Γυναίκες στο ελληνικό σινεμά: Τι λένε τα στοιχεία και η εμπειρία

Τα τελευταία επτά χρόνια κοντά στην Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών διοργανώνεται το Φεστιβάλ WIFT GR 50/50 Ισότητα και στον Κινηματογράφο. Αυτόν τον Νοέμβριο ήταν ένα τετραήμερο στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος αφιερωμένο στις «Γυναίκες Χωρίς Σύνορα», τις Ελληνίδες γυναίκες – επαγγελματίες του κινηματογράφου, από όλες τις ειδικότητες, που διακρίθηκαν σε σημαντικά διεθνή φεστιβάλ κινηματογράφου με ντοκιμαντέρ και ταινίες μυθοπλασίας μικρού και μεγάλου μήκους. Επιπλέον, για πρώτη φορά στο πλαίσιο του Φεστιβάλ, διοργανώθηκε διαγωνιστικό τμήμα για ταινίες μικρού μήκους από Ελληνίδες δημιουργούς με τίτλο «Μικρές Γυναικείες Ιστορίες».

WIFT σημαίνει Women in Film and Television και είναι το κορυφαίο δίκτυο γυναικών και εν γένει θηλυκοτήτων που εργάζονται σε όλους τους τομείς των οπτικοακουστικών μέσων. Το WIFT GR αποτελεί μέρος ενός διεθνούς δικτύου που ιδρύθηκε το 1973 στο Λος Άντζελες από λευκές γυναίκες που κατάλαβαν ότι από τους 142 τότε ενεργούς σεναριογράφους, μόνο οι 2 ήταν γυναίκες. Σήμερα έχει περισσότερα από 50 παραρτήματα σε έξι ηπείρους, που εκπροσωπούν περισσότερα από 15.000 μέλη και εργάζονται για τον ίδιο στόχο: την ισόρροπη εκπροσώπηση των δύο φύλων στον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Ρόλος του ελληνικού δικτύου είναι να αναδεικνύει το έργο των γυναικών στον κινηματογράφο και την τηλεόραση, να ενδυναμώνει τις γυναίκες προβάλλοντας τα επιτεύγματά τους, να προσφέρει υπηρεσίες επιμόρφωσης και να ενεργεί υποστηρικτικά ως κοινότητα για τα συμφέροντα των γυναικών.

Κατερίνα Κασκανιώτη, Πρόεδρος WIFT GR

Πώς έχει όμως η κατάσταση στην Ελλάδα όσον αφορά τη συμμετοχή γυναικών και θηλυκοτήτων στον κινηματογράφο και την τηλεόραση; Έκπληξη (;): Στη χώρα μας δυστυχώς, δεν υπάρχουν συγκεντρωμένα στατιστικά στοιχεία. Το Ευρωπαϊκό Οπτικοακουστικό Παρατηρητήριο διεξήγαγε το 2023 έρευνα με τίτλο «Industry Report: Gender Equality, Diversity and Inclusion», που περιλαμβάνει και τη χώρα μας και αποκαλύπτει ότι μόνο το 26% των ευρωπαϊκών ταινιών μεγάλου μήκους έχουν γυναίκες σκηνοθέτριες.

Η μελέτη βασίζεται σε στοιχεία από τη βάση δεδομένων LUMIERE, περιλαμβάνει τα 46 κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης και οι ερωτηθέντες επαγγελματίες είναι σκηνοθέτες, σεναριογράφοι, διευθυντές φωτογραφίας, συνθέτες, μοντέρ και πρωταγωνιστές ηθοποιοί. Καλύπτει ευρωπαϊκές ταινίες της τελευταίας δεκαετίας που προβλήθηκαν στις ευρωπαϊκές αίθουσες, παραλείποντας ταινίες μικρού μήκους και κινηματογραφικές προβολές εκδηλώσεων και εξετάζοντας ξεχωριστά τα κινούμενα σχέδια.

