ΠΕΜΠΤΗ
26
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ
Επισκεφθήκαμε την Τιμισοάρα, μια πόλη που παλεύει να πάει προς το καινούριο, έχοντας να αποτινάξει πολλά βαρίδια του παρελθόντος, αλλά ταυτόχρονα έχοντας δισταγμό και σκεπτικισμό για το τι είναι αυτό το «μπροστά», αν είναι για το καλύτερο, μπερδεμένη ανάμεσα σε Βαλκάνια, ανατολική και δυτική Ευρώπη, ανάμεσα στο ατομικό και το συλλογικό, την ύλη και το πνεύμα. Κι αυτό που την κάνει πιο ενδιαφέρουσα είναι ότι ακριβώς αυτή η αμφιταλάντευση και η ειλικρινής αβεβαιότητα είναι ορατή σε καθετί στην πόλη και στους ανθρώπους της.
Μαζί με την Ελευσίνα μας άλλες δυο πόλεις συμπορεύτηκαν ως Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης το 2023: Η Τιμισοάρα της Ρουμανίας και το Βέσπρεμ της Ουγγαρίας. Η Τιμισοάρα 2023 υπήρξε αρκετά εξωστρεφής: Ήδη από τη αρχή της χρονιάς καλούσε ανθρώπους απ’ όλον τον κόσμο να επισκεφτούν την πόλη και να μοιραστούν την εμπειρία της διοργάνωσης. Μια πόλη, πολλές αντιφάσεις…
Ο ποταμός Μπέγκα
Η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Ρουμανίας, στη μύτη του χάρτη αυτής της χώρας με το σχήμα ψαριού, για πολλά χρόνια αόρατη για τον δυτικό κόσμο, ειδικά κατά τη διάρκεια του καθεστώτος του Νικολάι Τσαουσέσκου, που όμως η ίδια πόλη σήμαινε και το τέλος του, αφού στη θρυλική της πλατεία Βικτώρια πραγματοποιήθηκαν οι πολυπληθείς διαμαρτυρίες.
Η Όπερα, της οποίας η πρόσοψη προστέθηκε εκ των υστέρων για να παραμείνει ψηλότερη από τα γύρω κτήρια. Πιο πίσω, το εθνικό, γερμανικό και ουγγρικό θέατρο
Μια πόλη μικρή, πράσινη και ήσυχη, αλλά με πολύ έντονο το πολυπολιτισμικό στοιχείο, αφού πάνω από 20 εθνικότητες συμβιώνουν, μάλλον αρμονικά, κατά το μήκος του ποταμού Μπέγκα (παλιότερα Τίμις, εξ ου και η ονομασία της πόλης), που ορίζει τα σύνορα μεταξύ Ρουμανίας, Σερβίας και Ουγγαρίας.
Μεταρρυθμιστική εκκλησία στην περιοχή Faber
Μια πόλη με τα σημάδια του σοσιαλιστικού ρεαλισμού στα κτήρια και τα μνημεία της, αλλά και με μια σημαντική κληρονομιά μπαρόκ, νεοκλασικισμού και art nouveau που της χαρίζουν τον τίτλο της Μικρής Βιέννης.
Secession ρυθμού κτήριο στην Unirii sq. που από τις διακοσμήσεις-μελισσοφωλιές υποδεικνύει ότι στέγαζε Τράπεζα
Εκκλησίες κάθε θρησκείας να μοιράζονται τις πλατείες, πάρκα καταπράσινα και βέβαια το ποτάμι. Πολύ έντονη η παρουσία των σχολών του Πολυτεχνείου στη ζωή και στις δράσεις της πόλης, 40 χιλιάδες φοιτητές συνολικά στις σχολές της πόλης, αλλά και μια πόλη 350.000 κατοίκων που κοιμάται νωρίς, τουλάχιστον τους χειμώνες.
