της νέας ταινίας του Aki Kaurismäki με τίτλο “Fallen Leaves”, η οποία κέρδισε το Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ των Καννών. Το χιούμορ, το πολιτικό και ταξικό σχόλιο αλλά και η ιστορία αγάπης που εκτυλίσσεται υπό το συγκεκριμένο σκηνοθετικό πρίσμα είναι αδιανόητα δύσκολο να άφησαν κάποιον δυσαρεστημένο βγαίνοντας από την κινηματογραφική αίθουσα.

Και αποχαιρετήσαμε το φετινό Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης με το πάρτι λήξης στο Ύψιλον σε μια βραδιά που δεν θέλαμε να τελειώσει…

Πάρτυ Λήξης @motion team – Δήμητρα Μερζιεμεκίδου