ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
22
ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ
Η Άννα – Σεβαστή Τζίμα είναι ηθοποιός, συγγραφέας, σκηνοθέτις, σκηνογράφος και μουσικός. Έκανε την είσοδό της στις Μορφές Έκφρασης ως μαθήτρια του ιδρυτή τους, Θωμά Κινδύνη, ενώ στη συνέχεια εξελίχθηκε σ’ ένα από τα πιο βασικά και λειτουργικά στελέχη του οργανισμού. Η ίδια ίδρυσε το Παιδί και Τέχνη και καθιέρωσε το παιδικό θέατρο, γράφοντας, σκηνοθετώντας και παίζοντας.
Μιλήστε μας για αυτό το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Κίνηση-Λόγος-Ρυθμός» και την Παραμυθένια Ορχήστρα που μπορεί κάποιος να παρακολουθήσει στις Μορφές Έκφρασης. Χρειάζεται να έχει κάποια ιδιαίτερα προσόντα;Το «Κίνηση-Λόγος-Ρυθμός» είναι ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα που δημιουργήθηκε στις Μορφές Έκφρασης από τον Θωμά Κινδύνη και άλλους συνεργάτες που συμμετείχαν κατά καιρούς. Αντιμετωπίζει το θέατρο, τη μουσική και την κίνηση ως μια ολότητα. Στόχος του είναι να δημιουργήσει έναν καλλιτέχνη που να μπορεί να εκφράζεται και να επικοινωνεί με πληρότητα και χωρίς εμπόδια στη σκηνή και στο κοινό. Η «Παραμυθένια Ορχήστρα» παρουσιάζει τα έργα και το αποτέλεσμα αυτής της εκπαίδευσης. Το βασικό προσόν που πρέπει να έχει κάποιος να για να γίνει μέλος αυτού του εκπαιδευτικού προγράμματος είναι η όρεξη για δουλειά και δημιουργία, η συνέπεια και η διάθεση να μάθει.
Οι παραστάσεις – παιχνίδι διαφέρουν από τις άλλες παραστάσεις μου, ως προς τον στόχο τους που είναι η ενεργή κινητοποίηση του παιδιού.
Εμπνέομαι απ΄ όσα θα ήθελα να μην συμβαίνουν στα παιδιά και από όσα θα ήθελα να υπάρχουν για αυτά … παιχνίδι, επικοινωνία, ασφάλεια, περιπέτεια, χαρά, φιλία, ξεγνοιασιά… οι ίδιες οι καταστάσεις της ζωής και τα γεγονότα της εποχή αποτελούν ένα σημαντικό θέμα και μιλώ γι’ αυτά στα παιδιά, μέσα από τα παραμύθια και τις παραστάσεις μου. Οι «μεγάλοι» είναι πολλές φορές παράξενοι για ένα παιδί και δεν μπορεί να καταλάβει γιατί δεν κάνουν κάτι για να είναι πιο ευτυχισμένοι, όπως το να σταματήσουν τον πόλεμο, για παράδειγμα, να μην καταστρέφουν τη φύση, να σέβονται ο ένας τον άλλον και άλλα πολλά. Στα έργα μου θέλω να νιώθει ότι ο κόσμος, έτσι όπως τον φαντάζεται, μπορεί να υπάρξει.
Οι παραστάσεις – παιχνίδι, είναι παραστάσεις που είναι δομημένες με τέτοιον τρόπο, ώστε το παιδί να μπορεί να παίξει και αυτό. Η συμμετοχή του, εφόσον το επιθυμεί, είναι ευπρόσδεκτη και του δίνει τη δυνατότητα να εκφραστεί λεκτικά, κινητικά, συναισθηματικά και να υπάρξει ως ενεργός παίχτης στην ροή της παράστασης. Οι παραστάσεις – παιχνίδι διαφέρουν από τις άλλες παραστάσεις μου, ως προς τον στόχο τους που είναι η ενεργή κινητοποίηση του παιδιού. Τέτοια παράσταση είναι το «Κού-Κου! μια βόλτα στο δάσος…», «Ο Δράκος των χρωμάτων», «Λαλαλαλιλαλο! Χριστουγεννιάτικη έκπληξη…» κ.α. Η μουσική επίσης παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο καθώς παίζεται πάντα ζωντανά επί σκηνής και δίνει τη δυνατότητα στο παιδί να την βιώσει με τρόπο άμεσο και να κατανοήσει τον τρόπο παραγωγής της. Οι μελωδίες είναι πολύ προσεγμένες και προσαρμοσμένες στις ηλικίες των παιδιών.
