Συμβουλές για την υγεία του στήθους μας από τον μαστολόγο

Ποια είναι τα νεότερα δεδομένα για τον καρκίνο του μαστού και τι μπορούμε να κάνουμε εμείς από την πλευρά μας για την πρόληψη της νόσου. Ο Γιάννης Π. Φύσσας MD PhD , Ειδικός Χειρουργός Μαστού – Μαστολόγος, Δ/ντής τμήματος μαστού διαγνωστικού κέντρου «Πρόληψις» και Δ/ντής Β’ Κλινικής Μαστού Metropolitan General μοιράζεται μαζί μας τις γνώσεις του για το θέμα.

Τα νεότερα δεδομένα που μας έρχονται για τον καρκίνο του μαστού έχουν ένα κακό κι ένα καλό νέο. Το κακό είναι ότι ναι, η συχνότητά του στον δυτικό κόσμο, συνεχώς αυξάνεται κι αυτό οφείλεται στον τρόπο ζωής μας. Το καλό όμως είναι ότι, παρά την αύξηση, μειώνεται συνεχώς η θνητότητα από τον καρκίνο αυτόν. Aυτό οφείλεται στη μεγάλη πρόοδο των θεραπευτικών μέσων και των διαγνωστικών συσκευών που διαθέτουμε, αλλά και στην ενημέρωση των γυναικών. Κοινός παρονομαστής όλων για την οριστική θεραπεία του καρκίνου παραμένει η έγκαιρη διάγνωση, που επιτυγχάνεται μόνο με τον προσυμπτωματικό έλεγχο.

Με την αύξηση των κρουσμάτων καρκίνου του μαστού, που είναι πλέον η πιο συχνή μορφή καρκίνου στις γυναίκες, βομβαρδιζόμαστε καθημερινά από ερωτήματα σχετικά με το ποιά γραμμή πρέπει να ακολουθήσουμε στον έλεγχο των νέων γυναικών και των κοριτσιών μας. Από ποιά ηλικία; Ποιές εξετάσεις; Κάθε πότε; Πώς μπορούμε να τον προλάβουμε; Ποιές είναι οι συνηθέστερες παθήσεις των νέων γυναικών; Αυτά ακούμε κάθε μέρα εμείς οι μαστολόγοι και αυτά θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε όσο πιο απλά και περιεκτικά γίνεται.

Διαβάστε επίσης: Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας: Καλά νέα από καινούργιες θεραπείες

Στοιχειώδεις πληροφορίες, ανεξάρτητα από την ηλικία μας:

• Η συχνότητα του καρκίνου του μαστού αυξάνεται συνεχώς μετά την εμμηνόπαυση και μέχρι την ηλικία των 75 ετών. Παρά τη συνεχή αύξηση παραμένει σπάνιος στις νέες γυναίκες μέχρι τα 40 και είναι ανύπαρκτος σε ηλικίες κάτω των 25 ετών. Έτσι, οι ηλικίες που αιφνιδιάζονται είναι από 25 έως 40 ετών.
• Ο καρκίνος του μαστού συνήθως δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα όταν είναι σε αρχικό στάδιο, ούτε υπάρχει εμβόλιο για να τον προλάβουμε, όπως π.χ. για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Συνεπώς έχει τεράστια σημασία ο προληπτικός έλεγχος για την έγκαιρη διάγνωση.
• Ο μαστός είναι όργανο ευπρόσιτο και υπάρχουν πολλές προηγμένες απεικονιστικές εξετάσεις για τον έλεγχό του. Βασική προϋπόθεση είναι να  συνηθίσουν να πηγαίνουν οι γυναίκες στο γιατρό σε τακτά χρονικά διαστήματα, χωρίς να έχουν κάποιο πρόβλημα.
• Λίγο- πολύ οι μεγάλες γυναίκες έχουν περίπου μάθει τι χρειάζεται, οι νεώτερες όμως είναι ακόμα ανυποψίαστες, έχουν συνήθως πυκνό στήθος, δεν κάνουν μαστογραφίες, κάνουν μόνο ψηλάφηση και υπερηχογράφημα και άρα είναι πολύ εύκολο να ξεφύγει η διάγνωση ενός καρκίνου μαστού, ιδιαίτερα αν δεν πάνε στους ειδικούς γιατρούς.

Η σωστή εξέταση μαστών πρέπει να γίνεται από τον μαστολόγο ενός κέντρου μαστού και όχι από τον μαιευτήρα- γυναικολόγο. Ο μαστολόγος θα πάρει το ιστορικό, θα εκτιμήσει τους ατομικούς παράγοντες κινδύνου κάθε γυναίκας, θα  την εξετάσει, θα παραγγείλει τις απαραίτητες εξετάσεις αν κρίνει ότι χρειάζονται (συνήθως ένα υπερηχογράφημα) θα συνεργαστεί επί τόπου με τον ειδικό ακτινολόγο του κέντρου μαστού και θα εκτιμήσει τα αποτελέσματά τους.

