Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία: 6+1 παιδικά βιβλία που διαφωτίζουν τους μικρούς αναγνώστες

Από το 1992, η 3η ημέρα του Δεκέμβρη είναι αφιερωμένη στους συνανθρώπους μας με αναπηρία. Στόχος της Παγκόσμιας Ημέρας Ατόμων με Αναπηρία είναι να ευαισθητοποιήσει και να ενημερώσει το ευρύτερο κοινό για τα δικαιώματα και φυσικά τις δυνατότητες τους, τα οποία δυστυχώς, ακόμα και σήμερα, δε θεωρούνται δεδομένα.

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, ως ειδική ικανότητα ορίζεται κάθε μορφής σωματική, αισθητηριακή ή και νοητική αναπηρία, όπως ο Αυτισμός και άλλες Αναπτυξιακές Διαταραχές, ενώ κάποιοι οργανισμοί εντάσσουν στις αναπηρίες και τις Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες. Είναι συνεπώς πολύ σημαντικό να ενημερωνόμαστε για θέματα που αφορούν μία τόσο διευρυμένη μερίδα του πληθυσμού και να βοηθούμε με όποιους τρόπους μπορούμε να μπει ένα τέλος στην άγνοια και την στερεοτυπική αντιμετώπιση της αναπηρίας.

Η λογοτεχνία, έρχεται όπως πάντα, με την ευαίσθητη και γεμάτη σεβασμό ματιά της, να μας βοηθήσει να ενημερωθούμε αλλά και να ευαισθητοποιηθούμε με τον καλύτερο τρόπο. Ειδικότερα δε, η παιδική λογοτεχνία, καταφέρνει με τις πολύχρωμες σελίδες και τις γεμάτες αγάπη ιστορίες της να εξηγήσει στους μικρούς βιβλιοφάγους έννοιες που μπορεί να τους μπερδεύουν.

Για αυτό και εμείς, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία που τιμάται σήμερα, ζητήσαμε από 4 αγαπημένους εκδοτικούς οίκους να μας προτείνουν τα ιδανικότερα βιβλία που αξίζει να διαβάσουμε στους μικρούς αναγνώστες σχετικά με το θέμα, και σας τα παρουσιάζουμε.

Η πρώτη πρόταση των εκδόσεων Μεταίχμιο αφορά το νέο βιβλίο της Άδας Σταματάτου, με τίτλο “Τι έχει ο Γιάννης;”. Η συγγραφέας, εξαιρετικά ενεργή στον χώρο της ευαισθητοποίησης για τον αυτισμό, τόσο με τη σελίδα της  “Η ζωή μου με τον Γιάννη”, όσο και με την Α.Μ.Κ.Ε της, “Race for Autism Gr”, μεταφέρει με ξεχωριστό τρόπο στις σελίδες του βιβλίου της όσα πρέπει να γνωρίζουν μικροί και μεγάλοι για τον αυτισμό, ώστε να μην χρειαστεί ποτέ να ρωτήσουν αδιάκριτα “τί έχει” κάποιο άτομο στο φάσμα. Το βιβλίο περιλαμβάνει μάλιστα και πρόσθετο υλικό για γονείς και εκπαιδευτικούς σχετικά με τη συμπεριφορά των ατόμων στο φάσμα του αυτισμού και την κοινωνική αποδοχή τους.

Ο Γιάννης συχνά φαίνεται διαφορετικός στα μάτια των συμμαθητών του, και όχι μόνο. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι γύρω του σχολιάζουν διάφορα για τον τρόπο που συμπεριφέρεται. Κανείς όμως δεν σκέφτεται πως για τον Γιάννη, η καθημερινότητα έχει τις δικές της αποχρώσεις, άλλες πιο φωτεινές και άλλες λίγο πιο σκούρες. Διαβάζοντας λοιπόν για την καθημερινότητά του, θα ανακαλύψουμε τόσο τις δυσκολίες όσο και τις δυνατότητες του, αλλά θα βοηθήσουμε τους μικρούς αναγνώστες να κάνουν ένα ταξίδι στον κόσμο της ενσυναίσθησης, του σεβασμού στη διαφορετικότητα και της αποδοχής.

Αναφορά στον Αυτισμό

Η δεύτερη πρόταση των εκδόσεων αφορά το πρώτο παιδικό βιβλίο της Κατερίνας Παπαγαρυφάλλου, με τίτλο «Ο Τρεχαλήτης και η Τίποτα», το οποίο μιλά για τη δύναμη της φιλίας ανάμεσα σε δύο παιδιά που έμαθαν να νιώθουν διαφορετικά από τα άλλα, βιώνοντας πολλές φορές την περιθωριοποίηση της κοινωνίας.