The Nursery – ομάδα αρχιτεκτόνων ετοίμασε αυτόν τον κάθετο κήπο για την Τιμισοάρα 2023 στην πλατεία Βικτώρια για διάλογο σχετικά με τον δημόσιο χώρο και τις χρήσεις του
Μια πόλη που πέρασε πολλές πολιορκίες και αποικισμούς (Οθωμανοί, Αψβούργοι/Αυστριακοί), αλλά και που προσπαθεί να αναδείξει αυτό το πλούσιο πολυπολιτισμικό κεφάλαιο. Μια πόλη που διεκδικεί αρκετές πρωτιές: Η πόλη έκδοσης της πρώτης γερμανόφωνης εφημερίδας, η πρώτη ευρωπαϊκή πόλη με ηλεκτρικούς λαμπτήρες στους δρόμους το 1884, η πρώτη με τραμ που τα οδηγούσαν άλογα και η πρώτη στη Ρουμανία που επαναστάτησε κατά του καθεστώτος Τσαουσέσκου.
Νικολάι και Έλενα Τσαουσέσκου στο Μουσείο Κομμουνιστή Καταναλωτή
Μια πόλη που παλεύει να πάει προς το καινούριο, έχοντας να αποτινάξει πολλά βαρίδια του παρελθόντος, αλλά ταυτόχρονα έχοντας δισταγμό και σκεπτικισμό για το τι είναι αυτό το «μπροστά», αν είναι για το καλύτερο, μπερδεμένη ανάμεσα σε Βαλκάνια, ανατολική και δυτική Ευρώπη, ανάμεσα στο ατομικό και το συλλογικό, την ύλη και το πνεύμα. Κι αυτό που την κάνει πιο ενδιαφέρουσα είναι ότι ακριβώς αυτή η αμφιταλάντευση είναι ορατή σε καθετί στην πόλη και στους ανθρώπους της, κυρίως τους νεότερους.
Βράδυ στο κέντρο της πόλης
Μια πόλη που «έδωσε» φως στους δρόμους, αλλά έκτοτε διεκδικεί τη θέση της στο φως, κάτι που άλλωστε αποτυπώνεται στο σύνθημα της διοργάνωσης Τιμισοάρα Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2023 “Shine your light – Light up your city» και στο λογότυπό της.
Παντού υπάρχει ένα πιάνο. Είτε στις διαβάσεις πεζών
…είτε σε βιβλιοπωλεία ή γραφεία
Η πρόταση της Τιμισοάρα 2023 βασίστηκε σε τρεις άξονες: Τους ανθρώπους (το ξεκλείδωμα της δυναμικής του κόσμου, η κριτική σκέψη, η εκπαίδευση και η ελεύθερη έκφραση), τους χώρους (αναζωογόνηση του δημόσιου χώρου, προσβασιμότητα και αστική ανάπτυξη με τη συναίνεση των κατοίκων) και η σύνδεση των παραπάνω με τον παράλληλο επανακαθορισμό του διεθνούς προφίλ της πόλης.
Ο Καθεδρικός Ναός της πόλης
Η Τιμισοάρα 2023 δεν έχει έναν καλλιτεχνικό διευθυντή, αλλά μια επιμελητική ομάδα επτά νέων ανθρώπων από το χώρο της επιστήμης, της αρχιτεκτονικής και της τέχνης που συνέταξε και επιμελείται το πρόγραμμα και στη συνέχεια ακολούθησαν ανοικτές προσκλήσεις για συμμετοχή. Όπως μας είπε η Άνκα Σπυρίδων, Υπεύθυνη σχέσεων με τον Τύπο, το πρόγραμμα ήδη περιλαμβάνει 1500 events και κάθε εβδομάδα προστίθενται περίπου 30, με αποτέλεσμα να είναι ένα in progress πρόγραμμα, που χρηματοδοτεί ή στηρίζει με άλλους τρόπους (χώροι, προβολή, διασύνδεση) αυτοχρηματοδοτούμενους φορείς, εντάσσοντας τις διοργανώσεις στην ομπρέλα της.
Εθελοντές-μαθητές λυκείου της Τιμισοάρα 2023 με άδεια από το σχολείο τους
Οι πόροι έρχονται από την Ευρώπη, τον δήμο, την Περιφέρεια, το Υπουργείο Πολιτισμού και από χορηγίες. Άλλωστε πρόκειται για το μεγαλύτερο πολιτιστικό event εδώ και 15 χρόνια στη χώρα, μετά το Sibiu 2007 Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης.