Από την ταινία “Μέντιουμ”

Το πρώτο βασικό εύρημα είναι ότι οι γυναίκες εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν τη μειοψηφία των επαγγελματιών του κινηματογράφου που εργάζονται σε βασικούς ρόλους πίσω από την κάμερα. Ειδικότερα, εκτός από το 26% των σκηνοθετριών που αναφέραμε, «μεταξύ 2018 και 2022, το χάσμα των φύλων ήταν πιο έντονο μεταξύ των κινηματογραφιστών και των συνθετών, όπου οι γυναίκες αντιπροσώπευαν μόνο το 11% και το 10% του εργατικού δυναμικού αντίστοιχα. Με τη σειρά του, το γυναικείο μερίδιο ήταν υψηλότερο μεταξύ των παραγωγών (35%) και των σεναριογράφων (29%). Αντίθετα, η αναλογία των φύλων φαίνεται να είναι πιο ισορροπημένη «στην οθόνη», με τις ηθοποιούς να αντιπροσωπεύουν το 41% όλων των επαγγελματιών της υποκριτικής που πρωταγωνιστούν σε τουλάχιστον έναν πρωταγωνιστικό ρόλο σε ταινία μεγάλου μήκους.

Η μελέτη διαπιστώνει επίσης ότι το ποσοστό των γυναικών μεταξύ των ενεργών επαγγελματιών εξελίσσεται αργά με την πάροδο των ετών, με σημαντικές διαφορές μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, καλύπτοντας χώρες όπως η Ισλανδία, η Νορβηγία και η Αυστρία (όπου το μερίδιο των γυναικών σκηνοθετριών είναι πολύ πάνω από 30%) και χώρες όπου οι γυναίκες δυσκολεύονται να αναλάβουν το τιμόνι των ταινιών μεγάλου μήκους, όπως η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Βουλγαρία και η Τουρκία (όλες κάτω από 15%).

Από την ταινία “Mothers of Daughters”

Γενικότερα, «οι γυναίκες δούλευαν σε λιγότερες ταινίες και δούλευαν ομαδικά πιο συχνά από τους άνδρες». Συγκεκριμένα, «τα μέσα επίπεδα δραστηριοτήτων που καταγράφηκαν για τις γυναίκες επαγγελματίες ήταν ελαφρώς χαμηλότερα απ’ ό,τι για τους άντρες συναδέλφους τους» και «αυτό ίσχυε για όλους τους επαγγελματικούς ρόλους στο δείγμα της μελέτης εκτός από το μοντάζ». «Παίρνοντας το παράδειγμα των σκηνοθετών, μόνο το 22% των γυναικών του δείγματος σκηνοθέτησε περισσότερες από μία ταινίες μεταξύ 2013 και 2022, σε σύγκριση με το 28% για τους άνδρες», εξηγεί περαιτέρω η έρευνα.

Η τάση να εργάζονται ομαδικά οι γυναίκες πιο συχνά από τους άντρες έκανε λιγότερο πιθανό «οι γυναίκες επαγγελματίες να παίρνουν ένα συγκεκριμένο credit σε ταινία». Για παράδειγμα, όταν πρόκειται για σεναριογράφους, «μόνο το 33% των ταινιών μεγάλου μήκους γράφτηκαν από μία γυναίκα σεναριογράφο σε σύγκριση με το 43% των ταινιών από έναν άνδρα συγγραφέα». Εξάλλου, οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να εργάζονται σε ομάδες μεικτών φύλων. Για παράδειγμα, το 86% των σεναρίων ταινιών μεγάλου μήκους γράφτηκαν σε συνεργασία με τουλάχιστον έναν άνδρα συνάδελφο.