Ο Τρεχαλήτης έχει ρόδες αντί για πόδια, ενώ η Τίποτα έχει μάθει να ζει στο περιθώριο. Και οι δυο τους, όταν ονειρεύονται, έχουν όσα επιθυμούν. Ο πρώτος τρέχει με τη ψυχή του και χωρίς κανένα εμπόδιο, ενώ η δεύτερη έχει τα πάντα. Παρότι ο Τρεχαλήτης και η Τίποτα είναι συμμαθητές, σπάνια έχουν ανταλλάξει δυο κουβέντες, καθώς και οι δύο τους διστάζουν να κάνουν την αρχή. Όταν όμως αυτή γίνει, θα μείνουν αχώριστοι και θα αποδείξουν πως με τη δύναμη της φιλίας τους, όλα μπορούν τελικά να τα καταφέρουν.

Αναφορά σε κινητικές αναπηρίες

Ως ιδανικό ανάγνωσμα για να ευαισθητοποιηθούν οι έφηβοι αναγνώστες για την Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, οι εκδόσεις Κέδρος θεωρούν το  «Ο αδερφός μου ο Έτσι Απλά» της Μαρί-Οντ Μιράιγ, ένα βιβλίο που τιμήθηκε το 2022 με το Βραβείο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, καθώς η συγγραφέας μάς χαρίζει με την ιστορία της απλόχερα μηνύματα ανθρωπιάς, αγάπης και σεβασμού προς τη διαφορετικότητα.

Ο Μπαρναμπέ, γνωστός και ως Έτσι Απλά,  στα χαρτιά είναι 22 χρονών, στην πραγματικότητα όμως νιώθει πολύ νεότερος. Του αρέσει να παίζει με τα αγαπημένα του playmobile και δεν πάει πουθενά χωρίς τον κύριο Πανπόν, τον λούτρινο λαγό του. Μέχρι πριν λίγο καιρό, ζούσε κλεισμένος σε ένα ίδρυμα για άτομα με νοητικές αναπηρίες, όμως ο αδερφός του ο Κλεμπέρ επέλεξε να αγκαλιάσει τη διαφορετικότητά του και να τον φροντίζει ο ίδιος μακριά από το τοξικό σπιτικό τους, παρότι βρίσκεται στην τελευταία τάξη του Λυκείου και ήδη έχει ένα σωρό υποχρεώσεις πάνω από το κεφάλι του. Η αγάπη που έχει για τον αδερφό του όμως ξεπερνά όλα τα εμπόδια, και μαζί οι δυο τους θα κληθούν να αποδείξουν την εξαιρετική δυναμική της αδελφικής τους σχέσης.

Αναφορά σε νοητική αναπηρία

Για δεύτερη επιλογή, οι εκδόσεις μάς προτείνουν το βιβλίο της Μαρίας Ρουσάκη, «Μία φλόγα στο σκοτάδι», το οποίο αναφέρεται στην ιστορία της Έλεν Κέλερ, της πρώτης τυφλοκωφάλαλης Αμερικανίδας, που κατάφερε με θάρρος και επιμονή να κατανοήσει τον κόσμο μέσα από τα μάτια της ψυχής της και να γίνει συγγραφέας, παρά τα εμπόδια που βρέθηκαν στο δρόμο της

Σε ηλικία μόλις δεκαεννέα μηνών η Έλεν Κέλερ έχασε την ακοή και την όρασή της από μια σοβαρή ασθένεια. Ως τα επτά της χρόνια ζούσε μπερδεμένη, χωρίς να μιλάει, να βλέπει και να ακούει. Μέχρι που η Ανν Σάλιβαν, μια νεαρή δασκάλα, ανέλαβε την εκπαίδευσή της και της αποκάλυψε τη μαγεία των λέξεων. Με επιμονή και υπομονή της έμαθε να επικοινωνεί με τον κόσμο γύρω της, να γράφει, να διαβάζει, να μιλάει με τη νοηματική. Έτσι η Έλεν, ξεπερνώντας κάθε προσδοκία, μορφώθηκε, έγραψε τα δικά της βιβλία και έγινε σύμβολο ελπίδας και δύναμης για γενιές ολόκληρες.

Αναφορά σε αισθητηριακές αναπηρίες

Οι εκδόσεις Διόπτρα μάς προτείνουν ένα παιδικό βιβλίο, το οποίο μάς υπενθυμίζει με τον δικό του τρόπο τη σημασία του σεβασμού στη διαφορετικότητα. Πρόκειται για το “Με μια κουβέρτα στο διάστημα“, της Χριστίνας Κωνσταντουδάκη, στο οποίο βλέπουμε τον Σταύρο να προσπαθεί να προσαρμοστεί σε ένα νέο περιβάλλον, το σχολείο του.