Η διοργάνωση είναι ιδιαίτερα εμφανής στην πόλη: Αφίσες, αυτοκόλλητα, λογότυπα και μπροσούρες παντού, συνεργαζόμενα καταστήματα και χώροι, ενημέρωση από τα κέντρα επισκεπτών και τα ξενοδοχεία. Μέσα στη χρονιά η διοργάνωση έχει απασχολήσει 2.000 εθελοντές. Οι δράσεις διαχέονται σε όλη την πόλη και την περιφέρειά της και οι τοπικές κοινότητες ενεργοποιούνται, κάνοντας δικές τους ή συμμετέχοντας σε κοινές δράσεις, από αγώνες ποδοσφαίρου και φεστιβάλ μέχρι παιδικά εργαστήρια, πικνίκ και αναγνώσεις. Ως μέλος του ECOC, η Τιμισοάρα συμμετέχει στο πρόγραμμα legacy και επιλεγμένα projects της διοργάνωσης θα ταξιδέψουν και θα συστηθούν ως καλές πρακτικές σε επόμενες πολιτιστικές πρωτεύουσες.
Βράδυ στο κέντρο της πόλης
Η αυτοκρατορία της Dacia, εξ ου και η γνωστή μάρκα αυτοκινήτων. Δέχτηκε επιδρομές από βαρβάρους και Μογγόλους. Τον 16 αιώνα οι Οθωμανοί κυριαρχούν, τον 17ο την καταλαμβάνουν οι Αυστριακοί/Αψβούργοι που όταν βλέπουν την άθλια κατάσταση στην οποία βρισκόταν η πόλη, κατεδαφίζουν τα πάντα και ξεκινούν απ’ την αρχή. Οι έποικοι που έφτασαν ήταν κατά κύριο λόγο καθολικοί και έρχονταν με κίνητρα τη γη, τα σπίτια και την έλλειψη φορολογίας. Στη συνέχεια ήρθαν Γερμανοί, Ιταλοί, Γάλλοι, Τσέχοι, Σλοβάκοι και δημιουργήθηκε μια πολυπολιτισμική κοινότητα με έντονα στοιχεία δυτικού πολιτισμού, κάτι που φαίνεται κυρίως στα κτήρια μπαρόκ και art nouveau.
Η εντυπωσιακή Unirii sq (πλατεία Ενότητας)
Μόλις το 2015 ολοκληρώνεται η πεζοδρόμηση ολοκλήρου του ιστορικού κέντρου με τις πέτρες των γκρεμισμένων κτηρίων. Από κάτω η ιστορία υπάρχει σε στρώματα, όπως στην μικρή πλατεία του Αγίου Γεωργίου που ήταν παλιά εκκλησία, μετά τζαμί και μουσουλμανικό νεκροταφείο
Η Πλατεία Αγίου Γεωργίου με τα στρώματα του χρόνου να φαίνονται καθαρά
ή στην πλατεία Ελευθερίας που, αν γκρεμίσεις τις πλάκες της, θα βρεις ατόφιο ένα τουρκικό χαμάμ.
Λίγο μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου, οι πρώτες διαμαρτυρίες των Ρουμάνων εναντίον του καθεστώτος του Τσαουσέσκου ξεκίνησαν από την πλατεία Santa Maria. Ο κόσμος διαμαρτυρόταν ειρηνικά μέχρι που ο πρώτος, ο Daniel Zăgănescu, φώναξε «Τέλος με τον Τσαουσέσκου».
επιγραφή για τις 20.12.1994
Οι διαμαρτυρίες έγιναν εντονότερες, η μέχρι τότε διακριτική αστυνομία επενέβη και 110 άτομα συνολικά σκοτώθηκαν από τα 150 χιλιάδες που συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Βικτώρια στις 20/12/1994. Η πόλη σήμερα διαθέτει ακόμα βιομηχανικές υποδομές, ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική και δυνατά πανεπιστήμια.
Victoria sq.
Η ονομασία είναι φυσικά ειρωνική. Το μουσείο, στην όμορφη γειτονιά Elisabetin, ένα υπέροχο παλιό κτήριο με κήπο και καφέ, που στεγάζει μια μικρή ανεξάρτητη θεατρική σκηνή, είναι μια συλλογή αντικειμένων που με πρωτοβουλία ενός ζευγαριού προήλθαν από διάφορα σπίτια της εποχής.
Ένα πορσελάνινο ή γυάλινο ψάρι, που στις αναμνήσεις όλων υπήρχε στην τηλεόραση κάθε σπιτιού. Μια πινακίδα με επαίνους του Τσαουσέσκου για τους εργαζόμενους και τον πολιτισμό.