Στη συνέχεια, η έρευνα υπογραμμίζει ότι «η παρουσία μιας γυναίκας ως συν-σκηνοθέτριας μιας ταινίας συνδέεται με την αυξημένη γυναικεία εκπροσώπηση στα κινηματογραφικά συνεργεία». Η έρευνα δείχνει, για παράδειγμα, ότι για ταινίες που σκηνοθετήθηκαν από τουλάχιστον μία γυναίκα, το μέσο μερίδιο των γυναικών σεναριογράφων ανά ταινία ήταν 77% (έναντι 28% για τις ταινίες γενικά) και το ποσοστό αυτό μειώθηκε στο 48% όταν εξαιρέθηκαν οι ταινίες μεγάλου μήκους που γράφτηκαν και σκηνοθετήθηκαν από το ίδιο πρόσωπο.

Τέλος, το ντοκιμαντέρ είναι το είδος με την ισχυρότερη γυναικεία παρουσία (31% μεταξύ 2018 και 2022), ακολουθούμενο από ταινίες live action (21%) και κινούμενα σχέδια (20%).

Από το ντοκιμαντέρ “Η Μητέρα του Σταθμού”

Όπως σχολιάζει στο monopoli.gr η αντιπρόεδρος του WIFT GR και σύμβουλος διοίκησης Ο/Α τομέα, Λένα Ράμμου, η οποία και μας διέθεσε και τα παραπάνω ερευνητικά στοιχεία: «Η υποχρεωτική ποσόστωση φύλου έχει νομοθετηθεί στην Ελλάδα με τον Νόμο 2839/12.09.2000. Η διάταξη καθιερώνει την υποχρεωτική ποσόστωση φύλου κατά τον κανόνα του κατ’ ελάχιστον 1/3 στη συγκρότηση και σύνθεση των διοικητικών οργάνων των φορέων του στενού και του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα.

Στον χώρο των επιχειρήσεων το μέτρο εισάγεται για πρώτη φορά με τον νόμο 4706/2020, που ορίζει ότι οι περίπου 170 εισηγμένες εταιρείες στην Ελλάδα οφείλουν να περιλαμβάνουν στα διοικητικά τους συμβούλια γυναίκες σε ποσοστό τουλάχιστον 25%. Το 25% μπορεί να φαίνεται μεγάλο βήμα για την Ελλάδα, τι γίνεται όμως με το ποσοστό του 40% που προτείνει από το 2012 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε μια οδηγία που συναντά ισχυρή αντίσταση από αρκετά κράτη-μέλη; Γιατί 1/3 ήτοι 33%, ή 1/4 ήτοι 25%, ενώ οι γυναίκες αποτελούμε τουλάχιστον το 50% του πληθυσμού της χώρας μας, δεν μας εξηγεί ο νομοθέτης. Προφανώς, τίποτα δεν είναι αυτονόητο. Γι’ αυτό χρειάζεται να συνεχίσουμε να συνεχίσουμε να διεκδικούμε του 50% σε όλους τους εργασιακούς τομείς. Κι εμείς, ως WIFT GR, διεκδικούμε την ισόρροπη αντιμετώπιση στον οπτικοακουστικό τομέα της χώρας μας».

Λένα Ράμμου, Αντιπρόεδρος WIFT GR

Συμπληρώνοντας, να επισημάνουμε ότι ακόμα και στον τομέα της κινηματογραφικής κριτικής, μια γρήγορη έρευνα στον κατάλογο των μελών της Πανελλήνιας Ένωσης δείχνει ότι από τα 72 μέλη, μόλις τα 8 είναι γυναίκες. Επίσης αξίζει να σημειωθεί ότι το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου προβλέπει κάποιο επιπλέον κίνητρο για ταινίες με γυναικεία παρουσία, γενικά όμως δεν βρίσκει κανείς συχνά πρωτοβουλίες και κίνητρα για μεγαλύτερη συμπεριληπτικότητα.