Η ηλικία έναρξης του τσεκ-απ  των μαστών είναι σήμερα τα 25 έτη. Καλό είναι όλα τα κορίτσια από την ηλικία των 25 ετών να συνηθίσουν να κάνουν μια επίσκεψη για μια σωστή εξέταση μαστού κάθε χρόνο.

Τα συχνότερα ευρήματα είναι καλοήθη, όπως οι απλές κύστεις, τα ινοαδενώματα, τα θηλώματα και οι φυλλοειδείς όγκοι. Οι κύστεις και τα ινοαδενώματα συνήθως δεν απαιτούν αφαίρεση. Περιπτώσεις με καλοήθη ογκίδια που μπορεί να χρειαστούν  βιοψία ή χειρουργική επέμβαση είναι:

1) Οι φυλλοειδείς όγκοι γιατί φθάνουν σε μεγάλα μεγέθη, έχουν τάση να υποτροπιάζουν και μπορεί αργότερα να εξαλλαγούν σε κακοήθη σαρκώματα.

2) Τα μεγάλα ινοαδενώματα και μόνον εφόσον συνεχώς μεγαλώνουν, ξεπερνώντας τα 2 εκ. γιατί δεν μπορούμε να τα ξεχωρίσουμε από τους φυλλοειδείς όγκους, παρά μόνο μετά την αφαίρεσή τους.

3) Τα θηλώματα γιατί μπορεί με τα χρόνια να εξαλλαγούν σε κακοήθη.

4)  Οι άτυπες συρρέουσες μικροαποτιτανώσεις.

Στην ηλικία των 35 ετών η κλινική εξέταση μπορεί να συνδυαστεί με μια ψηφιακή μαστογραφία, η οποία φυλάσσεται ως μαστογραφία αναφοράς για μελλοντικές συγκρίσεις. Από την ηλικία των 40 ετών αρχίζει ο ετήσιος προληπτικός έλεγχος με κλινική εξέταση και μαστογραφία.

Διαβάστε επίσης: Μπορεί η διατροφή μας να αποτελεί πρόληψη για τον καρκίνο του μαστού;

• Έχετε τόσες ευθύνες στη ζωή, τη δουλειά και την οικογένεια. Μη φορτώνεστε και την ευθύνη για τον έλεγχο των μαστών σας. Αφήστε την στους ειδικούς. Ειδικοί δεν είναι ούτε οι μαιευτήρες γυναικολόγοι, ούτε οι γενικοί χειρουργοί. Όπως για την καρδιά υπάρχουν οι καρδιολόγοι και για τα νεύρα οι νευρολόγοι, έτσι και για το μαστό υπάρχουν οι ειδικοί μαστολόγοι.
• Καλό είναι να γνωρίζετε το στήθος σας με την αυτοεξέταση αλλά μην παραλείπετε την εξέταση μαστού από ειδικό, ακόμα κι όταν εσείς δεν πιάνετε τίποτα μόνη σας, γιατί μεταξύ μας, είναι απίθανο να πιάσετε κάτι όταν είναι ακόμα πολύ μικρό.
• Ασκηθείτε, διασκεδάστε, γελάστε, τρώτε κάθε μέρα φρέσκα φρούτα ή σαλάτες, αποφεύγετε την καθημερινή κατανάλωση κρέατος και ζωικών λιπαρών, γεννήστε νωρίς, αν γίνεται, θηλάστε, αποφύγετε την άσκοπη κατάχρηση καλλυντικών, το πολύ αλκοόλ και το κάπνισμα.
• Η οικονομική κρίση και ο υπερπληθυσμός των γιατρών, σε συνδυασμό με την πρόοδο των διαγνωστικών μέσων, μπορούν να οδηγήσουν σε υπερδιάγνωση και χειρουργική αφαίρεση ογκιδίων που δεν εγκυμονούν κανέναν πραγματικό κίνδυνο να εξελιχθούν σε κακοήθεια. Καλό είναι να παίρνετε και μια δεύτερη ιατρική γνώμη πριν προχωρήσετε βιαστικά σε οποιαδήποτε επέμβαση μαστού. Δεν υπάρχει τίποτα το επείγον στο μαστό.

Να διευκρινίσουμε ότι οι παραπάνω οδηγίες για τις νέες γυναίκες δεν αφορούν σ’ αυτές που έχουν δύο ή περισσότερες στενές συγγενείς με καρκίνο μαστού ή φέρουν κάποιες ειδικές επικίνδυνες γονιδιακές μεταλλάξεις (τύπου Αντζελίνας Ζολί). Αυτές εξαιρούνται γιατί αποτελούν κατηγορία αυξημένου κινδύνου και εμπίπτουν σε ειδικά πρωτόκολλα παρακολούθησης.

* Οδηγίες από American Cancer Society, National Comprehensive Cancer Network: http://ww5.komen.org/BreastCancer/GeneralRecommendations.html