Παιδικά παιγνίδια, κουζινικά σκεύη, βιβλία, ρούχα, καλλυντικά και ό,τι μπορεί κανείς να φανταστεί, σου δίνει την αίσθηση ότι κρυφοκοιτάς στις ‘ζωές των άλλων’, όχι όμως με νοσταλγία.
Photo: Flavius Neamciuc / Prin Banat Association
Οι συνομιλητές μας θυμούνται να τους ξυπνάνε μικρούς οι γονείς τους τα ξημερώματα με κρύο για να μπορέσουν να πάρουν μια επιπλέον μερίδα κρέας. Η μετάβαση από τον κομμουνισμό στον καπιταλισμό ήταν πολύ απότομη, όπως μας λένε κι έτσι εξηγούν τους ελιγμούς που εφευρίσκει ο κόσμος για να βρίσκει λύσεις και να επιβιώνει…
Έκθεση έργων του ΜπρανκούζιΗ έκθεση με τίτλο «Brâncuși: Romanian Sources and Universal Perspectives» πραγματοποιείται στο Εθνικό Μουσείο Τέχνης της Τιμισοάρα σε επιμέλεια Doina Lemny και περιλαμβάνει ορισμένα από τα πιο γνωστά έργα του καλλιτέχνη.
Ο σπουδαίος Constantin Brâncuși, γλύπτης, ζωγράφος και φωτογράφος, γεννήθηκε στο Gorj στα Καρπάθια όρη και ασχολούνταν με αγροτικές εργασίες της οικογένειάς του, μέχρι να ανακαλύψει το ταλέντο του στην ξυλογλυπτική. Έφυγε νέος από τη Ρουμανία, στην οποία και φέρεται να θέλησε αργότερα να δωρίσει τα έργα του, που όμως δεν έγιναν δεκτά από το καθεστώς. Τη σκοτεινή αυτή πλευρά της ιστορίας σχετικοποιεί, σύμφωνα με την ξενάγηση, το γεγονός ότι το ρουμανικό κράτος στήριξε με υποτροφία τις αρχικές σπουδές του στο Βουκουρέστι.
Photo: Cătălin Georgescu
Ο Μπρανκούζι πήγε μετά στο Μόναχο και τελικά στο Παρίσι και μαθήτευσε δίπλα στον Ροντέν (ένα δείγμα επιρροής του βλέπουμε στο Φιλί), από τον οποίο χωρίστηκε, για να μπορέσει να αυτονομηθεί καλλιτεχνικά.
Photo: Cătălin Georgescu
Το περίφημο Πουλί στο διάστημα, το οποίο όταν έφτασε σε κουτί στην Αμερική για έκθεση στη Brummer Gallery, NY 1926, οι αρχές το θεώρησαν εμπορεία μετάλλου και όχι έργο τέχνης και επέβαλαν υψηλούς δασμούς. Στη σχετική δίκη κέρδισε ο γλύπτης.
Photo: Cătălin Georgescu
Mούσες 1909-1912, Mlle Pogany, Sleeping Muse: Οι γυναίκες του Μπρανκούζι μοιάζουν με κυκλαδικά εδώλια και μαντόνες.
Photo: Cătălin Georgescu
Η ατέρμονη κολόνα του The endless Column, εγκατεστημένη σε διάφορες εκδοχές και διάφορα μέρη. Μια γλυπτική παράδοση που δημιούργησε ο διάσημος γλύπτης και η οποία εξακολουθεί να εμπνέει την πόλη. Η κολόνα ύψους 30 μέτρων είναι εγκατεστημένη στο Targu Jiu στη Ρουμανία κοντά στο χωριό του. Το φέρνει πιο κοντά στο άπειρο, πέρα από τον πόνο και την επιφανειακή απόλαυση.