Η σκηνοθέτρια Ζακλίν Λέντζου, η πολυβραβευμένη ταινία της οποίας «Σελήνη, 66 Ερωτήσεις» συμμετείχε στο φεστιβάλ, απαντά στο monopoli.gr και στην ερώτησή μας τι επιπλέον δυσκολίες έχει το να είσαι γυναίκα κινηματογραφίστρια, στην πράξη αλλά και στην αντιμετώπιση: «Οι αποκαρδιωτικές δυσκολίες του να κάνεις σινεμά στην Ελλάδα, δεν έγκεινται στο φύλο -αυτό θα έκανε τα πράγματα να μοιάζουν πιο απλά. Δυστυχώς η χώρα πάσχει από έλλειψη κινηματογραφικής παιδείας, κατά συνέπεια από έλλειψη ουσιαστικού σεβασμού και ενδιαφέροντος για τη δημιουργική διαδικασία που σημαίνει έλλειψη αγάπης προς τον/την δημιουργό. Σίγουρα το να είσαι γυναίκα δυσκολεύει τα πράγματα ακόμη παραπάνω, μιας που μιλάμε για μια από τις πιο ΒΑΘΕΙΑ πατριαρχικές χώρες του κόσμου».

Ζακλίν Λέντζου

Η Χριστίνα Ιωακειμίδη, δημιουργός της ταινίας «Μέντιουμ» που απέσπασε το βραβείο Cineuropa στο Σεράγεβο, μας λέει: «Από τη δική μου εμπειρία έχει μόνο επιπλέον δυσκολίες. Πέραν από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει μια γυναίκα σε οποιονδήποτε χώρο, υπάρχουν και οι δυσκολίες που επιφέρουν τα εξαντλητικά ωράρια και το ασταθές πρόγραμμα που απαιτείται στον χώρο του κινηματογράφου. Εγώ το βίωσα πολύ έντονα αυτό, όταν γέννησα το πρώτο μου παιδί και συνειδητοποίησα ότι είναι αδύνατο να συνεχίσω να δουλεύω, μέχρι να μεγαλώσει αρκετά. Ε, κι έτσι άλλαξα δουλειά. Και μου πήρε 13 χρόνια να κάνω τη δεύτερή μου ταινία. Ως αντιμετώπιση επίσης βίωσα πολλές δυσκολίες. Ειδικά ο χώρος της διαφήμισης, στον οποίο δούλευα ως βοηθός πριν από 15 χρόνια, ήταν καθαρά ανδροκρατούμενος για τους σκηνοθέτες. Οι γυναίκες ήταν κυρίως βοηθοί, μακιγιέζ, ενδυματολόγοι, άντε και σκηνογράφοι. Νομίζω και σήμερα δεν έχουν αλλάξει πολύ τα πράγματα».

Η Ίρις Μπαγλανέα, που συμμετείχε με τη διακεκριμένη ταινία της «Goads», μας έδωσε τη δική της οπτική: «Η δυσκολία υπάρχει σαφέστατα, αλλά είναι οικονομική κυρίως, άσχετα από το φύλο δηλαδή. Αισθάνομαι ότι η διάκριση στα φύλα είναι περισσότερο θέμα της προηγούμενης γενιάς. Είμαι αισιόδοξη ότι όλο και περισσότερα κορίτσια εμπιστεύονται τον εαυτό τους και αποδεδειγμένα δημιουργούν πολύ όμορφα πράγματα. Νιώθω επίσης πολύ τυχερή που ανήκω σε αυτή την γενιά κινηματογραφιστριών!»

Ίρις Μπαγλανέα

Το monopoli.gr παρακολούθησε κεντρική συζήτηση του φεστιβάλ με θέμα «Γυναίκες Δημιουργοί στον Ελληνικό Κινηματογράφο» με τη συμμετοχή γυναικών δημιουργών στον κλάδο της κινηματογραφικής παραγωγής.