«Πού ζει ο Άγιος Βασίλης;»
Πώς νιώθει κανείς όταν ένα όνειρο γίνεται πραγματικότητα; Την εποχή που δημιούργησα αυτή την παράσταση δεν υπήρχε αυτό που σήμερα αποκαλούμε θέατρο για βρέφη, ήταν κάτι πρωτοποριακό για την Ελλάδα. Απ΄ όσο γνωρίζω η πρώτη που εισήγαγε αυτό το είδους θεάτρου στη χώρα μας ήταν η κ. Ξένια Καλογεροπούλου με μια παράσταση στο Φεστιβάλ Αθηνών το 2010. Την παράσταση δεν την είδα, καθώς έλειπα σε περιοδεία, αλλά έγινε αφορμή ώστε το 2011, να παρουσιάσω τη δική μου παράσταση το «Κού-Κου! Μια βόλτα στο δάσος…». Το πώς δημιουργήθηκε είναι μια μεγάλη ιστορία, μια ιστορία χρόνων και σε αυτό έπαιξε μεγάλο ρόλο ο ερχομός ενός παιδιού στη ζωή μου, του γιου μου. Ξεκίνησε σαν παιχνίδι στο σπίτι, που μετά έγινε παιχνίδι στην παιδική χαρά με όλα τα πιτσιρίκια της γειτονιάς του Μέτς, όπου μέναμε τότε. Κάθε απόγευμα με περίμεναν με μεγάλη λαχτάρα για να παίξουμε το «Κού-Κου! Μια βόλτα στο δάσος». Κάπως έτσι έγιναν όλα… με πολλή τρυφερότητα και αγάπη. Είναι μια παράσταση ορόσημο, θεωρώ, που έχει διαμορφώσει ένα ευρύτερο πλαίσιο δημιουργίας. Είναι για μένα μια καλλιτεχνική παρακαταθήκη και χαίρομαι πάρα πολύ που τα μικρά παιδιά, αλλά και οι γονείς τους, φεύγουν πάντα τόσο χαρούμενοι και γεμάτοι από την παράσταση.
Έχετε γράψει και έργα για ενήλικο κοινό, που ίσως ο κόσμος δεν το γνωρίζει. Πείτε μου είναι διαφορετική η προσέγγισή σας σε σχέση με τα παιδικά έργα που γράφετε;Τα όνειρα είναι τα φτερά των ανθρώπων… Γενικά τα έργα μου έχουν μια ποιητική διάσταση, είναι ο τρόπος που βλέπω και υπάρχω τελικά. Φυσικά η προσέγγιση μου είναι ίδια στα έργα μου για παιδιά, απλά επικοινωνώ στη γλώσσα τους. Έχω γράψει, μέχρι τώρα, δυο έργα για ενήλικο κοινό, το πρώτο μου έργο λέγεται «Έξι σκίτσα για τον αόρατο κόσμο του Erik Satie» και πραγματεύεται τη ζωή και την κοσμοθεωρία του αγαπημένου μου μουσικού, του Erik Satie, που πέρα από τη μουσική του, με δένει μαζί του μια φράση του: «Γεννήθηκα πολύ νέος σ΄ έναν κόσμο πολύ γερασμένο» είναι μια αίσθηση που είχα πάντα. Πόσο ακόμα, θα συνεχίζουμε να ανακυκλώνουμε την ίδια και την ίδια «λογική»: πόλεμος, ρατσισμός, αναλφαβητισμός, κοινωνικός αποκλεισμός, οικονομική κρίση, καταπίεση κλπ. Θα έπρεπε να τα έχουμε λύσει αυτά, ο κόσμος μας θα έπρεπε να έχει προχωρήσει πνευματικά. Είναι πολύ κουραστικό και σημάδι παρακμής. Το δεύτερο μου έργο είναι η «Ευ-γενιά». Εμπνευσμένο από τη σημερινή πραγματικότητα πραγματεύεται το δικαίωμα του ατόμου, να είναι ο εαυτός του, να αισθάνεται και να υπάρχει με τον τρόπο που θέλει, χωρίς