Για όλους μας, η πρώτη φορά που κάναμε κάτι καινούριο μπορεί να μας φάνηκε εξαιρετικά τρομακτική. Για τον Σταύρο βέβαια, ένα κομμάτι αυτού του τρόμου το ρουφάει η αγαπημένη κουβερτούλα του, την οποία σπάνια αποχωρίζεται. Στην αρχή μάλιστα, ούτε που πρόλαβε η συμμαθήτρια του η Αλεξάνδρα να τον πλησιάσει με το αμαξίδιο της και να τον ρωτήσει αν θέλει να παίξουν μαζί, και ο Σταύρος κρύφτηκε κάτω από την κουβέρτα του. Τόσο ντροπαλός είναι που χρειάζεται την ασφάλεια της γνώριμης συντροφιάς του. Αν και, κάτι μας λέει πως σύντομα θα ξεπεράσει το άγχος του και θα παίζουν όλα τα παιδιά μαζί!

Αναφορά σε κινητική αναπηρία 

Σύμφωνα με τις εκδόσεις Πατάκης, ένα από τα βιβλία που αξίζει να διαβάσουν τα παιδιά με αφορμή τη σημερινή ημέρα είναι ο “Μικρόκοσμος” του Γιώργου Κ. Παναγιωτάκη, ένα αλληγορικό μυθιστόρημα για τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να βρούμε τον εαυτό μας μέσα στην κοινωνία, η οποία συχνά μοιάζει δαιδαλώδης και απορριπτική, ειδικά για όσους λιγάκι διαφέρουν από τους πολλούς.

Η Σβέλτα είναι το μόνο κορίτσι στην αποικία της που έχει πέντε ποδαράκια, καθώς ο προηγούμενος πόλεμος των μυρμηγκιών τής άφησε το σημάδι του. Τα υπόλοιπα μυρμήγκια δεν μοιάζουν να τη σέβονται, όμως η ίδια επιλέγει να μην τους δίνει σημασία και να κάνει τη δουλειά της, στην οποία μάλιστα είναι και πολύ καλή! Μια μέρα βέβαια, ένα παράξενο μήνυμα με άγνωστο αποστολέα θα φτάσει στις κεραίες της και η ίδια θα αποφασίσει να το ερευνήσει, αν και θα χρειαστεί να τα βάλει με κάθε μυρμήγκι της αποικίας, ακόμα και με την ίδια τη βασίλισσα. Με τη θέλησή της βράχο, θα ξεκινήσει το ταξίδι της με στόχο να βρει τον αποστολέα της καρδιάς της και θα αποδείξει με αυτόν τον τρόπο σε όσους την αμφισβήτησαν και θέλησαν να την κάνουν να νιώσει “μικρή”, πως μόνο αυτοί που ποτέ δεν τα παρατούν, βγαίνουν πάντα κερδισμένοι.

Αναφορά σε κινητική αναπηρία

Πόσο εύκολα άραγε μπορούμε να παρεξηγήσουμε κάποιον από μία “κακή” στιγμή του, χωρίς να σκεφτούμε τί συναισθήματα μπορεί να κρύβονται πραγματικά πίσω από αυτή. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, οι εκδόσεις επέλεξαν να φωτίσουν το νέο βιβλίο του Βαγγέλη Ηλιόπουλου, “Εσύ να με φωνάζεις Εμπενίζερ“, το οποίο μας χαρίζει τον ξεχωριστό χριστουγεννιάτικο αέρα του και απαντά στη σημαντική αυτή ερώτηση.

Ποιος να είναι άραγε ο μυστηριώδης Χ που προσπαθεί να πείσει τον πρωταγωνιστή μας, ο οποίος καθόλου δε θέλει φέτος να γιορτάσει τα Χριστούγεννα, πως θα πρέπει να είναι ντε και καλά γεμάτος χαρά; Και γιατί παίρνει την πρωτοβουλία να επιδιορθώσουν μαζί κάποια σπασμένα στολίδια που μόλις βρήκαν παρατημένα στον δρόμο; Θα μπορούσε να είναι μήπως ο Εμπενίζερ Σκρουτζ, ο γνωστός τσιγκούνης των Χριστουγέννων, που μετανιωμένος πια από τη δική του στάση πριν ανακαλύψει το πραγματικό νόημα των Χριστουγέννων, επισκέπτεται τώρα όσα παιδιά αρχίζουν να χάνουν τη λάμψη των γιορτών για να τους ξανά θυμίσει την αληθινή σημασία τους;