Photo: Cătălin Georgescu
Τελικά κληροδότησε στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Παρισιού περισσότερα από 80 γλυπτά. Μέχρι τις 28 Ιανουαρίου 2024
After Sculpture/Sculpture After
Photo: Timișoara 2023
Η νεότερη γενιά γλυπτών κυρίως από τη Ρουμανία αλλά και από άλλες χώρες, στις αποθήκες του κτηρίου «U» Barracks στην κεντρική πλατεία Unirii εξερευνά σε διαφορετικούς ορόφους την ιστορική γλυπτική, τη σύνδεση υλικών που δεν ανήκουν στα γνωστά παραδοσιακά της γλυπτικής και μια σειρά διαλόγων μεταξύ καλλιτεχνών βλέποντας τη γλυπτική ως διαδικασία στρώσεων, ακολουθώντας την οπτική του Μικελάντζελο για τη σχηματοποίηση μέσα από την άτυπη ύλη.
Photo: Timișoara 2023
Ουσιαστικά, αναζητούν τις καινοτομίες μετά την εμπειρία του Μπρανκούζι. Το κόνσεπτ της έκθεσης υπερβαίνει την πλαστικότητα της γλυπτικής και χρησιμοποιεί κι άλλες φόρμες έκφρασης, όπως installations, land art, site specific interventions, performance.
Μεταμοντέρνες καλλιτεχνικές πρακτικές που στοχεύουν στη «χειραφέτηση» της γλυπτικής από τους παλιούς καθορισμούς. Μέχρι τις 30 Νοεμβρίου 2023
Έκθεση στο Garrison CommandΈνα από τα παλαιότερα κτήρια της πόλης, που στέγαζε στρατιωτικούς, βρίσκεται στην πλατεία Ελευθερίας, την ονομαζόμενη και Κόκκινη πλατεία εξαιτίας του χρώματος των τούβλων.
Στην πλατεία ένα γλυπτό μας θυμίζει θρησκευτική αναπαράσταση της Μαντόνας, αλλά σχετίζεται με την πανούκλα, ενώ το σχέδιο σε ορισμένα σημεία είναι ουσιαστικά η κάτοψη του χαμάμ που βρίσκεται ακόμα κάτω από την πλατεία, έτοιμο να μας υποδεχτεί, εάν αποφασιστεί να αποκαλυφθεί.
Αυτές τις μέρες το κτήριο φιλοξενεί μια από τις ωραιότερες εκθέσεις, την Individual Compus/ Individual- All around
Photo: SAC Bucharest
με πολλούς καλλιτέχνες να εκφράζονται σε διαφορετικά είδη τέχνης σε μια προσπάθεια να βρουν τη σύνθεση μέσα στη μοναδικότητα συνυπαρχόντων προσωρινοτήτων, τη συνεργασία, τη συμπερίληψη και τη μη ιεραρχική αποδοχή, αποαποικιοποίηση και αποκέντρωση. Μέχρι τις 3 Δεκεμβρίου 2023.
Photo: SAC Bucharest
Ένα από τα ωραία κτήρια της πόλης, το Stefania Palatul, στεγάζει την έκθεση I Started to see the colors στο πλαίσιο του Moving Fireplaces, μιας καλλιτεχνικής πρωτοβουλίας που ασχολείται με ζητήματα συμβίωσης μέσω τέχνης με πρόσφυγες και μετανάστες.
Photo: Timișoara 2023
Όπως μας είπαν η project manager Simona Giura και η επιμελήτρια Andreiana Mihail, το σκεπτικό τους είναι ότι δεν υπάρχει λόγος να φοβάται κανείς τους μετανάστες, αφού όλη η ανθρωπότητα είναι γεμάτη τέτοιες ιστορίες. Οι φιλοξενούμενοι 35 αυτοδίδακτοι καλλιτέχνες από Σερβία και Ρουμανία, ζουν άλλωστε στην περιοχή Μπανάτ, οι λαοί της οποίας μέσα στην ιστορία μετακινούνται, σαν τις εστίες, ανάλογα με το πώς οι πόλεμοι όριζαν τα σύνορα.
Simona Giura
Η έκθεση παρουσιάζει έργα naive, τη χαρακτηριστική τεχνική χωρίς σκιές και διαστάσεις, με έντονα χρώματα, που αναπαριστούν την καθημερινή ζωή, τα ήθη και έθιμα, την παιδική ηλικία, τις αγροτικές περιοχές και εργασίες, τις οικογενειακές συνάξεις, κυρίως στη Σερβία και ειδικά στην περιοχή Kowachicha, όπου ακόμα και σε σύγχρονα έργα, οι άνθρωποι απεικονίζονται με τις παραδοσιακές στολές, ώστε να διασωθεί η ιστορική μνήμη και παράδοση. Μέχρι τις 27 Νοεμβρίου 2023.