Η σκηνοθέτρια Θέλγια Πετράκη («Bella») είπε χαρακτηριστικά «Από τις 35 ταινίες του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης φέτος, μόνον οι τρεις ήταν από γυναίκες. Και οι τρεις όμως έχουν σκίσει! (Animal – Σοφία Εξάρχου, Φόνισσα – Εύα Νάθενα, Medium – Χριστίνα Ιωακειμίδη). Όντως, οι γυναίκες είναι περισσότερες στα ντοκιμαντέρ και στις μικρού μήκους ταινίες, αλλά από αυτά δεν βιοπορίζεσαι. Για χρήματα χρειάζεται να κάνεις τηλεόραση και διαφήμιση, αλλά ακόμα και με σχεδόν 30 σήριαλ, πάλι 2 – 3 είναι οι γυναίκες σκηνοθέτιδες. Όπου υπάρχουν καλά χρήματα, οι γυναίκες δεν βρίσκουν καλή πρόσβαση».

Από τη συζήτηση

Η σκηνοθέτρια Νίνα Μαρία Πασχαλίδου, παρατηρεί ότι «Υπάρχουν βελτιώσεις, παραμένει όμως τραγική η κατάσταση των ντοκιμαντέρ εδώ. Γι’ αυτό στραφήκαμε στο εξωτερικό. Εδώ επίσης υπάρχουν ακόμα πολλά στερεότυπα. Πχ ότι η γυναίκα δεν μπορεί να σηκώσει κάμερα ή μπουμ». Κάτι που μπορεί να αποθαρρύνει μια νέα γυναίκα, όπως συμπληρώνει η Βάνια Τέρνερ, διευθύντρια φωτογραφίας, μοντέζ, σκηνοθέτρια. Άλλωστε, στην πρώτη σου ταινία όλοι θα σου πουν τι δεν μπορείς να κάνεις, όπως ειπώθηκε. «Ακούγεται τετριμμένο, αλλά πρέπει να είσαι έτοιμη. Να πιστεύεις στον εαυτό σου και σε αυτό που κάνεις και να έχεις γύρω σου ανθρώπους που εμπιστεύεσαι». Η Πασχαλίδου σημείωσε βέβαια ότι ούτε κι έξω είναι ιδανικά τα πράγματα, φέρνοντας ως παράδειγμα τους χώρους θηλασμού, ενώ πρόκληση παραμένει το να πρέπει να ανταπεξέρχεσαι στους διαφορετικούς τρόπους αντιμετώπισης της γυναίκας σε διάφορες χώρες, όπως πχ στο Πακιστάν ή σε χώρες των Εμιράτων, όπου πρέπει να συνεννοείσαι μέσω κάποιου άντρα, γιατί δεν σου απευθύνουν το λόγο και δεν σε ακούν. «Πρέπει να αποδεικνύεις συνεχώς ποια και γιατί είσαι», λέει και η Τέρνερ.

Όπως φάνηκε και στην έρευνα, υπάρχουν πάντως αρκετές γυναίκες παραγωγοί. Αλλά κι εκεί, «τα στερεότυπα λειτουργούν για να μειωθεί μια αξία», λέει η παραγωγός Μίνα Ντρέκη. Θεωρείται ότι υπάρχουν πολλές γυναίκες παραγωγοί γιατί «είναι καλές νοικοκυρές».