ταμπέλες, χωρίς συσχετισμό με κάτι το «τέλειο». Είναι μια καταγγελία ενάντια σε κάθε είδος φασισμού, ακόμα και τεχνολογικού με πρωταγωνιστή την αγάπη και την ανθρωπιά. Από τη φύση μου δεν τα πάω καλά με τα κουτάκια και το έτσι είναι. Ποτέ δεν είναι μόνο έτσι, εξαρτάται από το τι θέλεις να έχεις. Στο ίδιο πνεύμα έχω σκηνοθετήσει και το «Το όνειρο ενός γελοίου» του Φ. Ντοστογιέφσκι, με τον σύντροφό μου στη ζωή αλλά και στην τέχνη τον Θωμά Κινδύνη. Ένα έργο που πραγματικά εκπροσωπεί τα όσα πιστεύουμε για τη ζωή.
Ο αγαπημένος σας ήρωας από τα παιδικά σας χρόνια ήταν ο Τσάρλι Τσάπλιν. Ποια στοιχεία του χαρακτήρα του σας έκαναν να τον αγαπήσετε τόσο;Νομίζω ότι δεν είναι και τόσο δύσκολο να αγαπήσει κανείς αυτόν τον τεράστιο καλλιτέχνη, έχει μιλήσει για τα πιο ουσιαστικά και σοβαρά θέματα με τον πιο απλό, αστείο και ταυτόχρονα τραγικό τρόπο. Απίστευτος σε όλα του!
«Λαλαλιλαλο! Χριστουγεννιάτικη έκπληξη…»
Έρχομαι πολύ συχνά σε επαφή με τα σημερινά παιδιά μέσα από τις παραστάσεις μου, αλλά και ακόμα περισσότερο μέσα από τα εργαστήριά μου. Έχουμε να κάνουμε με μια νέα γενιά παιδιών που είναι πολύ εύστροφη και πολύ καλόκαρδη. Έχουν μια τεράστια δίψα για μάθηση και μια τεράστια ανάγκη για επικοινωνία και αποδοχή. Τα παιδιά ξεχνούν τα παιχνίδια στον υπολογιστή, όταν έχουν άλλα παιδιά για να παίξουν και να επικοινωνήσουν, όταν έχουν χώρο να υπάρξουν ως παιδιά, όταν κάποιος είναι εκεί και τους δίνει έναν στόχο, όταν δεν τα συγκρίνουμε μεταξύ τους, ή με κάποιο πρότυπο, όταν τους δίνουμε ένα ξεκάθαρο πλαίσιο ύπαρξης.
Η εφηβική μου ομάδα, είναι ό,τι πιο όμορφο έχω δει. Όταν τους δίνω ένα μου δίνουν δέκα και είμαι αφοσιωμένη στο να λειτουργεί για όλους. Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από την παιδική και την εφηβική παραβατικότητα, εγώ θα έλεγα ότι χαρακτηρίζεται από τα κακώς κείμενα των ενηλίκων. Τελεία, το θέμα είναι τεράστιο και σίγουρα τα παιδιά δεν έχουν καμιά ευθύνη σε όλο αυτό. Πιστεύω ότι η Πολιτεία θα έπρεπε να επενδύσει πολύ περισσότερο στα παιδιά και τους νέους και να τους δώσει περισσότερη παιδεία μέσα από την τέχνη και τον πολισμό και λιγότερη «εκπαίδευση». Η Αρχαία Ελληνική τραγωδία έχει ένα τεράστιο μέγεθος ακριβώς για τον λόγο ότι μπορεί μέσα από τη αισθητική της και την δομή της να ταξιδέψει τον καθένα μας, σε κάθε ηλικία, σ’ ένα σημείο άποψης, πάνω από το καθημερινό προβληματισμό και να μας εναρμονίσει σ’ ένα κοινό τόπο επικοινωνίας. Ήταν ένας θεσμός που ένωνε την κοινότητα και για μένα αυτή είναι και η λειτουργία του θεάτρου.