Porous matterΣτην γκαλερί MV SCI-ART Space στον κατάφυτο κήπο του Πολυτεχνείου πραγματοποιείται η ομαδική έκθεση Porous matter που υλοποιείται με τα ΕΕΑ Grants και τη συμμετοχή επιστημόνων και καλλιτεχνών από Νορβηγία και Ρουμανία. Παίζοντας μεταξύ των πόρων του δέρματος και της ύλης, αλλά και των πόρων διαβίωσης, η έκθεση εξερευνά την τεχνολογία και τον άνθρωπο, τα μέλλον και τις πιθανές λύσεις και είναι ένας ενδιαφέρων συνδυασμό εφευρέσεων, προτάσεων και τέχνης.
Εξερευνούμε τον τρόπο που λειτουργεί το φυτό σε αντιστοιχία με τις αρτηρίες του ανθρώπινου σώματος, παρακολουθούμε τη λειτουργία πόρων και κυττάρων μέσα από άμμο και νερό, αντιλαμβανόμαστε τη μόλυνση μέσα από ένα ρομπότ με αισθητήρα που εκπνέει διοξείδιο άνθρακα ή από ένα τοσοδά κομματάκι πάγου που θα διατηρείται ως έκθεμα στο μέλλον. Η αίθουσα υπήρξε φοιτητική ντίσκο παλιότερα κι έτσι οι διοργανωτές εκείνη τη βραδιά ετοίμασαν ένα 90’s πάρτυ!
Εργοστάσιο Faber
Η πολύ ενδιαφέρουσα βιομηχανική-εναλλακτική περιοχή Faber έχει πάρει το όνομά της από το εργοστάσιο χρωμάτων της ομώνυμης εβραϊκής οικογένειας που εγκατέλειψαν όλη την περιουσία τους κατά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο και όσοι διασώθηκαν επέστρεψαν να την επαναδιεκδικήσουν.
Το εργοστάσιο ξανάνοιξε πριν λίγα χρόνια και είναι ένα hub για καλλιτέχνες, αρχιτέκτονες σε διασύνδεση με το πολυτεχνείο, εκθέσεις, ανταλλαγές. Όπως μας είπε η διευθύντρια, Oana Simionescu, το καλοκαίρι στον μεγάλο υπαίθριο χώρο του διοργανώνονται συναυλίες, ενώ φιλοξενεί και κοινωνικό συνεταιρισμό για ευάλωτες ομάδες πληθυσμού με εκπληκτικές δημιουργίες από ύφασμα, κερί, κλπ, καθώς και καφέ και εστιατόριο.
Εκεί παρουσιάστηκε το πρόγραμμα Bright Cityscapes σε συνεργασία με το Πολυτεχνείο, μία έρευνα για το δυναμικό της πόλης σε συνεργασία με βιομηχανίες της πόλης, διεθνείς σχεδιαστές και ακαδημαϊκούς και με αρχιτέκτονες. Εκεί επίσης στεγάζεται η σχετική έκθεση Turn Signals – Design is not a Dashboard, με έργα διεπστημονικής ομάδας σε συνεργασία με ερευνητές, που ερμηνεύουν στατιστικά στοιχεία και αναζητούν τρόπους, με τους οποίους το design μπορεί να πάει πέρα από τις καθιερωμένες βιομηχανικές πρακτικές.
Culinaria Banatica
Λίγο πιο κάτω από το Faber βρίσκεται το Casa Calfelor Kolping, ένας χώρος φιλοξενίας και εστίασης, κατασκευασμένος από την Ένωση μαθητευόμενων τεχνιτών, όλος με ξύλο και μέταλλο, που άνοιξε πριν από ένα χρόνο ως μέρος ενός ευρύτερου ευρωπαϊκού δικτύου που δημιουργεί ξενοδοχεία με αυτό το κόνσεπτ και τα έσοδα διατίθενται για την κατάρτιση των τεχνιτών.