Η ηθοποιός, σκηνοθέτρια και συγγραφέας Γιούλα Μπούνταλη μίλησε για το #metoo που έδωσε ώθηση στις ηθοποιούς, ώστε να ονομάζουν τα πράγματα. «Να μιλάμε, να μην αυτολογοκρινόμαστε, να μη φοβόμαστε και να μη θεωρούμε ότι οι λεπτομέρειες δεν μετράνε! Υπάρχουν πλέον, ειδικά στο εξωτερικό, οι Intimacy coordinators. Μας ρωτούν αν είμαστε ΟΚ με κάποια πράγματα, πχ με συγκεκριμένα ρούχα ή με κάποιες ερωτικές σκηνές. Και επίσης να μάθουμε να μη δεχόμαστε τη λέξη ‘Αυτοσχεδιάζουμε’, που ακούγεται συχνά από άντρες συντελεστές σε σκηνές βίας ή ερωτικές. Πρέπει να δουλεύεις βάσει σεναρίου και να ξέρεις ακριβώς τι ζητούν». Για την παράλληλη ανάγκη των σκηνοθετών να προχωρήσει το γύρισμα είπε χαρακτηριστικά: «Έχουμε κλάψει για υπερβολές και κανείς δεν είπε στοπ. Κανείς δεν έχει πάθει κάτι, επειδή σταμάτησε ένα γύρισμα. Αντιθέτως πολλοί έχουν τραυματιστεί πολύ σοβαρά, επειδή δεν σταμάτησε». Λύσεις σίγουρα υπάρχουν. Η Όλγα Μαλέα, για παράδειγμα αναφέρεται σε μια σκηνή της σειράς «Τα καλύτερά μας χρόνια», όπου, επειδή τα παιδιά ντράπηκαν να φιληθούν στο μάγουλο γιατί θα τους κορόιδευαν οι συμμαθητές τους, τελικά έδειξαν τα χέρια τους να αγγίζονται στον κορμό ενός δέντρου (πόσο πιο ποιητικό!..).

Οι κακοποιητικές συμπεριφορές που μπορεί να συνδέονται με τα παραπάνω, για πολλές γυναίκες και θηλυκότητες λειτούργησαν αποθαρρυντικά, έφυγαν από τον κλάδο. Για άλλες πάλι, είναι κανονικοποιημένες, αποδέχονται ότι έτσι είναι και γίνεται «για την Τέχνη». Δυστυχώς στην Ελλάδα λείπουν σοβαρές προστατευτικές διαδικασίες, όπως επικαιροποιημένοι κώδικες δεοντολογίας, πρωτόκολλα οικειότητας (intimacy protocol), αλλά και υποστηρικτικές δομές και χώροι.

Η ομάδα της WIFT GR στα βραβεία

Η σκηνογράφος και ενδυματολόγος Κική Πίττα διηγείται το πόσο δύσκολα συναλλάσσεσαι στα πιο τεχνικά επαγγέλματα και δίνει έμφαση στο ζήτημα της παιδείας: «Κονταροχτυπιέσαι για να αποδείξεις τα αυτονόητα κι αυτό είναι θέμα παιδείας. Η Ελλάδα έχει από τα χειρότερα εκπαιδευτικά συστήματα. Η αμορφωσιά κάνει τους ανθρώπους σκληρούς και κακούς. Αν οι άντρες είχαν εκπαιδευτεί αλλιώς από μικροί, η συμπεριφορά τους θα ήταν εντελώς διαφορετική. Οι Σουηδοί επέβαλαν το 50-50 παντού, λόγω παιδείας. Δεν χρειάστηκε καν να το διεκδικήσουν οι γυναίκες. Στη σχολή που διδάσκω, ρώτησα τα παιδιά αν διαβάζουν και δεν απάντησε κανείς. Είναι το πιο θλιβερό που μου έχει συμβεί τα τελευταία χρόνια…»

Η Μαρία Λούκα, σεναριογράφος – δημοσιογράφος και μέλος του ΔΣ του WIFT GR συντονίζοντας τη συζήτηση τόνισε ότι στα βραβεία Ίρις από το 2010 ως σήμερα, μόνο 3 γυναίκες έχουν βραβευτεί για σκηνοθεσία. Για τον τρόπο που οι εργασίες χωρίζονται σε γυναικείες και αντρικές σχολίασε: «Είναι στερεοτυπικός. Γιατί να μην υπάρχουν ή να μη θεωρούνται επαρκείς οι γυναίκες διευθύντριες φωτογραφίας ή ηχολήπτριες; Αν πράγματι δεν υπάρχουν, γιατί συμβαίνει αυτό; Ποιος θέτει τα κριτήρια; Κάτι δεν πάει καλά με τις δομές του κινηματογράφου, όχι με τις γυναίκες. Κάτι τους έχει φράξει το δρόμο».

Σελήνη, 66 Ερωτήσεις

Όπως είπαν όλες οι συμμετέχουσες, είναι απαραίτητο το θεσμικό πλαίσιο που θα ορίσει τη συμμετοχή, αλλά και θα προσεγγίσει την ισότητα στην ολότητά της και θα επιτρέψει τη δημιουργία με όρους ελευθερίας και ασφάλειας. Πχ η μέριμνα για αναπαραγωγικά δικαιώματα (έκτρωση, γέννα, αποβολή, περίοδος, θηλασμός). Όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε: «Όταν επιστρέφεις γρήγορα από την άδεια κύησης, θα πουν ότι παράτησες το παιδί σου. Αν πάλι δεν επιστρέψεις σύντομα, θα πουν κρίμα, η καημένη τα έχασε όλα για το παιδί…» Ή το άλλο: «Μια δυναμική γυναίκα είναι σκύλα και υστερική, μια πιο χαμηλών τόνων πάλι δεν κάνει για τη δουλειά, δεν επιβάλλεται!».

Η Λούκα αναφέρθηκε τέλος στην περιρρέουσα σεξιστική κουλτούρα που θέλει πχ «τη γυναίκα στο σετ να είναι πάντα η γκόμενα κάποιου, ενώ τον άντρα ποτέ! Όλα αυτά δεν είναι ανεξάρτητα από την ίδια την κινηματογραφική γλώσσα. Το αντρικό βλέμμα όρισε και το κινηματογραφικό βλέμμα» λέει η Μαρία Λούκα και κάνει αναφορά στο ντοκιμαντέρ της Νίνα Μένκες «Brainwashed: Sex-Camera-Power” που μελετά 100 ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου, αλλά και στο «Τελευταίο τανγκό στο Παρίσι», μια κλασική, θρυλική ταινία που όμως βασίζεται στην κακοποίηση μιας γυναίκας.

Χριστίνα Ιωακειμίδη

Ως προς το «αντρικό» και «γυναικείο βλέμμα» στον κινηματογράφο, η Ζακλίν Λέντζου σχολιάζει στο monopoli.gr: «Σαφώς υπάρχει γυναικείο βλέμμα, όπως και αντρικό, υπάρχει και παιδικό, υπάρχει και πατρικό, υπάρχει μητρικό και μπορούμε να προσθέτουμε επίθετα εις αεί (!), μιας που κάθε διαφορετικός ρόλος και θέση ενέχει ένα διαφορετικό βλέμμα. Το ίδιο βλέμμα έχω με μια κινηματογραφίστρια στο Ιράν; Η με μία σκηνοθέτρια από τη Νέα Υόρκη; Γυναίκες όλες, αλλά; Πιστεύω στο βλέμμα, δίχως επεξηγηματικά επίθετα. Δεν κατηγοριοποιώ, κι έτσι σέβομαι τη μοναδικότητα του καθενός μαθαίνοντας κάτι νέο για έναν άλλο εσωτερικό κόσμο κάθε φορά».

Η Χριστίνα Ιωακειμίδη μας λέει: «Γυναικείο και αντρικό βλέμμα δεν θεωρώ ότι υπάρχει. Υπάρχουν ταινίες που απευθύνονται σε ανθρώπους με συγκεκριμένες ευαισθησίες, άντρες και γυναίκες. Δεν μου αρέσει καθόλου ο όρος ‘γυναικεία ταινία’. Μου φαίνεται τελείως σεξιστικός. Ακόμα, το 2023, μιλάμε για γυναικείες ταινίες, ενώ τα παιδιά, οι νέοι, έχουν πάψει να αυτοπροσδιορίζονται ως γυναίκες και άντρες και διεκδικούν με σθένος το δικαίωμά τους σε αυτό».