Η μουσική για μένα είναι η αναπνοή μου, δεν μπορώ να με φανταστώ χωρίς αυτήν. Θεωρώ ότι κάθε μουσική εκφράζει την εποχή της και γι αυτό αφουγκράζομαι πάντα τους ήχους και την «ποίηση» του «σαλονιού» αλλά και του δρόμου. Δεν έχω στερεότυπα και διεισδύσω στην εσωτερική ζωή των ανθρώπων μέσα από την μουσική που παράγουν. Κινούμαι σε μια μεγάλη γκάμα μουσικών ακουσμάτων, καθώς μου αρέσει να εξερευνώ τον άνθρωπο και την ύπαρξη του σε κάθε είδους περίσταση. Κινούμαι από την κλασική μουσική, Στραβίνσκι, Ντεμπυσσύ, με ιδιαίτερη αδυναμία στον Erick Satie, την Pop, Grunge, κλασσική ροκ, Jazz, Soul, Blues, παραδοσιακές μουσικές του κόσμου, αλλά και της Ελλάδας με ιδιαίτερη αγάπη στη Θράκη και την Ήπειρο, μέχρι και την underground. Πηγαίνω σε συναυλίες, τις οποίες πάντα απολαμβάνω. Δεν μου αρέσει πολύ να ακούω λαϊκα, αν και καμιά φορά γίνεται και αυτό.
Που ζει ο Άγιος Βασίλης;
Λοιπόν, Χριστούγεννα έρχονται και έχω ετοιμάσει τρεις πολύ όμορφες παραστάσεις για τα παιδιά. «Πού ζει ο Άγιος Βασίλης;» μια ερώτηση που όλοι κάνουμε ως παιδιά και σίγουρα υπάρχει και η πιο έντιμη απάντηση στο ερώτημα, που θα την έχουμε όλοι, μικροί και μεγάλοι στην παράσταση. Η άλλη είναι για βρέφη και μικρά παιδιά και λέγεται «ΛΑΛΑΛΙΛΑΛΟ! Χριστουγεννιάτικη έκπληξη…» και αν θέλετε πραγματικά να νιώσετε τα πιο φρέσκα και τρυφερά Χριστούγεννα ελάτε να τα βρείτε σε αυτή την παράσταση – παιχνίδι. Tέλος τις «Καλικαντζαροζαβολιές» όπου προσκαλώ τα παιδιά να γίνουν καλικαντζαράκια για να γυρίσουμε τον κόσμο ανάποδα! Γιατί όχι άλλωστε, πολλές φορές η αγάπη κρύβεται, οπότε ας τη βρούμε!
Μετά τα Χριστούγεννα θα ανακαλύψουμε ποιο είναι το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή, στην παράσταση «Το απίστευτο ταξίδι του κ. Πικ» που κυριολεκτικά θα μας ταξιδέψει στο σύμπαν αλλά και θα συνεχίσουμε να ανακαλύπτουμε τη φιλιά και τη φύση με το «Κου-Κου! Μια βόλτα στο δάσος». Ετοιμάζω το 4o Θερινό Master Class θεάτρου για εφήβους, που θα ξεκινήσει μόλις τελειώσουν με τις εξετάσεις τους στο σχολείο και τέλος ετοιμάζω και μια νέα παράσταση για ενήλικο κοινό, η οποία βρίσκεται ακόμα στα σκαριά.
Οι χριστουγεννιάτικες παραστάσεις που υπογράφει η Άννα Σεβαστής Τζίμα παρουσιάζονται στο Θέατρο Μορφές Έκφρασης Αλκμήνης 13, Κάτω Πετράλωνα (μετρό Κεραμεικός, ηλεκτρ. Πετράλωνα).