Photo: Culinaria Banatica project
Εκεί λοιπόν διοργανώνονται οι βραδιές γαστρονομίας Culinaria Banatica για την αναβίωση παραδοσιακών φαγητών της περιοχής Μπανάτ και τρόπων παρασκευής τους. Στη βραδιά που παρακολουθήσαμε, πλήθος κόσμου ήρθε για να παρακολουθήσει την παρουσίαση βιβλίων μαγειρικής. Τα βιβλία γράφονταν από έναν «χαρακτήρα», τη θεία Ρέζι, κάτι σαν τη θεία Λένα και τον Τσελεμεντέ μας και κυκλοφορούσαν ανελλιπώς κάθε χρόνο από το 1876 μέχρι το 1985.
Photo: Culinaria Banatica project
Προέρχονταν από την Ουγγαρία και στόχευαν αρχικά στην εκπαίδευση των νέων γυναικών στη μαγειρική με ό,τι διαθέσιμο υλικό είχαν, περιέχοντας συμβουλές όχι μόνο για συνταγές, αλλά και savoir vivre. Η εκδήλωση καταλήγει σε ένα δείπνο με παραδοσιακές συνταγές, όπως διάφορους τύπους γκούλας, λαχανικά βρασμένα ή τουρσί, φυσικά τα υπέροχα αλλαντικά και ειδικά τα σαλάμια τους, και βέβαια το μεστό, αρωματικό κόκκινο κρασί τους.
Photo: Culinaria Banatica project
Μια ομάδα ενθουσιωδών νέων διοργάνωσαν για πρώτη χρονιά στο art cinema Victoria το φεστιβάλ βαλκανικού κινηματογράφου και πολιτισμού «Taifas» με μια πολύ ενδιαφέρουσα επιλογή ταινιών, νέων κυρίως κινηματογραφιστών που αναζητούν την ταυτότητά τους μεταξύ βαλκανικού και δυτικοευρωπαϊκού πολιτισμού και καταπιάνονται με ζητήματα ιστορικής μνήμης, δικαιωμάτων, επιβίωσης στα κομμουνιστικά και καπιταλιστικά συστήματα, περιβάλλον, μοναξιά, οικονομική κρίση, μέλλον.
Photo: Andreea Săsăran
Το φεστιβάλ περιλάμβανε προβολές, συζητήσεις, εκπαιδευτικό συμπόσιο, residencies και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Ανάμεσα στις ταινίες ήταν και το Embryo Larva Butterfly του Κύρου Παπαβασιλείου (Ελλάδα-Κύπρος 2023).
Εκτός αυτού, ξεχωρίσαμε το “Almost entirely a slight disaster” του Umut Subasi (Τουρκία 2023), με τις ματαιώσεις της Gen Z γυρισμένο στην Κωνσταντινούπολη, το Pelican του Filip Heraković (Κροατία-Πορτογαλία 2022), το Lost country του Vladimir Perišić (Σερβία, Γαλλία, Κροατία, Λουξεμβούργο 2023) που καταγράφει τα γεγονότα πριν τον εμφύλιο στη Γιουγκοσλαβία από τη σκοπιά του γιου της εκπροσώπου του κόμματος, καθώς και το Europa του Sudabeh Mortezai (Αλβανία, Αυστρία, Μεγ. Βρετανία 2023), που με πολύ εύστοχο τρόπο ασχολείται με την εκβιαστική εκδίωξη των ανθρώπων της υπαίθρου από αδίστακτες εταιρείες ευρωπαϊκών συμφερόντων.
Το φεστιβάλ πραγματοποιήθηκε φέτος με τη στήριξη της ευρωπαϊκής πολιτιστικής πρωτεύουσας, αλλά οι διοργανωτές σκοπεύουν να συνεχίσουν κάνοντάς το θεσμό.
Heritage film festivalΠαράλληλα με το Taifas έτρεξε και το Heritage film festival, με ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους, όπως animation από την Πολωνία, μιούζικαλ από τη Λιθουανία, αφιέρωμα στη Lotte Reiniger και στον Ion Popescu Gopo, αλλά και το Κοσμικό Ανατομείο του δικού μας Βασίλη Βαφέα (1993).
Παράλληλα είδαμε και ένα δείγμα από την έκθεση Collaborative film museum που αναζητά τη στέγη του στο Βουκουρέστι, με αντικείμενα σχετικά με κινηματογράφο, που έχουν συλλεγεί από ιδιώτες, κινηματογραφιστές ή λάτρεις του κινηματογράφου.
Μέσα στις επόμενες μέρες:
